1
00:00:08,463 --> 00:00:12,013
Kada istoričari pričaju
o užasima 20. veka,

2
00:00:12,013 --> 00:00:17,503
često mislimo na one koji su se desili
tokom i između dva Svetska rata.

3
00:00:17,503 --> 00:00:20,543
Pored Genocida nad Jermenima
u savremenoj Turskoj,

4
00:00:20,543 --> 00:00:22,653
Silovanja Nanking u Kini,

5
00:00:22,653 --> 00:00:24,753
i Kristalne noći u Nemačkoj,

6
00:00:24,753 --> 00:00:27,522
još jedna užasna kampanja
etničkog čišćenja

7
00:00:27,522 --> 00:00:32,765
se desila na ostrvu između
Atlantskog okeana i Karipskog mora.

8
00:00:32,765 --> 00:00:35,754
Koreni ovog konflikta sežu do 1492,

9
00:00:35,754 --> 00:00:39,432
kada je Kristifor Kolumbo
nabasao na ovo karipsko ostrvo

10
00:00:39,432 --> 00:00:46,043
koje će da nazove Hispaniola
započinjući talas evropske kolonizacije.

11
00:00:46,043 --> 00:00:50,665
Prvobitni stanovnici ostrva Taino
su destekovani nasiljem i bolešću,

12
00:00:50,665 --> 00:00:54,543
a Evropljani su uvezli ogroman broj
porobljenih Afrikanaca

13
00:00:54,543 --> 00:00:58,043
kako bi rintali na profitabilnim
plantažama šećera.

14
00:00:58,043 --> 00:01:01,335
Do 1777, ostrvo je podeljeno

15
00:01:01,335 --> 00:01:03,416
između Zapada
kojim je upravljala Francuska

16
00:01:03,416 --> 00:01:05,986
i Istoka kojim je upravljala Španija.

17
00:01:05,986 --> 00:01:11,395
Masovna pobuna robova je Haitiju
omogućila nezavisnost od Francuske 1804.

18
00:01:11,395 --> 00:01:14,325
i postao je prva crna republika na svetu.

19
00:01:14,325 --> 00:01:16,515
Međutim, nova nacija je to skupo platila,

20
00:01:16,515 --> 00:01:21,626
izolovana od svetske ekonomije
i pod omčom duga bivših gospodara.

21
00:01:21,626 --> 00:01:24,965
U međuvremenu će Dominikanska republika
da proglasi nezavisnost

22
00:01:24,965 --> 00:01:28,756
tako što će prvo da zbaci haićansku vlast
u istočnoj Hispanioli,

23
00:01:28,756 --> 00:01:32,116
a kasnije španski
i američki kolonijalizam.

24
00:01:32,116 --> 00:01:36,186
Uprkos dugoj istoriji saradnje
između ove dve države,

25
00:01:36,186 --> 00:01:39,977
većina dominikanske elite
je gledala na Haiti kao na rasnu pretnju

26
00:01:39,977 --> 00:01:46,148
koja je ugrožavala političke i trgovinske
odnose sa belim zapadnim nacijama.

27
00:01:46,148 --> 00:01:48,001
U godinama nakon I svetskog rata,

28
00:01:48,001 --> 00:01:51,357
Sjedinjene države su okupirale
oba dela ostrva.

29
00:01:51,357 --> 00:01:54,832
To su uradile kako bi osigurale
svoju moć na zapadnoj hemisferi,

30
00:01:54,832 --> 00:01:59,308
uništavajući lokalnu opoziciju
i uspostavljajući vlade naklonjene SAD-u.

31
00:01:59,308 --> 00:02:02,860
Okrutna i rasistička priroda
američke okupacije,

32
00:02:02,860 --> 00:02:06,208
naročito duž udaljene
dominikansko-haićanske granice,

33
00:02:06,208 --> 00:02:10,872
postavila je temelj većim nepočinstvima
nakon povlačenja SAD-a.

34
00:02:10,872 --> 00:02:15,007
Godine 1930, liberalnog dominikanskog
predsednika Horasija Vaskeza

35
00:02:15,007 --> 00:02:19,279
je svrgnuo njegov načelnik vojske,
Rafael Truhiljo.

36
00:02:19,279 --> 00:02:22,009
Uprkos tome što je bio
i sam delom Haićanin,

37
00:02:22,009 --> 00:02:25,991
Truhiljo je gledao na prisustvo bikulturne
haićansko-dominikanske granične oblasti

38
00:02:25,991 --> 00:02:28,019
i kao na pretnju njegovoj vlasti

39
00:02:28,019 --> 00:02:32,159
i kao na rutu za beg
političkih revolucionara.

40
00:02:32,159 --> 00:02:35,739
U jezivom govoru iz 2. oktobra 1937,

41
00:02:35,739 --> 00:02:39,389
nije ostavio mesta sumnji
o njegovim namerama za region.

42
00:02:39,389 --> 00:02:43,493
Tvrdeći da štiti dominikanske
zemljoradnike od pljački i upada,

43
00:02:43,493 --> 00:02:48,119
Truhiljo je najavio smaknuće
300 Haićana duž granice

44
00:02:48,119 --> 00:02:53,179
i obećao je da će se njegov
takozvani "lek" nastaviti.

45
00:02:53,179 --> 00:02:55,879
U narednih nekoliko nedelja,
dominikanska vojska,

46
00:02:55,879 --> 00:02:57,949
u službi Truhiljovih naredbi,

47
00:02:57,949 --> 00:03:01,540
ubila je na hiljade haićanskih
muškaraca i žena,

48
00:03:01,540 --> 00:03:04,400
pa čak i njihovu dominikansku decu.

49
00:03:04,400 --> 00:03:07,270
Vojni cilj su bili Haićani crnci,

50
00:03:07,270 --> 00:03:11,470
iako su mnogi Dominikanci
i sami bili tamne kože.

51
00:03:11,470 --> 00:03:14,170
Neka svedočenja kažu
da kako bi razlikovali stanovnike

52
00:03:14,170 --> 00:03:16,161
jedne družave od drugih

53
00:03:16,161 --> 00:03:21,341
ubice su terale svoje žrtve
da izgovore špansku reč za peršun.

54
00:03:21,341 --> 00:03:25,470
Dominikanci su je izgovarali perejil,
treperavim španskim "r".

55
00:03:25,470 --> 00:03:30,732
Prvobitni haićanski jerzi, pak,
je kreolski, koji nema treperavo r.

56
00:03:30,732 --> 00:03:33,349
Pa, ako je ljudima
bilo teško da kažu perejil,

57
00:03:33,349 --> 00:03:37,481
procenjivalo bi se da su Haićani
i odmah su ubijani.

58
00:03:37,481 --> 00:03:40,620
Međutim, noviji akademici
pretpostavljaju da slični testovi

59
00:03:40,620 --> 00:03:44,422
nisu bili jedini faktor koji je korišćen
da se odredi ko će da bude ubijen,

60
00:03:44,422 --> 00:03:48,431
naročito stoga što su mnogi pogranični
stanovnici bili bilingvalni.

61
00:03:48,431 --> 00:03:52,051
Dominikanska vlada je cenzurisala
sve vesti o masakru,

62
00:03:52,051 --> 00:03:54,242
dok su tela bacali u jaruge,

63
00:03:54,242 --> 00:03:55,523
istovarali ih u reke

64
00:03:55,523 --> 00:03:58,302
ili palili kako bi se rešili dokaza.

65
00:03:58,302 --> 00:04:02,233
Zbog toga niko ne zna tačno
koliko ljudi je ubijeno,

66
00:04:02,233 --> 00:04:07,548
iako savremenici procenjuju
da broj seže od oko 4.000 do 15.000.

67
00:04:07,548 --> 00:04:11,341
Ipak je stepen krvoprolića
bio očit mnogim posmatračima.

68
00:04:11,341 --> 00:04:14,933
Kako je američki ambasador
u Dominikanskoj republici tada zabeležio:

69
00:04:14,933 --> 00:04:19,114
"Čitav severozapad od granice,
sa dahabonske strane,

70
00:04:19,114 --> 00:04:22,144
je potpuno lišen Haićana.

71
00:04:22,144 --> 00:04:28,454
Oni koji nisu smaknuti, pobegli su preko
granice ili se i dalje skrivaju u žbunju."

72
00:04:28,454 --> 00:04:30,833
Vlada je pokušavala
da se odrekne odgovrnosti

73
00:04:30,833 --> 00:04:33,884
i da za ubistva okrivi
samoorganizovane građane,

74
00:04:33,884 --> 00:04:37,040
međutim Truhiljo
je doživeo međunarodnu osudu.

75
00:04:37,040 --> 00:04:38,884
Na kraju je dominikanska vlada

76
00:04:38,884 --> 00:04:44,514
primorana da plati obeštećenje
od svega 525.000 dolara Haitiju,

77
00:04:44,514 --> 00:04:46,364
međutim, zbog korumpirane birokratije,

78
00:04:46,364 --> 00:04:51,167
jedva da je išta od ovog novca stiglo
do preživelih ili njihovih porodica.

79
00:04:51,167 --> 00:04:53,884
Ni Truhiljo, niti bilo ko iz njegove vlade

80
00:04:53,884 --> 00:04:58,114
nisu nikad kažnjeni
za ovaj zločin protiv čovečnosti.

81
00:04:58,114 --> 00:05:01,115
Zaveštanje masakra ostaje izvor tenzija

82
00:05:01,115 --> 00:05:02,764
između dve države.

83
00:05:02,764 --> 00:05:07,464
Aktivisti sa obe strane granice
su pokušavali da zaleče rane iz prošlosti.

84
00:05:07,464 --> 00:05:10,303
Međutim, dominikanska država
je uradila malo ili nimalo

85
00:05:10,303 --> 00:05:14,015
da zvanično oda poštu
masakru ili njegovim žrtvama.

86
00:05:14,015 --> 00:05:18,906
U međuvremenu, sećanje na Haićanski
masakr ostaje jezivi podsetnik

87
00:05:18,906 --> 00:05:22,166
na to kako vođe gladni moći
mogu da izmanipulišu ljudima

88
00:05:22,166 --> 00:05:24,727
da se okrenu protiv
svojih celoživotnih komšija.