WEBVTT

00:00:06.830 --> 00:00:10.424
Вы калі-небудзь заўважалі, як нешта быццам
плавае ў полі вашага зроку?

00:00:10.448 --> 00:00:14.061
Гэта падобна да малога чарвяка
або празрыстай кроплі,

00:00:14.085 --> 00:00:18.052
але калі вы пачынаеце 
пільна ўглядацца, яно прападае,

00:00:18.076 --> 00:00:21.633
а потым раптам зноў узнікае,
калі пераводзіце позірк.

00:00:21.793 --> 00:00:23.792
Але вочы мыць не трэба!

00:00:23.816 --> 00:00:26.393
Тое, што вы бачыце,
даволі распаўсюджаная з'ява,

00:00:26.417 --> 00:00:28.269
якая атрымала назву
лятаючыя мушкі.

00:00:28.451 --> 00:00:32.593
Навуковая назва гэтых «істот» —
muscae volintates,

00:00:32.616 --> 00:00:34.755
што на латыні значыць «лятаючыя мухі»,

00:00:34.779 --> 00:00:37.909
і ў адпаведнаці з іх назвай
яны могуць быць дакучлівымі.

00:00:37.933 --> 00:00:42.045
Але сапраўды гэта не насякомыя
і нават навогул не аб'екты звонку.

00:00:42.069 --> 00:00:44.771
На самой справе яны існуюць 
унутры вочнага яблыка.

00:00:45.209 --> 00:00:48.872
Падаецца, быццам мушкі жывыя,
таму што яны варушацца і змяняюць форму,

00:00:48.872 --> 00:00:50.363
але насамрэч гэта не так.

00:00:50.832 --> 00:00:54.649
Лятаючыя мушкі — гэта маленькія часціцы,
што кідаюць цень на сятчатку,

00:00:54.673 --> 00:00:57.598
святлоадчувальную тканку 
на ўнутранай паверхні вока.

00:00:58.077 --> 00:00:59.590
Гэта могуць быць рэшткі тканак,

00:00:59.614 --> 00:01:00.872
чырвоныя крывяныя клеткі,

00:01:00.872 --> 00:01:02.681
або згусткі бялкоў.

00:01:02.705 --> 00:01:06.206
Яны трапляюць ў шклопадобнае цела,

00:01:06.230 --> 00:01:09.277
падобную на гель вадкасць,
што змешчана ўнутры вока,

00:01:09.301 --> 00:01:11.580
і таму мушкі «плаваюць»,
калі вочы рухаюцца,

00:01:11.604 --> 00:01:14.621
а калі зрок прыпыніць,
то здаецца, што мушкі «падскокваюць».

00:01:15.291 --> 00:01:18.532
Большасць часу 
лятаючых мушак цяжка заўважыць.

00:01:19.460 --> 00:01:22.711
Яны робяцца больш прыкметнымі,
калі набліжаюцца да сятчаткі,

00:01:22.735 --> 00:01:26.217
гэта тое самае, як
калі паднесці руку бліжэй да святла,

00:01:26.241 --> 00:01:29.497
то ў выніку цень будзе больш прыкметным.

00:01:29.555 --> 00:01:31.580
А мушак лепш заўважыць,

00:01:31.604 --> 00:01:34.582
калі глядзець на паверхню,
што аднолькава ярка асвечана,

00:01:34.606 --> 00:01:36.219
напрыклад, белы экран манітору,

00:01:36.243 --> 00:01:37.446
снег

00:01:37.470 --> 00:01:38.814
або чыстае неба,

00:01:38.838 --> 00:01:43.083
на іх аднолькавым фоне
лёгка ўбачыць мушак.

00:01:43.107 --> 00:01:46.761
Чым ярчэй святло, 
тым больш звужаецца зрэнка.

00:01:46.785 --> 00:01:49.202
Тут такі ж эфект, 
калі замяніць вялікую лямпачку,

00:01:49.202 --> 00:01:50.722
што свеціць рассеяным святлом,

00:01:50.722 --> 00:01:53.018
на адну звычайную лямпачку,

00:01:53.042 --> 00:01:55.323
тады цень таксама стане ярчэй.

