WEBVTT

00:00:09.305 --> 00:00:15.249
Rofweg 365 miljoen mense
se moedertaal is Engels

00:00:16.609 --> 00:00:20.710
Meer as 2 miljard ander
leer en praat Engels

00:00:20.711 --> 00:00:23.059
as ’n tweede of derde taal.

00:00:24.376 --> 00:00:26.082
As jy Engels praat,

00:00:26.083 --> 00:00:31.535
kan jy verstaan word deur
amper 2.5 miljard mense.

00:00:32.485 --> 00:00:36.838
Hoekom sal jy dan enige ander
vreemde taal wil aanleer?

00:00:36.839 --> 00:00:41.143
Is dit dan nie ’n belaglike
mors van tyd nie?

00:00:41.144 --> 00:00:45.382
Nelson Mandela is sterk gekritiseer

00:00:45.383 --> 00:00:49.112
deur swart Suid-Afrikaners
omdat hy Afrikaans gepraat het.

00:00:50.022 --> 00:00:51.488
Hy het geantwoord:

00:00:51.489 --> 00:00:55.225
"As jy met iemand praat in ’n taal
wat hy verstaan,

00:00:56.055 --> 00:00:57.613
praat jy met sy kop.

00:00:59.023 --> 00:01:02.040
As jy met hom praat 
in sy eie taal,

00:01:02.720 --> 00:01:04.312
praat jy met sy hart."

00:01:05.391 --> 00:01:06.661
Dit werk so:

00:01:06.662 --> 00:01:09.330
As jy mense aan jou kant
wil kry,

00:01:09.331 --> 00:01:11.705
moet jy met hul harte praat.

00:01:13.185 --> 00:01:14.973
Pouse weet dit.

00:01:14.974 --> 00:01:18.884
Pous Johannes Paulus II
het tien tale vlot gepraat

00:01:18.885 --> 00:01:22.343
plus ’n dosyn ander 
op ’n eenvoudiger vlak.

00:01:22.953 --> 00:01:26.591
Waar hy ook al gegaan het,
het hy die mense gegroet

00:01:26.592 --> 00:01:30.847
met ten minste ’n paar sinne
in hul moedertaal.

00:01:30.848 --> 00:01:35.845
En dit was ’n sleutelfaktor
in sy gewildheid.

00:01:37.395 --> 00:01:39.804
Mense met skoonma's van ander kulture

00:01:39.805 --> 00:01:43.265
of aanstaande skoonma's 
van ander kulture, weet dit ook.

00:01:44.005 --> 00:01:46.406
Hulle praat dalk Engels
met hul meisies,

00:01:46.407 --> 00:01:50.552
maar as hulle die meisie se ma 
wil beïndruk

00:01:51.222 --> 00:01:55.181
is jong mans bereid om 
die snaaksste tale te leer,

00:01:55.185 --> 00:01:56.872
insluitend Nederlands.

00:01:56.876 --> 00:01:58.668
(Gelag)

00:01:58.676 --> 00:02:01.104
En gewoonlik doen dit die ding.

00:02:01.974 --> 00:02:03.300
Waarom?

00:02:04.030 --> 00:02:09.044
Wel, ons moedertaal is nou verweef

00:02:09.045 --> 00:02:13.081
met ons persoonlikheid, 
met ons identiteit.

00:02:13.081 --> 00:02:17.694
Ons hele persoonlike geskiedenis 
is diep gewortel

00:02:17.695 --> 00:02:20.727
is deurtrek van ons moedertaal.

00:02:21.451 --> 00:02:27.648
Daar is soveel herinneringe en gevoelens
gekoppel aan woorde, uitdrukkings,

00:02:28.764 --> 00:02:31.642
selfs aan die grammatika 
waarmee ons grootgeword het.

00:02:32.646 --> 00:02:37.141
So, as jy iemand se taal leer,

00:02:37.142 --> 00:02:40.350
wys jy dat jy regtig geïnteresseerd is

00:02:40.351 --> 00:02:44.168
in hul lewens, in hul persoonlikheid.

00:02:44.959 --> 00:02:47.585
Watter skoonma sal nie gevlei voel nie?

00:02:48.711 --> 00:02:52.581
As jy jou eie taal hoor, 
voel dit of jy behoort.

