0:00:09.305,0:00:15.249
Rofweg 365 miljoen mense[br]se moedertaal is Engels

0:00:16.609,0:00:20.710
Meer as 2 miljard ander[br]leer en praat Engels

0:00:20.711,0:00:23.059
as ’n tweede of derde taal.

0:00:24.376,0:00:26.082
As jy Engels praat,

0:00:26.083,0:00:31.535
kan jy verstaan word deur[br]amper 2.5 miljard mense.

0:00:32.485,0:00:36.838
Hoekom sal jy dan enige ander[br]vreemde taal wil aanleer?

0:00:36.839,0:00:41.143
Is dit dan nie ’n belaglike[br]mors van tyd nie?

0:00:41.144,0:00:45.382
Nelson Mandela is sterk gekritiseer

0:00:45.383,0:00:49.112
deur swart Suid-Afrikaners[br]omdat hy Afrikaans gepraat het.

0:00:50.022,0:00:51.488
Hy het geantwoord:

0:00:51.489,0:00:55.225
"As jy met iemand praat in ’n taal[br]wat hy verstaan,

0:00:56.055,0:00:57.613
praat jy met sy kop.

0:00:59.023,0:01:02.040
As jy met hom praat [br]in sy eie taal,

0:01:02.720,0:01:04.312
praat jy met sy hart."

0:01:05.391,0:01:06.661
Dit werk so:

0:01:06.662,0:01:09.330
As jy mense aan jou kant[br]wil kry,

0:01:09.331,0:01:11.705
moet jy met hul harte praat.

0:01:13.185,0:01:14.973
Pouse weet dit.

0:01:14.974,0:01:18.884
Pous Johannes Paulus II[br]het tien tale vlot gepraat

0:01:18.885,0:01:22.343
plus ’n dosyn ander [br]op ’n eenvoudiger vlak.

0:01:22.953,0:01:26.591
Waar hy ook al gegaan het,[br]het hy die mense gegroet

0:01:26.592,0:01:30.847
met ten minste ’n paar sinne[br]in hul moedertaal.

0:01:30.848,0:01:35.845
En dit was ’n sleutelfaktor[br]in sy gewildheid.

0:01:37.395,0:01:39.804
Mense met skoonma's van ander kulture

0:01:39.805,0:01:43.265
of aanstaande skoonma's [br]van ander kulture, weet dit ook.

0:01:44.005,0:01:46.406
Hulle praat dalk Engels[br]met hul meisies,

0:01:46.407,0:01:50.552
maar as hulle die meisie se ma [br]wil beïndruk

0:01:51.222,0:01:55.181
is jong mans bereid om [br]die snaaksste tale te leer,

0:01:55.185,0:01:56.872
insluitend Nederlands.

0:01:56.876,0:01:58.668
(Gelag)

0:01:58.676,0:02:01.104
En gewoonlik doen dit die ding.

0:02:01.974,0:02:03.300
Waarom?

0:02:04.030,0:02:09.044
Wel, ons moedertaal is nou verweef

0:02:09.045,0:02:13.081
met ons persoonlikheid, [br]met ons identiteit.

0:02:13.081,0:02:17.694
Ons hele persoonlike geskiedenis [br]is diep gewortel

0:02:17.695,0:02:20.727
is deurtrek van ons moedertaal.

0:02:21.451,0:02:27.648
Daar is soveel herinneringe en gevoelens[br]gekoppel aan woorde, uitdrukkings,

0:02:28.764,0:02:31.642
selfs aan die grammatika [br]waarmee ons grootgeword het.

0:02:32.646,0:02:37.141
So, as jy iemand se taal leer,

0:02:37.142,0:02:40.350
wys jy dat jy regtig geïnteresseerd is

0:02:40.351,0:02:44.168
in hul lewens, in hul persoonlikheid.

0:02:44.959,0:02:47.585
Watter skoonma sal nie gevlei voel nie?

0:02:48.711,0:02:52.581
As jy jou eie taal hoor, [br]voel dit of jy behoort.

0:02:53.834,0:02:55.617
As jy reis,

0:02:55.618,0:02:59.592
en jy het vir ’n paar dae of weke[br]’n vreemde taal gepraat,

0:03:00.642,0:03:03.011
en jy klim op ’n vliegtuig

0:03:03.012,0:03:06.279
waar die bemanning jou[br]in jou eie taal groet,

0:03:06.280,0:03:08.408
weet jy jy gaan huis toe.

0:03:10.478,0:03:14.450
As moedertale geure gehad het,

0:03:14.451,0:03:18.680
dink ek hulle sou soos koekies geruik het,

0:03:18.681,0:03:21.103
en soos vertroostende hoendersop,

0:03:21.773,0:03:23.828
en soos ouma se parfuum --

0:03:24.668,0:03:27.941
selfs dalk ’n bietjie soos[br]mottegifballetjies.

0:03:28.742,0:03:34.000
Dis dalk juis die rede waarom[br]gekonstrueerde tale,

0:03:34.001,0:03:40.301
soos Esperanto, nooit so wyd[br]aftrek gekry het soos verwag is nie.

0:03:41.212,0:03:44.212
Hoe slim dit ook al ontwerp is,

0:03:44.213,0:03:46.995
en hoe eenvoudig en maklik [br]om te leer dit ook al is,

0:03:48.334,0:03:53.085
het geen land al ’n kunsmatige taal[br]as hul eie aanvaar nie.

0:03:53.948,0:03:58.939
Ook nie as ’n vreemde taal[br]wat sistematies

0:03:58.940,0:04:02.564
op groot skaal, oor ’n lang tydperk[br]onderrig word nie,

0:04:03.414,0:04:05.161
al is dit op die proef gestel.

0:04:05.831,0:04:11.871
Maar steeds, ten spyte van [br]natuurlike tale se moeilikheidsgraad,

0:04:11.872,0:04:15.434
soos frustrerende uitsonderings op reëls,

0:04:15.435,0:04:20.154
die verskil tussen [br]spelling en uitspraak,

0:04:20.156,0:04:24.694
die feit dat grammatika soms[br]uiters ingewikkeld is --

0:04:25.655,0:04:27.304
ten spyte van dit alles,

0:04:28.304,0:04:34.192
verkies ons om tale te leer wat[br]organies saam met mense gegroei het.

0:04:35.812,0:04:39.654
Gekonstrueerde tale praat met die kop.

0:04:40.774,0:04:44.772
Natuurlike tale ruik soos koekies.

0:04:46.056,0:04:51.981
Nelson Mandela het Afrikaans geleer[br]"om die vyand te ken".

0:04:51.982,0:04:56.910
Hy het gesê: "Jy moet hul taal,[br]dit wat hulle liefhet,

0:04:56.911,0:05:00.243
en hul hoop en vrese ken[br]as jy hulle wil oorwin."

0:05:01.073,0:05:03.644
Hy het. Dit het gewerk.

0:05:04.724,0:05:08.186
Maar dis nie altyd oor vyande nie, is dit?

0:05:09.254,0:05:12.111
Dit geld vir alle soorte[br]verhoudings tussen mense.

0:05:13.445,0:05:17.746
En ek sal die laaste mens wees om te sê[br]dat skoonma's vyande is --

0:05:17.747,0:05:18.983
per definisie.

0:05:19.833,0:05:22.762
Omtrent sewe of agt jaar gelede

0:05:22.763,0:05:25.642
het ek deur Pole gery[br]saam met my familie.

0:05:27.172,0:05:31.413
Dit was tyd vir die winkels om te sluit,[br]en ons moes kos koop.

0:05:32.257,0:05:35.692
Uiteindelik het ons ’n supermark [br]oorkant die straat gesien.

0:05:36.908,0:05:41.637
Die enigste manier om betyds te wees,[br]was om ’n U-draai te maak.

0:05:41.638,0:05:43.328
En dis wat ek gedoen het.

0:05:44.368,0:05:46.578
Dit was waarskynlik gevaarlik.

0:05:47.528,0:05:49.696
Dit was beslis onwettig.

0:05:52.065,0:05:57.638
In die parkeerterrein --[br]voor ek nog die enjin kon afsluit --

0:05:58.238,0:06:00.053
hoor ek ’n klop-klop.

