1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Może na początek opowiem,

2
00:00:02,000 --> 00:00:04,000
na czym polega autyzm.

3
00:00:04,000 --> 00:00:07,000
Autyzm to bardzo szerokie kontinuum:

4
00:00:07,000 --> 00:00:10,000
od głębokiego, gdzie dziecko nie komunikuje się językowo,

5
00:00:10,000 --> 00:00:13,000
po przykłady wielu genialnych naukowców i inżynierów.

6
00:00:13,000 --> 00:00:15,000
Tutaj czuję się swojsko.

7
00:00:15,000 --> 00:00:17,000
Bo wielu z was ma geny autyzmu.

8
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
Bez tego nie byłoby...

9
00:00:19,000 --> 00:00:23,000
(Brawa)

10
00:00:23,000 --> 00:00:25,000
To kontinuum cech.

11
00:00:25,000 --> 00:00:28,000
Kiedy to już nie "komputerowiec", ale zespół Aspergera,

12
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
czyli lekki autyzm?

13
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
Takiego Einsteina, Mozarta czy Teslę

14
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
dziś zapewne zdiagnozowano by jako przedstawicieli spektrum autyzmu.

15
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
dziś zapewne zdiagnozowano by jako przedstawicieli spektrum autyzmu.

16
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
Dręczy mnie kwestia, jak sprawić, by takie dzieciaki

17
00:00:40,000 --> 00:00:43,000
wynalazły kiedyś następne rozwiązania energetyczne,

18
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
wynalazły kiedyś następne rozwiązania energetyczne,

19
00:00:45,000 --> 00:00:49,000
takie, jak te o których mówił rano Bill Gates.

20
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
Autyzm można zrozumieć przez zwierzęta.

21
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
Autyzm można zrozumieć przez zwierzęta.

22
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
Powiem o różnych sposobach myślenia.

23
00:00:55,000 --> 00:00:58,000
Trzeba zapomnieć o języku werbalnym.

24
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
Ja myślę obrazami.

25
00:01:00,000 --> 00:01:03,000
Nie myślę w języku.

26
00:01:03,000 --> 00:01:05,000
Ważną cechą umysłu autystycznego jest zwracanie uwagi na szczegóły.

27
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
Ważną cechą umysłu autystycznego jest zwracanie uwagi na szczegóły.

28
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
W tym teście niektórzy widzą małe, niektórzy wielkie litery.

29
00:01:10,000 --> 00:01:12,000
W tym teście niektórzy widzą małe, niektórzy wielkie litery.

30
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
Umysł autystyczny szybciej zauważa małe.

31
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
Umysł autystyczny szybciej zauważa małe.

32
00:01:16,000 --> 00:01:20,000
A mózg normalny ignoruje szczegóły.

33
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
Kiedy budujemy most,

34
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
szczegóły są ważne, bez nich most się zawali.

35
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
Martwi mnie, że obecnie w polityce, w różnych rozwiązaniach

36
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
jest za dużo abstrakcji.

37
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
Odchodzi się od praktyki.

38
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Odchodzi się od praktyki.

39
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
Martwi mnie, że szkoły rezygnują z zajęć praktycznych,

40
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
Martwi mnie, że szkoły rezygnują z zajęć praktycznych,

41
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
bo w plastyce i podobnych przedmiotach

42
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
osiągałam najlepsze wyniki.

43
00:01:42,000 --> 00:01:44,000
W pracy z bydłem zauważałam szczegóły dla innych niewidoczne,

44
00:01:44,000 --> 00:01:47,000
W pracy z bydłem zauważałam szczegóły dla innych niewidoczne,

45
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
które niepokoiły krowy.

46
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
Na przykład ta flaga przed gabinetem weterynaryjnym.

47
00:01:52,000 --> 00:01:55,000
Krowy o mało co nie stratowały gabinetu,

48
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
a wystarczyło usunąć flagę.

49
00:01:57,000 --> 00:02:00,000
Szybki ruch, kontrast. Na początku, w latach 70.,

50
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
wchodziłam do korytarzy,

51
00:02:02,000 --> 00:02:04,000
żeby zobaczyć to, co krowy.

52
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
Brali mnie za wariatkę. Krowy niepokoiła kurtka na płocie.

53
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Niepokoiły je cienie, szlauch na podłodze,

54
00:02:10,000 --> 00:02:12,000
wiszący łańcuch - ludzie tego nie zauważali.

55
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
wiszący łańcuch - ludzie tego nie zauważali.

56
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Film pokazuje to bardzo dobrze.

57
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
Uwielbiam to, że pokazuje moje projekty,

58
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
przemawia we mnie "komputerowiec".

59
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
W filmie "zagrały" też moje rysunki.

60
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
Film nazywa się "Temple Grandin",

61
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
nie "Myślenie obrazami".

62
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
Na czym polega myślenie obrazami?

63
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
To filmy w głowie.

64
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
Mój umysł działa jak wyszukiwanie obrazków w Google.

65
00:02:33,000 --> 00:02:36,000
Jako dziecko sądziłam, że wszyscy myślą obrazami.

66
00:02:36,000 --> 00:02:38,000
Jako dziecko sądziłam, że wszyscy myślą obrazami.

67
00:02:38,000 --> 00:02:40,000
Pracując nad książką "Myślenie obrazami"

68
00:02:40,000 --> 00:02:43,000
rozmawiałam z ludźmi o tym, jak myślą.