00:02:53.834 --> 00:02:55.617
As jy reis,

00:02:55.618 --> 00:02:59.592
en jy het vir ’n paar dae of weke
’n vreemde taal gepraat,

00:03:00.642 --> 00:03:03.011
en jy klim op ’n vliegtuig

00:03:03.012 --> 00:03:06.279
waar die bemanning jou
in jou eie taal groet,

00:03:06.280 --> 00:03:08.408
weet jy jy gaan huis toe.

00:03:10.478 --> 00:03:14.450
As moedertale geure gehad het,

00:03:14.451 --> 00:03:18.680
dink ek hulle sou soos koekies geruik het,

00:03:18.681 --> 00:03:21.103
en soos vertroostende hoendersop,

00:03:21.773 --> 00:03:23.828
en soos ouma se parfuum --

00:03:24.668 --> 00:03:27.941
selfs dalk ’n bietjie soos
mottegifballetjies.

00:03:28.742 --> 00:03:34.000
Dis dalk juis die rede waarom
gekonstrueerde tale,

00:03:34.001 --> 00:03:40.301
soos Esperanto, nooit so wyd
aftrek gekry het soos verwag is nie.

00:03:41.212 --> 00:03:44.212
Hoe slim dit ook al ontwerp is,

00:03:44.213 --> 00:03:46.995
en hoe eenvoudig en maklik 
om te leer dit ook al is,

00:03:48.334 --> 00:03:53.085
het geen land al ’n kunsmatige taal
as hul eie aanvaar nie.

00:03:53.948 --> 00:03:58.939
Ook nie as ’n vreemde taal
wat sistematies

00:03:58.940 --> 00:04:02.564
op groot skaal, oor ’n lang tydperk
onderrig word nie,

00:04:03.414 --> 00:04:05.161
al is dit op die proef gestel.

00:04:05.831 --> 00:04:11.871
Maar steeds, ten spyte van 
natuurlike tale se moeilikheidsgraad,

00:04:11.872 --> 00:04:15.434
soos frustrerende uitsonderings op reëls,

00:04:15.435 --> 00:04:20.154
die verskil tussen 
spelling en uitspraak,

00:04:20.156 --> 00:04:24.694
die feit dat grammatika soms
uiters ingewikkeld is --

00:04:25.655 --> 00:04:27.304
ten spyte van dit alles,

00:04:28.304 --> 00:04:34.192
verkies ons om tale te leer wat
organies saam met mense gegroei het.

00:04:35.812 --> 00:04:39.654
Gekonstrueerde tale praat met die kop.

00:04:40.774 --> 00:04:44.772
Natuurlike tale ruik soos koekies.

00:04:46.056 --> 00:04:51.981
Nelson Mandela het Afrikaans geleer
"om die vyand te ken".

00:04:51.982 --> 00:04:56.910
Hy het gesê: "Jy moet hul taal,
dit wat hulle liefhet,

00:04:56.911 --> 00:05:00.243
en hul hoop en vrese ken
as jy hulle wil oorwin."

00:05:01.073 --> 00:05:03.644
Hy het. Dit het gewerk.

00:05:04.724 --> 00:05:08.186
Maar dis nie altyd oor vyande nie, is dit?

00:05:09.254 --> 00:05:12.111
Dit geld vir alle soorte
verhoudings tussen mense.

00:05:13.445 --> 00:05:17.746
En ek sal die laaste mens wees om te sê
dat skoonma's vyande is --

00:05:17.747 --> 00:05:18.983
per definisie.

00:05:19.833 --> 00:05:22.762
Omtrent sewe of agt jaar gelede

00:05:22.763 --> 00:05:25.642
het ek deur Pole gery
saam met my familie.

00:05:27.172 --> 00:05:31.413
Dit was tyd vir die winkels om te sluit,
en ons moes kos koop.

00:05:32.257 --> 00:05:35.692
Uiteindelik het ons ’n supermark 
oorkant die straat gesien.

00:05:36.908 --> 00:05:41.637
Die enigste manier om betyds te wees,
was om ’n U-draai te maak.

00:05:41.638 --> 00:05:43.328
En dis wat ek gedoen het.

00:05:44.368 --> 00:05:46.578
Dit was waarskynlik gevaarlik.

00:05:47.528 --> 00:05:49.696
Dit was beslis onwettig.

00:05:52.065 --> 00:05:57.638
In die parkeerterrein --
voor ek nog die enjin kon afsluit --

00:05:58.238 --> 00:06:00.053
hoor ek ’n klop-klop.

