Deyək ki bu şəxs burada önümdə uzanır.

Və havanın

burnundan və ağzından necə keçdiyini

ve ağciyərlərinə necə daxil olduğunu düşünürəm.

Xüsusilə bu dəfə alveol kisələrinə nə qədər

oksigen gettiyilə maraqlanıram.

Ağciyərlərinin dərinliklərində bu şaxələrə sahiblər

tənəfüs bronxiallarına aparırlar.

Ama sonunda,bəhs ettiyimiz bu alveol

kisələri var.

Ən uclarınında nə qədər oksigen olduğunu

düşünməklə maraqlanıram.

Bu alveolar kisəyi üzrlü saymalısınız.

Həqiqətən də belədi.

Biraz üçyarpaqlı yoncaya bənzəyir,məncə.

Amma məsələ budur.

Dərinlərdə x'in olduğu yerdə nə qədər oksigen vardır?

Bəs bunu necə anlayarıq?

Öncə,bu şəxsin nəfəs aldığı

havanı düşünmək istəyirəm.

Atmosferdəki hava ilə nəfəs alır.

Bu atmosfer təyziqli havadır.

Qısaca ATM deyirik.

Dəniz səviyəsindəki atmosfer təyziqinin

760millimetr civə olduğunu bilirik.

Daha yüksək hündürlüklərdə daha aşağı olacaqdır.

Bir dağın zirvəsindəsiz,

bundan daha az olacaqdır.

Bu təyziq ətrafda sıçrayan

müxtəlif molekullardan yaranır.

Bəzi oksigen molekullarım var.

Deyək ki bu təqribən 21faizdir.

Bu mənim oksigenimdir.

Davam etmədən əvvəl FİO2dən danışmalıyam.

Buna rast gələ bilərsiniz.

FİO2 kəsri təmsil edər,bu zaman

21% və ya 0,21-ilhamın kəsri,

yəni nə qədər oksigen və ya hava aldınız-

nəfəs alınan oksigenin kəsri.

Nisbət 21%dir ki bi da təbii ki,

nitrogen səviyəsindən xeyli aşağıdır.

İndi nitrogen--bu şəkildə çəkən--

olduqca təsir edicidir.

Bütün bənövşəyi nitrogendir.

Bu nəfəs aldıöımızın təqribən 78%dir.

Son olaraq çox kiçik,

yaşıl xətti çəkirəm.

Bu əsasən argondur.

Argon--yunanca,əsasən

tənbəl terminindən gəlir.

Amma əsasında düşündüyümdə,

argonun çoxda birşey etməyəcəyini xatırladır.

Bədənimizdə heç birşeylə reaksiyaya girməyəcək.

Təbii ki,başqası var.

1%dən azına sahibsən.

Bu karbon dioksid kimi şeylər olur.

Bu dosdumun

aldığı havanın hesabatıdır.

Bu dostumun nəfəs almasıdır.

İndi nə qədər oksigen aldıqlarını

düşünmək istərsəm,tək etməli olduğum

birazcıq riyaziyyat.

Deyə bilərəm ki,pO2--bu oksigenin qismən təyziqi--

sadəcə 0,21 vəya 21% 760millimetr civənin hasilidir.

Bu 160millimetr civə çıxarır.

İndi,o oksigen ağciyərlərdən aşağı enir.

Və traxeyasından keçərək onun--bütün

kiçik bronxlarına və alveol kisələrinə enir.

Ora çatanda--yolda gedərkən,

maraqlı birşey olur.

Buradakı bədən temperaturu 37dərəcə selsidir.

Normal bədən temperatudur.

Bunun etdiyi şey--hava

bu bronxlardan və traxeyalardan keçir.

Olduğu kimi,tənəfüs ağacında

çoxlu nəm var.

Orada nəm var.

Və bu nəm,

İsinməyə başlayanda-və təbii ki,37dərəcə

olduqca isti--maye fazadan

qaz fazasına keçməyə başlayacaq.

Yəni birdənbirə kiçik molekullarınız var.