0:06:01.250,0:06:06.096
Ek rol die venster af,[br]en twee paar oë verskyn.

0:06:07.624,0:06:11.963
Elke paar oë het [br]aan ’n polisieman behoort.

0:06:13.296,0:06:17.564
Ek kan nie sê dat ek[br]enigsins vlot is in Pools nie --

0:06:17.565,0:06:19.255
nie op my beste nie --

0:06:19.985,0:06:23.526
maar ek kon darem vroeër [br]’n eenvoudige gesprek voer.

0:06:24.336,0:06:27.780
Maar in daardie situasie, [br]met ’n skuldige gewete,

0:06:28.620,0:06:31.755
onder die vier oë van [br]twee geregsdienaars in uniform,

0:06:33.175,0:06:38.315
het elke Poolse woord wat[br]ek ooit geken het, my verlaat.

0:06:39.719,0:06:43.789
Maar ek het nie vir een oomblik[br]eers oorweeg

0:06:44.549,0:06:47.728
om hierdie situasie[br]in Engels te hanteer nie.

0:06:49.078,0:06:53.318
Engels sou my waarskynlik [br]die taalvoordeel gegee het,

0:06:54.278,0:06:57.280
maar dit kon die polisiemanne[br]ongemaklik gemaak het.

0:06:58.244,0:07:00.934
Ek was vasbeslote om by Pools te bly.

0:07:01.774,0:07:02.798
Hoe?

0:07:04.479,0:07:08.699
Die klein Poolse hoekie in my brein[br]is nou net uitgevee,

0:07:10.388,0:07:11.965
behalwe vir een ding.

0:07:13.204,0:07:17.942
Daar was een ding [br]wat ek so baie herhaal het

0:07:17.943,0:07:20.814
dat ek dit in my slaap kon opsê.

0:07:22.501,0:07:24.960
Dis 'n kindergediggie

0:07:27.563,0:07:29.652
oor ’n siek padda.

0:07:30.273,0:07:32.251
(Gelag)

0:07:32.951,0:07:34.522
Dis wat ek gehad het.

0:07:34.523,0:07:39.523
Ek weet dit was bisar om dit te doen,[br]maar ek het dit uitgeblaker:

0:07:40.417,0:07:42.532
(Pools) "’n Sekere padda het siek gevoel

0:07:42.532,0:07:46.084
toe gaan sy dokter toe[br]en sê sy voel siek.

0:07:46.085,0:07:50.458
Die dokter het sy bril opgesit[br]want hy was nogal oud."

0:07:51.564,0:07:53.882
Ek het na die polisiemanne gekyk.

0:07:53.883,0:07:56.483
En hulle het my aangestaar.

0:07:56.484,0:07:57.813
(Gelag)

0:07:58.653,0:08:01.659
Ek onthou een van hulle [br]het sy kop gekrap.

0:08:02.669,0:08:05.242
En toe glimlag hulle.

0:08:06.112,0:08:07.339
Hulle het geglimlag.

0:08:07.340,0:08:10.879
En dit het my op my gemak gestel --

0:08:10.880,0:08:14.256
in elk geval so dat[br]’n paar meer toepaslike woorde

0:08:14.257,0:08:16.677
kon terugspring in my kop in.

0:08:16.688,0:08:19.687
Ek kon ’n paar [br]halwe sinne uitkry, soos:

0:08:19.688,0:08:23.483
"Baie jammer, kos nodig gehad,[br]sal dit nooit weer doen nie."

0:08:24.763,0:08:26.262
Hulle het my laat gaan.

0:08:27.334,0:08:32.458
Soos ek die winkel ingehardloop het, het[br]hulle geroep: “Szczęśliwej podróży!"

0:08:32.480,0:08:34.020
"Geniet die reis!"

0:08:34.650,0:08:39.006
Dis nie my bedoeling om julle[br]aan te spoor om nuwe tale te leer

0:08:39.006,0:08:42.696
om om die wêreld te reis, wette te oortree[br]en daarmee weg te kom nie.

