WEBVTT

00:00:07.741 --> 00:00:15.209
365 milioi inguru pertsonen ama hizkuntza da ingelesa.

00:00:16.609 --> 00:00:20.710
Beste bi milioi baino gehiagok ikasten eta hitz egiten dute

00:00:20.711 --> 00:00:23.059
bigarren edo hirugarren hizkuntza gisa.

00:00:24.376 --> 00:00:26.082
Ingelesa hitz egiten baduzu,

00:00:26.083 --> 00:00:31.535
2.5 bilioi pertsonak uler zaitzakete.

00:00:32.485 --> 00:00:36.838
Hortaz, zergatik ikasi atzerriko hizkuntzaren bat?

00:00:36.839 --> 00:00:41.143
Ez al da denbora-galtze itzel bat?

00:00:41.144 --> 00:00:45.382
Nelson Mandela gogor kritikatu zuten

00:00:45.383 --> 00:00:49.112
Hego Afrikako beltzek Afrikaans hitzegiteagatik.

00:00:50.022 --> 00:00:51.488
Honela erantzun zien:

00:00:51.489 --> 00:00:55.225
"Norbaiti ulertzen duen hizkuntza batean hitz egiten badiozu

00:00:56.055 --> 00:00:57.613
buruarekin ulertzen du.

00:00:59.023 --> 00:01:02.040
Ama hizkuntzan hitzegiten badiozu, ordea,

00:01:02.720 --> 00:01:04.312
bihotzarekin ulertzen du."

00:01:05.391 --> 00:01:06.661
Beraz:

00:01:06.662 --> 00:01:09.330
norbait zure alde nahi baduzu,

00:01:09.331 --> 00:01:11.705
haren bihotzera iritsi behar duzu.

00:01:13.185 --> 00:01:14.973
Aita Santuek badakite hori.

00:01:14.974 --> 00:01:18.884
Juan Pablo II.ak hamar bat hizkuntza hitz egiten zituen ongi

00:01:18.885 --> 00:01:22.343
eta beste dozena bat inguru oinarrizko maila batean.

00:01:22.953 --> 00:01:26.591
Edonora zihoanean, jendea agurtzerakoan

00:01:26.592 --> 00:01:30.847
gutxienez esaldi gutxi batzuk erabiltzen zituen 
bertako hizkuntzan;

00:01:30.848 --> 00:01:35.845
eta bere ospearen gakoetako bat zen hori.

00:01:37.395 --> 00:01:39.804
Atzerriko amaginarrebak dituztenek,

00:01:39.805 --> 00:01:43.265
edo izatear dituztenek, ere ongi dakite.

00:01:44.005 --> 00:01:46.406
Neskalagunekin ingelesez hitz egin dezakete,

00:01:46.407 --> 00:01:50.552
baina neskaren amarekin ondo moldatu nahi badute,

00:01:51.222 --> 00:01:55.181
gizon gazteak hizkuntzarik eroenak ikasteko gai dira;

00:01:55.185 --> 00:01:56.872
holandera ere.

00:01:56.876 --> 00:01:58.668
(Barreak)

00:01:58.676 --> 00:02:01.104
Eta normalean funtzionatzen du.

00:02:01.974 --> 00:02:03.300
Zergatik?

00:02:04.030 --> 00:02:09.044
Ba, gure ama hizkuntza guztiz lotuta dagoelako

00:02:09.045 --> 00:02:13.050
gure nortasunarekin, gure identitatearekin.

00:02:13.051 --> 00:02:17.694
Gure historia pertsonal guztia sakon errotuta dago,

00:02:17.695 --> 00:02:20.727
blaituta dago, gure ama hizkuntzan.

00:02:21.451 --> 00:02:27.648
Hainbat oroitzapen eta sentimentu daude haztean erabilitako

00:02:28.764 --> 00:02:31.642
hitzei, esamoldeei edota gramatikari lotuta.

00:02:32.646 --> 00:02:37.141
Beraz, beste norbaiten hizkuntza ikasten baduzu,

00:02:37.142 --> 00:02:40.350
benetako interesa duzula adierazten duzu

00:02:40.351 --> 00:02:44.168
haren bizitzan, haren nortasunean.

00:02:44.959 --> 00:02:47.585
Bai ohorea amaginarentzat!

00:02:48.711 --> 00:02:52.581
Zure hizkuntza entzuten duzunean konektatuta sentitzen zara.

