0:00:01.203,0:00:05.056
Όταν οι άνθρωποι με ρωτούν ποια είναι η κύρια έμπνευσή μου

0:00:05.056,0:00:08.204
λέω ότι είναι το αρχαίο ελληνικό δράμα

0:00:08.204,0:00:13.416
αν πάρεις ένα έργο όπως η Μήδεια που γράφτηκε πριν από 2300 χρόνια

0:00:13.416,0:00:19.656
πρόκειται για μια γυναίκα που δολοφονεί τα παιδιά της λόγω της ζήλειας για τον άντρα της

0:00:19.656,0:00:23.954
αν δεν είναι αυτό μια ιστορία εγκλήματος, δεν ξέρω τί είναι μια ιστορία εγκλήματος

0:00:23.954,0:00:29.121
η μόνη διαφορά είναι ότι δεν υπάρχει αστυνομικός σε αυτήν

0:00:29.121,0:00:33.122
αφού στην Ελλάδα εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν αστυνομικές δυνάμεις

0:00:33.122,0:00:39.979
αλλά μπορώ να σας διαβεβαιώσω αν είχαν αστυνομική δύναμη, θα είχαν και έναν αστυνομικό στο έργο

0:00:39.979,0:00:46.703
αλλά αυτή η ιστορία χρησιμοποιεί το έγκλημα ως καθρέφτη για να εξετάσει τις αντιφάσεις στην κοινωνία

0:00:46.703,0:00:49.536
αυτό είναι που με ενδιαφέρει.

0:00:49.536,0:00:54.696
Κοίτα τον Μακμπέθ, πάρε τον Μακμπέθ και βάλε τον Ρίτσαρντ Νίξον εκεί:

0:00:54.696,0:00:58.816
έχεις την ίδια ιστορία, κατά κάποιο τρόπο.

0:00:58.816,0:01:05.658
Και ύστερα μπορώ να πω ότι, ναι, υπάρχουν και καθαρές αστυνομικές ιστορίες που με εμπνέουν.

0:01:05.658,0:01:07.786
Για παράδειγμα ο Σέρλοκ Χολμς.

0:01:07.786,0:01:13.120
Για τον λόγο ότι πολλές ιστορίες μιλούν για την αγγλική κοινωνία,

0:01:13.120,0:01:17.056
για την υποκρισία, για πολλά πράγματα

0:01:17.056,0:01:23.258
Έτσι, δεν βλέπω διαφορές γράφοντας αστυνομική λογοτεχνία ή άλλο μυθιστόρημα

0:01:23.258,0:01:32.285
Νομίζω, με κάποια υπεροψία μπορώ να πω ότι η αστυνομική λογοτεχνία είναι ένα από τα παλαιότερα λογοτεχνικά είδη που υπάρχουν

0:01:32.285,0:01:38.578
δεν εφευρέθηκε από τον Έντγκαρ Άλαν Πόε, είναι πολύ παλαιότερη.

0:01:38.578,0:01:45.658
Όλοι οι πρόγονοί μου ήταν μουσικοί, έπαιζαν σε εκκλησίες, όργανα και

0:01:45.658,0:01:55.579
ο παππούς μου ήταν συνθέτης και νομίζω ότι, όταν ήμουν νέος, σκέφτηκα και τον εαυτό μου ως μουσικό

0:01:55.579,0:02:04.953
αλλά συνειδητοποίησα αρκετά γρήγορα ότι (έπαιζα το βιολί) δεν θα ήμουν ποτέ τόσο καλός όσο θα ήθελα

0:02:04.953,0:02:14.856
έτσι, κατά κάποιον τρόπο, επέλεξα ένα άλλο όργανο επειδή πρέπει να καταλάβεις ότι το γράψιμο είναι ένα είδος οργάνου που έχεις στα χέρια σου

0:02:14.856,0:02:22.287
Αλλά από την άλλη πλευρά μπορείς να πεις ότι η μουσική είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του γραψίματος

0:02:22.287,0:02:33.121
όπως συμβαίνει στη ζωγραφική, στη γλυπτική, όπως και σε κάθε άλλο είδος τέχνης, θα έλεγα

0:02:33.121,0:02:38.818
Το σπίτι μου ήταν γεμάτο μουσική, αλλά ήταν επίσης γεμάτο βιβλία

0:02:38.818,0:02:44.659
και νομίζω ότι μεγάλωσα σε αυτό που μπορείς να ονομάσεις μια πραγματικά φιλελεύθερη οικογένεια επειδή