69
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
I zaskoczyło mnie, że ja myślę zupełnie inaczej.

70
00:02:45,000 --> 00:02:47,000
I zaskoczyło mnie, że ja myślę zupełnie inaczej.

71
00:02:47,000 --> 00:02:49,000
Jeśli powiem: pomyśl o wieży kościelnej,

72
00:02:49,000 --> 00:02:51,000
u większości pojawi się "ogólny" obraz.

73
00:02:51,000 --> 00:02:53,000
Może nie u osób w tej sali,

74
00:02:53,000 --> 00:02:57,000
ale będzie tak w większości przypadków.

75
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
Ja widzę tylko obrazy konkretne.

76
00:02:59,000 --> 00:03:03,000
Pojawiają się mi w pamięci, jak w wyszukiwarce obrazków.

77
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
W filmie jest świetna scena,

78
00:03:05,000 --> 00:03:09,000
gdzie ktoś mówi "but" i w mojej wyobraźni pojawia się pełno butów z lat 50-60.

79
00:03:09,000 --> 00:03:11,000
gdzie ktoś mówi "but" i w mojej wyobraźni pojawia się pełno butów z lat 50-60.

80
00:03:11,000 --> 00:03:13,000
To kościół z mojego dzieciństwa.

81
00:03:13,000 --> 00:03:16,000
Konkretnie. Inne kościoły w Fort Collins.

82
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
Może jakieś znane.

83
00:03:18,000 --> 00:03:21,000
Po prostu pojawiają się, mniej więcej tak.

84
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
Bardzo szybko, jak w Google.

85
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
I pojawiają się pojedynczo.

86
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
Potem myślę: można dodać śnieg,

87
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
albo burzę z piorunami,

88
00:03:30,000 --> 00:03:33,000
mogę tu się zatrzymać i ułożyć je w film.

89
00:03:33,000 --> 00:03:36,000
Myślenie wizualne to ogromna zaleta

90
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
w mojej pracy - projektowaniu placówek hodowli bydła.

91
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
Usilnie pracowałam nad poprawą traktowania bydła w ubojniach.

92
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
Usilnie pracowałam nad poprawą traktowania bydła w ubojniach.

93
00:03:43,000 --> 00:03:46,000
Nie pokażę wam żadnych obrzydliwych zdjęć z uboju.

94
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
To można znaleźć na YouTube.

95
00:03:48,000 --> 00:03:52,000
Ale podczas pracy nad projektem jestem w stanie

96
00:03:52,000 --> 00:03:54,000
przetestować w głowie to, nad czym pracuję,

97
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
przetestować w głowie to, nad czym pracuję,

98
00:03:56,000 --> 00:03:59,000
jak w komputerowym środowisku wirtualnym.

99
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
Tu widzimy jeden z moich projektów, odtworzony na potrzeby filmu.

100
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
Tu widzimy jeden z moich projektów, odtworzony na potrzeby filmu.

101
00:04:04,000 --> 00:04:06,000
Super było to zobaczyć.

102
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
A w samej ekipie filmowej było pełno osób z Aspergerem i autystyków.

103
00:04:08,000 --> 00:04:11,000
A w samej ekipie filmowej było pełno osób z Aspergerem i autystyków.

104
00:04:11,000 --> 00:04:13,000
(Śmiech)

105
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
Ale martwi mnie bardzo,

106
00:04:15,000 --> 00:04:19,000
gdzie w przyszłości podzieją się takie osoby, które teraz są dziećmi.

107
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
Bo nie kończą wcale w Dolinie Krzemowej, jak powinny.

108
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
(Śmiech)

109
00:04:25,000 --> 00:04:30,000
(Brawa)

110
00:04:30,000 --> 00:04:33,000
Ponieważ nie radziłam sobie z relacjami społecznymi,

111
00:04:33,000 --> 00:04:37,000
bardzo wcześnie nauczyłam się sprzedawać swoje dzieło, nie siebie.

112
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
Dostawałam zlecenia w zootechnice,

113
00:04:39,000 --> 00:04:42,000
bo pokazywałam swoje szkice, obrazy.

114
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
Pomogło mi też to, że w latach 50. dzieci uczono manier.

115
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
Pomogło mi też to, że w latach 50. dzieci uczono manier.

116
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
Uczono, że w sklepie nie można rozrzucać towarów.

117
00:04:48,000 --> 00:04:50,000
Uczono, że w sklepie nie można rozrzucać towarów.

118
00:04:50,000 --> 00:04:53,000
Tak naprawdę już w okolicach 3-4 klasy widać,

119
00:04:53,000 --> 00:04:56,000
że dane dziecko będzie myślało wizualnie,

120
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
jeśli rysuje tak w perspektywie.

121
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
Zaznaczam, że nie każde dziecko autystyczne myśli wizualnie.

122
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
Zaznaczam, że nie każde dziecko autystyczne myśli wizualnie.

123
00:05:02,000 --> 00:05:06,000
Kilka lat temu zrobiono mi tomografię.

124
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
Żartowałam, że prosto w korę wzrokową

125
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
Żartowałam, że prosto w korę wzrokową

126
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
wpuszczone mam łącze internetowe.

127
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
To obrazowanie tensora dyfuzji.

128
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
Moje "łącze internetowe" jest dwukrotnie większe niż w grupie kontrolnej.