00:02:53.834 --> 00:02:55.617
Bidaiatzen duzunean,

00:02:55.618 --> 00:02:59.592
eta egunetan edo asteetan zehar atzerriko hizkuntza batean mintzatu zarenean,

00:03:00.642 --> 00:03:03.011
hegazkinera sartu eta tripulazioak

00:03:03.012 --> 00:03:06.279
zeure hizkuntzan agurtzen zaituenean,

00:03:06.280 --> 00:03:08.408
badakizu etxera bidean zarela.

00:03:10.478 --> 00:03:14.450
Ama hizkuntzek usainik balute,

00:03:14.451 --> 00:03:18.680
uste dut gaileta usaina izango luketeela,

00:03:18.681 --> 00:03:21.103
eta oilasko salda sendagarriarena,

00:03:21.773 --> 00:03:23.828
eta amonaren lurrinarena –

00:03:24.668 --> 00:03:27.941
agian naftalinazko bolen ukitu batekin.

00:03:28.742 --> 00:03:34.000
Horixe izan daiteke asmatutako hizkuntzek,

00:03:34.001 --> 00:03:40.301
Esperantoaren gisakoek, inoiz esperotako arrakastarik ez izatearen arrazoia.

00:03:41.212 --> 00:03:44.212
Oso ongi diseinatuak,

00:03:44.213 --> 00:03:46.995
sinpleak, eta ikasteko errazak izan arren,

00:03:48.334 --> 00:03:53.085
ezein herrialdek ez du hizkuntza artifizialik bere egin.

00:03:53.948 --> 00:03:58.939
Ezta atzerriko hizkuntza gisa sistematikoki,

00:03:58.940 --> 00:04:02.564
maila zabalean eta denbora luzez irakasteko ere,

00:04:03.414 --> 00:04:05.161
saiakerak izan diren arren.

00:04:05.831 --> 00:04:11.871
Bestalde, zenbait hizkuntza naturalek dituzten zailtasunez gain –

00:04:11.872 --> 00:04:15.434
frustratzeko irregulartasunak,

00:04:15.435 --> 00:04:20.154
idazkera eta ahozkeraren arteko desadostasunak,

00:04:20.156 --> 00:04:24.694
batzuetan zentzugabeko gramatika konplexuak –

00:04:25.655 --> 00:04:27.304
horiek denaz gain,

00:04:28.304 --> 00:04:34.192
nahiago dugu organikoki jendearekin 
haztako hizkuntza bat ikasi.

00:04:35.812 --> 00:04:39.654
Asmatutako hizkuntzek burura hitz egiten dute.

00:04:40.774 --> 00:04:44.772
Hizkuntza naturalek gaileta usaina dute.

00:04:46.056 --> 00:04:51.981
Nelson Mandelarentzat, Afrikaans ikastea 
"etsaia ezagutzea" zen.

00:04:51.982 --> 00:04:56.910
Esan zuenez, "Beraien hizkuntza jakin behar duzu, 
eta beraien pasioak,

00:04:56.911 --> 00:05:00.243
eta itxaropenak, eta beldurrak, garaitu nahi badituzu."

00:05:01.073 --> 00:05:03.644
Hala egin zuen. Funtzionatu zuen.

00:05:04.724 --> 00:05:08.186
Baina ez da etsaiei buruz soilik, ezta?

00:05:09.254 --> 00:05:12.111
Giza-erlazioetara ere aplikatu daiteke.

00:05:13.445 --> 00:05:17.746
Eta ez dut esango amaginarrebak etsaia direnik –

00:05:17.747 --> 00:05:18.983
definizioz ez behintzat.

00:05:19.833 --> 00:05:22.762
Duela zazpi edo zortzi urte,

00:05:22.763 --> 00:05:25.642
Polonian zehar gidatzen nindoan nire familiarekin.

00:05:27.172 --> 00:05:31.413
Dendak ixtear ziren, eta janaria erosi behar genuen.

00:05:32.257 --> 00:05:35.692
Azkenean, supermerkatu bat ikusi genuen kalearen beste aldean.

00:05:36.908 --> 00:05:41.637
Garaiz iristeko modu bakarra bertan biratzea zen.

00:05:41.638 --> 00:05:43.328
Eta halaxe egin nuen.

00:05:44.368 --> 00:05:46.578
Arriskutsua izan zitekeen.

00:05:47.528 --> 00:05:49.696
Dudarik gabe, debekatuta zegoen.

00:05:52.065 --> 00:05:57.638
Aparkalekuan, motorra itzaltzera iritsi aurretik,

00:05:58.238 --> 00:06:00.053
kax-kax entzun nuen.