Onları kiçik su molekulları olaraq çəkəcəm.

Burada.

Keçməkdə olan girməyə və

qarışmağa başlayacaq.

Yəni nəfəs aldığı qaz

artıq qarışır.

Nəticə olaraq olan şey,suyun buxar təyziqi

dediyimiz şeyə sahib olurlar.

Bu buxar təyziqi

temperatura bağlı olaraq dəyişir.

Amma 37dərəcədə buxar təyziqi

47millimetr civə olur.

Temperatur 37dərəcədirsə

o zaman su molekullarının bir qismi

mayeni tərk edərək,qaz fazasına keçməsini gözləyirik.

Ortaya çıxdı ki,ayrılan molekul miqdarı

vəya molekul sayı

47 millimetr civə olan

təyziq yaradacaq.

Bu olduqca standartdır.

Bu bir cədvəldən ibarətdir.

Əslində,biraz düşünsəniz,

çoxlu istilik yaradacaq--deyək ki,

suyu qaynadırsınız

Bu 100dərəcə selsi olur.

Ordakı buxar təyziqi çox yüksək olur,

çünki qaynayır.

760 olacaq.

Yəni qaynama əslində 760dır.

Bunu yadda saxlayın.

Qaynar suyun buxar təyziqi

bəs 760sizə nəyi xatırladır?

Atmosferik təyziqi.

Bu maraqlıdır.

Suyu qaynadarkən buxar təyziqi

Atmosfer təyziqinə bərabər olacaq.

Əslində su qaynayanda olan budur.

Amma diqqətimi daha dağıtmaq istəmirəm.

Bədənimizdə vəya ağciyərlərimizdə su qaynatmırıq.

Biz əslində bundan çox soyuduruq.

Amma biz isinirik.

37dərəcəyik.

Qaz fazasına girən kiçik su molekullarından

bəzilərinə sahibsiniz.

Ümumiyətlə olmalı olan--bütün bunlar

760olmalıdır.

Ortalama olaraq ağciyər təyziqlərimiz

atmosfer təyziqlə eyni olacaq.

Amma indi su 47olacaq.

Su 47alırsa,o kiçik qaz

molekullarının geri qalanı713 olmalıdır.

Bu dinlənmədir.

O dinlənmədə nə var idi?

Əvvəlki kimi olacaq.

Onu mümkün olan ən yaxşı şəkildə

çəkməyə çalışacam

burdakı mənim oksigenim olacaq.

Bu 713ün 21%dir.

Hələdə çox ama çox nitrogenimiz var.

Əvvəldə olduğu kimi eyni qırılma.

Bunun nəfəs alınan hava olduğun unutmayın.

Yəni nəfəs verməkdən danışmırıq.

Sadəcə nəfəs almaqdan danışırıq.

Buradakı bənövşəyi-bu 78%dir.

Yenə bu 713ün 78%dir.

Orda hələdə biraz argon var,

və digər qazlar--hamısını yazmayacam,

amma siz anladınız.

Su ümumi təyziqin bir qismini aldığından

digər bütün qazların

qismi təyziqi aşağı olacaq.

Bəs alveol kisəsinə girən havanın

qismi təyziqi nədir?

Əsasında 21%olanFiO2olacaq.

Bunu bura yazacam.

Sonra atmosferik təyziqə sahibik.

Buradaki atmosfer təyziqidir.

Bunun 760olduğunu dedik.

Kiçik bir ox çəkərək nəyin nə olduğunu anlaya bilərik.

760millimetr civə.

Suyun qismi təyziqini

Hesablamaq üçün.

Çünki artıq burada bir miqdar su buxarımız var.

47ni çıxarmalıyıq.

İndiyə qədər bu riyaziyata əməl etmisinizsə

görürsünüzki burda nə oldu?

Təqribən 150millimetr civə.

Bu nöqtədək oksigenin qismi təyziqidir.

Oxumla açıqca göstərim,

bu narıncı x'də deyil.

İndiyə qədər başladığımızdan daha aşağı olan