1
00:00:07,135 --> 00:00:08,802
Svetska mreža,

2
00:00:08,802 --> 00:00:10,946
preko koje verovatno gledate ovaj video,

3
00:00:10,946 --> 00:00:13,251
ima milione korisnika svakog dana,

4
00:00:13,251 --> 00:00:14,111
za sve radnje,

5
00:00:14,111 --> 00:00:15,335
od proveravanja prognoze,

6
00:00:15,335 --> 00:00:16,154
poručivanja hrane

7
00:00:16,154 --> 00:00:17,458
i ćaskanja sa prijateljima,

8
00:00:17,458 --> 00:00:18,635
do skupljanja sredstava,

9
00:00:18,635 --> 00:00:19,412
deljenja novosti

10
00:00:19,412 --> 00:00:21,125
ili pokretanja revolucija.

11
00:00:21,125 --> 00:00:24,328
Koristimo je sa naših kompjutera,
telefona, čak i iz automobila.

12
00:00:24,328 --> 00:00:25,496
Prosto je tu,

13
00:00:25,496 --> 00:00:27,050
svuda oko nas, stalno.

14
00:00:27,050 --> 00:00:28,717
Ali šta je ona tačno?

15
00:00:28,717 --> 00:00:32,051
Pre svega, Svetska mreža
nije samo Internet,

16
00:00:32,051 --> 00:00:34,675
iako se ta dva termina često
koriste naizmenično.

17
00:00:34,675 --> 00:00:38,127
Internet je jednostavno način
na koji se kompjuteri međusobno povezuju

18
00:00:38,127 --> 00:00:39,470
kako bi širili informacije.

19
00:00:39,470 --> 00:00:41,145
Kada se Internet prvi put pojavio,

20
00:00:41,145 --> 00:00:44,161
kompjuteri su zapravo direktno
zvali jedni druge.

21
00:00:44,161 --> 00:00:46,426
Mreže su danas svuda oko nas

22
00:00:46,426 --> 00:00:49,023
tako da kompjuteri mogu neprimetno
da komuniciraju.

23
00:00:49,023 --> 00:00:50,757
Komunikacija koju omogućava internet

24
00:00:50,757 --> 00:00:51,855
ima mnogo upotreba,

25
00:00:51,855 --> 00:00:54,805
poput imejla, transfera podataka
i grupnog razgovora.

26
00:00:54,805 --> 00:00:56,192
Ali najčešća upotreba

27
00:00:56,192 --> 00:00:57,995
je pristupanje Svetskoj mreži.

28
00:00:57,995 --> 00:01:00,607
Pomislite na Mrežu kao gomilu oblakodera,

29
00:01:00,607 --> 00:01:02,533
gde svaki predstavlja veb server,

30
00:01:02,533 --> 00:01:05,618
kompjuter koji je uvek
povezan na internet,

31
00:01:05,618 --> 00:01:08,449
posebno napravljen za skladištenje
i deljenje podataka.

32
00:01:08,449 --> 00:01:10,138
Kada neko osnuje veb sajt,

33
00:01:10,138 --> 00:01:12,694
ta osoba iznajmljuje sobu
u ovom oblakoderu,

34
00:01:12,694 --> 00:01:14,241
puni je informacijama

35
00:01:14,241 --> 00:01:15,942
i te informacije povezuje

36
00:01:15,942 --> 00:01:18,869
na organizovan način, za pristup drugima.

37
00:01:18,869 --> 00:01:20,646
Ljudi koji poseduju ove oblakodere

38
00:01:20,646 --> 00:01:22,033
i iznajmljuju prostor u njima

39
00:01:22,033 --> 00:01:23,368
nazivaju se veb domaćinima,

40
00:01:23,368 --> 00:01:25,127
ali svako može da pokrene veb server

41
00:01:25,127 --> 00:01:26,920
uz pravu opremu i malo znanja.

42
00:01:26,920 --> 00:01:29,156
Postoji još jedna strana
posedovanja veb sajta,

43
00:01:29,156 --> 00:01:30,992
bez koje bismo bili izgubljeni u gradu

44
00:01:30,992 --> 00:01:33,426
i ne bismo mogli da nađemo
ono što nam treba.

45
00:01:33,426 --> 00:01:35,061
To je adresa vebsajta,

46
00:01:35,061 --> 00:01:36,664
koja se sastoji od imena domena.

47
00:01:36,664 --> 00:01:38,397
Baš kao i adresa u stvarnom životu,

48
00:01:38,397 --> 00:01:41,326
adresa veb sajta vam omogućava
da idete tamo gde želite.

49
00:01:41,326 --> 00:01:43,489
Informacije koje se skladište
na veb sajtovima

50
00:01:43,489 --> 00:01:44,737
su na veb jezicima,

51
00:01:44,737 --> 00:01:46,869
poput HTML-a i JavaScript-a.

52
00:01:46,869 --> 00:01:48,775
Kada nađemo sajt koji smo tražili,

53
00:01:48,775 --> 00:01:52,033
naš veb pretraživač može
da preuzme sav kod sa sajta

54
00:01:52,033 --> 00:01:55,084
i pretvori ga u reči,
slike i video snimke.

55
00:01:55,084 --> 00:01:57,792
Ne moramo da znamo nikakve
posebne kompjuterske jezike

56
00:01:57,792 --> 00:02:01,320
jer veb pretraživač za nas stvara
grafički interfejs.

57
00:02:01,320 --> 00:02:02,783
Na mnogo načina,

58
00:02:02,783 --> 00:02:05,283
Svetska mreža je zapravo
veliki virtuelni grad

59
00:02:05,283 --> 00:02:06,893
gde međusobno komuniciramo

60
00:02:06,893 --> 00:02:08,259
u veb jezicima,

61
00:02:08,259 --> 00:02:10,618
a veb pretraživači nam služe
kao prevodioci.

62
00:02:10,618 --> 00:02:12,866
Isto kao što niko ne poseduje grad,

63
00:02:12,866 --> 00:02:14,332
tako niko ne poseduje mrežu -

64
00:02:14,332 --> 00:02:15,919
ona pripada svima nama.

65
00:02:15,919 --> 00:02:17,785
Svako može da se useli i pokrene posao.

66
00:02:17,785 --> 00:02:19,840
Možda moramo da platimo
Internet provajderu

67
00:02:19,840 --> 00:02:21,164
da bismo dobili pristup,

68
00:02:21,164 --> 00:02:23,368
kompaniji za hosting
za iznajmljivanje prostora

69
00:02:23,368 --> 00:02:25,865
ili registru kako bismo
rezervisali svoju veb adresu.

70
00:02:25,865 --> 00:02:27,948
Poput komunalnih preduzeća u gradu,

71
00:02:27,948 --> 00:02:29,984
ove kompanije pružaju ključne usluge,

72
00:02:29,984 --> 00:02:31,366
ali na kraju,

73
00:02:31,366 --> 00:02:32,986
čak ni one ne poseduju Mrežu.

74
00:02:32,986 --> 00:02:34,823
Ali ono što Mrežu čini tako posebnom

75
00:02:34,823 --> 00:02:36,617
leži u samom njenom imenu.

76
00:02:36,617 --> 00:02:37,950
Pre Mreže,

77
00:02:37,950 --> 00:02:39,743
većinu informacija smo konzumirali

78
00:02:39,743 --> 00:02:41,027
na linearan način.

79
00:02:41,027 --> 00:02:42,863
U knjizi ili novinskom članku,

80
00:02:42,863 --> 00:02:45,284
svaka rečenica se čita
od početka do kraja,

81
00:02:45,284 --> 00:02:46,832
stranica za stranicom,

82
00:02:46,832 --> 00:02:49,343
u pravoj liniji, dok ne dođete do kraja.

83
00:02:49,343 --> 00:02:51,572
Ali naši mozgovi zapravo
ne funkcionišu tako.

84
00:02:51,572 --> 00:02:54,025
Svaka od naših misli
povezana je s drugim mislima,

85
00:02:54,025 --> 00:02:55,574
sećanjima i emocijama

86
00:02:55,574 --> 00:02:58,611
u labavo povezanoj mreži.

87
00:02:58,611 --> 00:03:01,315
Tim Berners-Li, otac Svetske mreže,

88
00:03:01,315 --> 00:03:04,517
razumeo je da nam je bio potreban
način da organizujemo informacije

89
00:03:04,517 --> 00:03:06,852
koji je bio sličan
ovom prirodnom poretku.

90
00:03:06,852 --> 00:03:09,618
Mreža ovo postiže kroz hiperlinkove.

91
00:03:09,618 --> 00:03:11,890
Povezivanjem nekoliko strana unutar sajta

92
00:03:11,890 --> 00:03:14,163
ili čak preusmerivanjem na druge sajtove

93
00:03:14,163 --> 00:03:16,950
kako bi se direktno nadogradile
informacije ili ideje

94
00:03:16,950 --> 00:03:18,450
kako ih srećete,

95
00:03:18,450 --> 00:03:19,894
hiperlinkovi omogućavaju Mreži

96
00:03:19,894 --> 00:03:22,516
da funkcioniše istim putem
kao i naši šabloni misli.

97
00:03:22,516 --> 00:03:24,663
Mreža je toliki deo naših života

98
00:03:24,663 --> 00:03:26,516
zato što po sadržaju i strukturi

99
00:03:26,516 --> 00:03:28,683
oslikava i šire društvo

100
00:03:28,683 --> 00:03:30,807
i naše pojedinačne umove.

101
00:03:30,807 --> 00:03:32,571
I te umove povezuje

102
00:03:32,571 --> 00:03:34,266
preko svih granica,

103
00:03:34,266 --> 00:03:36,182
ne samo rase, pola i godina,

104
00:03:36,182 --> 00:03:37,812
već čak i vremena i prostora.