0:08:44.586,0:08:49.481
Maar hierdie staaltjie illustreer[br]hoe ’n paar woordjies,

0:08:50.261,0:08:53.760
hoe eenvoudig of laf ook al ---[br]net ’n paar woordjies --

0:08:53.761,0:08:57.991
reguit na die hart kan gaan[br]en ’n mens kan laat smelt.

0:08:58.901,0:09:01.771
Terloops, daar was ’n ander opsie[br]as die siek padda.

0:09:01.772,0:09:04.207
Daar was een ding wat ek[br]net so goed geken het:

0:09:05.857,0:09:07.232
’n drinklied.

0:09:07.233,0:09:08.525
(Gelag)

0:09:09.185,0:09:11.394
Dit sou nie so goed afgegaan het nie

0:09:12.124,0:09:14.430
en ek sou dalk [br]polisiestasie toe moes gaan

0:09:14.431,0:09:15.661
vir ’n bloedtoets.

0:09:17.603,0:09:21.133
Jy het nie nodig om baie tale[br]te leer nie,

0:09:21.134,0:09:24.153
en jy het nie ’n diepgaande kennis[br]daarvan nodig nie.

0:09:24.154,0:09:26.162
’n Mens kan ver kom[br]met ’n klein bietjie.

0:09:27.122,0:09:30.383
Tien woorde wat met die hart praat,[br]kan ’n groter impak hê

0:09:30.384,0:09:32.964
as ’n duisend woorde [br]wat met die kop praat.

0:09:34.644,0:09:38.741
Jy kan kies om altyd Engels te gebruik[br]as ’n middeweg.

0:09:39.851,0:09:44.822
Maar jy kan ook kies om die mens te wees[br]wat daardie middellyn kruis

0:09:44.823,0:09:49.393
en jou nuwe kennis of opponent, [br]wie dit ook al is,

0:09:49.394,0:09:51.480
op hul eie turf ontmoet.

0:09:52.375,0:09:55.334
Dit maak jou nie swak [br]om die ander se taal te praat nie;

0:09:55.336,0:09:57.066
dit bewys dat jy sterk is.

0:09:57.856,0:10:04.241
Dis die mens wat die moed het[br]en die moeite doen om oor lyne uit te reik

0:10:05.221,0:10:06.923
wat op die ou einde wen.

0:10:08.292,0:10:12.210
Moenie bang wees om foute te maak nie.[br]Foute wys jy is menslik.

0:10:12.918,0:10:16.836
En in hierdie geval [br]is daar ’n bonus:

0:10:18.091,0:10:20.692
As jy ’n fout maak,

0:10:20.693,0:10:26.090
gee jy ander ’n geleentheid om [br]jou te help en tegemoet te kom.

0:10:26.091,0:10:31.933
En so versterk jy die band [br]wat jy so pas gesmee het.

0:10:32.934,0:10:37.190
Wil jy jouself verstaanbaar maak

0:10:38.320,0:10:39.970
of wil jy verhoudings bou?

0:10:41.650,0:10:46.520
Kom ons almal gaan voort[br]om Engels te leer en te gebruik,

0:10:48.080,0:10:52.561
sodat ons met gemengde gehore kan praat,[br]soos hier by TEDx.

0:10:53.591,0:10:57.697
Engels is ’n kragtige werktuig[br]vir die deel van kennis,

0:10:57.698,0:11:03.750
vir internasionale konvensies[br]oor wêreldprobleme.

0:11:04.940,0:11:10.161
Bo alles is Engels wel die vinnigste pad[br]na 365 miljoen harte.

0:11:11.131,0:11:17.170
Vir 365 miljoen mense[br]ruik die Engelse taal soos koekies.

0:11:18.927,0:11:20.517
Maar hoekom daar stop?

0:11:22.007,0:11:24.535
Hoekom doen jy nie die moeite

0:11:24.536,0:11:27.696
en leer ten minste [br]een ander vreemde taal nie?

0:11:28.776,0:11:31.784
Daar is baie geure koekies[br]in die wêreld daarbuite.

0:11:31.785,0:11:34.181
Kom ons gaan proe ’n nuwe een.

0:11:34.990,0:11:36.051
Dankie.

0:11:36.463,0:11:37.755
(Applous)