129
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
Moje "łącze internetowe" jest dwukrotnie większe niż w grupie kontrolnej.

130
00:05:18,000 --> 00:05:20,000
Obraz z czerwonymi liniami to ja,

131
00:05:20,000 --> 00:05:24,000
a ten z niebieskimi to obraz porównawczy, dobrany wg płci i wieku.

132
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
Widać, że mam wielkie "łącze",

133
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
a obraz porównawczy, niebieski, ma bardzo małe.

134
00:05:28,000 --> 00:05:32,000
a obraz porównawczy, niebieski, ma bardo małe.

135
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
Niektóre badania wskazują teraz,

136
00:05:34,000 --> 00:05:38,000
że autystycy myślą pierwszorzędową korą wzrokową.

137
00:05:38,000 --> 00:05:41,000
Ale rozumiecie, są różne umysły, nie tylko wizualne.

138
00:05:41,000 --> 00:05:44,000
Umysł autystyczny jest zwykle umysłem wyspecjalizowanym.

139
00:05:44,000 --> 00:05:48,000
W czymś wybitnym, ale słabym w czymś innym.

140
00:05:48,000 --> 00:05:50,000
Ja byłam słaba z algebry. Nie pozwolili mi

141
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
zająć się geometrią czy trygonometrią.

142
00:05:52,000 --> 00:05:55,000
Wielki błąd. Wiele dzieci powinno przeskoczyć algebrę,

143
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
od razu przejść do geometrii i trygonometrii.

144
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
Inny rodzaj umysłu to umysł "wzorca".

145
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
Bardziej abstrakcyjny - inżynierowie, programiści.

146
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
Bardziej abstrakcyjny - inżynierowie, programiści.

147
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Oto myślenie "wzorcowe":

148
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
modliszkę wykonano z pojedynczej kartki,

149
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
bez kleju, bez wycinania.

150
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
W tle widzimy wzorzec tłumaczący, jak ją złożyć.

151
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
Oto różne typy myślenia:

152
00:06:15,000 --> 00:06:18,000
myślenie fotorealistyczne, wizualne - jak u mnie.

153
00:06:18,000 --> 00:06:22,000
Myślenie "wzorcowe" - umysły muzyczne i matematyczne.

154
00:06:22,000 --> 00:06:24,000
Takie osoby mogą mieć trudności w czytaniu.

155
00:06:24,000 --> 00:06:26,000
Takie problemy pojawiają się też u dyslektyków,

156
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
Takie problemy pojawiają się też u dyslektyków,

157
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
których umysł należy do którejś z kategorii.

158
00:06:31,000 --> 00:06:34,000
Jest też umysł werbalny. Zna każdy fakt na każdy temat.

159
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
Są jeszcze trudności sensoryczne.

160
00:06:36,000 --> 00:06:40,000
Bardzo martwiłam się, że muszę nosić ten mikrofon na twarzy.

161
00:06:40,000 --> 00:06:43,000
Przyszłam pół godziny przed wykładem,

162
00:06:43,000 --> 00:06:45,000
żeby go założyć i przyzwyczaić się do niego.

163
00:06:45,000 --> 00:06:48,000
I odgięli mi go, żeby nie uderzał mnie w brodę.

164
00:06:48,000 --> 00:06:51,000
Są problemy sensoryczne. Niektóre dzieci męczy światło jarzeniówek,

165
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
inne są wrażliwe na dźwięk.

166
00:06:54,000 --> 00:06:57,000
Rozumiecie, są różne przypadki.

167
00:06:57,000 --> 00:07:01,000
Myślenie obrazowe dało mi ogromny wgląd w umysł zwierzęcy.

168
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
Myślenie obrazowe dało mi ogromny wgląd w umysł zwierzęcy.

169
00:07:03,000 --> 00:07:06,000
Zastanówcie się - myślenie zwierząt opiera się na zmysłach.

170
00:07:06,000 --> 00:07:10,000
Nie jest werbalne, tylko obrazowe.

171
00:07:10,000 --> 00:07:13,000
Ich myśli opierają się na dźwiękach, zapachach.

172
00:07:13,000 --> 00:07:16,000
Ileż informacji znajduje się na hydrancie przy chodniku!

173
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
Pies wie, kto tam był, kiedy tam był,

174
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
czy to wróg, przyjaciel, czy potencjalny partner do rozrodu.

175
00:07:22,000 --> 00:07:25,000
Na takim hydrancie jest mnóstwo informacji.

176
00:07:25,000 --> 00:07:29,000
Informacji bardzo szczegółowych.

177
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
Zwracanie uwagi na takie szczegóły

178
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
dało mi wielki wgląd w zwierzęta.

179
00:07:33,000 --> 00:07:37,000
Umysł zwierzęcy, tak samo jak mój umysł,

180
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
układa informacje zmysłowe w kategorie.

181
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
układa informacje zmysłowe w kategorie.

182
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
Człowiek na koniu i człowiek na ziemi

183
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Człowiek na koniu i człowiek na ziemi

184
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
to dwie zupełnie różne rzeczy.

185
00:07:47,000 --> 00:07:50,000
Weźmy przykład konia męczonego przez jeźdźca.

186
00:07:50,000 --> 00:07:52,000
Nie będzie bał się weterynarza,

187
00:07:52,000 --> 00:07:55,000
ani kowala, ale nie można na nim jeździć.

188
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
Dajmy na to, że konia pobił kowal.

189
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Może bać się tego, co na ziemi,

190
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
w tym weterynarza, ale można go ujeździć.

191
00:08:03,000 --> 00:08:05,000
Tak samo jest z bydłem.

192
00:08:05,000 --> 00:08:07,000
Człowiek na koniu a człowiek na nogach to dwie różne sprawy.

193
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
Człowiek na koniu a człowiek na nogach to dwie różne sprawy.

194
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
Ponieważ to inny obraz.

195
00:08:11,000 --> 00:08:14,000
Zastanówcie się, jak bardzo to jest konkretne.

196
00:08:14,000 --> 00:08:18,000
Jeśli chodzi o umiejętność kategoryzowania informacji,

197
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
z doświadczenia wiem, że wiele osób słabo sobie z tym radzi.

198
00:08:21,000 --> 00:08:23,000
Kiedy badam problem z czymś w hodowli,

199
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
Kiedy badam problem z czymś w hodowli,

200
00:08:25,000 --> 00:08:29,000
nikt zwykle nie rozumie, czy to problem z pracownikami,

201
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
czy może coś nie tak z wyposażeniem.

202
00:08:31,000 --> 00:08:33,000
Innymi słowy - nie odróżniają problemów z ludźmi od problemów ze sprzętem.

203
00:08:33,000 --> 00:08:35,000
Innymi słowy – nie odróżniają problemów z ludźmi od problemów ze sprzętem.

204
00:08:35,000 --> 00:08:38,000
Wielu osobom sprawia to trudności.

205
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
Powiedzmy, że już zrozumiałam, że chodzi o wyposażenie.

206
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
Czy to drobny problem?

207
00:08:43,000 --> 00:08:46,000
Czy cały system jest niewłaściwie pomyślany?

208
00:08:46,000 --> 00:08:49,000
Ludziom trudno to rozróżnić.

209
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
Zastanówmy się na przykład nad problemem bezpieczeństwa lotu.

210
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
Zastanówmy się na przykład nad problemem bezpieczeństwa lotu.

211
00:08:53,000 --> 00:08:55,000
Ja wyleciałam już milion mil.

212
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
Latam bardzo dużo.

213
00:08:57,000 --> 00:09:00,000
Gdybym była w FFA, co bym uważnie, bezpośrednio obserwowała?

214
00:09:00,000 --> 00:09:04,000
Gdybym była w FFA, co bym uważnie, bezpośrednio obserwowała?

215
00:09:04,000 --> 00:09:06,000
Ogony samolotów.

216
00:09:06,000 --> 00:09:09,000
W pięciu największych katastrofach ostatnich 20 lat

217
00:09:09,000 --> 00:09:13,000
albo odłamał się ogon, albo zepsuło się oprzyrządowanie w sekcji ogonowej.

218
00:09:13,000 --> 00:09:15,000
albo odłamał się ogon, albo zepsuło się oprzyrządowanie w sekcji ogonowej.

219
00:09:15,000 --> 00:09:17,000
Więc chodzi o ogony.

220
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
A pilot przechadzając się po samolocie nie widzi, co w ogonie.

221
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
A pilot przechadzając się po samolocie nie widzi, co w ogonie.

222
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
Kiedy tak rozmyślam,

223
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
pojawiają mi się w głowie takie konkretne informacje.

224
00:09:26,000 --> 00:09:29,000
Chodzi o konkrety. Moje myślenie idzie "z dołu do góry".

225
00:09:29,000 --> 00:09:33,000
Biorę się za małe kawałeczki i składam, jak układankę.

226
00:09:33,000 --> 00:09:35,000
Ten koń śmiertelnie bał się czarnych kapeluszy kowbojskich.

227
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
Ten koń śmiertelnie bał się czarnych kapeluszy kowbojskich.

228
00:09:37,000 --> 00:09:39,000
Męczył go ktoś z takim kapeluszem.

229
00:09:39,000 --> 00:09:42,000
Zupełnie nie bał się kapeluszy białych.

230
00:09:42,000 --> 00:09:45,000
Bardzo ważne jest to, że światu potrzeba umysłów każdego rodzaju,

231
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
Bardzo ważne jest to, że światu potrzeba umysłów każdego rodzaju,

232
00:09:47,000 --> 00:09:49,000
i tego, by współpracowały.

233
00:09:49,000 --> 00:09:52,000
Musimy starać się rozwijać takie umysły.

234
00:09:52,000 --> 00:09:55,000
Pewna sprawa bardzo mnie denerwuje.

235
00:09:55,000 --> 00:09:57,000
Podróżuję po świecie

236
00:09:57,000 --> 00:10:00,000
i na spotkaniach dotyczących autyzmu spotykam inteligentne dzieci.

237
00:10:00,000 --> 00:10:03,000
Typ "komputerowca", nie radzą sobie z innymi ludźmi.

238
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
A nikt nie stara się rozwijać ich zainteresowań,

239
00:10:05,000 --> 00:10:07,000
na przykład naukowych.

240
00:10:07,000 --> 00:10:10,000
To przypomina mi o moim nauczycielu fizyki.

241
00:10:10,000 --> 00:10:13,000
Film świetnie go prezentuje.

242
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
W szkole strasznie się obijałam.

243
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
W liceum w ogóle nie chciało mi się uczyć,

244
00:10:18,000 --> 00:10:21,000
póki nie spotkałam pana Carlocka.

