WEBVTT

00:00:06.671 --> 00:00:09.818
Hiç görüş alanınızda yüzen
bir şey fark ettiniz mi?

00:00:09.818 --> 00:00:13.515
Küçük bir solucan gibi ya da
saydam bir leke gibi durabilir

00:00:13.515 --> 00:00:17.966
ve ne zaman yakından bakmaya
çalışsanız yok olur,

00:00:17.966 --> 00:00:21.197
ama siz başka tarafa baktığınızda
tekrar ortaya çıkar.

00:00:21.197 --> 00:00:23.516
Ama gidip gözlerinizi boşuna yıkamayın!

00:00:23.516 --> 00:00:26.621
Bu çok yaygın bir olay ve
buna halk arasında

00:00:26.621 --> 00:00:28.167
yüzen cisim (floater) denir.

00:00:28.167 --> 00:00:32.299
Bilimsel adı ise Muscae volitantes,

00:00:32.299 --> 00:00:34.823
yani latince “uçuşan sinekler”.

00:00:34.823 --> 00:00:38.129
Bu çok yerinde bir isim,
çünkü bazen gerçekten sinir bozucular.

00:00:38.129 --> 00:00:42.119
Ama bunlar aslında böcek 
ya da her hangi bir dış obje değil.

00:00:42.119 --> 00:00:44.926
Bunlar aslında gözünüzün içinde yer alır.

00:00:44.926 --> 00:00:46.756
Yüzen cisimler hareket ettikleri

00:00:46.756 --> 00:00:49.372
ve şekil değiştirdikleri 
için canlıymış gibi gelebilir.

00:00:49.372 --> 00:00:50.683
Ama canlı değiller.

00:00:50.683 --> 00:00:54.590
Bu cisimcikler retinanıza gölge 
düşüren küçük nesnelerdir.

00:00:54.590 --> 00:00:57.672
Retina gözünüzün arka kısmındaki
ışığı duyarlı olan bölümdür.

00:00:57.684 --> 00:00:59.436
Bunlar doku parçaları,

00:00:59.436 --> 00:01:00.845
kırmızı kan hücreleri,

00:01:00.845 --> 00:01:02.570
protein yığınları olabilir.

00:01:02.570 --> 00:01:04.091
Ve vitrous humor’da yani

00:01:04.091 --> 00:01:08.714
gözünüzün içini dolduran jel gibi
sıvıda takılı kaldıkları için

00:01:08.714 --> 00:01:11.852
yüzen cisimler sizin göz hareketinizle
beraber hareket ederler.

00:01:11.852 --> 00:01:14.830
Gözünüz durunca daha az oynarlar.

00:01:14.830 --> 00:01:18.995

Bunlar çoğunlukla çok belli olmazlar.


00:01:18.995 --> 00:01:22.561
Retinaya ne kadar yakın olurlarsa
o kadar net görünürler.

00:01:22.561 --> 00:01:24.635
Aynı yukarıdan gelen ışıkta

00:01:24.635 --> 00:01:26.695
elinizi masaya ne kadar yaklaştırırsanız

00:01:26.695 --> 00:01:29.174
masada o kadar kesin hatlı 
bir gölge oluşması gibi.

00:01:29.174 --> 00:01:31.896
Ve yüzen cisimler siz tek renk parlak bir

00:01:31.896 --> 00:01:34.403
yüzeye baktığınızda daha belirgin olurlar.

00:01:34.403 --> 00:01:36.340
Örneğin boş bir bilgisayar ekranı,

00:01:36.340 --> 00:01:37.048
kar,

00:01:37.048 --> 00:01:38.787
ya da açık bir gökyzü gibi…

00:01:38.787 --> 00:01:40.785
Böyle yerlerde arkaplanın sürekliliği 


00:01:40.785 --> 00:01:43.065
yüzen cisimleri ayırt 
etmemizi kolaylaştırır.

00:01:43.065 --> 00:01:46.682
Işık ne kadar parlaksa
göz bebeğiniz o kadar kasılır.

00:01:46.682 --> 00:01:50.622
Bunun etkisi aynı
dağıtılmış ışıklı bir ampulü,

00:01:50.622 --> 00:01:53.179
spot ışıkla değiştirdiğinizde,

00:01:53.179 --> 00:01:56.088
gölgenin daha belirgin 
çıkmasını sağlaması gibidir.

