0:00:06.755,0:00:08.762
Dünyayı saran ağ (WWW),

0:00:08.762,0:00:11.036
yani sizin muhtemelen bu videoyu izlemekte olduğunuz yer,

0:00:11.036,0:00:13.251
her gün milyonlarca insan tarafından

0:00:13.251,0:00:14.211
hava durumuna bakmaktan

0:00:14.211,0:00:15.335
yemek sipariş etmeye,

0:00:15.335,0:00:16.404
sohbet etmekten

0:00:16.404,0:00:17.218
bankacılık işlemlerine,

0:00:17.218,0:00:18.305
haber paylaşmaktan

0:00:18.305,0:00:19.322
devrim başlatmaya kadar

0:00:19.322,0:00:21.125
her şey için kullanılmakta.

0:00:21.125,0:00:24.328
Bilgisayardan, telefondan, hatta arabadan bile bağlanıyoruz.

0:00:24.328,0:00:25.496
O orada,

0:00:25.496,0:00:27.050
tüm çevremizde, her an.

0:00:27.050,0:00:28.717
Peki o tam olarak nedir?

0:00:29.064,0:00:32.051
Öncelikle, Dünyayı Saran Ağ (WWW) Internet değildir;

0:00:32.051,0:00:34.905
her ne kadar bu iki terim, sıkça birbirinin yerine kullanılsa da.

0:00:34.905,0:00:37.607
Internet, bilgisayarların veri paylaşması için

0:00:37.607,0:00:39.470
birbirlerine bağlanmasından ibarettir.

0:00:39.470,0:00:41.145
Internet ilk ortaya çıktığında,

0:00:41.145,0:00:44.161
bilgisayarlar birbirlerine doğrudan arama yapmaktaydı.

0:00:44.161,0:00:46.426
Günümüzde, tüm çevremizde ağlar var;

0:00:46.426,0:00:49.023
böylece bilgisayarlar kesintisiz olarak iletişim hâlinde.

0:00:49.023,0:00:50.757
Internet sayesinde sağlanan iletişimin

0:00:50.757,0:00:52.265
pek çok kullanım alanı var;

0:00:52.265,0:00:54.805
e-posta, dosya paylaşımı ya da toplu sohbet gibi.

0:00:54.805,0:00:56.192
Ama en yaygın kullanım amacı

0:00:56.192,0:00:57.995
Dünyayı Saran Ağ erişimi.

0:00:57.995,0:01:00.607
Ağı, bir dizi gökdelenler oluşmuş varsayın;

0:01:00.607,0:01:02.753
her biri bir web sağlayıcıyı temsil ediyor.

0:01:02.753,0:01:05.618
Bunlar, daima Internet'e bağlı olan bilgisayarlardır ve

0:01:05.618,0:01:08.449
veri depolamak ve paylaşmak için özel tasarlanmışlardır.

0:01:08.449,0:01:10.468
Birisi, bir web sitesi kurduğunda,

0:01:10.468,0:01:12.694
bu gökdelende bir oda kiralamış olur.

0:01:12.694,0:01:14.581
İçini bilgi ile doldurur ve

0:01:14.581,0:01:16.452
başkalarının girmesi için

0:01:16.452,0:01:18.869
bu bilgiyi düzenler.

0:01:18.869,0:01:20.646
Bu gökdelenlere sahip olup,

0:01:20.646,0:01:22.033
içlerindeki odaları kiralayanlara

0:01:22.033,0:01:23.368
"web host" denir.

0:01:23.368,0:01:24.887
Ama isteyen herkes, doğru ekipmanla ve

0:01:24.887,0:01:27.200
işin nasıl yapılacağını bildikten sonra web server kurabilir.

0:01:27.200,0:01:29.156
Bir web sitesine sahip olmanın önemli bir

0:01:29.156,0:01:30.992
bileşeni daha vardır ki,

0:01:30.992,0:01:33.426
o olmadan kaybolmamak elde değildir.

0:01:33.426,0:01:35.331
O da web sitesinin adresidir ve

0:01:35.331,0:01:36.664
alan adını içerir.

0:01:36.664,0:01:38.397
Tıpkı gerçek dünyadaki adresler gibi,

0:01:38.397,0:01:41.326
web site adresleri sizi gitmek istediğiniz yere ulaştırır.

0:01:41.326,0:01:43.199
Web sitelerinde tutulan bilgiler,

0:01:43.199,0:01:44.737
web dilindedir;

0:01:44.737,0:01:46.869
HTML ve JavaScript gibi.

0:01:46.869,0:01:48.775
Aradığımız web sitesini bulduğumuzda,

0:01:48.775,0:01:52.033
web tarayıcımız sitedeki tüm kodu alır ve

0:01:52.033,0:01:55.084
sözcüklere, grafiklere, videolara dönüştürür.

