1 00:00:07,094 --> 00:00:08,762 Tora Dora Dinê (WWW), 2 00:00:08,762 --> 00:00:11,036 niha ew cihê ku hûn li vî dîmenî temaşe dikin, 3 00:00:11,036 --> 00:00:12,604 her roj bi mîlyonan mirov 4 00:00:12,604 --> 00:00:14,093 ji rewşa hewayê bigire 5 00:00:14,093 --> 00:00:15,335 heta xwestina xwarinê, 6 00:00:15,335 --> 00:00:16,404 ji axaftinê 7 00:00:16,404 --> 00:00:17,540 heta karên banqayê 8 00:00:17,054 --> 00:00:18,452 ji parvekirina nûçeyan 9 00:00:18,452 --> 00:00:19,654 heta serhildanê, 10 00:00:19,654 --> 00:00:21,246 ji bo her tiştî tê bikaranîn. 11 00:00:21,246 --> 00:00:24,510 Bi komputerê, bi telefonê, heta bi erebê jî tê bikaranîn. 12 00:00:24,618 --> 00:00:26,000 Li her derê 13 00:00:26,000 --> 00:00:28,005 li hemî hawirdoran û her dem.. 14 00:00:28,005 --> 00:00:31,756 Beriya her tiştî, Torra Dora Dinê (WWW) ne înternet e, 15 00:00:31,961 --> 00:00:34,905 herçend ev herdu têgeh wek hev bên bikaranîn jî. 16 00:00:34,905 --> 00:00:37,820 Internet, bi tenê ji bo parvekirina daneyan 17 00:00:37,082 --> 00:00:38,898 komputeran bi hev ve girê dike. 18 00:00:39,380 --> 00:00:40,356 Pêşiyê, 19 00:00:40,356 --> 00:00:43,331 komputer li hev digeriyan. 20 00:00:44,161 --> 00:00:46,169 Îro, dora me tijî tor in; 21 00:00:46,241 --> 00:00:49,094 bi vî awayî komputerên me seraqet bi hev ve ne. 22 00:00:49,001 --> 00:00:50,478 Di înternetê de 23 00:00:50,058 --> 00:00:52,176 gellek cureyên têkiliyê hene; 24 00:00:52,265 --> 00:00:54,529 e-mail, parvekirina dosyayan an jî axaftin. 25 00:00:54,805 --> 00:00:56,192 Lê armanca herî mezin 26 00:00:56,192 --> 00:00:57,995 têkilîya Torra Dora Dinê ye. 27 00:00:57,995 --> 00:01:00,607 Torê wek rêzek balaxane bibînin; 28 00:01:00,607 --> 00:01:02,753 Her yek wek peydekereke webê ye. 29 00:01:02,753 --> 00:01:04,531 Ev, tim bi înternetê ve ne û 30 00:01:04,531 --> 00:01:08,413 ji bo embarkirin û parvekirina daneyan bi çêkirinên taybet in. 31 00:01:08,449 --> 00:01:10,468 Dema ku yekî malpereke webê çêkir, 32 00:01:10,468 --> 00:01:12,694 ji vê balexaneyê odeyekê kirê dike. 33 00:01:12,694 --> 00:01:14,581 Hundirê odeyan tijî agahî dike û 34 00:01:14,581 --> 00:01:16,452 ji bo ku yên din bikevinê 35 00:01:16,452 --> 00:01:18,869 van agahiyan sererast dike. 36 00:01:18,869 --> 00:01:20,800 Ji xwediyan, van balexaneyan û 37 00:01:20,008 --> 00:01:22,031 odeyên balexaneyê kirê dikin û jê re 38 00:01:22,033 --> 00:01:23,368 "web host" dibêjin. 39 00:01:23,368 --> 00:01:25,680 Lê dilê kê bixwaze, bi komeke rast re û 40 00:01:25,068 --> 00:01:27,766 û bi zanebûna kar, dikare web server pêk bîne. 41 00:01:28,048 --> 00:01:30,830 Parçeyeke malperê heye ku 42 00:01:30,842 --> 00:01:33,426 bêyî wê windabûyin pir hêsan e. 43 00:01:33,426 --> 00:01:35,331 Ew jî navnîşana websîteyê ye û 44 00:01:35,331 --> 00:01:36,664 ligel navê cih e. 45 00:01:36,664 --> 00:01:38,397 Mîna navnîşana dinyaya rastî, 46 00:01:38,397 --> 00:01:41,326 navnîşana websîteyê jî we dibe li cihê ku hûn dixwazin. 