00:01:56.189 --> 00:01:59.744
Ёсць яшчэ адна зрокавая з'ява,
што нагадвае лятаючых мушак,

00:01:59.768 --> 00:02:02.009
але яны не маюць дачынення
адзін да аднаго.

00:02:02.382 --> 00:02:05.000
Калі вы бачылі маленькія кропкі свету,
што нібы раяцца,

00:02:05.000 --> 00:02:07.117
калі вы глядзіце 
на яскравае блакітнае неба,

00:02:07.117 --> 00:02:11.628
то сутыкаецеся з тым, што называюць
энтапічны феномен сіняга поля.

00:02:12.273 --> 00:02:15.800
У некаторым сэнсе гэта супрацьлеглая з'ява
ў адносінах да эфекту мушак.

00:02:15.947 --> 00:02:17.578
Тут вы не бачыце цяней,

00:02:17.602 --> 00:02:21.508
а ўзнікаюць маленькія рухлівыя вокны,
што прапускаюць святло да сятчаткі.

00:02:21.982 --> 00:02:24.796
Гэтыя вокны насамрэч узнікаюць
праз белыя крывяныя клеткі,

00:02:24.820 --> 00:02:27.886
што рухаюцца па капілярах,
змешчаных на паверхні сятчаткі.

00:02:28.696 --> 00:02:32.753
Лейкацыты могуць быць такімі вялікімі,
што яны амаль запаўняюць сабой капіляр,

00:02:32.777 --> 00:02:35.907
і ім спатрэбіцца 
больш прасторы за кошт плазмы.

00:02:37.132 --> 00:02:39.097
Прастора капіляраў і белыя клеткі крыві

00:02:39.166 --> 00:02:41.696
лепей прапускаюць блакітнае святло,


00:02:41.720 --> 00:02:44.961
чым чырвоныя клеткі крыві,
што таксама прысутнічаюць у капілярах,

00:02:44.985 --> 00:02:48.041
таму там, дзе гэта здараецца,
мы бачым кропку святла,

00:02:48.065 --> 00:02:51.924
што рухаецца шляхам вашых капіляраў,
а таксама — у такт з пульсам.

00:02:52.829 --> 00:02:54.786
Пры лепшых умовах да назірання

00:02:54.810 --> 00:02:58.512
вы можаце нават убачыць 
за кропкай чорны хвост.

00:02:58.512 --> 00:03:02.578
Гэта менавіта чырвоныя клеткі крыві,
што збіліся ў кучу за лейкацытам.

00:03:03.428 --> 00:03:05.333
У некаторых музеях навукі ёсць стэнды,

00:03:05.333 --> 00:03:07.703
на якіх можна ўбачыць
экран з блакітным святлом,

00:03:07.703 --> 00:03:12.242
што дазволіць вам лепей разгледзець 
чароўныя кропкі блакітнага неба.

00:03:13.195 --> 00:03:16.195
Падобныя эфекты ўзнікаюць
у вачах кожнага чалавека,

00:03:16.219 --> 00:03:18.799
яны адрозніваюцца толькі памерамі і тыпам.

00:03:18.823 --> 00:03:20.315
У выпадку з лятаючымі мушкамі

00:03:20.339 --> 00:03:24.047
мы звычайна не заўважаем іх, таму што мозг
вучыцца ігнараваць гэтыя сігналы.

00:03:24.311 --> 00:03:26.335
Але надзвычайна вялікая колькасць

00:03:26.359 --> 00:03:29.045
або вялікі памер мушак,
што перашкаджаюць зроку,

00:03:29.069 --> 00:03:33.664
могуць сведчыць пра сур'ёзнае захворванне,
якое патрабуе неадкладнага лячэння.

00:03:34.569 --> 00:03:37.597
Большасць часу такія з'явы,

00:03:37.621 --> 00:03:40.570
як лятаючыя мушкі або кропкі,
што рухаюцца на блакітным небе,

00:03:40.570 --> 00:03:43.623
сведчаць пра тое, што не толькі
ад знешняга міра,

00:03:43.647 --> 00:03:46.766
але яшчэ і ад будовы нашага арганізму
залежыць менавіта тое,

00:03:46.790 --> 00:03:49.044
што нам здаецца, мы бачым.