WEBVTT

00:00:06.949 --> 00:00:11.521
خەیاڵ بکە شەمەندەفەرێک دەبینیت
کە بە خێرایی دەڕوات

00:00:11.521 --> 00:00:15.961
ڕاستەوخۆ بەرەو ڕووی ٥ کرێکار
کە توانای دەربازبوونیان لێی نییە.

00:00:15.961 --> 00:00:18.109
تۆش بەڕێکەوت لەتەنیشت گۆڕەڕەک دەبیت

00:00:18.109 --> 00:00:21.550
کە ئاڕاستەی شەمەندەفەرەکە دەگۆڕێت
بۆ سەر ڕێگەیەکی دیکە.

00:00:21.550 --> 00:00:22.980
کێشەکە لێرەدایە.

00:00:22.980 --> 00:00:28.069
ئەو ڕێگەیەش کرێکارێکی لەسەرە
بەڵام تەنها یەک کەسە.

00:00:28.069 --> 00:00:29.390
چی دەکەیت؟

00:00:29.390 --> 00:00:32.685
ئایا یەک کەس دەکەیتە قوربانی 
بۆ ڕزگارکردنی ٥ کەس؟

00:00:32.685 --> 00:00:35.274
ئەمە کێشەی گالیسکەیە،

00:00:35.274 --> 00:00:42.103
کە وەکو جۆرێک لە مەتەڵی ئەخلاقی وابوو
کە فیلیپا فوتی فەیلەسوف لە ١٩٦٧ دایهێنا.

00:00:42.103 --> 00:00:45.371
شتێکی خوازراوە، چونکە ناچارمان دەکات
بیربکەینەوە چۆن هەڵبژاردن بکەین

00:00:45.371 --> 00:00:48.060
کاتێک کە هیچ هەڵبژاردنێکی باشمان 
لەبەردەستدا نییە.

00:00:48.060 --> 00:00:50.200
ئایا ئەوە هەڵدەبژێرین کە
باشترین ئەنجامی هەیە

00:00:50.200 --> 00:00:55.270
یاخود پەیوەست دەبین بە لایەنی ئەخلاقی 
کە ڕێگری بکات لە مردنی کەسێکی دیکە؟

00:00:55.270 --> 00:01:00.837
لە ڕاپرسییەکدا، ٩٠% بەژداربوان وتوویانە
کە ئاساییە ڕێڕەوەکە بگۆڕیت،

00:01:00.837 --> 00:01:04.250
و ڕێگە بدەیت یەک کرێکار بمرێت
بۆ ئەوەی ٥ کەس ڕزگاریان ببێت،

00:01:04.250 --> 00:01:08.328
و لێکۆڵینەوەکانی تریش، لەنێویاندا 
تاقیکاری واقیعی خەیاڵی بۆ مەتەڵەکە کراوە،

00:01:08.328 --> 00:01:11.040
هەمان دەرئەنجامیان دەستکەوتووەتەوە.

00:01:11.040 --> 00:01:16.061
ئەو بڕیارانە لە بنەمای فەلسەفەی 
سوودگەراییەوە دێن

00:01:16.061 --> 00:01:18.521
کە گفتوگۆی ئەوە دەکات
بڕیاری ئەخلاقی دروست

00:01:18.521 --> 00:01:23.351
ئەوەیە کە زۆرترین سوود و قازانجی
بۆ زۆرترین کەس هەبێت.

00:01:23.351 --> 00:01:25.481
پێنج ژیان گرنگتر و لە پێشترە لە یەک ژیان،

00:01:25.481 --> 00:01:30.562
تەنانەت ئەگەر بۆ دەستکەوتنی ئەوەش
بڕیاری مردن بسەپێنیت بەسەر کەسێکی دیکەدا.

00:01:30.562 --> 00:01:33.471
بەڵام خەڵکی هەمیشە
ئەم بیرکردنەوە سوودگەراییە هەڵنابژێرن،

00:01:33.471 --> 00:01:37.062
ئەویش بە گۆڕانکارییەکی بچووک 
لە گرفتی گالیسکەدا.