00:06:01.250 --> 00:06:06.096
Ek rol die venster af,
en twee paar oë verskyn.

00:06:07.624 --> 00:06:11.963
Elke paar oë het 
aan ’n polisieman behoort.

00:06:13.296 --> 00:06:17.564
Ek kan nie sê dat ek
enigsins vlot is in Pools nie --

00:06:17.565 --> 00:06:19.255
nie op my beste nie --

00:06:19.985 --> 00:06:23.526
maar ek kon darem vroeër 
’n eenvoudige gesprek voer.

00:06:24.336 --> 00:06:27.780
Maar in daardie situasie, 
met ’n skuldige gewete,

00:06:28.620 --> 00:06:31.755
onder die vier oë van 
twee geregsdienaars in uniform,

00:06:33.175 --> 00:06:38.315
het elke Poolse woord wat
ek ooit geken het, my verlaat.

00:06:39.719 --> 00:06:43.789
Maar ek het nie vir een oomblik
eers oorweeg

00:06:44.549 --> 00:06:47.728
om hierdie situasie
in Engels te hanteer nie.

00:06:49.078 --> 00:06:53.318
Engels sou my waarskynlik 
die taalvoordeel gegee het,

00:06:54.278 --> 00:06:57.280
maar dit kon die polisiemanne
ongemaklik gemaak het.

00:06:58.244 --> 00:07:00.934
Ek was vasbeslote om by Pools te bly.

00:07:01.774 --> 00:07:02.798
Hoe?

00:07:04.479 --> 00:07:08.699
Die klein Poolse hoekie in my brein
is nou net uitgevee,

00:07:10.388 --> 00:07:11.965
behalwe vir een ding.

00:07:13.204 --> 00:07:17.942
Daar was een ding 
wat ek so baie herhaal het

00:07:17.943 --> 00:07:20.814
dat ek dit in my slaap kon opsê.

00:07:22.501 --> 00:07:24.960
Dis 'n kindergediggie

00:07:27.563 --> 00:07:29.652
oor ’n siek padda.

00:07:30.273 --> 00:07:32.251
(Gelag)

00:07:32.951 --> 00:07:34.522
Dis wat ek gehad het.

00:07:34.523 --> 00:07:39.523
Ek weet dit was bisar om dit te doen,
maar ek het dit uitgeblaker:

00:07:40.417 --> 00:07:42.532
(Pools) "’n Sekere padda het siek gevoel

00:07:42.532 --> 00:07:46.084
toe gaan sy dokter toe
en sê sy voel siek.

00:07:46.085 --> 00:07:50.458
Die dokter het sy bril opgesit
want hy was nogal oud."

00:07:51.564 --> 00:07:53.882
Ek het na die polisiemanne gekyk.

00:07:53.883 --> 00:07:56.483
En hulle het my aangestaar.

00:07:56.484 --> 00:07:57.813
(Gelag)

00:07:58.653 --> 00:08:01.659
Ek onthou een van hulle 
het sy kop gekrap.

00:08:02.669 --> 00:08:05.242
En toe glimlag hulle.

00:08:06.112 --> 00:08:07.339
Hulle het geglimlag.

00:08:07.340 --> 00:08:10.879
En dit het my op my gemak gestel --

00:08:10.880 --> 00:08:14.256
in elk geval so dat
’n paar meer toepaslike woorde

00:08:14.257 --> 00:08:16.677
kon terugspring in my kop in.

00:08:16.688 --> 00:08:19.687
Ek kon ’n paar 
halwe sinne uitkry, soos:

00:08:19.688 --> 00:08:23.483
"Baie jammer, kos nodig gehad,
sal dit nooit weer doen nie."

00:08:24.763 --> 00:08:26.262
Hulle het my laat gaan.

00:08:27.334 --> 00:08:32.458
Soos ek die winkel ingehardloop het, het
hulle geroep: “Szczęśliwej podróży!"

00:08:32.480 --> 00:08:34.020
"Geniet die reis!"

00:08:34.650 --> 00:08:39.006
Dis nie my bedoeling om julle
aan te spoor om nuwe tale te leer

00:08:39.006 --> 00:08:42.696
om om die wêreld te reis, wette te oortree
en daarmee weg te kom nie.