245
00:10:21,000 --> 00:10:24,000
W filmie jest to "doktor Carlock".

246
00:10:24,000 --> 00:10:27,000
Rzucił mi wyzwanie, miałam opracować salę złudzeń optycznych.

247
00:10:27,000 --> 00:10:30,000
Rzucił mi wyzwanie, miałam opracować salę złudzeń optycznych.

248
00:10:30,000 --> 00:10:32,000
To pokazuje, jak ważne jest, by zaciekawić czymś dzieci.

249
00:10:32,000 --> 00:10:34,000
To pokazuje, jak ważne jest, by zaciekawić czymś dzieci.

250
00:10:34,000 --> 00:10:37,000
Sądzę, że TED powinien skontaktować się ze szkołami

251
00:10:37,000 --> 00:10:40,000
i dać im znać, że na stronie jest tyle wspaniałych prelekcji

252
00:10:40,000 --> 00:10:42,000
i że w Internecie jest tyle fajnych rzeczy.

253
00:10:42,000 --> 00:10:44,000
Niech dzieci się zaciekawią.

254
00:10:44,000 --> 00:10:47,000
Bo widzę, że wiele takich dzieci typu "komputerowca"

255
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
na przykład w środku kraju, nie w rejonach technologicznych,

256
00:10:50,000 --> 00:10:52,000
ma nauczycieli, którzy nie mają pojęcia, co z nimi zrobić.

257
00:10:52,000 --> 00:10:54,000
ma nauczycieli, którzy nie mają pojęcia, co z nimi zrobić.

258
00:10:54,000 --> 00:10:56,000
I nie kierują ich właściwie.

259
00:10:56,000 --> 00:10:58,000
Co ważne, możemy sprawić,

260
00:10:58,000 --> 00:11:01,000
że umysł będzie myślący, analityczny.

261
00:11:01,000 --> 00:11:04,000
Mamy też mózgi bardziej "społeczne".

262
00:11:04,000 --> 00:11:06,000
Obecnie badania nad autyzmem wskazują,

263
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
że genialny mózg może mieć więcej pewnych "układów" i mniej układów społecznych.

264
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
że genialny mózg może mieć więcej pewnych "układów" i mniej układów społecznych.

265
00:11:11,000 --> 00:11:15,000
Więcej myślenia, kosztem zdolności międzyludzkich.

266
00:11:15,000 --> 00:11:17,000
Taka nierównowaga

267
00:11:17,000 --> 00:11:20,000
bywa tak głęboka, że dana osoba jest niekomunikatywna.

268
00:11:20,000 --> 00:11:22,000
W normalnym umyśle ludzkim

269
00:11:22,000 --> 00:11:25,000
język przesłania myślenie obrazowe, takie jak u zwierząt.

270
00:11:25,000 --> 00:11:28,000
To pochodzi z pracy dr. Bruce'a Millera.

271
00:11:28,000 --> 00:11:31,000
Badał pacjentów z chorobą Alzheimera

272
00:11:31,000 --> 00:11:33,000
i otępieniem czołowo-skroniowym.

273
00:11:33,000 --> 00:11:36,000
W otępieniu pojawiała się degeneracja obszarów mózgu odpowiedzialnych za język.

274
00:11:36,000 --> 00:11:41,000
Autor tego obrazu wcześniej zajmował się montażem radiów samochodowych.

275
00:11:41,000 --> 00:11:45,000
Van Gogh oczywiście nie miał pojęcia o fizyce,

276
00:11:45,000 --> 00:11:47,000
ale uważam, że to bardzo interesujące,

277
00:11:47,000 --> 00:11:49,000
że jak wykazały badania, zawirowania na tym obrazie

278
00:11:49,000 --> 00:11:51,000
że jak wykazały badania, zawirowania na tym obrazie

279
00:11:51,000 --> 00:11:54,000
odzwierciedlają statystyczny model turbulencji.

280
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
Jest taka interesująca koncepcja,

281
00:11:56,000 --> 00:11:58,000
że niektóre wzorce matematyczne

282
00:11:58,000 --> 00:12:00,000
możemy mieć w głowie.

283
00:12:00,000 --> 00:12:02,000
Podczas wykładu Wolframa notowałam sobie terminy,

284
00:12:02,000 --> 00:12:04,000
Podczas wykładu Wolframa notowałam sobie terminy,

285
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
żeby wyszukać coś o tym w Internecie,

286
00:12:06,000 --> 00:12:10,000
bo chyba użyję tego w swoich prelekcjach o autyzmie.

287
00:12:10,000 --> 00:12:12,000
Musimy czymś zainteresować te dzieci.

288
00:12:12,000 --> 00:12:14,000
Pozbywają się zajęć z techniki,

289
00:12:14,000 --> 00:12:16,000
projektowania, z plastyki.

290
00:12:16,000 --> 00:12:19,000
Z plastyki miałam najlepsze oceny.

291
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
Trzeba myśleć o różnorodności umysłów.

292
00:12:21,000 --> 00:12:24,000
I trzeba koniecznie pracować z takimi umysłami,

293
00:12:24,000 --> 00:12:27,000
bo takie osoby będą nam niezbędne w przyszłości.

294
00:12:27,000 --> 00:12:30,000
bo takie osoby będą nam niezbędne w przyszłości.

295
00:12:30,000 --> 00:12:32,000
Porozmawiajmy o pracy.