47 00:01:41,326 --> 00:01:43,199 Agahiyên ku li websîteyê tên girtin, 48 00:01:43,199 --> 00:01:44,737 bi zimanê webê ye; 49 00:01:44,737 --> 00:01:46,869 wek HTML û JavaScrîpt 50 00:01:46,869 --> 00:01:48,775 Dema em dikevin websîteyê 51 00:01:48,775 --> 00:01:52,033 geroka malperê qodên sîteyê hildide û 52 00:01:52,033 --> 00:01:55,084 dike peyv, grafîk, vîdeo. 53 00:01:55,084 --> 00:01:57,872 Hewce nîne em zimanê komûterê bizanibin, 54 00:01:57,872 --> 00:02:01,080 çimkî geroka malperê ji bo me girafîkekê pêk tîne. 55 00:02:01,086 --> 00:02:03,908 mîna bajarekî ye. 56 00:02:04,078 --> 00:02:05,944 Li vir, bi zimanê webê 57 00:02:06,036 --> 00:02:08,115 em bi gelekan re têkildar dibin û 58 00:02:08,258 --> 00:02:10,618 gerokên me ji me re wergêriyê dikin. 59 00:02:10,618 --> 00:02:12,866 Çawa xwediyê bajaran tuneye, 60 00:02:12,866 --> 00:02:14,332 xwediyê torê jî tuneye. 61 00:02:14,332 --> 00:02:15,949 ew ya me hemûyan e. 62 00:02:15,949 --> 00:02:17,785 Her kes dikara tê de cihekî veke. 63 00:02:17,785 --> 00:02:20,175 Ji bo têkilîyê dibe ku hûn pere bidin. 64 00:02:20,175 --> 00:02:23,360 An jî ji bo kirêkirina webê bidin Şîrketa hostîngê 65 00:02:23,368 --> 00:02:25,865 an jî jibo navnîşana webê, bidin rêbera tomarkirinê. 66 00:02:25,865 --> 00:02:27,948 Mîna fîrmayên xizmetê yên bajarekî, 67 00:02:27,948 --> 00:02:29,984 ev fîrma jî amûrên girîng dide. 68 00:02:29,984 --> 00:02:31,366 Lê di encamê de 69 00:02:31,366 --> 00:02:32,968 tu kes ne xwediyê torê ye. 70 00:02:32,986 --> 00:02:34,823 A ku torê bi vî qasî rind dike 71 00:02:34,823 --> 00:02:36,617 di navê torê de veşartî ye. 72 00:02:36,617 --> 00:02:37,950 Berî torê 73 00:02:37,098 --> 00:02:40,437 me agahî di ser xetekî re bi kar dianî. 74 00:02:40,437 --> 00:02:42,863 Di pirtûkan de jî di rojnameyan û maqaleyan de 75 00:02:42,863 --> 00:02:45,284 hemû hevok seranser dihate xwendin. 76 00:02:45,284 --> 00:02:46,380 rûpel bi rûpel 77 00:02:46,380 --> 00:02:49,383 heta dawî di ser xetekî re diçûn. 78 00:02:49,533 --> 00:02:51,572 Lê hişê me wiha naxebite. 79 00:02:51,572 --> 00:02:53,865 Her raman bi ramaneke din ve têkildar e. 80 00:02:53,865 --> 00:02:55,574 Bîranîn û hest wek torê 81 00:02:55,574 --> 00:02:58,611 bi awayekî tevlihev bi hev ve ne. 82 00:02:58,611 --> 00:03:01,315 Afirînerê Tora Dora Dinê Tim Berners-Lee, 83 00:03:01,315 --> 00:03:04,517 ji bo metoda serastkirina daneyan 84 00:03:04,052 --> 00:03:06,504 ev mînak ferq kiriye. 85 00:03:06,852 --> 00:03:09,618 Tor vêya bi hîperlînkan bi dest dixe, 86 00:03:09,618 --> 00:03:12,096 Di malperekê de gellek têkiliyan çêdike û 87 00:03:12,096 --> 00:03:15,427 di ser de bi sîteyên din re têkilî çêdike. 88 00:03:15,519 --> 00:03:17,153 Bi saya Hiperlînkan, 89 00:03:17,153 --> 00:03:18,304 şixulîna torê 90 00:03:18,304 --> 00:03:22,300 mîna şixulîna hişê me ye. 91 00:03:22,516 --> 00:03:24,663 Tor parçeyeke jiyana me ye; 92 00:03:24,663 --> 00:03:27,200 çimkî wek binyadî û naverokî 93 00:03:27,002 --> 00:03:28,230 him cîvakê 94 00:03:28,230 --> 00:03:30,464 him jî hişê me yê kesane radixe holê. 95 00:03:31,157 --> 00:03:32,921 Hemû sînoran 96 00:03:32,921 --> 00:03:35,574 wek nijad, zayendî, temen û hetta demê jî radike, 97 00:03:35,638 --> 00:03:37,090 hemû hişmendiyan 98 00:03:37,090 --> 00:03:38,594 bi hev ve girê dide.