1
00:00:00,000 --> 00:00:08,802
Համաշխարհային սարդոստայնից /Վեբից,

2
00:00:08,802 --> 00:00:10,636
որի միջոցով դուք դիտում եք տեսանյութը,

3
00:00:10,636 --> 00:00:13,251
ամեն օր օգտավում են միլիոնավոր մարդիկ,

4
00:00:13,251 --> 00:00:14,251
ամեն ինչում,

5
00:00:14,251 --> 00:00:15,425
սկսած եղանակի տեսությունից,

6
00:00:15,425 --> 00:00:16,454
մթերք պատվիրելուց,

7
00:00:16,454 --> 00:00:17,498
ընկերների հետ շփվելուց,

8
00:00:17,498 --> 00:00:18,605
մինչ դրամի ներգրավումը,

9
00:00:18,605 --> 00:00:19,752
նորությունների տարածումը

10
00:00:19,762 --> 00:00:21,295
կամ հեղափոխությյան նախաձեռնումը:

11
00:00:21,295 --> 00:00:24,348
Օգտագործում այն մեր համակարգչից,
հեռախոսից և նույնիսկ մեքենաից:

12
00:00:24,348 --> 00:00:25,506
Այն պարզապես

13
00:00:25,506 --> 00:00:27,050
մեր շուրջն է ցանկացած պահին:

14
00:00:27,050 --> 00:00:28,717
Բայց ի՞նչ է այն ավելի կոնկրետ:

15
00:00:28,717 --> 00:00:32,051
Դե, առաջին հերթին, 
Համաշխարհային սարդոստայնը Ինտերնետ չէ ,

16
00:00:32,051 --> 00:00:34,895
բայց այս հասկացությունները հաճախ 
օգտագործվում են կապակցված:

17
00:00:34,905 --> 00:00:37,727
Պարզապես` Ինտերնետը միջոց է 
համակարգիչները միմյանց միացնելու

18
00:00:37,727 --> 00:00:39,470
տեղեկատվությունը փոխանակելու համար:

19
00:00:39,470 --> 00:00:41,145
Երբ նոր էր ստեղծվել Ինտերնետը ,

20
00:00:41,145 --> 00:00:44,161
համակարգիչները ուղղակի
զանգում էին միմյանց:

21
00:00:44,161 --> 00:00:46,426
Հիմա ցանցը ամենուրեք է մեր շուրջ,

22
00:00:46,426 --> 00:00:49,023
ուստի համակարգիչները կարող են
հաղորդակցվել անխոչընդոտ:

23
00:00:49,023 --> 00:00:50,755
Կապը Ինտերնետի միջոցով

24
00:00:50,755 --> 00:00:51,835
ունի լայն օգտագործում,

25
00:00:51,845 --> 00:00:54,852
օրինակ, էլեկտրոնային փոստ, ֆայլերի
փոխանցում և տեսակոնֆերանսներ:

26
00:00:54,852 --> 00:00:56,435
Բայց առավել տարածված 
օգտագործումը`

27
00:00:56,435 --> 00:00:58,557
դա մուտք գործելն է 
Համաշխարհային սարդոստայն:

28
00:00:58,557 --> 00:01:00,723
Պատկերացրեք այն
որպես երկնաքերների խումբ,

29
00:01:00,723 --> 00:01:02,578
որից յուրաքանչյյուրը վեբ-սերվեր է`

30
00:01:02,578 --> 00:01:05,619
համակարգիչ, որը մշտական 
միացված է Ինտերնետին և

31
00:01:05,619 --> 00:01:08,438
հատուկ նախագծված է տվյալների
պահելու և փոխանակելոււ համար:

32
00:01:08,448 --> 00:01:10,144
Երբ ինչ որ մեկը կայք է ստեղծում,

33
00:01:10,144 --> 00:01:12,691
նա վարձակալում է սենյակ
երկնաքերներից մեկում,

34
00:01:12,691 --> 00:01:14,232
լրացնում այն տվյալներով

35
00:01:14,252 --> 00:01:15,949
և կապում այդ տվյալները միասին

36
00:01:15,949 --> 00:01:18,866
կազմակերպված ձևով, որ ուրիշները
կարողանան օգտագործել:

37
00:01:18,866 --> 00:01:20,653
Երկնաքերերի սեփականատերերին

38
00:01:20,653 --> 00:01:22,798
և վարձակալությամբ այնտեղ
տարածք տրամադրողներին

39
00:01:22,798 --> 00:01:23,917
անվանում են վեբ-հոստեր,

40
00:01:23,917 --> 00:01:26,310
բայց յուրաքանչյուր ոք կարող է
գործարկել վեբ-սերվեր,

41
00:01:26,310 --> 00:01:27,976
եթե ունի անհրաժեշտ սարքավորումներ:

42
00:01:27,976 --> 00:01:29,742
Վեբ-կայք ունենալու համար
կա մի բան էլ,

43
00:01:29,742 --> 00:01:31,666
առանց որի մենք կկորեինք
վիրտուալ քաղաքում

44
00:01:31,666 --> 00:01:33,621
չկարողանալով գտնել այն, իևչ ամհրաժեշտ է:

45
00:01:33,621 --> 00:01:35,034
Դա վեբ-կայքի հասցեն է,

46
00:01:35,034 --> 00:01:36,657
որը պարունակում է դոմայնի անունը:

47
00:01:36,657 --> 00:01:38,386
Ինչպես և իրական հասցե,

48
00:01:38,396 --> 00:01:41,629
վեբ-կայքի հասցեն թույլ է տալիս 
գնալ այնտեղ, որտեղ դուք ցանկանում եք:

49
00:01:41,629 --> 00:01:43,387
Վեբ-կայքերում պահվող տեղեկատվությունը

50
00:01:43,387 --> 00:01:44,739
գրված է վեբ-լեզուներով,

51
00:01:44,739 --> 00:01:46,675
ինչպիսիք են HTML և JavaScript:

52
00:01:46,675 --> 00:01:48,783
Երբ գտնում ենք փնտրված վեբ-կայքը

53
00:01:48,783 --> 00:01:52,024
վեբ-բրաուզերը կարողանում է
վերցնել կայքի ամբողջ կոդը

54
00:01:52,034 --> 00:01:55,082
ու վերածել այն բառերի, գրաֆիկայի
և տեսանյութերի:

55
00:01:55,082 --> 00:01:57,530
Հարկավոր չե իմանալ հատուկ
համակարգչային լեզու,

56
00:01:57,530 --> 00:02:01,323
քանի որ բրաուզերը ստեղծում է 
գրաֆիկական ինտերֆեյս մեր համար:

57
00:02:01,323 --> 00:02:02,773
Այսինքն, մեծ իմաստով

58
00:02:02,783 --> 00:02:05,283
Համաշխարհային սարդոստայնը
դա մեծ վիրտուալ քաղաք է,

59
00:02:05,283 --> 00:02:06,919
որտեղ մենք շփվում ենք միմյանց հետ

60
00:02:06,919 --> 00:02:08,258
վեբ-լեզուներով,

61
00:02:08,258 --> 00:02:10,616
և բրաուզերները հանդես են գալիս
որպես թարգմանիչներ:

62
00:02:10,616 --> 00:02:12,872
Եւ ինչպես ոչ ոքի չի պատկանում քաղաքը

63
00:02:12,872 --> 00:02:14,329
այնպես էլ ոչ ոք Վեբի տերը չի,

64
00:02:14,329 --> 00:02:15,935
այն պատկանում է մեզ բոլորիս:

65
00:02:15,945 --> 00:02:18,370
Յուրաքանչյուր ոք կարող է այցելի 
կամ խանութ հիմնի:

66
00:02:18,370 --> 00:02:21,064
Հնարավոր է, պիտի վճարենք
Ինտերնետ ծառայություն մատուցողին

67
00:02:21,064 --> 00:02:22,088
մուտք գործելու համար,

68
00:02:22,088 --> 00:02:24,965
հոստինգ տրամադրող ընկերությանը 
վեբ-տարածք վարձակալելու համար

69
00:02:24,965 --> 00:02:26,978
կամ գրանցողին վեբ-հասցե
տրամադրելու համար:

70
00:02:26,978 --> 00:02:29,414
Ինչպես նման կոմունալ 
ընկերությունները քաղաքում,

71
00:02:29,414 --> 00:02:31,916
այդ ընկերությունները տրամադրում են 
կարևոր ծառայություններ

72
00:02:31,916 --> 00:02:32,926
բայց ի վերջո,

73
00:02:32,946 --> 00:02:35,003
նույնիսկ նրանք սեփականատեր 
չեն վեբ-ցանցում:

74
00:02:35,003 --> 00:02:36,937
Սակյն այն, ինչ դարձնում է վեբ-ին,

75
00:02:36,937 --> 00:02:38,223
հատուկ ներդրբած է նրա անվան մեջ:

76
00:02:38,223 --> 00:02:39,323
Մինչ վեբ-ցանցի հայտվելը

77
00:02:39,323 --> 00:02:41,437
մենք օգտագործում էինք 
տեղեկատվությունը սովորաբար

78
00:02:41,437 --> 00:02:42,453
գծային ձևաչափով:

79
00:02:42,453 --> 00:02:43,764
Գրքում կամ թերթում հոդվածը,

80
00:02:43,764 --> 00:02:46,112
յուրաքանչյուր նախադասություն 
կարդալով սկզբից մինչեւ վերջ

81
00:02:46,112 --> 00:02:47,163
էջ առ էջ

82
00:02:47,163 --> 00:02:49,082
ուղիղ մինչևւ ավարտ:

83
00:02:49,082 --> 00:02:51,565
Բայց մեր ուղեղը իրականում
այլ կերպ է աշխատում:

84
00:02:51,565 --> 00:02:54,014
Յուրաքանչյուր միտք կապված է 
այլ մտքերի հետ,

85
00:02:54,014 --> 00:02:55,761
հիշողությունների և զգացմունքների հետ

86
00:02:55,761 --> 00:02:58,525
ազատ փոխկապված ցանցում ինչպես և Վեբը։

87
00:02:58,525 --> 00:03:01,347
Թիմ Բերնես-Լին` Վեբի հիմնադիրը,

88
00:03:01,347 --> 00:03:04,612
հասկանում էր,որ մենք կարիք ունենք
տեղակատվության կաղմակերպման մի ձևի,

89
00:03:04,622 --> 00:03:07,098
որը արտացոլի այս բնական
իրերի դասավորվածությումը։

90
00:03:07,098 --> 00:03:09,620
Եվ Վեբը իրականացնում է դա
հղումների միջոցով։

91
00:03:09,620 --> 00:03:11,893
Միավորելով կայքի մեջ մի քանի էջ կամ

92
00:03:11,893 --> 00:03:14,150
նույնիսկ վերահղում կատարելով այլ կայքերին

93
00:03:14,160 --> 00:03:17,380
տեղեկատվությունը կամ գաղափարները
անմիջապես փոխանցելու համար,

94
00:03:17,380 --> 00:03:18,814
հենց որ նրանք հայտնվում են,

95
00:03:18,814 --> 00:03:20,306
հղումները թույլ են տալիս Վեբին

96
00:03:20,316 --> 00:03:22,523
գործել նույն ձև ինչպես մեր մտածելակերպը։

97
00:03:22,523 --> 00:03:24,656
Ցանցը, դարձել է մեր կյանքի մասը,

98
00:03:24,656 --> 00:03:26,753
քանի որ նրա պարունակությանը 
և կառուցվածքը,

99
00:03:26,753 --> 00:03:28,677
արտացոլում են թե լայն հասարակության,

100
00:03:28,677 --> 00:03:30,811
թե առանձին անձանց մտքերը։

101
00:03:30,811 --> 00:03:32,566
Եվ այն միացնում է նրանց մտքերը

102
00:03:32,566 --> 00:03:34,272
ամբողջ աշխարհում,

103
00:03:34,272 --> 00:03:36,185
հաշվի չառնելով ռասա, սեռ ու տարիք

104
00:03:36,185 --> 00:03:38,425
և նույնիսկ ժամանակ ու տարածք: