0:00:02.420,0:00:05.130
Təsəvvür edin ki, [br]bu insan yerdə uzanıb.

0:00:05.130,0:00:07.870
Gəlin, onun burnundan[br]və ağzından

0:00:07.870,0:00:10.830
havanın ağciyərlərə [br]necə

0:00:10.830,0:00:12.840
daxil [br]olduğu haqda düşünək.

0:00:12.840,0:00:16.260
Xüsusilə də, [br]alveolyar kisələrə nə qədər

0:00:16.260,0:00:20.390
oksigen çatdığına [br]diqqət edək.

0:00:20.390,0:00:23.580
Ağciyərlərin dərinliyinə getdikcə [br]tənəffüs bronxiolu adlandırılan

0:00:23.580,0:00:26.150
bu şaxələri [br]görəcəyik.

0:00:26.150,0:00:28.750
Amma onların da[br]ucunda,təbii ki,

0:00:28.750,0:00:30.430
alveolyar kisələr var.

0:00:30.430,0:00:34.010
Ən uclarda [br]nə qədər oksigen

0:00:34.010,0:00:36.120
olduğu maraqlıdır.

0:00:36.120,0:00:38.300
Alveolyar kisə[br]şəkildə

0:00:38.300,0:00:40.200
qəribə görünə bilər amma

0:00:40.200,0:00:43.380
o, bir qədər üçyarpaqlı [br]yoncaya bənzəyir.

0:00:43.380,0:00:45.100
Deməli, sual budur ki,

0:00:45.100,0:00:48.972
x-in olduğu yerdə[br]nə qədər oksigen var?

0:00:48.972,0:00:50.180
Bunu necə anlaya bilərik?

0:00:50.180,0:00:52.630
İlk öncə, bu şəxsin[br]nəfəs aldığı

0:00:52.630,0:00:55.080
hava haqda düşünək.

0:00:55.080,0:00:57.860
O, atmosferdəki [br]hava ilə nəfəs alır.

0:00:57.860,0:01:01.120
Bu, atmosfer[br]təzyiqli havadır.

0:01:01.120,0:01:03.710
Qısaca ATM deyirik.

0:01:03.710,0:01:06.480
Dəniz səviyyəsində[br]atmosfer təyziqinin 760

0:01:06.480,0:01:09.130
millimetr civə sütunu olduğunu bilirik.

0:01:09.130,0:01:12.520
Təzyiq daha yüksək hündürlükdə[br]daha aşağı olacaqdır.

0:01:12.520,0:01:14.430
Dağın zirvəsindəki[br]havanın təzyiqi

0:01:14.430,0:01:16.140
təbii ki, daha az olacaq.

0:01:16.140,0:01:19.540
Bu təzyiq ətrafda [br]sıçrayan müxtəlif

0:01:19.540,0:01:20.680
molekullardan yaranır.

0:01:20.680,0:01:23.290
Onlardan bəziləri oksigen[br]molekullarıdır.

0:01:23.290,0:01:25.380
Deyək ki, təqribən 21%-i

0:01:25.380,0:01:27.080
oksigendir.

0:01:27.080,0:01:29.760
Əvvəlcə FiO2-dən [br]danışaq.

0:01:29.760,0:01:31.690
Hər halda hardasa rastınıza çıxmışdır.

0:01:31.690,0:01:35.360
FiO2, tənəffüsün[br]21% və ya

0:01:35.360,0:01:40.170
0,21 hissəsini [br]ifadə edir.

0:01:40.170,0:01:43.140
Bu, nəfəs aldığımız[br]havadakı

0:01:43.140,0:01:46.500
oksigenin fraksiyasını[br]bildirir.

0:01:46.500,0:01:50.690
Deməli,oksigenin fraksiyası 21% oldu [br]və bu,

0:01:50.690,0:01:52.904
azot səviyəsindən xeyli aşağıdır.

0:01:52.904,0:01:54.570
Azot hissəsini belə çəkdikdə[br]bunu daha

0:01:54.570,0:01:55.550
aydın görə bilərik.

0:01:55.550,0:01:57.250
Bənövşəyinin hamısı azotdur.

0:01:57.250,0:02:00.810
Bu, nəfəs aldığımız havanın təqribən [br]78%-dir.

0:02:00.810,0:02:02.790
Son olaraq [br]çox kiçik,

0:02:02.790,0:02:05.190
yaşıl xətt ilə [br]bir hissə çəkirəm.

0:02:05.190,0:02:07.120
Bunun əksəriyyəti arqondur.

0:02:07.120,0:02:09.900
Arqon [br]yunanca

0:02:09.900,0:02:11.850
"tənbəl" mənasındadır.

0:02:11.850,0:02:14.320
Arqonun[br]əslində

0:02:14.320,0:02:16.340
çox bir [br]əhəmiyyəti yoxdur.

0:02:16.340,0:02:21.171
Bədənimizdə heçnə ilə[br]reaksiyaya girmir.

0:02:21.171,0:02:22.420
Təbii ki,başqa qazlar da var.

0:02:22.420,0:02:24.210
Onlar 1%-dən azdır.

0:02:24.210,0:02:26.970
Buna məsələn, karbon dioksid aid[br]ola bilər.

0:02:26.970,0:02:29.180
Bu şəxsin nəfəs[br]aldığı

0:02:29.180,0:02:31.180
havadakı qazlar bunlardır.

0:02:31.180,0:02:33.170
Deməli, indi o, nəfəs alır.

0:02:33.170,0:02:36.530
Onun nə qədər[br]oksigen aldığını

0:02:36.530,0:02:38.180
tapmaq üçün bir az[br]hesablama

0:02:38.180,0:02:40.360
aparmalıyıq.

0:02:40.360,0:02:46.560
Belə ki, oksigenin parsial[br]təzyiqi yəni, PO2

0:02:46.560,0:02:55.110
0,21 ilə 760 millimetr civə sütununun [br]hasilinə bərabərdir.

0:02:55.110,0:02:59.930
Hasili isə[br]160 millimetr civə sütunu olacaq.

0:02:59.930,0:03:03.030
İndi, oksigen [br]ağciyərlərə qədər gedir,

0:03:03.030,0:03:06.740
traxeyadan keçərək [br]bütün

0:03:06.740,0:03:10.450
kiçik bronxiollara və sonra alveolyar [br]kisələrə çatır.

0:03:10.450,0:03:12.950
Hava bu istiqamətdə[br]gedərkən,

0:03:12.950,0:03:14.200
maraqlı bir şey olur.

0:03:14.200,0:03:17.790
Buradakı bədən [br]temperaturu 37 dərəcə selsidir.

0:03:17.790,0:03:20.260
Yəni, bu, normal [br]bədən temperaturudur.

0:03:20.260,0:03:23.220
Hava alveollara [br]çatmadan öncə

0:03:23.220,0:03:27.640
bronxiollardan və [br]traxeyadan keçir.

0:03:27.640,0:03:30.370
Tənəffüs yolu isə[br]çox nəm olur.

0:03:30.370,0:03:32.300
Şəkildə göstərdiyim yerlər

0:03:32.300,0:03:33.425
nəm olan hissələrdir.

0:03:33.425,0:03:34.800
37 dərəcə olduqca[br]isti

0:03:34.800,0:03:37.210
olduğundan, [br]nəm,

0:03:37.210,0:03:41.340
maye haldan[br]qaz halına

0:03:41.340,0:03:43.180
keçməyə başlayacaq.

0:03:43.180,0:03:45.680
Bu zaman nöqtə [br]şəklində

0:03:45.680,0:03:48.510
çəkdiyim bu kiçik [br]su molekulları

0:03:48.510,0:03:49.660
yaranacaq.

0:03:49.660,0:03:52.660
Həmin bu [br]molekullar

0:03:52.660,0:03:54.750
havaya qarışır[br]və

0:03:54.750,0:03:58.420
nəfəs alan zaman[br]ağciyərlərə

0:03:58.420,0:03:59.650
keçir.

0:03:59.650,0:04:01.850
Nəticə olaraq deyirik ki,[br]suyun

0:04:01.850,0:04:06.340
buxar təzyiqi [br]var.

0:04:06.340,0:04:09.420
Buxar təzyiqi[br]temperaturdan

0:04:09.420,0:04:10.740
asılı olaraq dəyişir.

0:04:10.740,0:04:13.540
Amma buxar təzyiqi[br]37 dərəcədə

0:04:13.540,0:04:17.140
47 millimetr civə[br]sütunu olur.

0:04:17.140,0:04:20.760
Temperatur 37 [br]dərəcə olanda, su

0:04:20.760,0:04:24.010
molekullarının bir[br]qismi mayeni

0:04:24.010,0:04:27.230
tərk edərək, qaz [br]halına keçir.

0:04:27.230,0:04:31.050
Çıxan bu [br]su

0:04:31.050,0:04:32.680
molekulları

0:04:32.680,0:04:35.400
47 millimetr civə[br]sütunu olan

0:04:35.400,0:04:37.270
təzyiq yaradır.

0:04:37.270,0:04:39.000
Bu standart rəqəmdir.

0:04:39.000,0:04:40.842
Bunu cədvələ baxaraq müəyyən edirik.

0:04:40.842,0:04:42.300
Bədənin çox[br]isti

0:04:42.300,0:04:44.720
olduğunu, [br]hətta bədənin özünün

0:04:44.720,0:04:47.290
qaynayan su olduğunu[br]düşünək.

0:04:47.290,0:04:49.010
İstiliyimiz 100 [br]dərəcə selsi olur.

0:04:49.010,0:04:51.590
Qaynadığı üçün buxar [br]təzyiqi çox

0:04:51.590,0:04:52.520
yüksək olur və

0:04:52.520,0:04:54.970
bu, 760 olacaq.Deməli,yadınızda

0:04:54.970,0:04:58.360
saxlayın ki,su qaynayanda 760 millimetr

0:04:58.360,0:04:59.530
civə sütunu olur.

0:04:59.530,0:05:06.620
Qaynar suyun buxar təzyiqi[br]yəni,

0:05:06.620,0:05:08.950
760 sizə nəyi [br]xatırladır?

0:05:08.950,0:05:11.417
Təbii ki, atmosfer təzyiqini xatırladır.

0:05:11.417,0:05:12.250
Olduqca maraqlıdır,hə?

0:05:12.250,0:05:15.510
Su qaynayanda [br]buxar təzyiqi

0:05:15.510,0:05:17.830
atmosfer təzyiqinə bərabər olur.

0:05:17.830,0:05:20.760
Deməli, qaynayan suda tam [br]olaraq bu baş verir.

0:05:20.760,0:05:22.610
Nəysə,bununla fikrimizi [br]yayındırmayaq.

0:05:22.610,0:05:26.350
Bədəndə və ya[br]ağciyərlərdə onsuz da su qaynatmırıq.

0:05:26.350,0:05:28.120
Bu suya nisbətən daha[br]soyuğuq amma 37

0:05:28.120,0:05:29.120
dərəcə kifayət qədər

0:05:29.120,0:05:30.150
istidir.

0:05:30.150,0:05:34.280
Deməli, nəfəs aldığımız havada [br]qaz halına keçmiş

0:05:34.280,0:05:37.050
kiçik su molekulları var.

0:05:37.050,0:05:40.190
Havanın ümumi [br]təzyiqi

0:05:40.190,0:05:41.720
760 olmalıdır.

0:05:41.720,0:05:45.120
Belə ki, ağciyərin ortalama[br]təzyiqi atmosfer

0:05:45.120,0:05:47.290
təzyiqi ilə[br]eyni olacaq.

0:05:47.290,0:05:51.280
Amma indi bunun 47 millimetr civə sütununu[br]su təşkil edir.

0:05:51.280,0:05:54.720
Su 47 olduğu üçün [br]digər kiçik qaz

0:05:54.720,0:06:00.070
molekullarının təzyiqləri cəmi 713

0:06:00.070,0:06:03.180
millimetr civə sütunu olacaq.