00:06:01.250 --> 00:06:06.096
Leihoa ireki eta bi begi pare agertu ziren.

00:06:07.624 --> 00:06:11.963
Begi pare bakoitza polizia bati itsasita zegoen.

00:06:13.296 --> 00:06:17.564
Ezin dut esan ponolieraz inongo mailarik dudanik,

00:06:17.565 --> 00:06:19.255
garairik onenetan ere,

00:06:19.985 --> 00:06:23.526
baina elkarrizketa bati eusteko gai nintzen.

00:06:24.336 --> 00:06:27.780
Baina egoera hartan, kontzientzia errudun nuelarik,

00:06:28.620 --> 00:06:31.755
legearen zaindariei begietara begira, uniforme haiekin,

00:06:33.175 --> 00:06:38.315
inoiz jakin nituen polonierazko zentzuzko hitz guztiak ihes egin zidaten.

00:06:39.719 --> 00:06:43.789
Hala ere, ez zitzaidan une batez ere otu

00:06:44.549 --> 00:06:47.728
egoera hartan ingelesez hitz egitea.

00:06:49.078 --> 00:06:53.318
Ingelesak abantailan jarriko ninduen, ziurrenik

00:06:54.278 --> 00:06:57.280
baina horrek ezeroso jar zitzakeen poliziak.

00:06:58.244 --> 00:07:00.934
Beraz, polonieraz hitz egiteari tinko eutsi nion.

00:07:01.774 --> 00:07:02.798
Nola?

00:07:04.479 --> 00:07:08.699
Nire garuneko txoko poloniar nimiño hura zuri zegoen

00:07:10.388 --> 00:07:11.965
gauza bat izan ezik.

00:07:13.204 --> 00:07:17.942
Bazen hainbat bider errepikatu nuen zerbait

00:07:17.943 --> 00:07:20.814
lo egonik ere errepikatzeko gai nintzena.

00:07:22.501 --> 00:07:24.960
Haurretzaroko poesia bat zen,

00:07:27.563 --> 00:07:29.652
igel gaixo bati buruzkoa.

00:07:30.273 --> 00:07:32.251
(Barreak)

00:07:32.951 --> 00:07:34.522
Hori besterik ez neukan.

00:07:34.523 --> 00:07:39.523
Badakit arraroa izan daitekeela, baina 
horixe kanporatu nuen:

00:07:40.417 --> 00:07:42.532
(Polonieraz) 
"Igeltxo bat ahul sentitzen zen

00:07:42.532 --> 00:07:46.084
eta sendagilearengana joan eta
esan zion gaixo zegoela.

00:07:46.085 --> 00:07:50.458
Sendagileak betaurrekoak jantzi zituen
nahiko zaharra baizen."

00:07:51.564 --> 00:07:53.882
Poliziei begiratu nien.

00:07:53.883 --> 00:07:56.483
Eta haiek niri so zeuden.

00:07:56.484 --> 00:07:57.813
(Barreak)

00:07:58.653 --> 00:08:01.659
Oker ez banago, batek burua hazkatu zuen.

00:08:02.669 --> 00:08:05.242
Eta orduan, irribarre egin zuten.

00:08:06.112 --> 00:08:07.339
Irribarre egin zuten.

00:08:07.340 --> 00:08:10.879
Eta horrek lasaitu egin ninduen.

00:08:10.880 --> 00:08:14.256
Beno, nahikoa beste zenbait zentzuzko hitz

00:08:14.257 --> 00:08:16.677
buruaren atzekaldetik harrapaladan irteteko,

00:08:16.688 --> 00:08:19.687
eta erdizka eta hiztotelka esateko gai izan nintzen:

00:08:19.688 --> 00:08:23.483
"Asko sentitzen dut. Janaria behar genuen. 
Ez dut berriro egingo."

00:08:24.763 --> 00:08:26.262
Joaten utzi zidaten.

00:08:27.334 --> 00:08:32.458
Eta dendara lasterka nindoala, deiadarka: 
(Polonieraz) “Szczęśliwej podróży!"

00:08:32.480 --> 00:08:34.020
"Bidaia on!"

00:08:34.650 --> 00:08:39.006
Ez da nire asmoa zuek hizkuntzak ikastera bultzatzea

00:08:39.006 --> 00:08:42.696
munduan bidaiatu, legeak hautsi eta 
ihes egin ahal izateko.