296
00:12:32,000 --> 00:12:34,000
W szkole się obijałam,

297
00:12:34,000 --> 00:12:37,000
ale do nauki zachęcił mnie pan od fizyki.

298
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
Ale zbierałam też doświadczenie zawodowe!

299
00:12:39,000 --> 00:12:41,000
Wiele tych dzieci nie opanowało podstaw,

300
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
na przykład punktualności.

301
00:12:43,000 --> 00:12:45,000
Nauczono mnie jej, kiedy miałam 8 lat.

302
00:12:45,000 --> 00:12:48,000
Nauczono, jak zachowywać się podczas obiadu u babci.

303
00:12:48,000 --> 00:12:51,000
Nauczono mnie tego we wczesnym dzieciństwie.

304
00:12:51,000 --> 00:12:54,000
A w 13 roku życia pracowałam u krawcowej,

305
00:12:54,000 --> 00:12:56,000
sprzedawałam ubrania.

306
00:12:56,000 --> 00:12:59,000
Na studiach robiłam staże.

307
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
Budowałam różne rzeczy.

308
00:13:02,000 --> 00:13:05,000
Nauczyłam się robić zadania domowe.

309
00:13:05,000 --> 00:13:09,000
Rozumiecie, jako dziecko chciałam tylko rysować konie.

310
00:13:09,000 --> 00:13:11,000
Mama mówiła: "Narysujmy coś innego".

311
00:13:11,000 --> 00:13:13,000
One muszą nauczyć się czegoś nowego.

312
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
Dziecko ma obsesję na temat Lego?

313
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
Niech zbuduje coś nowego.

314
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
Umysł autystyczny skupia się na jednym.

315
00:13:20,000 --> 00:13:22,000
Umysł autystyczny skupia się na jednym.

316
00:13:22,000 --> 00:13:24,000
Jeśli dziecko uwielbia samochody,

317
00:13:24,000 --> 00:13:26,000
z ich pomocą naucz je matematyki.

318
00:13:26,000 --> 00:13:29,000
W jakim czasie samochód przejedzie daną odległość?

319
00:13:29,000 --> 00:13:33,000
Innymi słowy, należy wykorzystać obsesję,

320
00:13:33,000 --> 00:13:36,000
żeby zmotywować dziecko - tym musimy się zająć.

321
00:13:36,000 --> 00:13:39,000
Nie znoszę tego, że nauczyciele,

322
00:13:39,000 --> 00:13:42,000
szczególnie w innych regionach kraju,

323
00:13:42,000 --> 00:13:44,000
nie mają pojęcia, co robić z tymi genialnymi dziećmi.

324
00:13:44,000 --> 00:13:46,000
Strasznie mnie to wkurza.

325
00:13:46,000 --> 00:13:48,000
Co ma robić osoba myśląca obrazami?

326
00:13:48,000 --> 00:13:51,000
Grafika, projektowanie, coś z komputerami,

327
00:13:51,000 --> 00:13:56,000
fotografika, wzornictwo przemysłowe.

328
00:13:56,000 --> 00:13:58,000
Ci, którzy myślą "wzorcami"

329
00:13:58,000 --> 00:14:01,000
będą matematykami, programistami,

330
00:14:01,000 --> 00:14:05,000
inżynierami oprogramowania i tak dalej.

331
00:14:05,000 --> 00:14:08,000
Są też umysły werbalne - znakomici dziennikarze.

332
00:14:08,000 --> 00:14:11,000
Także świetni aktorzy.

333
00:14:11,000 --> 00:14:13,000
Jako autystyczka, uczyłam się zdolności społecznych, jak aktorka roli.

334
00:14:13,000 --> 00:14:16,000
Jako autystyczka, uczyłam się zdolności społecznych, jak aktorka roli.

335
00:14:16,000 --> 00:14:19,000
Musiałam się ich po prostu nauczyć.

336
00:14:19,000 --> 00:14:22,000
Musimy pracować z takimi uczniami.

337
00:14:22,000 --> 00:14:24,000
Pojawia się tu kwestia mentorów.

338
00:14:24,000 --> 00:14:27,000
Mój pan od fizyki nie był z wykształcenia nauczycielem.

339
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
Był naukowcem z NASA.

340
00:14:29,000 --> 00:14:31,000
Obecnie w niektórych stanach

341
00:14:31,000 --> 00:14:33,000
pozwala się komuś, kto np. skończył biologię,

342
00:14:33,000 --> 00:14:36,000
po prostu uczyć w szkole biologii.

343
00:14:36,000 --> 00:14:38,000
To jest nam potrzebne,

344
00:14:38,000 --> 00:14:40,000
bo widzę, że wielu nauczycieli odpowiednich dla takich dzieci

345
00:14:40,000 --> 00:14:42,000
bo widzę, że wielu nauczycieli odpowiednich dla takich dzieci

346
00:14:42,000 --> 00:14:44,000
pracuje w szkołach policealnych.

347
00:14:44,000 --> 00:14:47,000
Tacy dobrzy nauczyciele powinni znaleźć się w liceach.

348
00:14:47,000 --> 00:14:50,000
Inne bardzo skuteczne rozwiązanie:

349
00:14:50,000 --> 00:14:53,000
wielu emerytowanych pracowników sektora komputerowego

350
00:14:53,000 --> 00:14:56,000
mogłoby zostać nauczycielami.