00:01:37.062 --> 00:01:40.303
ئەم جارەیان تۆ لەسەر پردێکیت و
ڕاڕەوەکە بە ژێر تۆدا دەڕوات

00:01:40.303 --> 00:01:43.192
لەکاتێکدا گالیسکەکە نزیک دەبێتەوە.

00:01:43.192 --> 00:01:44.873
ئێستا ڕاڕەوی دووەممان نییە،

00:01:44.873 --> 00:01:48.794
بەڵام پیاوێکی زۆر گەورە 
لەسەر پردەکەیە و لەپەنای تۆدایە.

00:01:48.794 --> 00:01:52.492
ئەگەر پاڵی پێوە بنێیت
ئەوا لاشەکەی دەتوانێت گالیسکەکە بوەستێنێت،

00:01:52.492 --> 00:01:54.243
پێنج کرێکارەکەش ڕزگار دەکات،

00:01:54.243 --> 00:01:56.033
بەڵام پیاوەکە دەمرێت.

00:01:56.033 --> 00:01:59.432
بۆ سوودگەراکان بڕیارەکە هەمان شتە،

00:01:59.432 --> 00:02:01.982
ژیانێک لەدەست بدە 
بۆ ڕزگارکردنی پێنج.

00:02:01.982 --> 00:02:04.584
بەڵام لەم حاڵەتەدا تەنها
ڕێژەی ١٠% خەڵکی

00:02:04.584 --> 00:02:08.453
بەلایانەوە ئاسایی بووە 
کە پاڵ بە پیاوەکەوە بنێن.

00:02:08.453 --> 00:02:12.194
بەڵام شتێک لە ناخماندا پێمان دەڵێت 
بەئەنقەست ببیتە هۆکار بۆ کوشتنی کەسێک

00:02:12.194 --> 00:02:16.303
جیاوازە لەوەی رێیان بدەیت
کە بمرن.

00:02:16.303 --> 00:02:20.953
هەست بە هەڵە و تاوانێک دەکەیت
کە قورسە ڕوونی بکەیتەوە.

00:02:20.953 --> 00:02:23.473
ئەم یەکتربڕینەی نێوان
ئەخلاق و دەروونناسی

00:02:23.473 --> 00:02:26.604
وەهای کردووە کە کێشەی گالیسکە
ئەوەندە سەرنجڕاکێش بێت.

00:02:26.604 --> 00:02:30.984
ئەم بژاردە قورسە بەم شێوە فرەییەوە
دەریدەخات کە بیرکردنەوەی ڕاست و هەڵەی ئێمە

00:02:30.984 --> 00:02:36.345
پەیوەستە بە هۆکارەوە وەک لە 
زیان و قازانجێکى لۆجیکی.

00:02:36.345 --> 00:02:38.835
بۆ نموونە، پیاوان زیاتر ئاسایی بووە
بەلایانەوە

00:02:38.835 --> 00:02:42.504
وەکوو لە ئافرەتان، تاکوو پاڵ بنێن
بە پیاوەکەوە لەسەر پردەکە.

00:02:42.504 --> 00:02:46.994
هەروەکو خەڵکانێک کە سەیری گرتەیەکی 
کۆمیدی دەکەن و پاشان ئەنجامی دەدەن.

00:02:46.994 --> 00:02:49.165
و لە توێژینەوەیەکی دیکەی واقیعی خەیاڵیدا،

00:02:49.165 --> 00:02:52.944
خەڵکی زیاتر ویستیان لەسەر ئەوە بووە
کە پیاوەکان بکەنە قوربانی وەک لە ئافرەتان.

00:02:52.944 --> 00:02:55.214
توێژەران توێژینەوەیان کردووە
لە چالاکیەکانی مێشک

00:02:55.214 --> 00:02:59.535
بۆ ئەو کەسانەی لەو دوو جۆر
تاقیکردنەوەیەدا بەژداربوون.

00:02:59.535 --> 00:03:04.054
هەردوو سیناریۆکە ئەو ناوچانەی مێشک کارا
دەکەن کە بەژدارن لەبڕیاردانی هۆشیارانە

00:03:04.054 --> 00:03:06.514
و وەڵامدانەی سۆزدارییانە.

