WEBVTT

00:00:08.463 --> 00:00:12.013
Tarihçiler yirminci yüzyılın
vahşetlerinden bahsederken,

00:00:12.013 --> 00:00:17.503
aklımıza genellikle iki Dünya Savaşı
arasında gerçekleşmiş olanlar gelir.

00:00:17.503 --> 00:00:20.543
Günümüz Türkiye'sinde
gerçekleşen Ermeni soykırımı,

00:00:20.543 --> 00:00:22.653
Çin'de gerçekleşen Nankin Katliamı

00:00:22.653 --> 00:00:24.753
ve Almanya'daki Kristal Gece ile birlikte,

00:00:24.753 --> 00:00:27.522
Atlas Okyanusu ile Karayip Denizi

00:00:27.522 --> 00:00:32.765
arasındaki bir adada, dehşet verici
bir etnik arındırma girişimi gerçekleşti.

NOTE Paragraph

00:00:32.765 --> 00:00:35.754
Bu çatışmanın kökenleri
1492'ye, Christopher Columbus,

00:00:35.754 --> 00:00:39.432
Haiti Adası adını alacak olan ve bir
Avrupa sömürgesi dalgası oluşturan

00:00:39.432 --> 00:00:46.043
Karayip adasına rastladığı
zamana dayanmaktadır.

00:00:46.043 --> 00:00:50.665
Adanın Taíno yerlilerinin büyük kısmı,
şiddet ve hastalıkla yok edildi

00:00:50.665 --> 00:00:54.543
ve Avrupalılar da, karlı şeker kamışı
tarlalarında çalıştırmak üzere

00:00:54.543 --> 00:00:58.043
Afrikalı köleler getirdiler.

00:00:58.043 --> 00:01:01.335
1777 itibariyle ada,
Fransa kontrolündeki Batı

00:01:01.335 --> 00:01:05.986
ve İspanya kontrolündeki Doğu
olarak ikiye ayrılmıştı.

00:01:05.986 --> 00:01:11.395
Haiti, 1804'de büyük bir köle isyanıyla,
Fransa'dan bağımsızlığını kazandı

00:01:11.395 --> 00:01:14.325
ve böylece dünyanın ilk
siyahi cumhuriyeti hâline geldi.

00:01:14.325 --> 00:01:16.515
Fakat yeni ulus pahalıya mal olmuştu,

00:01:16.515 --> 00:01:21.626
dünya ekonomisine kapatıldı ve önceki
yöneticilerinin borçları altındaydı.

00:01:21.626 --> 00:01:24.965
Bu sırada Dominik Cumhuriyeti,
önce doğu Haiti'nin Haiti yönetimini

00:01:24.965 --> 00:01:28.756
ve sonra da İspanya ve Amerika
sömürgeciliğini devirerek

00:01:28.756 --> 00:01:32.116
bağımsızlık ilan etmişti.

00:01:32.116 --> 00:01:36.186
Bu iki ülkenin paylaştığı uzun
ve ortak tarihe rağmen

00:01:36.186 --> 00:01:39.977
çoğu Dominik eliti, Haiti'yi,
beyaz batı uluslarıyla politik ve ticari

00:01:39.977 --> 00:01:46.148
ilişkileri tehlikeye atan
ırksal bir tehdit olarak gördüler.

NOTE Paragraph

00:01:46.148 --> 00:01:48.001
1. Dünya Savaşını takip eden yıllarda

00:01:48.001 --> 00:01:51.357
Birleşik Devletler,
adanın iki kısmını da işgal etti.

00:01:51.357 --> 00:01:54.832
Bunu, yerel karşıtlıkları yok ederek
ve ABD-dostu devletler kurarak

00:01:54.832 --> 00:01:59.308
Batı yarı küredeki gücünü
güvenceye almak için yaptı.

00:01:59.308 --> 00:02:02.860
ABD işgalinin acımasız ve ırkçı
doğası, özellikle de uzak

00:02:02.860 --> 00:02:06.208
Dominik-Haiti sınırı boyunca,
geri çekilme sonrasında

00:02:06.208 --> 00:02:10.872
daha büyük vahşetlere zemin hazırladı.

NOTE Paragraph

00:02:10.872 --> 00:02:15.007
1930 yılında liberal Dominik
cumhurbaşkanı Horacio Vásquez,

00:02:15.007 --> 00:02:19.279
ordusunun komutanı Rafael Trujillo
tarafından devrilmişti.

00:02:19.279 --> 00:02:22.009
Trujillo, kendisi de çeyrek
Haiti'li olmasına rağmen,

00:02:22.009 --> 00:02:25.991
Haiti ve Dominik'ten oluşan
iki kültürlü bir sınırın varlığını

00:02:25.991 --> 00:02:28.019
hem gücüne karşı bir tehdit

00:02:28.019 --> 00:02:32.159
hem de politik devrimciler için
bir kaçış rotası olarak görüyordu.

00:02:32.159 --> 00:02:35.739
2 Ekim 1937'de yaptığı
dondurucu konuşmasında,

00:02:35.739 --> 00:02:39.389
bölgeye dair niyetleri
konusunda şüphe bırakmadı.

00:02:39.389 --> 00:02:43.493
Dominikli çiftçileri hırsızlık ve
saldırılardan koruduğunu iddia eden

00:02:43.493 --> 00:02:48.119
Trujillo, sınır boyunca 300
Haitilinin öldürüldüğünü beyan etti

00:02:48.119 --> 00:02:53.179
ve bu sözde "çözümün"
devam edeceğine söz verdi.