00:08:44.586 --> 00:08:49.481
Maar hierdie staaltjie illustreer
hoe ’n paar woordjies,

00:08:50.261 --> 00:08:53.760
hoe eenvoudig of laf ook al ---
net ’n paar woordjies --

00:08:53.761 --> 00:08:57.991
reguit na die hart kan gaan
en ’n mens kan laat smelt.

00:08:58.901 --> 00:09:01.771
Terloops, daar was ’n ander opsie
as die siek padda.

00:09:01.772 --> 00:09:04.207
Daar was een ding wat ek
net so goed geken het:

00:09:05.857 --> 00:09:07.232
’n drinklied.

00:09:07.233 --> 00:09:08.525
(Gelag)

00:09:09.185 --> 00:09:11.394
Dit sou nie so goed afgegaan het nie

00:09:12.124 --> 00:09:14.430
en ek sou dalk 
polisiestasie toe moes gaan

00:09:14.431 --> 00:09:15.661
vir ’n bloedtoets.

00:09:17.603 --> 00:09:21.133
Jy het nie nodig om baie tale
te leer nie,

00:09:21.134 --> 00:09:24.153
en jy het nie ’n diepgaande kennis
daarvan nodig nie.

00:09:24.154 --> 00:09:26.162
’n Mens kan ver kom
met ’n klein bietjie.

00:09:27.122 --> 00:09:30.383
Tien woorde wat met die hart praat,
kan ’n groter impak hê

00:09:30.384 --> 00:09:32.964
as ’n duisend woorde 
wat met die kop praat.

00:09:34.644 --> 00:09:38.741
Jy kan kies om altyd Engels te gebruik
as ’n middeweg.

00:09:39.851 --> 00:09:44.822
Maar jy kan ook kies om die mens te wees
wat daardie middellyn kruis

00:09:44.823 --> 00:09:49.393
en jou nuwe kennis of opponent, 
wie dit ook al is,

00:09:49.394 --> 00:09:51.480
op hul eie turf ontmoet.

00:09:52.375 --> 00:09:55.334
Dit maak jou nie swak 
om die ander se taal te praat nie;

00:09:55.336 --> 00:09:57.066
dit bewys dat jy sterk is.

00:09:57.856 --> 00:10:04.241
Dis die mens wat die moed het
en die moeite doen om oor lyne uit te reik

00:10:05.221 --> 00:10:06.923
wat op die ou einde wen.

00:10:08.292 --> 00:10:12.210
Moenie bang wees om foute te maak nie.
Foute wys jy is menslik.

00:10:12.918 --> 00:10:16.836
En in hierdie geval 
is daar ’n bonus:

00:10:18.091 --> 00:10:20.692
As jy ’n fout maak,

00:10:20.693 --> 00:10:26.090
gee jy ander ’n geleentheid om 
jou te help en tegemoet te kom.

00:10:26.091 --> 00:10:31.933
En so versterk jy die band 
wat jy so pas gesmee het.

00:10:32.934 --> 00:10:37.190
Wil jy jouself verstaanbaar maak

00:10:38.320 --> 00:10:39.970
of wil jy verhoudings bou?

00:10:41.650 --> 00:10:46.520
Kom ons almal gaan voort
om Engels te leer en te gebruik,

00:10:48.080 --> 00:10:52.561
sodat ons met gemengde gehore kan praat,
soos hier by TEDx.

00:10:53.591 --> 00:10:57.697
Engels is ’n kragtige werktuig
vir die deel van kennis,

00:10:57.698 --> 00:11:03.750
vir internasionale konvensies
oor wêreldprobleme.

00:11:04.940 --> 00:11:10.161
Bo alles is Engels wel die vinnigste pad
na 365 miljoen harte.

00:11:11.131 --> 00:11:17.170
Vir 365 miljoen mense
ruik die Engelse taal soos koekies.

00:11:18.927 --> 00:11:20.517
Maar hoekom daar stop?

00:11:22.007 --> 00:11:24.535
Hoekom doen jy nie die moeite

00:11:24.536 --> 00:11:27.696
en leer ten minste 
een ander vreemde taal nie?

00:11:28.776 --> 00:11:31.784
Daar is baie geure koekies
in die wêreld daarbuite.

00:11:31.785 --> 00:11:34.181
Kom ons gaan proe ’n nuwe een.

00:11:34.990 --> 00:11:36.051
Dankie.

00:11:36.463 --> 00:11:37.755
(Applous)