0:02:44.659,0:02:51.817
πρώτα απ 'όλα κανείς δεν έλεγε τίποτα αν αργούσες το βράδυ διαβάζοντας

0:02:51.817,0:02:55.496
και δεύτερον κανείς δεν σε ρωτούσε τί διάβαζες

0:02:55.496,0:02:59.738
και αυτός είναι για μένα ένας καλός ορισμός της φιλελεύθερης οικογένειας

0:02:59.738,0:03:07.738
Νομίζω ότι το ιδιαίτερο πράγμα στην παιδική μου ηλικία ήταν το γεγονός ότι δεν υπήρχε μητέρα

0:03:07.738,0:03:13.579
είχε φύγει από την οικογένεια, οπότε μεγάλωσα με τον πατέρα μου και ήταν πολύ απασχολημένος

0:03:13.579,0:03:21.178
αλλά μπορώ να θυμηθώ τη νύχτα μερικές φορές θα του έλεγα κάτι για αυτό που είχα διαβάσει

0:03:21.178,0:03:29.057
και ήταν αρκετά έξυπνος για να κάτσει δύο λεπτά να ακούσει όλα τα ηλίθια πράγματα που έλεγα

0:03:29.057,0:03:31.537
και για ό, τι διάβασα

0:03:31.537,0:03:38.287
και νομίζω ότι είναι ένα από τα μαθήματα που πήρα: πρέπει πάντα να ακούς ένα παιδί

0:03:38.287,0:03:47.453
Νομίζω ότι ο πραγματικός καλλιτέχνης είναι το παιδί γιατί, αν θυμάσαι όταν ήσουν 4, 5 ή 6 ετών,

0:03:47.453,0:03:56.286
ξέρεις, είχες μια τεράστια πίστη στο γεγονός ότι θα μπορούσες να μετατρέψεις μια πέτρα σε αυτοκίνητο,

0:03:56.286,0:03:59.818
ή ένα κομμάτι ξύλου σε οτιδήποτε άλλο

0:03:59.818,0:04:03.656
Ύστερα, ξεκινάς το σχολείο και ξέρεις τί συμβαίνει

0:04:03.656,0:04:07.977
ο ορθολογισμός αναλαμβάνει... ίσως είναι απαραίτητο

0:04:07.977,0:04:14.657
αλλά αργότερα όταν ίσως θα ήθελες τελικά να γίνεις καλλιτέχνης,

0:04:14.657,0:04:20.498
τότε πρέπει να ανακτήσεις αυτό που είχες ως παιδί

0:04:20.498,0:04:27.736
Νομίζω ότι αυτή η σύνδεση έχει να κάνει με το θάρρος που είχες ως παιδί

0:04:27.736,0:04:32.058
να θέσεις τις πραγματικά δύσκολες ερωτήσεις

0:04:32.058,0:04:39.120
Μερικές φορές ρωτάω τους ανθρώπους όταν είμαι έξω και μιλάω:

0:04:39.120,0:04:44.786
ποιος νομίζεις ότι είναι το μεγαλύτερο είδωλό μου; ή η εικόνα;

0:04:44.786,0:04:47.817
και οι άνθρωποι μαντεύουν το ένα και το άλλο, και λέω

0:04:47.817,0:04:52.258
όχι, έχω φωτογραφία, μια μικρή φωτογραφία στον τοίχο μου

0:04:52.258,0:04:57.738
και το μεγαλύτερο είδωλό μου είναι ο εαυτός μου των 12 ετών

0:04:57.738,0:05:02.285
και όταν βλέπω αυτόν τον τύπο, αυτό το αγόρι, εμένα στα 12 μου χρόνια,

0:05:02.285,0:05:08.120
Νομίζω ότι τότε ήμουν στα καλύτερά μου. Δεν έβλεπα κανένα όριο στη ζωή.

0:05:08.120,0:05:13.098
Πίστευα στη φαντασία και στην πραγματικότητα

0:05:13.098,0:05:23.577
Νόμιζα ότι κάθε βουνό ήταν δυνατόν να το ανέβεις, κάθε έρημος ήταν δυνατόν να την διασχίσεις

0:05:23.577,0:05:30.498
έτσι βλέπω αυτό το αγόρι και προσπαθώ να το μιμηθώ, προσπαθώ να είμαι τόσο γενναίος και τόσο καλός όσο ήταν κι αυτό.

0:05:30.498,0:05:39.120
Η αίσθηση ότι μπορείς να βάζεις μια λέξη μετά την άλλη λέξη φτιάχνοντας μια πρόταση και μετά να κάνεις μια άλλη πρόταση,

0:05:39.120,0:05:44.454
και έπειτα να έχεις μια ιστορία… αυτό είναι για μένα ένα θαύμα.

