WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:02.000 Może na początek opowiem, 00:00:02.000 --> 00:00:04.000 na czym polega autyzm. 00:00:04.000 --> 00:00:07.000 Autyzm to bardzo szerokie kontinuum: 00:00:07.000 --> 00:00:10.000 od głębokiego, gdzie dziecko nie komunikuje się językowo, 00:00:10.000 --> 00:00:13.000 po przykłady wielu genialnych naukowców i inżynierów. 00:00:13.000 --> 00:00:15.000 Tutaj czuję się swojsko. 00:00:15.000 --> 00:00:17.000 Bo wielu z was ma geny autyzmu. 00:00:17.000 --> 00:00:19.000 Bez tego nie byłoby... 00:00:19.000 --> 00:00:23.000 (Brawa) NOTE Paragraph 00:00:23.000 --> 00:00:25.000 To kontinuum cech. 00:00:25.000 --> 00:00:28.000 Kiedy to już nie "komputerowiec", ale zespół Aspergera, 00:00:28.000 --> 00:00:30.000 czyli lekki autyzm? 00:00:30.000 --> 00:00:33.000 Takiego Einsteina, Mozarta czy Teslę 00:00:33.000 --> 00:00:35.000 dziś zapewne zdiagnozowano by jako przedstawicieli spektrum autyzmu. 00:00:35.000 --> 00:00:37.000 dziś zapewne zdiagnozowano by jako przedstawicieli spektrum autyzmu. 00:00:37.000 --> 00:00:40.000 Dręczy mnie kwestia, jak sprawić, by takie dzieciaki 00:00:40.000 --> 00:00:43.000 wynalazły kiedyś następne rozwiązania energetyczne, 00:00:43.000 --> 00:00:45.000 wynalazły kiedyś następne rozwiązania energetyczne, 00:00:45.000 --> 00:00:49.000 takie, jak te o których mówił rano Bill Gates. NOTE Paragraph 00:00:49.000 --> 00:00:51.000 Autyzm można zrozumieć przez zwierzęta. 00:00:51.000 --> 00:00:53.000 Autyzm można zrozumieć przez zwierzęta. 00:00:53.000 --> 00:00:55.000 Powiem o różnych sposobach myślenia. 00:00:55.000 --> 00:00:58.000 Trzeba zapomnieć o języku werbalnym. 00:00:58.000 --> 00:01:00.000 Ja myślę obrazami. 00:01:00.000 --> 00:01:03.000 Nie myślę w języku. 00:01:03.000 --> 00:01:05.000 Ważną cechą umysłu autystycznego jest zwracanie uwagi na szczegóły. 00:01:05.000 --> 00:01:08.000 Ważną cechą umysłu autystycznego jest zwracanie uwagi na szczegóły. 00:01:08.000 --> 00:01:10.000 W tym teście niektórzy widzą małe, niektórzy wielkie litery. 00:01:10.000 --> 00:01:12.000 W tym teście niektórzy widzą małe, niektórzy wielkie litery. 00:01:12.000 --> 00:01:14.000 Umysł autystyczny szybciej zauważa małe. 00:01:14.000 --> 00:01:16.000 Umysł autystyczny szybciej zauważa małe. NOTE Paragraph 00:01:16.000 --> 00:01:20.000 A mózg normalny ignoruje szczegóły. 00:01:20.000 --> 00:01:22.000 Kiedy budujemy most, 00:01:22.000 --> 00:01:25.000 szczegóły są ważne, bez nich most się zawali. 00:01:25.000 --> 00:01:28.000 Martwi mnie, że obecnie w polityce, w różnych rozwiązaniach 00:01:28.000 --> 00:01:30.000 jest za dużo abstrakcji. 00:01:30.000 --> 00:01:32.000 Odchodzi się od praktyki. 00:01:32.000 --> 00:01:34.000 Odchodzi się od praktyki. 00:01:34.000 --> 00:01:36.000 Martwi mnie, że szkoły rezygnują z zajęć praktycznych, 00:01:36.000 --> 00:01:38.000 Martwi mnie, że szkoły rezygnują z zajęć praktycznych, 00:01:38.000 --> 00:01:40.000 bo w plastyce i podobnych przedmiotach 00:01:40.000 --> 00:01:42.000 osiągałam najlepsze wyniki. NOTE Paragraph 00:01:42.000 --> 00:01:44.000 W pracy z bydłem zauważałam szczegóły dla innych niewidoczne, 00:01:44.000 --> 00:01:47.000 W pracy z bydłem zauważałam szczegóły dla innych niewidoczne, 00:01:47.000 --> 00:01:49.000 które niepokoiły krowy. 00:01:49.000 --> 00:01:52.000 Na przykład ta flaga przed gabinetem weterynaryjnym. 00:01:52.000 --> 00:01:55.000 Krowy o mało co nie stratowały gabinetu, 00:01:55.000 --> 00:01:57.000 a wystarczyło usunąć flagę. 00:01:57.000 --> 00:02:00.000 Szybki ruch, kontrast. Na początku, w latach 70., 00:02:00.000 --> 00:02:02.000 wchodziłam do korytarzy, 00:02:02.000 --> 00:02:04.000 żeby zobaczyć to, co krowy. 00:02:04.000 --> 00:02:07.000 Brali mnie za wariatkę. Krowy niepokoiła kurtka na płocie. 00:02:07.000 --> 00:02:10.000 Niepokoiły je cienie, szlauch na podłodze, 00:02:10.000 --> 00:02:12.000 wiszący łańcuch - ludzie tego nie zauważali. 00:02:12.000 --> 00:02:14.000 wiszący łańcuch - ludzie tego nie zauważali. 00:02:14.000 --> 00:02:16.000 Film pokazuje to bardzo dobrze. NOTE Paragraph 00:02:16.000 --> 00:02:18.000 Uwielbiam to, że pokazuje moje projekty, 00:02:18.000 --> 00:02:20.000 przemawia we mnie "komputerowiec". 00:02:20.000 --> 00:02:23.000 W filmie "zagrały" też moje rysunki. 00:02:23.000 --> 00:02:25.000 Film nazywa się "Temple Grandin", 00:02:25.000 --> 00:02:27.000 nie "Myślenie obrazami". NOTE Paragraph 00:02:27.000 --> 00:02:29.000 Na czym polega myślenie obrazami? 00:02:29.000 --> 00:02:31.000 To filmy w głowie. 00:02:31.000 --> 00:02:33.000 Mój umysł działa jak wyszukiwanie obrazków w Google. 00:02:33.000 --> 00:02:36.000 Jako dziecko sądziłam, że wszyscy myślą obrazami. 00:02:36.000 --> 00:02:38.000 Jako dziecko sądziłam, że wszyscy myślą obrazami. 00:02:38.000 --> 00:02:40.000 Pracując nad książką "Myślenie obrazami" 00:02:40.000 --> 00:02:43.000 rozmawiałam z ludźmi o tym, jak myślą. 00:02:43.000 --> 00:02:45.000 I zaskoczyło mnie, że ja myślę zupełnie inaczej. 00:02:45.000 --> 00:02:47.000 I zaskoczyło mnie, że ja myślę zupełnie inaczej. 00:02:47.000 --> 00:02:49.000 Jeśli powiem: pomyśl o wieży kościelnej, 00:02:49.000 --> 00:02:51.000 u większości pojawi się "ogólny" obraz. 00:02:51.000 --> 00:02:53.000 Może nie u osób w tej sali, 00:02:53.000 --> 00:02:57.000 ale będzie tak w większości przypadków. 00:02:57.000 --> 00:02:59.000 Ja widzę tylko obrazy konkretne. 00:02:59.000 --> 00:03:03.000 Pojawiają się mi w pamięci, jak w wyszukiwarce obrazków. 00:03:03.000 --> 00:03:05.000 W filmie jest świetna scena, 00:03:05.000 --> 00:03:09.000 gdzie ktoś mówi "but" i w mojej wyobraźni pojawia się pełno butów z lat 50-60. 00:03:09.000 --> 00:03:11.000 gdzie ktoś mówi "but" i w mojej wyobraźni pojawia się pełno butów z lat 50-60. NOTE Paragraph 00:03:11.000 --> 00:03:13.000 To kościół z mojego dzieciństwa. 00:03:13.000 --> 00:03:16.000 Konkretnie. Inne kościoły w Fort Collins. 00:03:16.000 --> 00:03:18.000 Może jakieś znane. 00:03:18.000 --> 00:03:21.000 Po prostu pojawiają się, mniej więcej tak. 00:03:21.000 --> 00:03:24.000 Bardzo szybko, jak w Google. 00:03:24.000 --> 00:03:26.000 I pojawiają się pojedynczo. 00:03:26.000 --> 00:03:28.000 Potem myślę: można dodać śnieg, 00:03:28.000 --> 00:03:30.000 albo burzę z piorunami, 00:03:30.000 --> 00:03:33.000 mogę tu się zatrzymać i ułożyć je w film. NOTE Paragraph 00:03:33.000 --> 00:03:36.000 Myślenie wizualne to ogromna zaleta 00:03:36.000 --> 00:03:39.000 w mojej pracy - projektowaniu placówek hodowli bydła. 00:03:39.000 --> 00:03:41.000 Usilnie pracowałam nad poprawą traktowania bydła w ubojniach. 00:03:41.000 --> 00:03:43.000 Usilnie pracowałam nad poprawą traktowania bydła w ubojniach. 00:03:43.000 --> 00:03:46.000 Nie pokażę wam żadnych obrzydliwych zdjęć z uboju. 00:03:46.000 --> 00:03:48.000 To można znaleźć na YouTube. 00:03:48.000 --> 00:03:52.000 Ale podczas pracy nad projektem jestem w stanie 00:03:52.000 --> 00:03:54.000 przetestować w głowie to, nad czym pracuję, 00:03:54.000 --> 00:03:56.000 przetestować w głowie to, nad czym pracuję, 00:03:56.000 --> 00:03:59.000 jak w komputerowym środowisku wirtualnym. 00:03:59.000 --> 00:04:01.000 Tu widzimy jeden z moich projektów, odtworzony na potrzeby filmu. 00:04:01.000 --> 00:04:04.000 Tu widzimy jeden z moich projektów, odtworzony na potrzeby filmu. 00:04:04.000 --> 00:04:06.000 Super było to zobaczyć. 00:04:06.000 --> 00:04:08.000 A w samej ekipie filmowej było pełno osób z Aspergerem i autystyków. 00:04:08.000 --> 00:04:11.000 A w samej ekipie filmowej było pełno osób z Aspergerem i autystyków. 00:04:11.000 --> 00:04:13.000 (Śmiech) 00:04:13.000 --> 00:04:15.000 Ale martwi mnie bardzo, 00:04:15.000 --> 00:04:19.000 gdzie w przyszłości podzieją się takie osoby, które teraz są dziećmi. 00:04:19.000 --> 00:04:22.000 Bo nie kończą wcale w Dolinie Krzemowej, jak powinny. 00:04:22.000 --> 00:04:25.000 (Śmiech) 00:04:25.000 --> 00:04:30.000 (Brawa) NOTE Paragraph 00:04:30.000 --> 00:04:33.000 Ponieważ nie radziłam sobie z relacjami społecznymi, 00:04:33.000 --> 00:04:37.000 bardzo wcześnie nauczyłam się sprzedawać swoje dzieło, nie siebie. 00:04:37.000 --> 00:04:39.000 Dostawałam zlecenia w zootechnice, 00:04:39.000 --> 00:04:42.000 bo pokazywałam swoje szkice, obrazy. 00:04:42.000 --> 00:04:44.000 Pomogło mi też to, że w latach 50. dzieci uczono manier. 00:04:44.000 --> 00:04:46.000 Pomogło mi też to, że w latach 50. dzieci uczono manier. 00:04:46.000 --> 00:04:48.000 Uczono, że w sklepie nie można rozrzucać towarów. 00:04:48.000 --> 00:04:50.000 Uczono, że w sklepie nie można rozrzucać towarów. NOTE Paragraph 00:04:50.000 --> 00:04:53.000 Tak naprawdę już w okolicach 3-4 klasy widać, 00:04:53.000 --> 00:04:56.000 że dane dziecko będzie myślało wizualnie, 00:04:56.000 --> 00:04:58.000 jeśli rysuje tak w perspektywie. 00:04:58.000 --> 00:05:00.000 Zaznaczam, że nie każde dziecko autystyczne myśli wizualnie. 00:05:00.000 --> 00:05:02.000 Zaznaczam, że nie każde dziecko autystyczne myśli wizualnie. 00:05:02.000 --> 00:05:06.000 Kilka lat temu zrobiono mi tomografię. 00:05:06.000 --> 00:05:08.000 Żartowałam, że prosto w korę wzrokową 00:05:08.000 --> 00:05:10.000 Żartowałam, że prosto w korę wzrokową 00:05:10.000 --> 00:05:12.000 wpuszczone mam łącze internetowe. 00:05:12.000 --> 00:05:14.000 To obrazowanie tensora dyfuzji. 00:05:14.000 --> 00:05:16.000 Moje "łącze internetowe" jest dwukrotnie większe niż w grupie kontrolnej. 00:05:16.000 --> 00:05:18.000 Moje "łącze internetowe" jest dwukrotnie większe niż w grupie kontrolnej. 00:05:18.000 --> 00:05:20.000 Obraz z czerwonymi liniami to ja, 00:05:20.000 --> 00:05:24.000 a ten z niebieskimi to obraz porównawczy, dobrany wg płci i wieku. 00:05:24.000 --> 00:05:26.000 Widać, że mam wielkie "łącze", 00:05:26.000 --> 00:05:28.000 a obraz porównawczy, niebieski, ma bardzo małe. 00:05:28.000 --> 00:05:32.000 a obraz porównawczy, niebieski, ma bardo małe. NOTE Paragraph 00:05:32.000 --> 00:05:34.000 Niektóre badania wskazują teraz, 00:05:34.000 --> 00:05:38.000 że autystycy myślą pierwszorzędową korą wzrokową. 00:05:38.000 --> 00:05:41.000 Ale rozumiecie, są różne umysły, nie tylko wizualne. 00:05:41.000 --> 00:05:44.000 Umysł autystyczny jest zwykle umysłem wyspecjalizowanym. 00:05:44.000 --> 00:05:48.000 W czymś wybitnym, ale słabym w czymś innym. 00:05:48.000 --> 00:05:50.000 Ja byłam słaba z algebry. Nie pozwolili mi 00:05:50.000 --> 00:05:52.000 zająć się geometrią czy trygonometrią. 00:05:52.000 --> 00:05:55.000 Wielki błąd. Wiele dzieci powinno przeskoczyć algebrę, 00:05:55.000 --> 00:05:57.000 od razu przejść do geometrii i trygonometrii. NOTE Paragraph 00:05:57.000 --> 00:06:00.000 Inny rodzaj umysłu to umysł "wzorca". 00:06:00.000 --> 00:06:02.000 Bardziej abstrakcyjny - inżynierowie, programiści. 00:06:02.000 --> 00:06:04.000 Bardziej abstrakcyjny - inżynierowie, programiści. 00:06:04.000 --> 00:06:06.000 Oto myślenie "wzorcowe": 00:06:06.000 --> 00:06:08.000 modliszkę wykonano z pojedynczej kartki, 00:06:08.000 --> 00:06:10.000 bez kleju, bez wycinania. 00:06:10.000 --> 00:06:13.000 W tle widzimy wzorzec tłumaczący, jak ją złożyć. 00:06:13.000 --> 00:06:15.000 Oto różne typy myślenia: 00:06:15.000 --> 00:06:18.000 myślenie fotorealistyczne, wizualne - jak u mnie. 00:06:18.000 --> 00:06:22.000 Myślenie "wzorcowe" - umysły muzyczne i matematyczne. 00:06:22.000 --> 00:06:24.000 Takie osoby mogą mieć trudności w czytaniu. 00:06:24.000 --> 00:06:26.000 Takie problemy pojawiają się też u dyslektyków, 00:06:26.000 --> 00:06:29.000 Takie problemy pojawiają się też u dyslektyków, 00:06:29.000 --> 00:06:31.000 których umysł należy do którejś z kategorii. 00:06:31.000 --> 00:06:34.000 Jest też umysł werbalny. Zna każdy fakt na każdy temat. NOTE Paragraph 00:06:34.000 --> 00:06:36.000 Są jeszcze trudności sensoryczne. 00:06:36.000 --> 00:06:40.000 Bardzo martwiłam się, że muszę nosić ten mikrofon na twarzy. 00:06:40.000 --> 00:06:43.000 Przyszłam pół godziny przed wykładem, 00:06:43.000 --> 00:06:45.000 żeby go założyć i przyzwyczaić się do niego. 00:06:45.000 --> 00:06:48.000 I odgięli mi go, żeby nie uderzał mnie w brodę. 00:06:48.000 --> 00:06:51.000 Są problemy sensoryczne. Niektóre dzieci męczy światło jarzeniówek, 00:06:51.000 --> 00:06:54.000 inne są wrażliwe na dźwięk. 00:06:54.000 --> 00:06:57.000 Rozumiecie, są różne przypadki. NOTE Paragraph 00:06:57.000 --> 00:07:01.000 Myślenie obrazowe dało mi ogromny wgląd w umysł zwierzęcy. 00:07:01.000 --> 00:07:03.000 Myślenie obrazowe dało mi ogromny wgląd w umysł zwierzęcy. 00:07:03.000 --> 00:07:06.000 Zastanówcie się - myślenie zwierząt opiera się na zmysłach. 00:07:06.000 --> 00:07:10.000 Nie jest werbalne, tylko obrazowe. 00:07:10.000 --> 00:07:13.000 Ich myśli opierają się na dźwiękach, zapachach. 00:07:13.000 --> 00:07:16.000 Ileż informacji znajduje się na hydrancie przy chodniku! 00:07:16.000 --> 00:07:19.000 Pies wie, kto tam był, kiedy tam był, 00:07:19.000 --> 00:07:22.000 czy to wróg, przyjaciel, czy potencjalny partner do rozrodu. 00:07:22.000 --> 00:07:25.000 Na takim hydrancie jest mnóstwo informacji. 00:07:25.000 --> 00:07:29.000 Informacji bardzo szczegółowych. 00:07:29.000 --> 00:07:31.000 Zwracanie uwagi na takie szczegóły 00:07:31.000 --> 00:07:33.000 dało mi wielki wgląd w zwierzęta. NOTE Paragraph 00:07:33.000 --> 00:07:37.000 Umysł zwierzęcy, tak samo jak mój umysł, 00:07:37.000 --> 00:07:39.000 układa informacje zmysłowe w kategorie. 00:07:39.000 --> 00:07:41.000 układa informacje zmysłowe w kategorie. 00:07:41.000 --> 00:07:43.000 Człowiek na koniu i człowiek na ziemi 00:07:43.000 --> 00:07:45.000 Człowiek na koniu i człowiek na ziemi 00:07:45.000 --> 00:07:47.000 to dwie zupełnie różne rzeczy. 00:07:47.000 --> 00:07:50.000 Weźmy przykład konia męczonego przez jeźdźca. 00:07:50.000 --> 00:07:52.000 Nie będzie bał się weterynarza, 00:07:52.000 --> 00:07:55.000 ani kowala, ale nie można na nim jeździć. 00:07:55.000 --> 00:07:58.000 Dajmy na to, że konia pobił kowal. 00:07:58.000 --> 00:08:00.000 Może bać się tego, co na ziemi, 00:08:00.000 --> 00:08:03.000 w tym weterynarza, ale można go ujeździć. 00:08:03.000 --> 00:08:05.000 Tak samo jest z bydłem. 00:08:05.000 --> 00:08:07.000 Człowiek na koniu a człowiek na nogach to dwie różne sprawy. 00:08:07.000 --> 00:08:09.000 Człowiek na koniu a człowiek na nogach to dwie różne sprawy. 00:08:09.000 --> 00:08:11.000 Ponieważ to inny obraz. 00:08:11.000 --> 00:08:14.000 Zastanówcie się, jak bardzo to jest konkretne. NOTE Paragraph 00:08:14.000 --> 00:08:18.000 Jeśli chodzi o umiejętność kategoryzowania informacji, 00:08:18.000 --> 00:08:21.000 z doświadczenia wiem, że wiele osób słabo sobie z tym radzi. 00:08:21.000 --> 00:08:23.000 Kiedy badam problem z czymś w hodowli, 00:08:23.000 --> 00:08:25.000 Kiedy badam problem z czymś w hodowli, 00:08:25.000 --> 00:08:29.000 nikt zwykle nie rozumie, czy to problem z pracownikami, 00:08:29.000 --> 00:08:31.000 czy może coś nie tak z wyposażeniem. 00:08:31.000 --> 00:08:33.000 Innymi słowy - nie odróżniają problemów z ludźmi od problemów ze sprzętem. 00:08:33.000 --> 00:08:35.000 Innymi słowy – nie odróżniają problemów z ludźmi od problemów ze sprzętem. 00:08:35.000 --> 00:08:38.000 Wielu osobom sprawia to trudności. 00:08:38.000 --> 00:08:41.000 Powiedzmy, że już zrozumiałam, że chodzi o wyposażenie. 00:08:41.000 --> 00:08:43.000 Czy to drobny problem? 00:08:43.000 --> 00:08:46.000 Czy cały system jest niewłaściwie pomyślany? 00:08:46.000 --> 00:08:49.000 Ludziom trudno to rozróżnić. NOTE Paragraph 00:08:49.000 --> 00:08:51.000 Zastanówmy się na przykład nad problemem bezpieczeństwa lotu. 00:08:51.000 --> 00:08:53.000 Zastanówmy się na przykład nad problemem bezpieczeństwa lotu. 00:08:53.000 --> 00:08:55.000 Ja wyleciałam już milion mil. 00:08:55.000 --> 00:08:57.000 Latam bardzo dużo. 00:08:57.000 --> 00:09:00.000 Gdybym była w FFA, co bym uważnie, bezpośrednio obserwowała? 00:09:00.000 --> 00:09:04.000 Gdybym była w FFA, co bym uważnie, bezpośrednio obserwowała? 00:09:04.000 --> 00:09:06.000 Ogony samolotów. 00:09:06.000 --> 00:09:09.000 W pięciu największych katastrofach ostatnich 20 lat 00:09:09.000 --> 00:09:13.000 albo odłamał się ogon, albo zepsuło się oprzyrządowanie w sekcji ogonowej. 00:09:13.000 --> 00:09:15.000 albo odłamał się ogon, albo zepsuło się oprzyrządowanie w sekcji ogonowej. 00:09:15.000 --> 00:09:17.000 Więc chodzi o ogony. 00:09:17.000 --> 00:09:19.000 A pilot przechadzając się po samolocie nie widzi, co w ogonie. 00:09:19.000 --> 00:09:21.000 A pilot przechadzając się po samolocie nie widzi, co w ogonie. 00:09:21.000 --> 00:09:23.000 Kiedy tak rozmyślam, 00:09:23.000 --> 00:09:26.000 pojawiają mi się w głowie takie konkretne informacje. 00:09:26.000 --> 00:09:29.000 Chodzi o konkrety. Moje myślenie idzie "z dołu do góry". 00:09:29.000 --> 00:09:33.000 Biorę się za małe kawałeczki i składam, jak układankę. NOTE Paragraph 00:09:33.000 --> 00:09:35.000 Ten koń śmiertelnie bał się czarnych kapeluszy kowbojskich. 00:09:35.000 --> 00:09:37.000 Ten koń śmiertelnie bał się czarnych kapeluszy kowbojskich. 00:09:37.000 --> 00:09:39.000 Męczył go ktoś z takim kapeluszem. 00:09:39.000 --> 00:09:42.000 Zupełnie nie bał się kapeluszy białych. 00:09:42.000 --> 00:09:45.000 Bardzo ważne jest to, że światu potrzeba umysłów każdego rodzaju, 00:09:45.000 --> 00:09:47.000 Bardzo ważne jest to, że światu potrzeba umysłów każdego rodzaju, 00:09:47.000 --> 00:09:49.000 i tego, by współpracowały. 00:09:49.000 --> 00:09:52.000 Musimy starać się rozwijać takie umysły. 00:09:52.000 --> 00:09:55.000 Pewna sprawa bardzo mnie denerwuje. 00:09:55.000 --> 00:09:57.000 Podróżuję po świecie 00:09:57.000 --> 00:10:00.000 i na spotkaniach dotyczących autyzmu spotykam inteligentne dzieci. 00:10:00.000 --> 00:10:03.000 Typ "komputerowca", nie radzą sobie z innymi ludźmi. 00:10:03.000 --> 00:10:05.000 A nikt nie stara się rozwijać ich zainteresowań, 00:10:05.000 --> 00:10:07.000 na przykład naukowych. NOTE Paragraph 00:10:07.000 --> 00:10:10.000 To przypomina mi o moim nauczycielu fizyki. 00:10:10.000 --> 00:10:13.000 Film świetnie go prezentuje. 00:10:13.000 --> 00:10:15.000 W szkole strasznie się obijałam. 00:10:15.000 --> 00:10:18.000 W liceum w ogóle nie chciało mi się uczyć, 00:10:18.000 --> 00:10:21.000 póki nie spotkałam pana Carlocka. 00:10:21.000 --> 00:10:24.000 W filmie jest to "doktor Carlock". 00:10:24.000 --> 00:10:27.000 Rzucił mi wyzwanie, miałam opracować salę złudzeń optycznych. 00:10:27.000 --> 00:10:30.000 Rzucił mi wyzwanie, miałam opracować salę złudzeń optycznych. 00:10:30.000 --> 00:10:32.000 To pokazuje, jak ważne jest, by zaciekawić czymś dzieci. 00:10:32.000 --> 00:10:34.000 To pokazuje, jak ważne jest, by zaciekawić czymś dzieci. 00:10:34.000 --> 00:10:37.000 Sądzę, że TED powinien skontaktować się ze szkołami 00:10:37.000 --> 00:10:40.000 i dać im znać, że na stronie jest tyle wspaniałych prelekcji 00:10:40.000 --> 00:10:42.000 i że w Internecie jest tyle fajnych rzeczy. 00:10:42.000 --> 00:10:44.000 Niech dzieci się zaciekawią. 00:10:44.000 --> 00:10:47.000 Bo widzę, że wiele takich dzieci typu "komputerowca" 00:10:47.000 --> 00:10:50.000 na przykład w środku kraju, nie w rejonach technologicznych, 00:10:50.000 --> 00:10:52.000 ma nauczycieli, którzy nie mają pojęcia, co z nimi zrobić. 00:10:52.000 --> 00:10:54.000 ma nauczycieli, którzy nie mają pojęcia, co z nimi zrobić. 00:10:54.000 --> 00:10:56.000 I nie kierują ich właściwie. NOTE Paragraph 00:10:56.000 --> 00:10:58.000 Co ważne, możemy sprawić, 00:10:58.000 --> 00:11:01.000 że umysł będzie myślący, analityczny. 00:11:01.000 --> 00:11:04.000 Mamy też mózgi bardziej "społeczne". 00:11:04.000 --> 00:11:06.000 Obecnie badania nad autyzmem wskazują, 00:11:06.000 --> 00:11:08.000 że genialny mózg może mieć więcej pewnych "układów" i mniej układów społecznych. 00:11:08.000 --> 00:11:11.000 że genialny mózg może mieć więcej pewnych "układów" i mniej układów społecznych. 00:11:11.000 --> 00:11:15.000 Więcej myślenia, kosztem zdolności międzyludzkich. 00:11:15.000 --> 00:11:17.000 Taka nierównowaga 00:11:17.000 --> 00:11:20.000 bywa tak głęboka, że dana osoba jest niekomunikatywna. 00:11:20.000 --> 00:11:22.000 W normalnym umyśle ludzkim 00:11:22.000 --> 00:11:25.000 język przesłania myślenie obrazowe, takie jak u zwierząt. NOTE Paragraph 00:11:25.000 --> 00:11:28.000 To pochodzi z pracy dr. Bruce'a Millera. 00:11:28.000 --> 00:11:31.000 Badał pacjentów z chorobą Alzheimera 00:11:31.000 --> 00:11:33.000 i otępieniem czołowo-skroniowym. 00:11:33.000 --> 00:11:36.000 W otępieniu pojawiała się degeneracja obszarów mózgu odpowiedzialnych za język. 00:11:36.000 --> 00:11:41.000 Autor tego obrazu wcześniej zajmował się montażem radiów samochodowych. 00:11:41.000 --> 00:11:45.000 Van Gogh oczywiście nie miał pojęcia o fizyce, 00:11:45.000 --> 00:11:47.000 ale uważam, że to bardzo interesujące, 00:11:47.000 --> 00:11:49.000 że jak wykazały badania, zawirowania na tym obrazie 00:11:49.000 --> 00:11:51.000 że jak wykazały badania, zawirowania na tym obrazie 00:11:51.000 --> 00:11:54.000 odzwierciedlają statystyczny model turbulencji. 00:11:54.000 --> 00:11:56.000 Jest taka interesująca koncepcja, 00:11:56.000 --> 00:11:58.000 że niektóre wzorce matematyczne 00:11:58.000 --> 00:12:00.000 możemy mieć w głowie. NOTE Paragraph 00:12:00.000 --> 00:12:02.000 Podczas wykładu Wolframa notowałam sobie terminy, 00:12:02.000 --> 00:12:04.000 Podczas wykładu Wolframa notowałam sobie terminy, 00:12:04.000 --> 00:12:06.000 żeby wyszukać coś o tym w Internecie, 00:12:06.000 --> 00:12:10.000 bo chyba użyję tego w swoich prelekcjach o autyzmie. 00:12:10.000 --> 00:12:12.000 Musimy czymś zainteresować te dzieci. 00:12:12.000 --> 00:12:14.000 Pozbywają się zajęć z techniki, 00:12:14.000 --> 00:12:16.000 projektowania, z plastyki. 00:12:16.000 --> 00:12:19.000 Z plastyki miałam najlepsze oceny. NOTE Paragraph 00:12:19.000 --> 00:12:21.000 Trzeba myśleć o różnorodności umysłów. 00:12:21.000 --> 00:12:24.000 I trzeba koniecznie pracować z takimi umysłami, 00:12:24.000 --> 00:12:27.000 bo takie osoby będą nam niezbędne w przyszłości. 00:12:27.000 --> 00:12:30.000 bo takie osoby będą nam niezbędne w przyszłości. 00:12:30.000 --> 00:12:32.000 Porozmawiajmy o pracy. 00:12:32.000 --> 00:12:34.000 W szkole się obijałam, 00:12:34.000 --> 00:12:37.000 ale do nauki zachęcił mnie pan od fizyki. 00:12:37.000 --> 00:12:39.000 Ale zbierałam też doświadczenie zawodowe! 00:12:39.000 --> 00:12:41.000 Wiele tych dzieci nie opanowało podstaw, 00:12:41.000 --> 00:12:43.000 na przykład punktualności. 00:12:43.000 --> 00:12:45.000 Nauczono mnie jej, kiedy miałam 8 lat. 00:12:45.000 --> 00:12:48.000 Nauczono, jak zachowywać się podczas obiadu u babci. 00:12:48.000 --> 00:12:51.000 Nauczono mnie tego we wczesnym dzieciństwie. 00:12:51.000 --> 00:12:54.000 A w 13 roku życia pracowałam u krawcowej, 00:12:54.000 --> 00:12:56.000 sprzedawałam ubrania. 00:12:56.000 --> 00:12:59.000 Na studiach robiłam staże. 00:12:59.000 --> 00:13:02.000 Budowałam różne rzeczy. 00:13:02.000 --> 00:13:05.000 Nauczyłam się robić zadania domowe. NOTE Paragraph 00:13:05.000 --> 00:13:09.000 Rozumiecie, jako dziecko chciałam tylko rysować konie. 00:13:09.000 --> 00:13:11.000 Mama mówiła: "Narysujmy coś innego". 00:13:11.000 --> 00:13:13.000 One muszą nauczyć się czegoś nowego. 00:13:13.000 --> 00:13:15.000 Dziecko ma obsesję na temat Lego? 00:13:15.000 --> 00:13:18.000 Niech zbuduje coś nowego. 00:13:18.000 --> 00:13:20.000 Umysł autystyczny skupia się na jednym. 00:13:20.000 --> 00:13:22.000 Umysł autystyczny skupia się na jednym. 00:13:22.000 --> 00:13:24.000 Jeśli dziecko uwielbia samochody, 00:13:24.000 --> 00:13:26.000 z ich pomocą naucz je matematyki. 00:13:26.000 --> 00:13:29.000 W jakim czasie samochód przejedzie daną odległość? 00:13:29.000 --> 00:13:33.000 Innymi słowy, należy wykorzystać obsesję, 00:13:33.000 --> 00:13:36.000 żeby zmotywować dziecko - tym musimy się zająć. 00:13:36.000 --> 00:13:39.000 Nie znoszę tego, że nauczyciele, 00:13:39.000 --> 00:13:42.000 szczególnie w innych regionach kraju, 00:13:42.000 --> 00:13:44.000 nie mają pojęcia, co robić z tymi genialnymi dziećmi. 00:13:44.000 --> 00:13:46.000 Strasznie mnie to wkurza. NOTE Paragraph 00:13:46.000 --> 00:13:48.000 Co ma robić osoba myśląca obrazami? 00:13:48.000 --> 00:13:51.000 Grafika, projektowanie, coś z komputerami, 00:13:51.000 --> 00:13:56.000 fotografika, wzornictwo przemysłowe. 00:13:56.000 --> 00:13:58.000 Ci, którzy myślą "wzorcami" 00:13:58.000 --> 00:14:01.000 będą matematykami, programistami, 00:14:01.000 --> 00:14:05.000 inżynierami oprogramowania i tak dalej. 00:14:05.000 --> 00:14:08.000 Są też umysły werbalne - znakomici dziennikarze. 00:14:08.000 --> 00:14:11.000 Także świetni aktorzy. 00:14:11.000 --> 00:14:13.000 Jako autystyczka, uczyłam się zdolności społecznych, jak aktorka roli. 00:14:13.000 --> 00:14:16.000 Jako autystyczka, uczyłam się zdolności społecznych, jak aktorka roli. 00:14:16.000 --> 00:14:19.000 Musiałam się ich po prostu nauczyć. NOTE Paragraph 00:14:19.000 --> 00:14:22.000 Musimy pracować z takimi uczniami. 00:14:22.000 --> 00:14:24.000 Pojawia się tu kwestia mentorów. 00:14:24.000 --> 00:14:27.000 Mój pan od fizyki nie był z wykształcenia nauczycielem. 00:14:27.000 --> 00:14:29.000 Był naukowcem z NASA. 00:14:29.000 --> 00:14:31.000 Obecnie w niektórych stanach 00:14:31.000 --> 00:14:33.000 pozwala się komuś, kto np. skończył biologię, 00:14:33.000 --> 00:14:36.000 po prostu uczyć w szkole biologii. 00:14:36.000 --> 00:14:38.000 To jest nam potrzebne, 00:14:38.000 --> 00:14:40.000 bo widzę, że wielu nauczycieli odpowiednich dla takich dzieci 00:14:40.000 --> 00:14:42.000 bo widzę, że wielu nauczycieli odpowiednich dla takich dzieci 00:14:42.000 --> 00:14:44.000 pracuje w szkołach policealnych. 00:14:44.000 --> 00:14:47.000 Tacy dobrzy nauczyciele powinni znaleźć się w liceach. NOTE Paragraph 00:14:47.000 --> 00:14:50.000 Inne bardzo skuteczne rozwiązanie: 00:14:50.000 --> 00:14:53.000 wielu emerytowanych pracowników sektora komputerowego 00:14:53.000 --> 00:14:56.000 mogłoby zostać nauczycielami. 00:14:56.000 --> 00:14:59.000 Nie ważne, czy to, czego nauczają, jest przestarzałe, 00:14:59.000 --> 00:15:02.000 bo chodzi tu o rozpalenie iskry. 00:15:02.000 --> 00:15:05.000 Niech dziecko się zaciekawi. 00:15:05.000 --> 00:15:08.000 Jeśli się zaciekawi, nauczy się też tego, co najnowsze. 00:15:08.000 --> 00:15:10.000 Mentorzy są niezbędni. 00:15:10.000 --> 00:15:12.000 Znowu podkreślam, 00:15:12.000 --> 00:15:15.000 że mój pan od fizyki zrobił dla mnie ogromnie dużo. 00:15:15.000 --> 00:15:18.000 Trzeba ich wyszkolić, zatrudnić. NOTE Paragraph 00:15:18.000 --> 00:15:20.000 Jeśli weźmiesz ich na staż, pamiętaj, 00:15:20.000 --> 00:15:23.000 że umysł autystyczny, aspergerowy, potrzebuje konkretnych zadań. 00:15:23.000 --> 00:15:26.000 że umysł autystyczny, aspergerowy, potrzebuje konkretnych zadań. 00:15:26.000 --> 00:15:28.000 Nie "zrób nowy program", coś o wiele bardziej konkretnego. 00:15:28.000 --> 00:15:31.000 "Pracujemy nad oprogramowaniem dla telefonu, 00:15:31.000 --> 00:15:33.000 musi robić konkretnie to i to. 00:15:33.000 --> 00:15:35.000 I używać konkretnie tyle pamięci." 00:15:35.000 --> 00:15:37.000 Trzeba takich konkretów. NOTE Paragraph 00:15:37.000 --> 00:15:39.000 To koniec mojego wykładu. 00:15:39.000 --> 00:15:41.000 Chciałam podziękować wszystkim za przyjście. 00:15:41.000 --> 00:15:43.000 Było tu świetnie. NOTE Paragraph 00:15:43.000 --> 00:15:55.000 (Brawa) NOTE Paragraph 00:15:55.000 --> 00:15:58.000 Masz do mnie pytanie? Dobra. 00:15:58.000 --> 00:15:59.000 (Brawa) NOTE Paragraph 00:15:59.000 --> 00:16:03.000 Chris Anderson: Dziękuję ci bardzo. 00:16:03.000 --> 00:16:05.000 Napisałaś kiedyś coś, co mi się podoba: 00:16:05.000 --> 00:16:07.000 "Jeśli jakaś magia usnęłaby autyzm z powierzchni Ziemi, 00:16:07.000 --> 00:16:10.000 "Jeśli jakaś magia usnęłaby autyzm z powierzchni Ziemi, 00:16:10.000 --> 00:16:13.000 ludzie wciąż spotykaliby się wokół ogniska, 00:16:13.000 --> 00:16:15.000 przy wejściu do jaskini". NOTE Paragraph 00:16:15.000 --> 00:16:17.000 T. Grandin: No bo kto zrobił pierwsze kamienne groty? 00:16:17.000 --> 00:16:20.000 Aspergerowiec. A gdyby wymazać geny autystyczne, 00:16:20.000 --> 00:16:22.000 nie byłoby Doliny Krzemowej, 00:16:22.000 --> 00:16:24.000 nie rozwiązano by kryzysu energetycznego. 00:16:24.000 --> 00:16:27.000 (Brawa) NOTE Paragraph 00:16:27.000 --> 00:16:29.000 CA: Chciałbym ci zadać kilka innych pytań. 00:16:29.000 --> 00:16:31.000 Jeśli któreś wyda ci się niestosowne, 00:16:31.000 --> 00:16:33.000 można powiedzieć "następne pytanie". 00:16:33.000 --> 00:16:35.000 Jeśli ktoś z widowni ma dziecko z autyzmem, 00:16:35.000 --> 00:16:37.000 Jeśli ktoś z widowni ma dziecko z autyzmem, 00:16:37.000 --> 00:16:39.000 albo zna takie dziecko, 00:16:39.000 --> 00:16:42.000 ale czuje się od niego odcięty, 00:16:42.000 --> 00:16:44.000 co poradzisz takiej osobie? NOTE Paragraph 00:16:44.000 --> 00:16:46.000 TG: Po pierwsze, ważny jest wiek. 00:16:46.000 --> 00:16:48.000 Jeśli to dziecko w wieku 2-4 lat, 00:16:48.000 --> 00:16:50.000 wiesz, brak mowy, interakcji społecznych, 00:16:50.000 --> 00:16:52.000 to ogromnie ważne jest, by nie czekać, 00:16:52.000 --> 00:16:56.000 potrzeba przynajmniej 20 godzin tygodniowo bezpośredniej pracy. 00:16:56.000 --> 00:16:59.000 Są różne stopnie autyzmu. 00:16:59.000 --> 00:17:01.000 Mniej więcej połowa osób ze spektrum 00:17:01.000 --> 00:17:03.000 nie opanuje mowy, nie będzie pracowała 00:17:03.000 --> 00:17:06.000 w Dolinie Krzemowej, coś takiego się nie zdarzy. NOTE Paragraph 00:17:06.000 --> 00:17:08.000 Ale są inteligentne dzieci, "komputerowcy", 00:17:08.000 --> 00:17:10.000 z odrobiną autyzmu 00:17:10.000 --> 00:17:12.000 i to je właśnie trzeba zafascynować 00:17:12.000 --> 00:17:14.000 robieniem czegoś, co interesujące. 00:17:14.000 --> 00:17:17.000 Ja doszłam do interakcji przez wspólne zainteresowania. 00:17:17.000 --> 00:17:21.000 Jeździłam z innymi dziećmi na koniach, budowałam modele rakiet, 00:17:21.000 --> 00:17:23.000 chodziłam na "elektronikę", 00:17:23.000 --> 00:17:25.000 co w latach 60. oznaczało 00:17:25.000 --> 00:17:28.000 przyklejanie lusterka na gumie do głośnika, żeby błyskało. 00:17:28.000 --> 00:17:31.000 Dla nas to było super odlotowe. NOTE Paragraph 00:17:31.000 --> 00:17:33.000 CA: Czy przeświadczenie, czy nadzieja, 00:17:33.000 --> 00:17:35.000 że takie dziecko kocha taką osobę, 00:17:35.000 --> 00:17:38.000 jest nierealistyczne? NOTE Paragraph 00:17:38.000 --> 00:17:40.000 TG: To dziecko na pewno będzie lojalne. 00:17:40.000 --> 00:17:42.000 Wyciągnie cię z płonącego domu. NOTE Paragraph 00:17:42.000 --> 00:17:45.000 CA: O! Większość osób zapytanych o to, 00:17:45.000 --> 00:17:47.000 co darzą największym uczuciem, 00:17:47.000 --> 00:17:50.000 odpowiada, że swoje dzieci, czy ukochaną osobę. 00:17:50.000 --> 00:17:53.000 A jakbyś ty odpowiedziała? NOTE Paragraph 00:17:53.000 --> 00:17:55.000 TG: Największą pasją jest dla mnie to, 00:17:55.000 --> 00:17:57.000 czym mogę zmienić świat na lepsze. 00:17:57.000 --> 00:17:59.000 Kiedy matka dziecka z autyzmem mówi: 00:17:59.000 --> 00:18:01.000 "Dzięki pani książce moje dziecko jest na studiach" - jestem szczęśliwa. 00:18:01.000 --> 00:18:03.000 "Dzięki pani książce moje dziecko jest na studiach" - jestem szczęśliwa. NOTE Paragraph 00:18:03.000 --> 00:18:06.000 Pracowałam nad stanem ubojni. 00:18:06.000 --> 00:18:08.000 W latach 80. były absolutnie okropne. 00:18:08.000 --> 00:18:12.000 Opracowałam prosty system ich oceny, 00:18:12.000 --> 00:18:14.000 który mierzy wyniki: ile bydła upada, 00:18:14.000 --> 00:18:16.000 ile krów dostaje poganiaczem, 00:18:16.000 --> 00:18:18.000 ile muczy jak szalone. 00:18:18.000 --> 00:18:20.000 To bardzo prosta ocena. 00:18:20.000 --> 00:18:22.000 Oparta na bezpośredniej obserwacji. 00:18:22.000 --> 00:18:24.000 System się świetnie sprawdza. 00:18:24.000 --> 00:18:27.000 Satysfakcji dostarcza mi to, co powoduje realną zmianę 00:18:27.000 --> 00:18:29.000 w realnym świecie - potrzeba nam tego więcej, 00:18:29.000 --> 00:18:31.000 a o wiele mniej abstrakcji. 00:18:31.000 --> 00:18:38.000 (Brawa) NOTE Paragraph 00:18:38.000 --> 00:18:40.000 CA: W naszej rozmowie telefonicznej 00:18:40.000 --> 00:18:42.000 powiedziałaś coś, co mnie zaskoczyło. 00:18:42.000 --> 00:18:46.000 Pasjonujesz się serwerowniami. Opowiedz o tym. NOTE Paragraph 00:18:46.000 --> 00:18:49.000 TG: Przeczytałam o nich i zafascynowały mnie, 00:18:49.000 --> 00:18:52.000 bo zawierają wiedzę. 00:18:52.000 --> 00:18:54.000 To biblioteki. 00:18:54.000 --> 00:18:56.000 A dla mnie wiedza to coś bardzo cennego. 00:18:56.000 --> 00:18:58.000 A dla mnie wiedza to coś bardzo cennego. 00:18:58.000 --> 00:19:00.000 10 lat temu powódź zalała u nas bibliotekę. 00:19:00.000 --> 00:19:02.000 Internet był wtedy mniej rozwinięty. 00:19:02.000 --> 00:19:04.000 Martwiłam się, że tyle książek się zniszczyło, 00:19:04.000 --> 00:19:06.000 bo przepadła tak wiedza. 00:19:06.000 --> 00:19:08.000 A serwerownie, centra przetwarzania danych, 00:19:08.000 --> 00:19:11.000 to wielkie biblioteki wiedzy. NOTE Paragraph 00:19:11.000 --> 00:19:14.000 CA: Temple, cudownie, że możemy gościć cię na TED. NOTE Paragraph 00:19:14.000 --> 00:19:17.000 TG: Cóż, dziękuję bardzo. Dziękuję. 00:19:17.000 --> 00:19:23.000 (Brawa)