00:03:06.514 --> 00:03:10.975
بەڵام لە جۆری پردەکە وەڵامدانەوەی 
سۆزداریانە زۆر بەهێزترە.

00:03:10.975 --> 00:03:13.194
بەم شێوەیە چالاکییەکانی ناوچەیەکی مێشک

00:03:13.194 --> 00:03:16.884
پێکەوە بەستراوە لە پڕۆسەیەکی 
ناکۆکی ناوەکییدا.

00:03:16.884 --> 00:03:18.145
جیاوازییەکە چییە؟

00:03:18.145 --> 00:03:22.912
یەکێک لە ڕوونکردنەوەکان ئەوەیە کە پاڵنانی
کەسێک بۆ مردن زیاتر لە شتێکی کەسی دەچێت،

00:03:22.912 --> 00:03:26.925
ئازاری ویژدان چالاک دەکات
ئەگەر بتەوێت کەسێکی دیکە بکوژیت،

00:03:26.925 --> 00:03:31.424
بەڵام هەر هەست بە پێکدادان دەکەین چونکە
هێشتا دەزانین کە هەڵبژاردنێکی لۆجیکانەیە.

00:03:31.424 --> 00:03:36.405
کێشەی گالیسکە لەلایەن هەندێک فەیلەسوف
و دەروونناسەوە ڕەخنەی ئاڕاستە کراوە.

00:03:36.405 --> 00:03:41.266
گفتوگۆی ئەوە دەکەن کە هیچ شتێک بەدەرناخات
چونکە بناغەکەی زۆر ناواقیعیانەیە

00:03:41.266 --> 00:03:45.425
بۆیە بەژداربووان بە شتێکی گرنگ وەریناگرن.

00:03:45.425 --> 00:03:48.556
بەڵام تەکنەلۆژیای نوێ 
ئەم لێکدانەوە ئەخلاقیانە

00:03:48.556 --> 00:03:50.698
زۆر گرنگتر لێکدەداتەوە وەک لەپێشتر.

00:03:50.698 --> 00:03:54.036
بۆ نموونە لە ئۆتومبێلێکی بێ شۆفێر(زیرەک)دا
پێویستە هەڵبژاردن بکات

00:03:54.036 --> 00:03:58.007
لەنێوان تووشبوون بە ڕووداوێکی بچووک
بۆ ڕێگریکردن لەڕووداوێکی گەورەتر.

00:03:58.007 --> 00:04:01.626
لەهەمان کاتدا،حکومەتەکان توێژینەوە دەکەن
لە فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی سەربازییدا

00:04:01.626 --> 00:04:05.976
کە ئایا کەی بڕیاری ئەوە بدەن خەڵکی ئاسایی
بخەنە مەترسی و ببنە قوربانی

00:04:05.976 --> 00:04:09.276
بۆ هێرشکردنە سەر ئامانجێکی گرنگ.

00:04:09.276 --> 00:04:11.197
ئەگەر بمانەوێت ئەو کردارانە ئەخلاقی بن،

00:04:11.197 --> 00:04:15.397
پێویستە بڕیار بدەین لەوەی 
چۆن نرخاندن بۆ ژیانی مرۆڤ بکەین

00:04:15.397 --> 00:04:17.667
و بڕیاری باشترینەکە بدەین.

00:04:17.667 --> 00:04:20.107
بۆیە ئەوانەی کە توێژینەوە 
لە سیستمی خودکار دەکەن

00:04:20.107 --> 00:04:22.207
هەماهەنگی دەکەن لەگەڵ فەیلەسوفەکان

00:04:22.207 --> 00:04:27.628
بۆ ئاماژەدان بەم کێشە ئاڵۆزانەی 
بەرنامەسازی ئەخلاقی بۆ ناو ئامێرەکان،

00:04:27.628 --> 00:04:30.957
ئەمەش ئەوە پیشان دەدات کە تەنانەت
کێشە مەتەڵییە گریمانەییەکانیش

00:04:30.957 --> 00:04:35.058
دەتوانرێت بە پێکداکەوتنێکی قورس
لەگەڵ ژیانی ڕاستەقینەدا کۆتایی بێت.