0:05:44.454,0:05:47.286
Και πρόκειται για την κατανόηση μέσω της ανάγνωσης

0:05:47.286,0:05:53.576
και μετά προφανώς έρχεται το επόμενο θαύμα: που συνειδητοποιείς ότι θα μπορούσες να το κάνεις αυτό μόνος σου.

0:05:53.576,0:05:56.578
Ήταν το επόμενο θαύμα.

0:05:56.578,0:06:07.096
Θυμάμαι ακόμα ότι το πρώτο πράγμα που έγραψα ποτέ ήταν μια γραμμή για τον Ροβινσώνα Κρούσο σε μία σελίδα

0:06:07.096,0:06:10.205
Και τί δεν θα έδινα για να έχω αυτό το χαρτί ακόμα

0:06:10.205,0:06:19.059
αλλά δεν το έχω, έχει χαθεί φυσικά… Μάλλον ήμουν 6 ετών όταν το έγραψα κι εγώ, παρεμπιπτόντως,

0:06:19.059,0:06:25.786
ακόμα πιστεύω ότι ο Ροβινσώνας Κρούσος είναι το καλύτερο μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ

0:06:25.786,0:06:33.657
για έναν πολύ απλό λόγο: επειδή ο Ροβινσώνας δεν είναι μόνος στο νησί πριν από την Παρασκευή,

0:06:33.657,0:06:39.619
είναι μόνος στο νησί με τον αναγνώστη και αυτό είναι σημαντικό

0:06:39.619,0:06:44.621
είσαι σε αυτό το νησί, με τον Ροβινσώνα... τον βοηθάς

0:06:44.621,0:06:53.036
αυτός είναι ένας ιδιοφυής τρόπος να αφηγηθείς μια ιστορία. Δεν θα μπορούσα ποτέ να σκεφτώ μια πλοκή καλύτερη από αυτήν

0:06:53.036,0:06:58.338
Θα μπορούσες να βγάλεις κάποιους χαρακτήρες από συγκεκριμένα βιβλία,

0:06:58.338,0:07:03.370
βγάλε τους από τα βιβλία και πάρε τους μαζί σου ως φίλους.

0:07:03.370,0:07:07.618
Νομίζω ότι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα με την τέχνη είναι ότι έχεις φίλους εκεί

0:07:07.618,0:07:10.978
εκεί που κάπου θα μπορούσες να έχεις έναν πίνακα ζωγραφικής οπότε

0:07:10.978,0:07:15.496
όταν βλέπεις κάποιον σε έναν πίνακα θα μπορούσες να βγάλεις το πρόσωπο αυτό από τον πίνακα και να το κάνεις φίλο

0:07:15.496,0:07:18.336
που σε ακολουθεί στη ζωή.

0:07:18.336,0:07:29.787
Η τέχνη για μένα είναι απαραίτητη για να δεις πώς φαίνεται ο κόσμος, για να κατανοήσεις τον κόσμο βλέποντας πώς τον δείχνουν οι άλλοι Δεν είναι το ίδιο... είναι σαν να είναι δύο διαφορετικοί κόσμοι θα μπορούσες να πείς ότι είναι και οι δύο ζωγράφοι, αλλά υπάρχει κάτι στο οποίο διαφέρουν περισσότερο,

0:07:29.787,0:07:35.336
Θα μπορούσε να είναι ο Francis Bacon ή ο Goya ή ο Ken Holtz (?

0:07:35.336,0:07:38.977
μερικές φορές καταταλαβαίνω αμέσως

0:07:38.977,0:07:41.939
μερικές φορές δεν καταλαβαίνω καθόλου

0:07:41.939,0:07:49.976
μερικές φορές δεν θέλω να καταλάβω. Θέλω απλώς αυτό το συναίσθημα να απορροφηθεί από το σύμπαν μου και να μείνει εκεί

0:07:49.976,0:07:58.536
Νομίζω ότι η πραγματική τέχνη, είτε πρόκειται για ζωγραφική είτε για μουσική, ή οτιδήποτε άλλο, σου προσφέρει πάντα μια συγκεκριμένη έκπληξη

0:07:58.536,0:08:03.936
αν δεν υπάρχει έκπληξη, νομίζω ότι καταρρέει.

0:08:03.936,0:08:10.952
Πηγαίνω στο μουσείο Prado στη Μαδρίτη μία φορά το χρόνο, είναι ένα είδος προσκυνήματος που κάνω,

0:08:10.952,0:08:13.177
περνάω δύο μέρες εκεί.

