0:00:00.000,0:00:02.000
Może na początek opowiem,

0:00:02.000,0:00:04.000
na czym polega autyzm.

0:00:04.000,0:00:07.000
Autyzm to bardzo szerokie kontinuum:

0:00:07.000,0:00:10.000
od głębokiego, gdzie dziecko nie komunikuje się językowo,

0:00:10.000,0:00:13.000
po przykłady wielu genialnych naukowców i inżynierów.

0:00:13.000,0:00:15.000
Tutaj czuję się swojsko.

0:00:15.000,0:00:17.000
Bo wielu z was ma geny autyzmu.

0:00:17.000,0:00:19.000
Bez tego nie byłoby...

0:00:19.000,0:00:23.000
(Brawa)

0:00:23.000,0:00:25.000
To kontinuum cech.

0:00:25.000,0:00:28.000
Kiedy to już nie "komputerowiec", ale zespół Aspergera,

0:00:28.000,0:00:30.000
czyli lekki autyzm?

0:00:30.000,0:00:33.000
Takiego Einsteina, Mozarta czy Teslę

0:00:33.000,0:00:35.000
dziś zapewne zdiagnozowano by jako przedstawicieli spektrum autyzmu.

0:00:35.000,0:00:37.000
dziś zapewne zdiagnozowano by jako przedstawicieli spektrum autyzmu.

0:00:37.000,0:00:40.000
Dręczy mnie kwestia, jak sprawić, by takie dzieciaki

0:00:40.000,0:00:43.000
wynalazły kiedyś następne rozwiązania energetyczne,

0:00:43.000,0:00:45.000
wynalazły kiedyś następne rozwiązania energetyczne,

0:00:45.000,0:00:49.000
takie, jak te o których mówił rano Bill Gates.

0:00:49.000,0:00:51.000
Autyzm można zrozumieć przez zwierzęta.

0:00:51.000,0:00:53.000
Autyzm można zrozumieć przez zwierzęta.

0:00:53.000,0:00:55.000
Powiem o różnych sposobach myślenia.

0:00:55.000,0:00:58.000
Trzeba zapomnieć o języku werbalnym.

0:00:58.000,0:01:00.000
Ja myślę obrazami.

0:01:00.000,0:01:03.000
Nie myślę w języku.

0:01:03.000,0:01:05.000
Ważną cechą umysłu autystycznego jest zwracanie uwagi na szczegóły.

0:01:05.000,0:01:08.000
Ważną cechą umysłu autystycznego jest zwracanie uwagi na szczegóły.

0:01:08.000,0:01:10.000
W tym teście niektórzy widzą małe, niektórzy wielkie litery.

0:01:10.000,0:01:12.000
W tym teście niektórzy widzą małe, niektórzy wielkie litery.

0:01:12.000,0:01:14.000
Umysł autystyczny szybciej zauważa małe.

0:01:14.000,0:01:16.000
Umysł autystyczny szybciej zauważa małe.

0:01:16.000,0:01:20.000
A mózg normalny ignoruje szczegóły.

0:01:20.000,0:01:22.000
Kiedy budujemy most,

0:01:22.000,0:01:25.000
szczegóły są ważne, bez nich most się zawali.

0:01:25.000,0:01:28.000
Martwi mnie, że obecnie w polityce, w różnych rozwiązaniach

0:01:28.000,0:01:30.000
jest za dużo abstrakcji.

0:01:30.000,0:01:32.000
Odchodzi się od praktyki.

0:01:32.000,0:01:34.000
Odchodzi się od praktyki.

0:01:34.000,0:01:36.000
Martwi mnie, że szkoły rezygnują z zajęć praktycznych,

0:01:36.000,0:01:38.000
Martwi mnie, że szkoły rezygnują z zajęć praktycznych,

0:01:38.000,0:01:40.000
bo w plastyce i podobnych przedmiotach

0:01:40.000,0:01:42.000
osiągałam najlepsze wyniki.

0:01:42.000,0:01:44.000
W pracy z bydłem zauważałam szczegóły dla innych niewidoczne,

0:01:44.000,0:01:47.000
W pracy z bydłem zauważałam szczegóły dla innych niewidoczne,

0:01:47.000,0:01:49.000
które niepokoiły krowy.

0:01:49.000,0:01:52.000
Na przykład ta flaga przed gabinetem weterynaryjnym.

0:01:52.000,0:01:55.000
Krowy o mało co nie stratowały gabinetu,

0:01:55.000,0:01:57.000
a wystarczyło usunąć flagę.

0:01:57.000,0:02:00.000
Szybki ruch, kontrast. Na początku, w latach 70.,

0:02:00.000,0:02:02.000
wchodziłam do korytarzy,

0:02:02.000,0:02:04.000
żeby zobaczyć to, co krowy.

0:02:04.000,0:02:07.000
Brali mnie za wariatkę. Krowy niepokoiła kurtka na płocie.

0:02:07.000,0:02:10.000
Niepokoiły je cienie, szlauch na podłodze,

0:02:10.000,0:02:12.000
wiszący łańcuch - ludzie tego nie zauważali.

0:02:12.000,0:02:14.000
wiszący łańcuch - ludzie tego nie zauważali.

0:02:14.000,0:02:16.000
Film pokazuje to bardzo dobrze.

0:02:16.000,0:02:18.000
Uwielbiam to, że pokazuje moje projekty,

0:02:18.000,0:02:20.000
przemawia we mnie "komputerowiec".

0:02:20.000,0:02:23.000
W filmie "zagrały" też moje rysunki.

0:02:23.000,0:02:25.000
Film nazywa się "Temple Grandin",

0:02:25.000,0:02:27.000
nie "Myślenie obrazami".

0:02:27.000,0:02:29.000
Na czym polega myślenie obrazami?

0:02:29.000,0:02:31.000
To filmy w głowie.

0:02:31.000,0:02:33.000
Mój umysł działa jak wyszukiwanie obrazków w Google.

0:02:33.000,0:02:36.000
Jako dziecko sądziłam, że wszyscy myślą obrazami.

0:02:36.000,0:02:38.000
Jako dziecko sądziłam, że wszyscy myślą obrazami.

0:02:38.000,0:02:40.000
Pracując nad książką "Myślenie obrazami"

0:02:40.000,0:02:43.000
rozmawiałam z ludźmi o tym, jak myślą.

0:02:43.000,0:02:45.000
I zaskoczyło mnie, że ja myślę zupełnie inaczej.

0:02:45.000,0:02:47.000
I zaskoczyło mnie, że ja myślę zupełnie inaczej.

0:02:47.000,0:02:49.000
Jeśli powiem: pomyśl o wieży kościelnej,

0:02:49.000,0:02:51.000
u większości pojawi się "ogólny" obraz.

0:02:51.000,0:02:53.000
Może nie u osób w tej sali,

0:02:53.000,0:02:57.000
ale będzie tak w większości przypadków.

0:02:57.000,0:02:59.000
Ja widzę tylko obrazy konkretne.

0:02:59.000,0:03:03.000
Pojawiają się mi w pamięci, jak w wyszukiwarce obrazków.

0:03:03.000,0:03:05.000
W filmie jest świetna scena,

0:03:05.000,0:03:09.000
gdzie ktoś mówi "but" i w mojej wyobraźni pojawia się pełno butów z lat 50-60.

0:03:09.000,0:03:11.000
gdzie ktoś mówi "but" i w mojej wyobraźni pojawia się pełno butów z lat 50-60.

0:03:11.000,0:03:13.000
To kościół z mojego dzieciństwa.

0:03:13.000,0:03:16.000
Konkretnie. Inne kościoły w Fort Collins.

0:03:16.000,0:03:18.000
Może jakieś znane.

0:03:18.000,0:03:21.000
Po prostu pojawiają się, mniej więcej tak.

0:03:21.000,0:03:24.000
Bardzo szybko, jak w Google.

0:03:24.000,0:03:26.000
I pojawiają się pojedynczo.

0:03:26.000,0:03:28.000
Potem myślę: można dodać śnieg,

0:03:28.000,0:03:30.000
albo burzę z piorunami,

0:03:30.000,0:03:33.000
mogę tu się zatrzymać i ułożyć je w film.

0:03:33.000,0:03:36.000
Myślenie wizualne to ogromna zaleta

0:03:36.000,0:03:39.000
w mojej pracy - projektowaniu placówek hodowli bydła.

0:03:39.000,0:03:41.000
Usilnie pracowałam nad poprawą traktowania bydła w ubojniach.

0:03:41.000,0:03:43.000
Usilnie pracowałam nad poprawą traktowania bydła w ubojniach.

0:03:43.000,0:03:46.000
Nie pokażę wam żadnych obrzydliwych zdjęć z uboju.

0:03:46.000,0:03:48.000
To można znaleźć na YouTube.

0:03:48.000,0:03:52.000
Ale podczas pracy nad projektem jestem w stanie

0:03:52.000,0:03:54.000
przetestować w głowie to, nad czym pracuję,

0:03:54.000,0:03:56.000
przetestować w głowie to, nad czym pracuję,

0:03:56.000,0:03:59.000
jak w komputerowym środowisku wirtualnym.

0:03:59.000,0:04:01.000
Tu widzimy jeden z moich projektów, odtworzony na potrzeby filmu.

0:04:01.000,0:04:04.000
Tu widzimy jeden z moich projektów, odtworzony na potrzeby filmu.

0:04:04.000,0:04:06.000
Super było to zobaczyć.

0:04:06.000,0:04:08.000
A w samej ekipie filmowej było pełno osób z Aspergerem i autystyków.

0:04:08.000,0:04:11.000
A w samej ekipie filmowej było pełno osób z Aspergerem i autystyków.

0:04:11.000,0:04:13.000
(Śmiech)

0:04:13.000,0:04:15.000
Ale martwi mnie bardzo,

0:04:15.000,0:04:19.000
gdzie w przyszłości podzieją się takie osoby, które teraz są dziećmi.

0:04:19.000,0:04:22.000
Bo nie kończą wcale w Dolinie Krzemowej, jak powinny.

0:04:22.000,0:04:25.000
(Śmiech)

0:04:25.000,0:04:30.000
(Brawa)

0:04:30.000,0:04:33.000
Ponieważ nie radziłam sobie z relacjami społecznymi,

0:04:33.000,0:04:37.000
bardzo wcześnie nauczyłam się sprzedawać swoje dzieło, nie siebie.

0:04:37.000,0:04:39.000
Dostawałam zlecenia w zootechnice,

0:04:39.000,0:04:42.000
bo pokazywałam swoje szkice, obrazy.

0:04:42.000,0:04:44.000
Pomogło mi też to, że w latach 50. dzieci uczono manier.

0:04:44.000,0:04:46.000
Pomogło mi też to, że w latach 50. dzieci uczono manier.

0:04:46.000,0:04:48.000
Uczono, że w sklepie nie można rozrzucać towarów.

0:04:48.000,0:04:50.000
Uczono, że w sklepie nie można rozrzucać towarów.

0:04:50.000,0:04:53.000
Tak naprawdę już w okolicach 3-4 klasy widać,

0:04:53.000,0:04:56.000
że dane dziecko będzie myślało wizualnie,

0:04:56.000,0:04:58.000
jeśli rysuje tak w perspektywie.

0:04:58.000,0:05:00.000
Zaznaczam, że nie każde dziecko autystyczne myśli wizualnie.

0:05:00.000,0:05:02.000
Zaznaczam, że nie każde dziecko autystyczne myśli wizualnie.

0:05:02.000,0:05:06.000
Kilka lat temu zrobiono mi tomografię.

0:05:06.000,0:05:08.000
Żartowałam, że prosto w korę wzrokową

0:05:08.000,0:05:10.000
Żartowałam, że prosto w korę wzrokową

0:05:10.000,0:05:12.000
wpuszczone mam łącze internetowe.

0:05:12.000,0:05:14.000
To obrazowanie tensora dyfuzji.

0:05:14.000,0:05:16.000
Moje "łącze internetowe" jest dwukrotnie większe niż w grupie kontrolnej.

0:05:16.000,0:05:18.000
Moje "łącze internetowe" jest dwukrotnie większe niż w grupie kontrolnej.

0:05:18.000,0:05:20.000
Obraz z czerwonymi liniami to ja,

0:05:20.000,0:05:24.000
a ten z niebieskimi to obraz porównawczy, dobrany wg płci i wieku.

0:05:24.000,0:05:26.000
Widać, że mam wielkie "łącze",

0:05:26.000,0:05:28.000
a obraz porównawczy, niebieski, ma bardzo małe.

0:05:28.000,0:05:32.000
a obraz porównawczy, niebieski, ma bardo małe.

0:05:32.000,0:05:34.000
Niektóre badania wskazują teraz,

0:05:34.000,0:05:38.000
że autystycy myślą pierwszorzędową korą wzrokową.

0:05:38.000,0:05:41.000
Ale rozumiecie, są różne umysły, nie tylko wizualne.

0:05:41.000,0:05:44.000
Umysł autystyczny jest zwykle umysłem wyspecjalizowanym.

0:05:44.000,0:05:48.000
W czymś wybitnym, ale słabym w czymś innym.

0:05:48.000,0:05:50.000
Ja byłam słaba z algebry. Nie pozwolili mi

0:05:50.000,0:05:52.000
zająć się geometrią czy trygonometrią.

0:05:52.000,0:05:55.000
Wielki błąd. Wiele dzieci powinno przeskoczyć algebrę,

0:05:55.000,0:05:57.000
od razu przejść do geometrii i trygonometrii.

0:05:57.000,0:06:00.000
Inny rodzaj umysłu to umysł "wzorca".

0:06:00.000,0:06:02.000
Bardziej abstrakcyjny - inżynierowie, programiści.

0:06:02.000,0:06:04.000
Bardziej abstrakcyjny - inżynierowie, programiści.

0:06:04.000,0:06:06.000
Oto myślenie "wzorcowe":

0:06:06.000,0:06:08.000
modliszkę wykonano z pojedynczej kartki,

0:06:08.000,0:06:10.000
bez kleju, bez wycinania.

0:06:10.000,0:06:13.000
W tle widzimy wzorzec tłumaczący, jak ją złożyć.

0:06:13.000,0:06:15.000
Oto różne typy myślenia:

0:06:15.000,0:06:18.000
myślenie fotorealistyczne, wizualne - jak u mnie.

0:06:18.000,0:06:22.000
Myślenie "wzorcowe" - umysły muzyczne i matematyczne.

0:06:22.000,0:06:24.000
Takie osoby mogą mieć trudności w czytaniu.

0:06:24.000,0:06:26.000
Takie problemy pojawiają się też u dyslektyków,

0:06:26.000,0:06:29.000
Takie problemy pojawiają się też u dyslektyków,

0:06:29.000,0:06:31.000
których umysł należy do którejś z kategorii.

0:06:31.000,0:06:34.000
Jest też umysł werbalny. Zna każdy fakt na każdy temat.

0:06:34.000,0:06:36.000
Są jeszcze trudności sensoryczne.

0:06:36.000,0:06:40.000
Bardzo martwiłam się, że muszę nosić ten mikrofon na twarzy.

0:06:40.000,0:06:43.000
Przyszłam pół godziny przed wykładem,

0:06:43.000,0:06:45.000
żeby go założyć i przyzwyczaić się do niego.

0:06:45.000,0:06:48.000
I odgięli mi go, żeby nie uderzał mnie w brodę.

0:06:48.000,0:06:51.000
Są problemy sensoryczne. Niektóre dzieci męczy światło jarzeniówek,

0:06:51.000,0:06:54.000
inne są wrażliwe na dźwięk.

0:06:54.000,0:06:57.000
Rozumiecie, są różne przypadki.

0:06:57.000,0:07:01.000
Myślenie obrazowe dało mi ogromny wgląd w umysł zwierzęcy.

0:07:01.000,0:07:03.000
Myślenie obrazowe dało mi ogromny wgląd w umysł zwierzęcy.

0:07:03.000,0:07:06.000
Zastanówcie się - myślenie zwierząt opiera się na zmysłach.

0:07:06.000,0:07:10.000
Nie jest werbalne, tylko obrazowe.

0:07:10.000,0:07:13.000
Ich myśli opierają się na dźwiękach, zapachach.

0:07:13.000,0:07:16.000
Ileż informacji znajduje się na hydrancie przy chodniku!

0:07:16.000,0:07:19.000
Pies wie, kto tam był, kiedy tam był,

0:07:19.000,0:07:22.000
czy to wróg, przyjaciel, czy potencjalny partner do rozrodu.

0:07:22.000,0:07:25.000
Na takim hydrancie jest mnóstwo informacji.

0:07:25.000,0:07:29.000
Informacji bardzo szczegółowych.

0:07:29.000,0:07:31.000
Zwracanie uwagi na takie szczegóły

0:07:31.000,0:07:33.000
dało mi wielki wgląd w zwierzęta.

0:07:33.000,0:07:37.000
Umysł zwierzęcy, tak samo jak mój umysł,

0:07:37.000,0:07:39.000
układa informacje zmysłowe w kategorie.

0:07:39.000,0:07:41.000
układa informacje zmysłowe w kategorie.

0:07:41.000,0:07:43.000
Człowiek na koniu i człowiek na ziemi

0:07:43.000,0:07:45.000
Człowiek na koniu i człowiek na ziemi

0:07:45.000,0:07:47.000
to dwie zupełnie różne rzeczy.

0:07:47.000,0:07:50.000
Weźmy przykład konia męczonego przez jeźdźca.

0:07:50.000,0:07:52.000
Nie będzie bał się weterynarza,

0:07:52.000,0:07:55.000
ani kowala, ale nie można na nim jeździć.

0:07:55.000,0:07:58.000
Dajmy na to, że konia pobił kowal.

0:07:58.000,0:08:00.000
Może bać się tego, co na ziemi,

0:08:00.000,0:08:03.000
w tym weterynarza, ale można go ujeździć.

0:08:03.000,0:08:05.000
Tak samo jest z bydłem.

0:08:05.000,0:08:07.000
Człowiek na koniu a człowiek na nogach to dwie różne sprawy.

0:08:07.000,0:08:09.000
Człowiek na koniu a człowiek na nogach to dwie różne sprawy.

0:08:09.000,0:08:11.000
Ponieważ to inny obraz.

0:08:11.000,0:08:14.000
Zastanówcie się, jak bardzo to jest konkretne.

0:08:14.000,0:08:18.000
Jeśli chodzi o umiejętność kategoryzowania informacji,

0:08:18.000,0:08:21.000
z doświadczenia wiem, że wiele osób słabo sobie z tym radzi.

0:08:21.000,0:08:23.000
Kiedy badam problem z czymś w hodowli,

0:08:23.000,0:08:25.000
Kiedy badam problem z czymś w hodowli,

0:08:25.000,0:08:29.000
nikt zwykle nie rozumie, czy to problem z pracownikami,

0:08:29.000,0:08:31.000
czy może coś nie tak z wyposażeniem.

0:08:31.000,0:08:33.000
Innymi słowy - nie odróżniają problemów z ludźmi od problemów ze sprzętem.

0:08:33.000,0:08:35.000
Innymi słowy – nie odróżniają problemów z ludźmi od problemów ze sprzętem.

0:08:35.000,0:08:38.000
Wielu osobom sprawia to trudności.

0:08:38.000,0:08:41.000
Powiedzmy, że już zrozumiałam, że chodzi o wyposażenie.

0:08:41.000,0:08:43.000
Czy to drobny problem?

0:08:43.000,0:08:46.000
Czy cały system jest niewłaściwie pomyślany?

0:08:46.000,0:08:49.000
Ludziom trudno to rozróżnić.

0:08:49.000,0:08:51.000
Zastanówmy się na przykład nad problemem bezpieczeństwa lotu.

0:08:51.000,0:08:53.000
Zastanówmy się na przykład nad problemem bezpieczeństwa lotu.

0:08:53.000,0:08:55.000
Ja wyleciałam już milion mil.

0:08:55.000,0:08:57.000
Latam bardzo dużo.

0:08:57.000,0:09:00.000
Gdybym była w FFA, co bym uważnie, bezpośrednio obserwowała?

0:09:00.000,0:09:04.000
Gdybym była w FFA, co bym uważnie, bezpośrednio obserwowała?

0:09:04.000,0:09:06.000
Ogony samolotów.

0:09:06.000,0:09:09.000
W pięciu największych katastrofach ostatnich 20 lat

0:09:09.000,0:09:13.000
albo odłamał się ogon, albo zepsuło się oprzyrządowanie w sekcji ogonowej.

0:09:13.000,0:09:15.000
albo odłamał się ogon, albo zepsuło się oprzyrządowanie w sekcji ogonowej.

0:09:15.000,0:09:17.000
Więc chodzi o ogony.

0:09:17.000,0:09:19.000
A pilot przechadzając się po samolocie nie widzi, co w ogonie.

0:09:19.000,0:09:21.000
A pilot przechadzając się po samolocie nie widzi, co w ogonie.

0:09:21.000,0:09:23.000
Kiedy tak rozmyślam,

0:09:23.000,0:09:26.000
pojawiają mi się w głowie takie konkretne informacje.

0:09:26.000,0:09:29.000
Chodzi o konkrety. Moje myślenie idzie "z dołu do góry".

0:09:29.000,0:09:33.000
Biorę się za małe kawałeczki i składam, jak układankę.

0:09:33.000,0:09:35.000
Ten koń śmiertelnie bał się czarnych kapeluszy kowbojskich.

0:09:35.000,0:09:37.000
Ten koń śmiertelnie bał się czarnych kapeluszy kowbojskich.

0:09:37.000,0:09:39.000
Męczył go ktoś z takim kapeluszem.

0:09:39.000,0:09:42.000
Zupełnie nie bał się kapeluszy białych.

0:09:42.000,0:09:45.000
Bardzo ważne jest to, że światu potrzeba umysłów każdego rodzaju,

0:09:45.000,0:09:47.000
Bardzo ważne jest to, że światu potrzeba umysłów każdego rodzaju,

0:09:47.000,0:09:49.000
i tego, by współpracowały.

0:09:49.000,0:09:52.000
Musimy starać się rozwijać takie umysły.

0:09:52.000,0:09:55.000
Pewna sprawa bardzo mnie denerwuje.

0:09:55.000,0:09:57.000
Podróżuję po świecie

0:09:57.000,0:10:00.000
i na spotkaniach dotyczących autyzmu spotykam inteligentne dzieci.

0:10:00.000,0:10:03.000
Typ "komputerowca", nie radzą sobie z innymi ludźmi.

0:10:03.000,0:10:05.000
A nikt nie stara się rozwijać ich zainteresowań,

0:10:05.000,0:10:07.000
na przykład naukowych.

0:10:07.000,0:10:10.000
To przypomina mi o moim nauczycielu fizyki.

0:10:10.000,0:10:13.000
Film świetnie go prezentuje.

0:10:13.000,0:10:15.000
W szkole strasznie się obijałam.

0:10:15.000,0:10:18.000
W liceum w ogóle nie chciało mi się uczyć,

0:10:18.000,0:10:21.000
póki nie spotkałam pana Carlocka.

0:10:21.000,0:10:24.000
W filmie jest to "doktor Carlock".

0:10:24.000,0:10:27.000
Rzucił mi wyzwanie, miałam opracować salę złudzeń optycznych.

0:10:27.000,0:10:30.000
Rzucił mi wyzwanie, miałam opracować salę złudzeń optycznych.

0:10:30.000,0:10:32.000
To pokazuje, jak ważne jest, by zaciekawić czymś dzieci.

0:10:32.000,0:10:34.000
To pokazuje, jak ważne jest, by zaciekawić czymś dzieci.

0:10:34.000,0:10:37.000
Sądzę, że TED powinien skontaktować się ze szkołami

0:10:37.000,0:10:40.000
i dać im znać, że na stronie jest tyle wspaniałych prelekcji

0:10:40.000,0:10:42.000
i że w Internecie jest tyle fajnych rzeczy.

0:10:42.000,0:10:44.000
Niech dzieci się zaciekawią.

0:10:44.000,0:10:47.000
Bo widzę, że wiele takich dzieci typu "komputerowca"

0:10:47.000,0:10:50.000
na przykład w środku kraju, nie w rejonach technologicznych,

0:10:50.000,0:10:52.000
ma nauczycieli, którzy nie mają pojęcia, co z nimi zrobić.

0:10:52.000,0:10:54.000
ma nauczycieli, którzy nie mają pojęcia, co z nimi zrobić.

0:10:54.000,0:10:56.000
I nie kierują ich właściwie.

0:10:56.000,0:10:58.000
Co ważne, możemy sprawić,

0:10:58.000,0:11:01.000
że umysł będzie myślący, analityczny.

0:11:01.000,0:11:04.000
Mamy też mózgi bardziej "społeczne".

0:11:04.000,0:11:06.000
Obecnie badania nad autyzmem wskazują,

0:11:06.000,0:11:08.000
że genialny mózg może mieć więcej pewnych "układów" i mniej układów społecznych.

0:11:08.000,0:11:11.000
że genialny mózg może mieć więcej pewnych "układów" i mniej układów społecznych.

0:11:11.000,0:11:15.000
Więcej myślenia, kosztem zdolności międzyludzkich.

0:11:15.000,0:11:17.000
Taka nierównowaga

0:11:17.000,0:11:20.000
bywa tak głęboka, że dana osoba jest niekomunikatywna.

0:11:20.000,0:11:22.000
W normalnym umyśle ludzkim

0:11:22.000,0:11:25.000
język przesłania myślenie obrazowe, takie jak u zwierząt.

0:11:25.000,0:11:28.000
To pochodzi z pracy dr. Bruce'a Millera.

0:11:28.000,0:11:31.000
Badał pacjentów z chorobą Alzheimera

0:11:31.000,0:11:33.000
i otępieniem czołowo-skroniowym.

0:11:33.000,0:11:36.000
W otępieniu pojawiała się degeneracja obszarów mózgu odpowiedzialnych za język.

0:11:36.000,0:11:41.000
Autor tego obrazu wcześniej zajmował się montażem radiów samochodowych.

0:11:41.000,0:11:45.000
Van Gogh oczywiście nie miał pojęcia o fizyce,

0:11:45.000,0:11:47.000
ale uważam, że to bardzo interesujące,

0:11:47.000,0:11:49.000
że jak wykazały badania, zawirowania na tym obrazie

0:11:49.000,0:11:51.000
że jak wykazały badania, zawirowania na tym obrazie

0:11:51.000,0:11:54.000
odzwierciedlają statystyczny model turbulencji.

0:11:54.000,0:11:56.000
Jest taka interesująca koncepcja,

0:11:56.000,0:11:58.000
że niektóre wzorce matematyczne

0:11:58.000,0:12:00.000
możemy mieć w głowie.

0:12:00.000,0:12:02.000
Podczas wykładu Wolframa notowałam sobie terminy,

0:12:02.000,0:12:04.000
Podczas wykładu Wolframa notowałam sobie terminy,

0:12:04.000,0:12:06.000
żeby wyszukać coś o tym w Internecie,

0:12:06.000,0:12:10.000
bo chyba użyję tego w swoich prelekcjach o autyzmie.

0:12:10.000,0:12:12.000
Musimy czymś zainteresować te dzieci.

0:12:12.000,0:12:14.000
Pozbywają się zajęć z techniki,

0:12:14.000,0:12:16.000
projektowania, z plastyki.

0:12:16.000,0:12:19.000
Z plastyki miałam najlepsze oceny.

0:12:19.000,0:12:21.000
Trzeba myśleć o różnorodności umysłów.

0:12:21.000,0:12:24.000
I trzeba koniecznie pracować z takimi umysłami,

0:12:24.000,0:12:27.000
bo takie osoby będą nam niezbędne w przyszłości.

0:12:27.000,0:12:30.000
bo takie osoby będą nam niezbędne w przyszłości.

0:12:30.000,0:12:32.000
Porozmawiajmy o pracy.

0:12:32.000,0:12:34.000
W szkole się obijałam,

0:12:34.000,0:12:37.000
ale do nauki zachęcił mnie pan od fizyki.

0:12:37.000,0:12:39.000
Ale zbierałam też doświadczenie zawodowe!

0:12:39.000,0:12:41.000
Wiele tych dzieci nie opanowało podstaw,

0:12:41.000,0:12:43.000
na przykład punktualności.

0:12:43.000,0:12:45.000
Nauczono mnie jej, kiedy miałam 8 lat.

0:12:45.000,0:12:48.000
Nauczono, jak zachowywać się podczas obiadu u babci.

0:12:48.000,0:12:51.000
Nauczono mnie tego we wczesnym dzieciństwie.

0:12:51.000,0:12:54.000
A w 13 roku życia pracowałam u krawcowej,

0:12:54.000,0:12:56.000
sprzedawałam ubrania.

0:12:56.000,0:12:59.000
Na studiach robiłam staże.

0:12:59.000,0:13:02.000
Budowałam różne rzeczy.

0:13:02.000,0:13:05.000
Nauczyłam się robić zadania domowe.

0:13:05.000,0:13:09.000
Rozumiecie, jako dziecko chciałam tylko rysować konie.

0:13:09.000,0:13:11.000
Mama mówiła: "Narysujmy coś innego".

0:13:11.000,0:13:13.000
One muszą nauczyć się czegoś nowego.

0:13:13.000,0:13:15.000
Dziecko ma obsesję na temat Lego?

0:13:15.000,0:13:18.000
Niech zbuduje coś nowego.

0:13:18.000,0:13:20.000
Umysł autystyczny skupia się na jednym.

0:13:20.000,0:13:22.000
Umysł autystyczny skupia się na jednym.

0:13:22.000,0:13:24.000
Jeśli dziecko uwielbia samochody,

0:13:24.000,0:13:26.000
z ich pomocą naucz je matematyki.

0:13:26.000,0:13:29.000
W jakim czasie samochód przejedzie daną odległość?

0:13:29.000,0:13:33.000
Innymi słowy, należy wykorzystać obsesję,

0:13:33.000,0:13:36.000
żeby zmotywować dziecko - tym musimy się zająć.

0:13:36.000,0:13:39.000
Nie znoszę tego, że nauczyciele,

0:13:39.000,0:13:42.000
szczególnie w innych regionach kraju,

0:13:42.000,0:13:44.000
nie mają pojęcia, co robić z tymi genialnymi dziećmi.

0:13:44.000,0:13:46.000
Strasznie mnie to wkurza.

0:13:46.000,0:13:48.000
Co ma robić osoba myśląca obrazami?

0:13:48.000,0:13:51.000
Grafika, projektowanie, coś z komputerami,

0:13:51.000,0:13:56.000
fotografika, wzornictwo przemysłowe.

0:13:56.000,0:13:58.000
Ci, którzy myślą "wzorcami"

0:13:58.000,0:14:01.000
będą matematykami, programistami,

0:14:01.000,0:14:05.000
inżynierami oprogramowania i tak dalej.

0:14:05.000,0:14:08.000
Są też umysły werbalne - znakomici dziennikarze.

0:14:08.000,0:14:11.000
Także świetni aktorzy.

0:14:11.000,0:14:13.000
Jako autystyczka, uczyłam się zdolności społecznych, jak aktorka roli.

0:14:13.000,0:14:16.000
Jako autystyczka, uczyłam się zdolności społecznych, jak aktorka roli.

0:14:16.000,0:14:19.000
Musiałam się ich po prostu nauczyć.

0:14:19.000,0:14:22.000
Musimy pracować z takimi uczniami.

0:14:22.000,0:14:24.000
Pojawia się tu kwestia mentorów.

0:14:24.000,0:14:27.000
Mój pan od fizyki nie był z wykształcenia nauczycielem.

0:14:27.000,0:14:29.000
Był naukowcem z NASA.

0:14:29.000,0:14:31.000
Obecnie w niektórych stanach

0:14:31.000,0:14:33.000
pozwala się komuś, kto np. skończył biologię,

0:14:33.000,0:14:36.000
po prostu uczyć w szkole biologii.

0:14:36.000,0:14:38.000
To jest nam potrzebne,

0:14:38.000,0:14:40.000
bo widzę, że wielu nauczycieli odpowiednich dla takich dzieci

0:14:40.000,0:14:42.000
bo widzę, że wielu nauczycieli odpowiednich dla takich dzieci

0:14:42.000,0:14:44.000
pracuje w szkołach policealnych.

0:14:44.000,0:14:47.000
Tacy dobrzy nauczyciele powinni znaleźć się w liceach.

0:14:47.000,0:14:50.000
Inne bardzo skuteczne rozwiązanie:

0:14:50.000,0:14:53.000
wielu emerytowanych pracowników sektora komputerowego

0:14:53.000,0:14:56.000
mogłoby zostać nauczycielami.

0:14:56.000,0:14:59.000
Nie ważne, czy to, czego nauczają, jest przestarzałe,

0:14:59.000,0:15:02.000
bo chodzi tu o rozpalenie iskry.

0:15:02.000,0:15:05.000
Niech dziecko się zaciekawi.

0:15:05.000,0:15:08.000
Jeśli się zaciekawi, nauczy się też tego, co najnowsze.

0:15:08.000,0:15:10.000
Mentorzy są niezbędni.

0:15:10.000,0:15:12.000
Znowu podkreślam,

0:15:12.000,0:15:15.000
że mój pan od fizyki zrobił dla mnie ogromnie dużo.

0:15:15.000,0:15:18.000
Trzeba ich wyszkolić, zatrudnić.

0:15:18.000,0:15:20.000
Jeśli weźmiesz ich na staż, pamiętaj,

0:15:20.000,0:15:23.000
że umysł autystyczny, aspergerowy, potrzebuje konkretnych zadań.

0:15:23.000,0:15:26.000
że umysł autystyczny, aspergerowy, potrzebuje konkretnych zadań.

0:15:26.000,0:15:28.000
Nie "zrób nowy program", coś o wiele bardziej konkretnego.

0:15:28.000,0:15:31.000
"Pracujemy nad oprogramowaniem dla telefonu,

0:15:31.000,0:15:33.000
musi robić konkretnie to i to.

0:15:33.000,0:15:35.000
I używać konkretnie tyle pamięci."

0:15:35.000,0:15:37.000
Trzeba takich konkretów.

0:15:37.000,0:15:39.000
To koniec mojego wykładu.

0:15:39.000,0:15:41.000
Chciałam podziękować wszystkim za przyjście.

0:15:41.000,0:15:43.000
Było tu świetnie.

0:15:43.000,0:15:55.000
(Brawa)

0:15:55.000,0:15:58.000
Masz do mnie pytanie? Dobra.

0:15:58.000,0:15:59.000
(Brawa)

0:15:59.000,0:16:03.000
Chris Anderson: Dziękuję ci bardzo.

0:16:03.000,0:16:05.000
Napisałaś kiedyś coś, co mi się podoba:

0:16:05.000,0:16:07.000
"Jeśli jakaś magia usnęłaby autyzm z powierzchni Ziemi,

0:16:07.000,0:16:10.000
"Jeśli jakaś magia usnęłaby autyzm z powierzchni Ziemi,

0:16:10.000,0:16:13.000
ludzie wciąż spotykaliby się wokół ogniska,

0:16:13.000,0:16:15.000
przy wejściu do jaskini".

0:16:15.000,0:16:17.000
T. Grandin: No bo kto zrobił pierwsze kamienne groty?

0:16:17.000,0:16:20.000
Aspergerowiec. A gdyby wymazać geny autystyczne,

0:16:20.000,0:16:22.000
nie byłoby Doliny Krzemowej,

0:16:22.000,0:16:24.000
nie rozwiązano by kryzysu energetycznego.

0:16:24.000,0:16:27.000
(Brawa)

0:16:27.000,0:16:29.000
CA: Chciałbym ci zadać kilka innych pytań.

0:16:29.000,0:16:31.000
Jeśli któreś wyda ci się niestosowne,

0:16:31.000,0:16:33.000
można powiedzieć "następne pytanie".

0:16:33.000,0:16:35.000
Jeśli ktoś z widowni ma dziecko z autyzmem,

0:16:35.000,0:16:37.000
Jeśli ktoś z widowni ma dziecko z autyzmem,

0:16:37.000,0:16:39.000
albo zna takie dziecko,

0:16:39.000,0:16:42.000
ale czuje się od niego odcięty,

0:16:42.000,0:16:44.000
co poradzisz takiej osobie?

0:16:44.000,0:16:46.000
TG: Po pierwsze, ważny jest wiek.

0:16:46.000,0:16:48.000
Jeśli to dziecko w wieku 2-4 lat,

0:16:48.000,0:16:50.000
wiesz, brak mowy, interakcji społecznych,

0:16:50.000,0:16:52.000
to ogromnie ważne jest, by nie czekać,

0:16:52.000,0:16:56.000
potrzeba przynajmniej 20 godzin tygodniowo bezpośredniej pracy.

0:16:56.000,0:16:59.000
Są różne stopnie autyzmu.

0:16:59.000,0:17:01.000
Mniej więcej połowa osób ze spektrum

0:17:01.000,0:17:03.000
nie opanuje mowy, nie będzie pracowała

0:17:03.000,0:17:06.000
w Dolinie Krzemowej, coś takiego się nie zdarzy.

0:17:06.000,0:17:08.000
Ale są inteligentne dzieci, "komputerowcy",

0:17:08.000,0:17:10.000
z odrobiną autyzmu

0:17:10.000,0:17:12.000
i to je właśnie trzeba zafascynować

0:17:12.000,0:17:14.000
robieniem czegoś, co interesujące.

0:17:14.000,0:17:17.000
Ja doszłam do interakcji przez wspólne zainteresowania.

0:17:17.000,0:17:21.000
Jeździłam z innymi dziećmi na koniach, budowałam modele rakiet,

0:17:21.000,0:17:23.000
chodziłam na "elektronikę",

0:17:23.000,0:17:25.000
co w latach 60. oznaczało

0:17:25.000,0:17:28.000
przyklejanie lusterka na gumie do głośnika, żeby błyskało.

0:17:28.000,0:17:31.000
Dla nas to było super odlotowe.

0:17:31.000,0:17:33.000
CA: Czy przeświadczenie, czy nadzieja,

0:17:33.000,0:17:35.000
że takie dziecko kocha taką osobę,

0:17:35.000,0:17:38.000
jest nierealistyczne?

0:17:38.000,0:17:40.000
TG: To dziecko na pewno będzie lojalne.

0:17:40.000,0:17:42.000
Wyciągnie cię z płonącego domu.

0:17:42.000,0:17:45.000
CA: O! Większość osób zapytanych o to,

0:17:45.000,0:17:47.000
co darzą największym uczuciem,

0:17:47.000,0:17:50.000
odpowiada, że swoje dzieci, czy ukochaną osobę.

0:17:50.000,0:17:53.000
A jakbyś ty odpowiedziała?

0:17:53.000,0:17:55.000
TG: Największą pasją jest dla mnie to,

0:17:55.000,0:17:57.000
czym mogę zmienić świat na lepsze.

0:17:57.000,0:17:59.000
Kiedy matka dziecka z autyzmem mówi:

0:17:59.000,0:18:01.000
"Dzięki pani książce moje dziecko jest na studiach" - jestem szczęśliwa.

0:18:01.000,0:18:03.000
"Dzięki pani książce moje dziecko jest na studiach" - jestem szczęśliwa.

0:18:03.000,0:18:06.000
Pracowałam nad stanem ubojni.

0:18:06.000,0:18:08.000
W latach 80. były absolutnie okropne.

0:18:08.000,0:18:12.000
Opracowałam prosty system ich oceny,

0:18:12.000,0:18:14.000
który mierzy wyniki: ile bydła upada,

0:18:14.000,0:18:16.000
ile krów dostaje poganiaczem,

0:18:16.000,0:18:18.000
ile muczy jak szalone.

0:18:18.000,0:18:20.000
To bardzo prosta ocena.

0:18:20.000,0:18:22.000
Oparta na bezpośredniej obserwacji.

0:18:22.000,0:18:24.000
System się świetnie sprawdza.

0:18:24.000,0:18:27.000
Satysfakcji dostarcza mi to, co powoduje realną zmianę

0:18:27.000,0:18:29.000
w realnym świecie - potrzeba nam tego więcej,

0:18:29.000,0:18:31.000
a o wiele mniej abstrakcji.

0:18:31.000,0:18:38.000
(Brawa)

0:18:38.000,0:18:40.000
CA: W naszej rozmowie telefonicznej

0:18:40.000,0:18:42.000
powiedziałaś coś, co mnie zaskoczyło.

0:18:42.000,0:18:46.000
Pasjonujesz się serwerowniami. Opowiedz o tym.

0:18:46.000,0:18:49.000
TG: Przeczytałam o nich i zafascynowały mnie,

0:18:49.000,0:18:52.000
bo zawierają wiedzę.

0:18:52.000,0:18:54.000
To biblioteki.

0:18:54.000,0:18:56.000
A dla mnie wiedza to coś bardzo cennego.

0:18:56.000,0:18:58.000
A dla mnie wiedza to coś bardzo cennego.

0:18:58.000,0:19:00.000
10 lat temu powódź zalała u nas bibliotekę.

0:19:00.000,0:19:02.000
Internet był wtedy mniej rozwinięty.

0:19:02.000,0:19:04.000
Martwiłam się, że tyle książek się zniszczyło,

0:19:04.000,0:19:06.000
bo przepadła tak wiedza.

0:19:06.000,0:19:08.000
A serwerownie, centra przetwarzania danych,

0:19:08.000,0:19:11.000
to wielkie biblioteki wiedzy.

0:19:11.000,0:19:14.000
CA: Temple, cudownie, że możemy gościć cię na TED.

0:19:14.000,0:19:17.000
TG: Cóż, dziękuję bardzo. Dziękuję.

0:19:17.000,0:19:23.000
(Brawa)