00:01:56.088 --> 00:02:00.072
Yüzen cisimlere benzeyen 
ama aslında alakalı olmayan

00:02:00.072 --> 00:02:02.224
başka bir görsel olay daha var.

00:02:02.224 --> 00:02:04.981
Eğer masmavi gökyüzüne bakarken küçük

00:02:04.981 --> 00:02:07.503
parlak noktaların uçuştuğunu gördüyseniz,

00:02:07.503 --> 00:02:12.014
siz de mavi alan entoptik fenomenini 
yaşamışsınız demektir.

00:02:12.014 --> 00:02:15.822
Bazı açılardan bu yüzen cisim görmenin
tam tersi sayılabilir.

00:02:15.822 --> 00:02:17.802
Çünkü bu durumda gölgeler görmüyorsunuz

00:02:17.802 --> 00:02:20.150
küçük hareketli pencereler görüyorsunuz.

00:02:20.150 --> 00:02:22.205
Bunlar retinanıza ışık geçmesini sağlıyor.

00:02:22.205 --> 00:02:24.407
Pencerelerin sebebi
retinanızın yüzeyindeki

00:02:24.407 --> 00:02:27.887
kılcal damarlarınızda
hareket eden alyuvarlar.

00:02:27.887 --> 00:02:33.802
Bu lökositler bir kılcal damarınızı
dolduracak kadar büyük bile olabilirler,

00:02:33.802 --> 00:02:36.596
Böylelikle önlerindeki
plazma alanını açarlar

00:02:36.596 --> 00:02:38.720
Akyuvarlar ve oluşan boşluk,

00:02:38.720 --> 00:02:41.720

kılcal damarlardaki alyuvarlardan

00:02:41.720 --> 00:02:44.895
daha fazla mavi ışığı
geçirgen olduğu için

00:02:44.895 --> 00:02:46.325
bu durumun oluştuğu yerlerde

00:02:46.325 --> 00:02:48.760
hareket eden bir ışık noktası görüyoruz.

00:02:48.760 --> 00:02:51.120
Bu nokta, kılcal damarlarınızda
ilerler

00:02:51.120 --> 00:02:52.920
ve nabzınızla beraber hareket eder.

00:02:52.920 --> 00:02:55.046
Uygun koşullarda, bu noktanın

00:02:55.046 --> 00:02:58.752
ardından giden küçük karanlık
bir kuyruk bile görebilirsiniz.

00:02:58.752 --> 00:03:03.413
Bunlar lökasitin arkasında birikmiş olan
kırmızı kan hücreleridir.

00:03:03.413 --> 00:03:07.792
Bazı bilim müzelerinde kocaman mavi
ekrandan oluşan sergiler mevcut.

00:03:07.792 --> 00:03:09.689
Burada mavi gökyüzü parıltılarını

00:03:09.689 --> 00:03:12.979
normalde görebileceğinizden
daha net görebilirsiniz.

00:03:12.979 --> 00:03:15.823
Bu tarz şeyler herkesin 
gözlerinde olabilir,

00:03:15.823 --> 00:03:18.249
ama çeşit ve sıklık değişkendir.

NOTE Paragraph

00:03:18.249 --> 00:03:21.965
Yüzen cisimler genelde fark edilmeyebilir.

00:03:21.965 --> 00:03:24.629
Çünkü beynimiz onları 
görmezden gelmeyi öğrenir.

00:03:24.629 --> 00:03:27.329
Ama normalden daha sık
ve anormal derecede

00:03:27.329 --> 00:03:30.973
büyük yüzen cisimler 
daha ciddi bir durumun

00:03:30.973 --> 00:03:34.211
habercisi olabilir ve
tedavi gerektirebilir.

00:03:34.211 --> 00:03:38.104
Çoğunlukla yüzen cisimler ya da
mavi gökyüzü parıltıları gibi

00:03:38.104 --> 00:03:39.594
entoptik fenomenler


00:03:39.594 --> 00:03:43.777
bize gördüklerimizin
dış dünyaya bağlı oldukları kadar

00:03:43.777 --> 00:03:47.360
aslında biyolojimize ve beynimize
bağlı olan şeyler olduğunu

00:03:47.360 --> 00:03:49.530
anımsatan küçük hatırlatıcılardır.