0:08:13.177,0:08:22.120
Και ξέρεις το να περπατάς σε δωμάτια γεμάτα από πίνακες του Velasquez και μετά να μπαίνεις στον Γκόγια, για παράδειγμα,

0:08:22.120,0:08:30.619
ε δεν είναι το ίδιο μουσείο. Δεν είναι το ίδιο... είναι σαν να είναι δύο διαφορετικοί κόσμοι

0:08:30.619,0:08:35.017
θα μπορούσες να πείς ότι είναι και οι δύο ζωγράφοι, αλλά υπάρχει κάτι στο οποίο διαφέρουν περισσότερο,

0:08:35.017,0:08:40.417
μου λένε διαφορετικές ιστορίες για την ανθρώπινη κατάσταση,

0:08:40.417,0:08:49.737
νομίζω ότι δεν μπορείς να πλησιάσεις περισσότερο από αυτό στον ορισμό της τέχνης: ένας καλός καλλιτέχνης σου λέει μια ιστορία ζωής.

0:08:49.737,0:08:56.017
Ένας άλλος καλλιτέχνης σου λέει μια άλλη ιστορία, ένας κακός καλλιτέχνης δεν σου λέει τίποτα.

0:08:56.017,0:09:04.418
Δεν φοβάμαι να μιλήσω για καλή ή κακή τέχνη. Νομίζω ότι ζούμε σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι φοβούνται να μιλήσουν γι' αυτό

0:09:04.418,0:09:10.204
και δεν νομίζω ότι είναι καλό, επειδή πρέπει να είμαστε σε θέση να πούμε ότι κάποιο έργο τέχνης είναι πιο καλό από κάποιο άλλο

0:09:10.204,0:09:18.122
μετά μπορούμε να συζητήσουμε πάνω σε αυτό: τί εννοείς με αυτό; Δεν συμφωνώ μαζί σου... αλλά μπορούμε να συζητήσουμε.

0:09:18.122,0:09:23.498
Σήμερα νομίζω πως οι κριτικές είναι πολύ... τους λείπει το κουράγιο κατά κάποιον τρόπο.

0:09:23.498,0:09:35.620
Νομίζω πως αν κοιτάξεις μέσα στην ιστορία, τα περισσότερα έργα τέχνης, στα πιο σημαντικά είδη τέχνης είτε είναι γλυπτική, βιβλία ή οτιδήποτε άλλο,

0:09:35.620,0:09:41.058
υπάρχει μια ονειρική διάσταση, μιας καλύτερης κοινωνίας

0:09:41.058,0:09:49.497
και είναι προφανές σε μένα και στους πιο πολλούς ανθρώπους ότι σήμερα ζούμε σε έναν τρομερό κόσμο

0:09:49.497,0:09:57.286
και το πιο τρομερό πράγμα στον κόσμο σήμερα, δημιουργεί τόσα πολλά προβλήματα, είναι εντελώς περιττό

0:09:57.286,0:10:02.286
να σου δώσω ένα μόνο παράδειγμα: εγώ ως συγγραφέας

0:10:02.286,0:10:13.203
το 2012 εκατομμύρια παιδιά βγαίνουν έξω στον κόσμο αναλφάβητα, δεν μπορούν να διαβάσουν, δεν μπορούν να γράψουν

0:10:13.203,0:10:20.869
και αυτό είναι εντελώς περιττό. Θα μπορούσαμε να έχουμε εξαλείψει τον αναλφαβητισμό πολύ καιρό πριν

0:10:20.869,0:10:25.120
αν είχαμε θελήσει πραγματικά να το κάνουμε. Όμως δεν το κάνουμε,

0:10:25.120,0:10:34.122
κι έτσι αυτοί οι άνθρωποι πάνε χαμένοι, αφού η ανάγνωση και η γραφή και τα βασικά μαθηματικά παραμένουν τα πιο σημαντικά εργαλεία που έχεις στη ζωή

0:10:34.122,0:10:40.453
και το βρίσκω αυτό τρομερά αηδιαστικό, τέτοια ντροπή, που προφανώς πρέπει να μιλήσω γι' αυτό

0:10:40.453,0:10:45.370
όταν με ρωτούν: "μπορούν οι άνθρωποι στην Μοζαμβίκη να αγοράσουν τα βιβλία σου, τα μυθιστορήματά σου;"

0:10:45.370,0:10:52.577
λέω, "γιατί;". έδω το μόνο σημαντικό βιβλίο είναι το αλφαβητάριο