351
00:14:56,000 --> 00:14:59,000
Nie ważne, czy to, czego nauczają, jest przestarzałe,

352
00:14:59,000 --> 00:15:02,000
bo chodzi tu o rozpalenie iskry.

353
00:15:02,000 --> 00:15:05,000
Niech dziecko się zaciekawi.

354
00:15:05,000 --> 00:15:08,000
Jeśli się zaciekawi, nauczy się też tego, co najnowsze.

355
00:15:08,000 --> 00:15:10,000
Mentorzy są niezbędni.

356
00:15:10,000 --> 00:15:12,000
Znowu podkreślam,

357
00:15:12,000 --> 00:15:15,000
że mój pan od fizyki zrobił dla mnie ogromnie dużo.

358
00:15:15,000 --> 00:15:18,000
Trzeba ich wyszkolić, zatrudnić.

359
00:15:18,000 --> 00:15:20,000
Jeśli weźmiesz ich na staż, pamiętaj,

360
00:15:20,000 --> 00:15:23,000
że umysł autystyczny, aspergerowy, potrzebuje konkretnych zadań.

361
00:15:23,000 --> 00:15:26,000
że umysł autystyczny, aspergerowy, potrzebuje konkretnych zadań.

362
00:15:26,000 --> 00:15:28,000
Nie "zrób nowy program", coś o wiele bardziej konkretnego.

363
00:15:28,000 --> 00:15:31,000
"Pracujemy nad oprogramowaniem dla telefonu,

364
00:15:31,000 --> 00:15:33,000
musi robić konkretnie to i to.

365
00:15:33,000 --> 00:15:35,000
I używać konkretnie tyle pamięci."

366
00:15:35,000 --> 00:15:37,000
Trzeba takich konkretów.

367
00:15:37,000 --> 00:15:39,000
To koniec mojego wykładu.

368
00:15:39,000 --> 00:15:41,000
Chciałam podziękować wszystkim za przyjście.

369
00:15:41,000 --> 00:15:43,000
Było tu świetnie.

370
00:15:43,000 --> 00:15:55,000
(Brawa)

371
00:15:55,000 --> 00:15:58,000
Masz do mnie pytanie? Dobra.

372
00:15:58,000 --> 00:15:59,000
(Brawa)

373
00:15:59,000 --> 00:16:03,000
Chris Anderson: Dziękuję ci bardzo.

374
00:16:03,000 --> 00:16:05,000
Napisałaś kiedyś coś, co mi się podoba:

375
00:16:05,000 --> 00:16:07,000
"Jeśli jakaś magia usnęłaby autyzm z powierzchni Ziemi,

376
00:16:07,000 --> 00:16:10,000
"Jeśli jakaś magia usnęłaby autyzm z powierzchni Ziemi,

377
00:16:10,000 --> 00:16:13,000
ludzie wciąż spotykaliby się wokół ogniska,

378
00:16:13,000 --> 00:16:15,000
przy wejściu do jaskini".

379
00:16:15,000 --> 00:16:17,000
T. Grandin: No bo kto zrobił pierwsze kamienne groty?

380
00:16:17,000 --> 00:16:20,000
Aspergerowiec. A gdyby wymazać geny autystyczne,

381
00:16:20,000 --> 00:16:22,000
nie byłoby Doliny Krzemowej,

382
00:16:22,000 --> 00:16:24,000
nie rozwiązano by kryzysu energetycznego.

383
00:16:24,000 --> 00:16:27,000
(Brawa)

384
00:16:27,000 --> 00:16:29,000
CA: Chciałbym ci zadać kilka innych pytań.

385
00:16:29,000 --> 00:16:31,000
Jeśli któreś wyda ci się niestosowne,

386
00:16:31,000 --> 00:16:33,000
można powiedzieć "następne pytanie".

387
00:16:33,000 --> 00:16:35,000
Jeśli ktoś z widowni ma dziecko z autyzmem,

388
00:16:35,000 --> 00:16:37,000
Jeśli ktoś z widowni ma dziecko z autyzmem,

389
00:16:37,000 --> 00:16:39,000
albo zna takie dziecko,

390
00:16:39,000 --> 00:16:42,000
ale czuje się od niego odcięty,

391
00:16:42,000 --> 00:16:44,000
co poradzisz takiej osobie?

392
00:16:44,000 --> 00:16:46,000
TG: Po pierwsze, ważny jest wiek.

393
00:16:46,000 --> 00:16:48,000
Jeśli to dziecko w wieku 2-4 lat,

394
00:16:48,000 --> 00:16:50,000
wiesz, brak mowy, interakcji społecznych,

395
00:16:50,000 --> 00:16:52,000
to ogromnie ważne jest, by nie czekać,

396
00:16:52,000 --> 00:16:56,000
potrzeba przynajmniej 20 godzin tygodniowo bezpośredniej pracy.

397
00:16:56,000 --> 00:16:59,000
Są różne stopnie autyzmu.

398
00:16:59,000 --> 00:17:01,000
Mniej więcej połowa osób ze spektrum

399
00:17:01,000 --> 00:17:03,000
nie opanuje mowy, nie będzie pracowała

400
00:17:03,000 --> 00:17:06,000
w Dolinie Krzemowej, coś takiego się nie zdarzy.