0:06:03.180,0:06:04.450
Digər qazlar hansılar idi?

0:06:04.450,0:06:05.950
Bu da əvvəlki ilə [br]eynidir.

0:06:05.950,0:06:07.845
Bunu mümkün qədər[br]ən yaxşı şəkildə

0:06:07.845,0:06:09.303
çəkməyə çalışacam.[br]Deməli,

0:06:09.303,0:06:11.930
bu hissə oksigenə aid olacaq.

0:06:11.930,0:06:16.310
Bu 713-ün 21% təşkil edir.

0:06:16.310,0:06:18.910
Hələ də, çox miqdarda[br]azot qazımız var.

0:06:18.910,0:06:21.600
Bu hissə əvvəl çəkdiyimiz[br]kimi olacaq.

0:06:21.600,0:06:25.142
Bunun nəfəs alınan [br]hava olduğunu unutmayın.

0:06:25.142,0:06:26.850
Bu,nəfəs verdiyimiz[br]hava deyil.

0:06:26.850,0:06:28.590
Ancaq nəfəs alınan[br]havadan danışırıq.

0:06:28.590,0:06:32.360
Deməli, bənövşəyi[br]hissə 78% oldu.

0:06:32.360,0:06:35.206
Yenə, bu da 713-ün[br]78%-dir.

0:06:35.206,0:06:37.080
Amma hələ də, biraz arqon[br]və

0:06:37.080,0:06:39.515
digər[br]qazlar da

0:06:39.515,0:06:40.390
mövcuddur.

0:06:40.390,0:06:42.840
Buxar təzyiqi ümumi təzyiqin[br]bir qismini

0:06:42.840,0:06:45.880
təşkil etdiyi üçün, digər bütün [br]qazların

0:06:45.880,0:06:48.690
parsial təzyiqi [br]aşağı olacaq.

0:06:48.690,0:06:51.710
Bəs alveolyar kisəyə daxil olan[br]havanın

0:06:51.710,0:06:54.750
parsial təzyiqi nədir?

0:06:54.750,0:07:00.850
FiO2 21% [br]olacaq.

0:07:00.850,0:07:02.730
Bunu qeyd edək.

0:07:02.730,0:07:04.890
Bizdə həm də[br]atmosfer təzyiqi də var.

0:07:04.890,0:07:06.960
Buradakı atmosfer[br]təzyiqinin

0:07:06.960,0:07:09.510
760 olduğunu demişdik.

0:07:09.510,0:07:12.730
Qarışıqlıq yaranmasın deyə oxlardan[br]istifadə

0:07:12.730,0:07:15.210
edirəm.

0:07:15.210,0:07:17.850
Suyun parsial[br]təzyiqini

0:07:17.850,0:07:18.610
çıxaq.

0:07:18.610,0:07:21.550
Çünki artıq burada[br]bir miqdar su buxarı var.

0:07:21.550,0:07:26.230
Ona görə də 47-ni çıxarmalıyıq.

0:07:26.230,0:07:30.620
Deməli, bu riyazi [br]əməli

0:07:30.620,0:07:33.400
həll etdikdə [br]cavabın təqribən

0:07:33.400,0:07:38.150
150 millimetr civə sütunu [br]olduğunu görərik.

0:07:38.150,0:07:43.336
Bu, oksigenin bu nöqtədəki parsial[br]təzyiqidir.

0:07:43.336,0:07:45.210
Yenə ox ilə göstərirəm ki,[br]qarışıqlıq

0:07:45.210,0:07:48.190
olmasın.Narıncı x-dən bəhs etmirəm.

0:07:48.190,0:07:49.700
Artıq[br]oksigenin

0:07:49.700,0:07:53.030
parsial təzyiqinin bir qədər[br]aşağı olduğu nəticəsinə

0:07:53.030,0:07:54.280
gəldik. Çünki, burada

0:07:54.280,0:07:56.600
əlavə olaraq suyun[br]parsial təzyiqi də oldu.

0:07:56.600,0:07:59.630
Növbəti videoda bu [br]haqda ətraflı danışacağıq.