0:10:52.577,0:10:56.499
αν είναι κάποιο πρόγραμμα στον υπολογιστή ή κάποιο βιβλίο, δεν με νοιάζει

0:10:56.499,0:11:02.286
όμως εξάλειψε τον αναλφαβητισμό προτού μιλήσεις για κάτι άλλο

0:11:02.286,0:11:10.371
και μετά μπορούμε να συνεχίσουμε για πολύ, κοιτώντας τη λέξη και τα περισσότερα προβλήματα που σκοτώνουν τους ανθρώπους είναι περιττά

0:11:10.371,0:11:18.057
και δεν θα καταλάβαινα πως θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω το όργανό μου χωρίς να μιλήσω με τον έναν ή τον άλλον τρόπο γι' αυτό

0:11:18.057,0:11:21.871
δεν θα μπορούσα να καταλάβω τον εαυτό μου

0:11:21.871,0:11:30.120
Ως συγγραφέας είμαι διανοούμενος και ως διανοούμενος, η ευθύνη μου είναι να αντιδρώ με κάποιον τρόπο

0:11:30.120,0:11:32.786
σε ό,τι βλέπω στην κοινωνία

0:11:32.786,0:11:35.036
αυτός είναι ο ρόλος του διανοούμενου

0:11:35.036,0:11:39.536
τουλάχιστον αν έχεις την ιδέα ότι είσαι ριζοσπαστικός διανοούμενος

0:11:39.536,0:11:48.576
για εμένα ανάγεται πίσω στην εποχή του Διαφωτισμού του Ντιντερό και του Βολταίρου

0:11:48.576,0:11:51.818
ο ρόλος του διανοούμενου

0:11:51.818,0:11:56.286
και πιστεύω πως αυτό είναι σωστό και γι' αυτό δρω με τον τρόπο που δρω

0:11:56.286,0:12:03.036
γράφω πολλά και διάφορα πράγματα όμως μιλώ επίσης αν είναι απαραίτητο

0:12:03.036,0:12:11.057
θα έλεγα πως είναι η σχέση μου με το ιδανικό του Διαφωτισμού

0:12:11.057,0:12:14.204
και συμφωνώ με αυτό, με το γεγονός πως θα έπρεπε να μιλάς

0:12:14.204,0:12:19.536
συμφωνώ ζούμε σε μια πολύ περίεργη κατάσταση:

0:12:19.536,0:12:23.417
ποτέ δεν έχουμε ξαναδεί μια τέτοια ροή πληροφορίας

0:12:23.417,0:12:26.536
και ποτέ οι άνθρωποι δεν γνώριζαν τόσα λίγα

0:12:26.536,0:12:32.338
αφού όλα πήραν την μορφή θραυσμάτων

0:12:32.338,0:12:38.954
αρκεί να δεις τις ειδήσεις στην Δανία και την Σουηδία, σύντομες ειδήσεις,

0:12:38.954,0:12:45.817
η χειρότερη περίπτωση είναι προφανώς στις ΗΠΑ, όπου δεν καταλαβαίνεις τίποτα από τις ειδήσεις

0:12:45.817,0:12:55.037
κι έστι ο κίνδυνος είναι προφανής και συμφωνώ επίσης ότι σήμερα γίνεται πολύ κακή χρήση των λέξεων

0:12:55.037,0:12:59.203
ιδιαίτερα σήμερα

0:12:59.203,0:13:08.418


0:13:08.418,0:13:18.120


0:13:18.120,0:13:28.016


0:13:28.016,0:13:35.058


0:13:35.058,0:13:41.287


0:13:41.287,0:13:46.577


0:13:46.577,0:13:50.787


0:13:50.787,0:13:52.620


0:13:52.620,0:14:02.285


0:14:02.285,0:14:06.338


0:14:06.338,0:14:11.258


0:14:11.258,0:14:17.577


0:14:17.577,0:14:22.418


0:14:22.418,0:14:28.878


0:14:28.878,0:14:33.657


0:14:33.657,0:14:40.936


0:14:40.936,0:14:49.996


0:14:49.996,0:15:01.763


0:15:01.763,0:15:06.458


0:15:06.458,0:15:14.379


0:15:14.379,0:15:22.346


0:15:22.346,0:15:26.057


0:15:26.057,0:15:34.539


0:15:34.539,0:15:38.457


0:15:38.457,0:15:48.514


0:15:48.514,0:15:54.766


0:15:54.955,0:15:57.649


0:15:57.649,0:16:05.121


0:16:05.121,0:16:11.405


9:59:59.000,9:59:59.000