401
00:17:06,000 --> 00:17:08,000
Ale są inteligentne dzieci, "komputerowcy",

402
00:17:08,000 --> 00:17:10,000
z odrobiną autyzmu

403
00:17:10,000 --> 00:17:12,000
i to je właśnie trzeba zafascynować

404
00:17:12,000 --> 00:17:14,000
robieniem czegoś, co interesujące.

405
00:17:14,000 --> 00:17:17,000
Ja doszłam do interakcji przez wspólne zainteresowania.

406
00:17:17,000 --> 00:17:21,000
Jeździłam z innymi dziećmi na koniach, budowałam modele rakiet,

407
00:17:21,000 --> 00:17:23,000
chodziłam na "elektronikę",

408
00:17:23,000 --> 00:17:25,000
co w latach 60. oznaczało

409
00:17:25,000 --> 00:17:28,000
przyklejanie lusterka na gumie do głośnika, żeby błyskało.

410
00:17:28,000 --> 00:17:31,000
Dla nas to było super odlotowe.

411
00:17:31,000 --> 00:17:33,000
CA: Czy przeświadczenie, czy nadzieja,

412
00:17:33,000 --> 00:17:35,000
że takie dziecko kocha taką osobę,

413
00:17:35,000 --> 00:17:38,000
jest nierealistyczne?

414
00:17:38,000 --> 00:17:40,000
TG: To dziecko na pewno będzie lojalne.

415
00:17:40,000 --> 00:17:42,000
Wyciągnie cię z płonącego domu.

416
00:17:42,000 --> 00:17:45,000
CA: O! Większość osób zapytanych o to,

417
00:17:45,000 --> 00:17:47,000
co darzą największym uczuciem,

418
00:17:47,000 --> 00:17:50,000
odpowiada, że swoje dzieci, czy ukochaną osobę.

419
00:17:50,000 --> 00:17:53,000
A jakbyś ty odpowiedziała?

420
00:17:53,000 --> 00:17:55,000
TG: Największą pasją jest dla mnie to,

421
00:17:55,000 --> 00:17:57,000
czym mogę zmienić świat na lepsze.

422
00:17:57,000 --> 00:17:59,000
Kiedy matka dziecka z autyzmem mówi:

423
00:17:59,000 --> 00:18:01,000
"Dzięki pani książce moje dziecko jest na studiach" - jestem szczęśliwa.

424
00:18:01,000 --> 00:18:03,000
"Dzięki pani książce moje dziecko jest na studiach" - jestem szczęśliwa.

425
00:18:03,000 --> 00:18:06,000
Pracowałam nad stanem ubojni.

426
00:18:06,000 --> 00:18:08,000
W latach 80. były absolutnie okropne.

427
00:18:08,000 --> 00:18:12,000
Opracowałam prosty system ich oceny,

428
00:18:12,000 --> 00:18:14,000
który mierzy wyniki: ile bydła upada,

429
00:18:14,000 --> 00:18:16,000
ile krów dostaje poganiaczem,

430
00:18:16,000 --> 00:18:18,000
ile muczy jak szalone.

431
00:18:18,000 --> 00:18:20,000
To bardzo prosta ocena.

432
00:18:20,000 --> 00:18:22,000
Oparta na bezpośredniej obserwacji.

433
00:18:22,000 --> 00:18:24,000
System się świetnie sprawdza.

434
00:18:24,000 --> 00:18:27,000
Satysfakcji dostarcza mi to, co powoduje realną zmianę

435
00:18:27,000 --> 00:18:29,000
w realnym świecie - potrzeba nam tego więcej,

436
00:18:29,000 --> 00:18:31,000
a o wiele mniej abstrakcji.

437
00:18:31,000 --> 00:18:38,000
(Brawa)

438
00:18:38,000 --> 00:18:40,000
CA: W naszej rozmowie telefonicznej

439
00:18:40,000 --> 00:18:42,000
powiedziałaś coś, co mnie zaskoczyło.

440
00:18:42,000 --> 00:18:46,000
Pasjonujesz się serwerowniami. Opowiedz o tym.

441
00:18:46,000 --> 00:18:49,000
TG: Przeczytałam o nich i zafascynowały mnie,

442
00:18:49,000 --> 00:18:52,000
bo zawierają wiedzę.

443
00:18:52,000 --> 00:18:54,000
To biblioteki.

444
00:18:54,000 --> 00:18:56,000
A dla mnie wiedza to coś bardzo cennego.

445
00:18:56,000 --> 00:18:58,000
A dla mnie wiedza to coś bardzo cennego.

446
00:18:58,000 --> 00:19:00,000
10 lat temu powódź zalała u nas bibliotekę.

447
00:19:00,000 --> 00:19:02,000
Internet był wtedy mniej rozwinięty.

448
00:19:02,000 --> 00:19:04,000
Martwiłam się, że tyle książek się zniszczyło,

449
00:19:04,000 --> 00:19:06,000
bo przepadła tak wiedza.

450
00:19:06,000 --> 00:19:08,000
A serwerownie, centra przetwarzania danych,

451
00:19:08,000 --> 00:19:11,000
to wielkie biblioteki wiedzy.

452
00:19:11,000 --> 00:19:14,000
CA: Temple, cudownie, że możemy gościć cię na TED.

453
00:19:14,000 --> 00:19:17,000
TG: Cóż, dziękuję bardzo. Dziękuję.

454
00:19:17,000 --> 00:19:23,000
(Brawa)