0:01:55.084,0:01:57.872
Bilgisayar dili bilmemiz gerekmez, çünkü

0:01:57.872,0:02:01.320
web tarayıcımız bizim için bir grafik arayüz yaratır.

0:02:01.320,0:02:02.783
Aslında bir çok yönden,

0:02:02.783,0:02:05.283
Dünyayı Saran Ağ büyük bir sanal şehir gibidir.

0:02:05.283,0:02:06.893
Burada, web dilinde

0:02:06.893,0:02:08.259
başkalarıyla iletişim kurarız ve

0:02:08.259,0:02:10.618
tarayıcılarımız da bize çevirmenlik yapar.

0:02:10.618,0:02:12.866
Şehirlerin nasıl sahibi yoksa,

0:02:12.866,0:02:14.332
ağın da sahibi yoktur;

0:02:14.332,0:02:15.949
o hepimize aittir.

0:02:15.949,0:02:17.785
Herkes taşınıp, bir dükkan açabilir.

0:02:17.785,0:02:19.840
Erişim sağlamak için, bir Internet servis sağlayıcıya

0:02:19.840,0:02:21.474
ücret ödememiz gerekebilir;

0:02:21.474,0:02:23.368
ya da web alanı kiralamak için hosting şirketine

0:02:23.368,0:02:25.865
veya web adresimizi almak için kayıt rehberine.

0:02:25.865,0:02:27.948
Tıpkı bir şehirdeki hizmet firmaları gibi,

0:02:27.948,0:02:29.984
bu şirketler de önemli araçlar sağlar.

0:02:29.984,0:02:31.366
Ama sonuçta hiçbiri

0:02:31.366,0:02:32.986
ağın sahibi değildir.

0:02:32.986,0:02:34.823
Ağı bu kadar özel kılan gerçek neden

0:02:34.823,0:02:36.617
tam da adında gizlidir.

0:02:36.617,0:02:37.950
Ağdan önce,

0:02:37.950,0:02:39.533
bilginin çoğunu çizgisel biçimde

0:02:39.533,0:02:41.027
kullanmak zorunda kalıyorduk.

0:02:41.027,0:02:42.863
Kitaplarda ya da gazete makalelerinde,

0:02:42.863,0:02:45.284
her cümle baştan sona okunur,

0:02:45.284,0:02:46.832
sayfa sayfa ilerlenir,

0:02:46.832,0:02:49.533
sonuna kadar düz bir çizgide gidilir.

0:02:49.533,0:02:51.572
Ama beynimiz aslında böyle çalışmaz.

0:02:51.572,0:02:53.865
Her bir düşüncemiz, diğer düşüncelerimizle bağlantılıdır.

0:02:53.865,0:02:55.574
Anılar ve duygular, tıpkı ağda olduğu gibi

0:02:55.574,0:02:58.611
gevşek biçimde hepsi birbirine bağlıdır.

0:02:58.611,0:03:01.315
Dünyayı Saran Ağın yaratıcısı Tim Berners-Lee,

0:03:01.315,0:03:04.517
veriyi düzenleme yöntemi olarak, bu doğal yapıyı

0:03:04.517,0:03:06.852
örnek almak gerektiğini fark etmişti.

0:03:06.852,0:03:09.618
Ağ bunu hiperlinkler sayesinde başarır.

0:03:09.618,0:03:11.890
Bir web sitesinin içinden pek çok sayfaya bağlantı vererek,

0:03:11.890,0:03:14.163
hatta başka sitelere yönlendirme yaparak,

0:03:14.163,0:03:16.950
bilgiyi ve düşünceleri anında genişletir.

0:03:16.950,0:03:18.450
Hiperlinkler sayesinde,

0:03:18.450,0:03:19.524
ağın işleyişi tıpkı

0:03:19.524,0:03:22.516
düşüncelerimizin işleyişi gibi olur.

0:03:22.516,0:03:24.663
Ağ yaşamımızın büyük bir parçası;

0:03:24.663,0:03:26.516
çünkü yapısal ve içeriksel olarak

0:03:26.516,0:03:28.683
hem toplumun tümünü

0:03:28.683,0:03:30.807
hem de bireysel zihnimizi yansıtıyor.

0:03:30.807,0:03:32.571
Tüm sınırları aşarak,

0:03:32.571,0:03:34.856
ırk, cinsiyet, yaş ve hatta uzay-zamanı aşarak

0:03:34.856,0:03:36.182
bu zihinleri

0:03:36.182,0:03:37.812
birbirine bağlıyor.