00:08:44.586 --> 00:08:49.481
Baina pasarte horrek adierazten du 
hitz bakan batzuk,

00:08:50.261 --> 00:08:53.760
arruntenak edo inozoenak izan arren,
hitz gutxi batuzk

00:08:53.761 --> 00:08:57.991
bihotza jo eta hura urtzera irits daitezkeela.

00:08:58.901 --> 00:09:01.771
Halaber, banuen igel gaixoaz gain beste aukera bat ere.

00:09:01.772 --> 00:09:04.207
Bazen hura bezain ongi nekien beste zerbait:

00:09:05.857 --> 00:09:07.232
edateko abesti bat.

00:09:07.233 --> 00:09:08.525
(Barreak)

00:09:09.185 --> 00:09:11.394
Horrek agian ez zukeen irribarrerik eragingo.

00:09:12.124 --> 00:09:14.430
Ziurrago, herriko polizia bulegora eramango ninduten

00:09:14.431 --> 00:09:15.661
odol proba bat egiteko.

00:09:17.603 --> 00:09:21.133
Ez daukazue hizkuntza asko ikasi beharrik,

00:09:21.134 --> 00:09:24.153
eta ez dauzkazue sakon ikasi beharrik.

00:09:24.154 --> 00:09:26.162
Apur batek asko lor dezake.

00:09:27.122 --> 00:09:30.383
Bihotzera esandako hamar hitzek
indar handiagoa dute

00:09:30.384 --> 00:09:32.964
burura esandako mila hitzek baino.

00:09:34.644 --> 00:09:38.741
Aukeratu dezakezu beti ingelesa erabili
eta mintzalaguna erdi bidean topatzea.

00:09:39.851 --> 00:09:44.822
Baina zure aukera izan daiteke 
erdiko marra hori gainditzea

00:09:44.823 --> 00:09:49.393
eta zure lagun berria, edo etsaia, 
edo dena delakoa,

00:09:49.394 --> 00:09:51.480
bere eremuan topatzea.

00:09:52.375 --> 00:09:55.334
Besteen hizkuntzan mintzatzeak 
ez zaitu ahulago egiten,

00:09:55.336 --> 00:09:57.066
boteretsua zarela frogatzen du.

00:09:57.856 --> 00:10:04.241
Ausardia izan eta marra hori gainditzen duen pertsona

00:10:05.221 --> 00:10:06.923
da azkenean irabazten duena.

00:10:08.292 --> 00:10:12.210
Ez izan akatsak egiteko beldurrik.
Akatsek gizaki egiten gaituzte.

00:10:12.918 --> 00:10:16.836
Eta, kasu honetan, gainsari bat dago:

00:10:18.091 --> 00:10:20.692
Eremu hartan akats bat egiten baduzu,

00:10:20.693 --> 00:10:26.090
besteari zuri laguntzeko aukera ematen diozu,
zuregana gerturatzeko aukera.

00:10:26.091 --> 00:10:31.933
Eta era horretan, hasi berri duzun lotura hori
indartsuagoa bihurtuko da.

00:10:32.934 --> 00:10:37.190
Beraz, uler zaitzaten nahi duzu?

00:10:38.320 --> 00:10:39.970
Edo koneksioa lortu nahi duzu?

00:10:41.650 --> 00:10:46.520
Jarrai dezagun guztiok ingelesa ikasten
eta erabiltzen.

00:10:48.080 --> 00:10:52.561
Askotariko entzulegoarekin hitz egin ahal izateko,
TEDx-en egiten dugun bezala.

00:10:53.591 --> 00:10:57.697
Ingelesa oso tresna boteretsua da
jakinduria elkarbanatzeko,

00:10:57.698 --> 00:11:03.750
arazo globalei buruzko 
nazioarteko bilkuretarako.

00:11:04.940 --> 00:11:10.161
Guztiaren gainetik, Ingelesa 365 milioi bihotzera 
iristeko autobidea da.

00:11:11.131 --> 00:11:17.170
365 milioi pertsonentzako ingelesak 
gaileta usaina du.

00:11:18.927 --> 00:11:20.517
Baina zergatik gelditu hor?

00:11:22.007 --> 00:11:24.535
Zergatik ez egin beste ahalegin bat

00:11:24.536 --> 00:11:27.696
eta gutxienez beste hizkuntza bat ikasi?

00:11:28.776 --> 00:11:31.784
Zapore guztietako gailetak daude
hor kanpoan.

00:11:31.785 --> 00:11:34.181
Proba dezagun berri bat.

00:11:34.990 --> 00:11:36.051
Mila esker.

00:11:36.463 --> 00:11:37.755
(Txaloak)