NOTE Paragraph

00:02:53.179 --> 00:02:55.879
Sonraki birkaç haftada
Trujillo'nun emirlerine uyan

00:02:55.879 --> 00:02:57.949
Dominik ordusu,

00:02:57.949 --> 00:03:01.540
binlerce Haitili erkek ve kadını
ve hatta Dominik'te doğmuş

00:03:01.540 --> 00:03:04.400
çocuklarını öldürdü.

00:03:04.400 --> 00:03:07.270
Ordu, çoğu Dominikli de siyahi olmasına

00:03:07.270 --> 00:03:11.470
rağmen, siyahi Haitilileri hedef aldı.

00:03:11.470 --> 00:03:14.170
Bazı raporlara göre öldürenler,
bir ülkenin sakinlerini

00:03:14.170 --> 00:03:16.161
diğer ülkenin sakinlerinden ayırmak için,

00:03:16.161 --> 00:03:21.341
kurbanları maydanoz kelimesinin
İspanyolcasını söylemeye zorluyorlardı.

00:03:21.341 --> 00:03:25.470
Dominikliler perejil kelimesini
titrek "r" harfiyle söylüyordu.

00:03:25.470 --> 00:03:30.732
Ancak Haiti'nin ana dilindeki Kreyol
kelimesinde titrek bir "r" harfi yoktu.

00:03:30.732 --> 00:03:33.349
Eğer insanlar perejil demeye çabalarsa,

00:03:33.349 --> 00:03:37.481
Haitili olmakla yargılanıyor
ve hemen öldürülüyordu.

00:03:37.481 --> 00:03:40.620
Ancak yeni ilim, çoğu
sınır sakini iki dil bildiği için,

00:03:40.620 --> 00:03:44.422
bunun gibi testlerin öldürülecek
kişiyi seçmede kullanılan

00:03:44.422 --> 00:03:48.431
tek faktör olmadığını öne sürmüşlerdir.

NOTE Paragraph

00:03:48.431 --> 00:03:52.051
Cesetler vadilere atılırken,
nehirlere bırakılırken

00:03:52.051 --> 00:03:54.242
ya da kanıtlardan
kurtulmak için yakılırken,

00:03:54.242 --> 00:03:55.523
Dominik devleti

00:03:55.523 --> 00:03:58.302
katliam haberlerine sansür uyguluyordu.

00:03:58.302 --> 00:04:02.233
Günümüzdeki hesaplamalar
4,000 ila 15,000 kişinin öldürüldüğünü

00:04:02.233 --> 00:04:07.548
belirtse de, tam olarak kaç kişinin
öldürüldüğünü bilmememizin nedeni budur.

00:04:07.548 --> 00:04:11.341
Fakat bazı gözlemciler için
katliamın boyutu oldukça açık.

NOTE Paragraph

00:04:11.341 --> 00:04:14.933
O dönemde ABD büyükelçisi
Dominik Cumhuriyeti'ne şöyle demişti,

00:04:14.933 --> 00:04:19.114
"Dajabón kısmındaki sınırın
kuzeybatısının tamamında kesinlikle

00:04:19.114 --> 00:04:22.144
Haitililer bulunmamaktadır.

00:04:22.144 --> 00:04:28.454
Katledilmeyen kişiler ya kaçmış
ya da hâlâ çalılarda saklanıyorlar."

00:04:28.454 --> 00:04:30.833
Devlet, sorumluluğu
inkâr etmeyi ve cinayetleri

00:04:30.833 --> 00:04:33.884
yasa dışı infazcıların
üstüne atmayı denedi,

00:04:33.884 --> 00:04:37.040
fakat Trujillo, tüm dünyada ayıplanıyordu.

00:04:37.040 --> 00:04:38.884
Nihayetinde Dominik devleti,

00:04:38.884 --> 00:04:44.514
Haiti'ye savaş tazminatı olarak
yalnızca 525,000$ ödemeye zorlandı

00:04:44.514 --> 00:04:46.364
fakat çökmüş bürokrasiden ötürü

00:04:46.364 --> 00:04:51.167
bu sermayenin büyük kısmı
ailelere ya da hayatta kalanlara ulaşmadı.

00:04:51.167 --> 00:04:53.884
Ne Trujillo ne de devleti,
insanlığa karşı işlenen bu suç

00:04:53.884 --> 00:04:58.114
için cezalandırılmadı.

NOTE Paragraph

00:04:58.114 --> 00:05:01.115
Katliamın mirası, iki ülke
arasında hâlâ bir gerilim kaynağı

00:05:01.115 --> 00:05:02.764
olmaya devam ediyor.

00:05:02.764 --> 00:05:07.464
Sınırın iki tarafındaki eylemciler,
geçmişin yaralarını kapatmayı denediler.

00:05:07.464 --> 00:05:10.303
Fakat Dominik tarafında,
katliamı ya da kurbanlarını

00:05:10.303 --> 00:05:14.015
resmi olarak anmak için
bile çok az şey yapıldı.

00:05:14.015 --> 00:05:18.906
Bu süre içerisinde Haiti katliamının
anısı, güce susamış liderlerin, insanları

00:05:18.906 --> 00:05:22.166
yaşam boyu komşularına
karşı nasıl düşmanlaştırdıklarını

00:05:22.166 --> 00:05:24.727
hatırlatan bir olay
olarak kalmaya devam ediyor.