0:00:00.240,0:00:04.040
"Nguyên tử" siêu nhỏ đến đáng kinh ngạc

0:00:04.180,0:00:06.760
Một sợi tóc của chúng ta có kích thước khoảng

0:00:06.760,0:00:10.160
500.000 nguyên tử carbon chồng lên nhau

0:00:10.460,0:00:15.400
Nhìn vào nắm tay của bạn, nó bao gồm hàng nghìn tỷ nguyên tử

0:00:15.600,0:00:19.779
Nếu một nguyên tử bằng 1 viên bi, thế thì nắm tay của bạn sẽ lớn đến thế nào?

0:00:19.920,0:00:24.820
Well...khoảng kích thước của Trái Đất. Hm...Vẫn khó tưởng tượng ra?

0:00:24.820,0:00:26.260
Hãy thử cái khác

0:00:32.659,0:00:34.116
Nhìn vào ngón tay nhỏ bé của bạn

0:00:34.116,0:00:37.833
Tưởng tượng đầu ngón tay lớn bằng cái phòng bạn đang ngồi.

0:00:38.203,0:00:40.448
Bây giờ đổ đầy gạo vào phòng

0:00:40.818,0:00:43.715
Một hạt gạo tượng trưng cho 1 tế bào đầu ngón tay

0:00:44.313,0:00:46.305
Bây giờ hãy zoom vào hạt gạo

0:00:46.475,0:00:50.137
Và bây giờ, một tế bào lại lớn bằng cái phòng bạn đang ngồi.

0:00:50.745,0:00:54.845
Hãy đổ đầy nó bằng gạo. Đây là kích thước của 1 protein.

0:00:55.380,0:00:59.170
Bây giờ, chúng ta lại lấp đầy khoảng trống giữa các hạt gạo

0:00:59.174,0:01:00.549
bằng các hạt cát rất mịn.

0:01:00.989,0:01:04.208
Một nguyên tử nhỏ từng này đấy.

0:01:04.875,0:01:06.571
Thế nguyên tử cấu thành như thế nào?

0:01:06.960,0:01:10.176
Hãy giả vờ vài phút là nguyên tử nhìn như thế này

0:01:10.176,0:01:11.844
để cho dễ hiểu hơn ấy mà

0:01:12.363,0:01:15.058
Một nguyên tử gồm 3 loại hạt cơ bản

0:01:15.058,0:01:18.147
neutrons, protons và electrons

0:01:18.917,0:01:22.915
Protons và neutrons liên kết và tạo nên lõi nguyên tử

0:01:22.915,0:01:24.993
chúng được giữ lại với nhau bởi Lực tương tác mạnh

0:01:24.993,0:01:27.743
...một trong bốn loại lực cơ bản của vũ trụ

0:01:28.340,0:01:31.683
Chúng được tạo thành bởi các hạt quarks và giữ lại với nhau bởi hạt gluons

0:01:31.683,0:01:35.026
Chẳng ai biết hạt quarks nhỏ đển mức nào

0:01:35.026,0:01:38.369
Chúng ta có thể nghĩ nó kiểu như "điểm", trong hình học

0:01:38.369,0:01:41.529
Tưởng tượng chúng trong không gian 0-chiều

0:01:41.760,0:01:43.986
Chúng ta hoài nghi rằng hạt quarks và electrons

0:01:43.986,0:01:46.707
là những thành tố nền tảng nhất của vạn vật trong vũ trụ.

0:01:47.333,0:01:53.530
Electrons xoay quanh lõi nguyên tử. Chúng du hành với vận tốc 2.200 km/h

0:01:53.530,0:01:57.120
đủ nhanh để quay quanh Trái Đất chỉ trong 18s

0:01:57.120,0:02:01.440
Như các hạt quarks, chúng ta xem electrons là hạt cơ bản.

0:02:01.640,0:02:07.680
99.999999999999%

0:02:07.680,0:02:12.740
của kích thước nguyên tử là không gian rỗng. Ngoại trừ, nó thật sự không phải vậy

0:02:13.260,0:02:18.920
Cái mà chúng ta xem là khoảng trống thật ra là khoảng không gian được lấp đầy bởi các "trường biến động lượng tử"

0:02:18.980,0:02:23.600
trường mà có năng lượng tiềm năng, tự xuất hiện và tự tan biến

0:02:23.600,0:02:28.160
Những biến động này có sự ảnh hưởng căn bản đến cách những hạt mang điện tương tác

0:02:28.170,0:02:30.070
Nhưng đấy là chủ đề cho 1 video khác :D

0:02:30.400,0:02:34.120
Thế lõi nguyên tử và eletrons chiếm bao nhiêu không gian?

0:02:34.380,0:02:37.516
Nếu bạn trừ tất các không gian giữa các lõi nguyên tử

0:02:37.516,0:02:41.032
ra khỏi Empire State Building, nó sẽ lớn bằng 1 hạt gạo

0:02:41.312,0:02:44.780
Và tất cả nguyên tử của loài người sẽ chỉ chứa trong 1 cái muỗng trà mà thôi.

0:02:45.020,0:02:48.890
Có những vật thể đặc biệt khi những trạng thái như thế này tồn tại

0:02:49.073,0:02:52.646
Trong 1 ngôi sao neutron, lõi nguyên tử được nén rất chặt

0:02:52.646,0:02:57.180
đến nỗi khối lượng của ba Mặt Trời cộng lại có thể chứa vừa trong 1 vật thể có chiều rộng chỉ vài kilometers

0:02:57.440,0:03:00.840
Nhân tiên, nguyên tử trông như thế nào

0:03:00.980,0:03:03.320
Well, kiểu như này...

0:03:03.680,0:03:07.560
Electrons có tính chất như sóng, hay còn gọi là lưỡng tính sóng-hạt.

0:03:07.780,0:03:11.400
Chúng ta có thể tính toán vị trí của một electron vào 1 thời điểm nào đó

0:03:11.400,0:03:14.410
Những vị trí này gọi là orbitals

0:03:14.410,0:03:18.190
là nơi mà electrons có thể xuất hiện với xác suất 95%

0:03:18.320,0:03:21.053
Khả năng thấy 1 electron càng tiến tới 0%

0:03:21.053,0:03:23.376
thì chúng ta càng đi xa lõi nguyên tử

0:03:23.376,0:03:27.160
nhưng thật sự nó chẳng bao giờ đạt đến số 0. Nghĩa là, trong lý thuyết,

0:03:27.160,0:03:30.910
một electron của nguyên tử có thể ở tận bên kia vũ trụ

0:03:30.910,0:03:32.536
Okay, chờ một tý

0:03:32.536,0:03:36.082
Những thứ kỳ lạ này tạo nên vạn vật trong vũ trụ

0:03:36.252,0:03:38.321
Có hàng tá nguyên tố được biết đến

0:03:38.321,0:03:42.033
bạn chả cần nhiều hạt cơ bản, chỉ cần 3 thôi

0:03:42.570,0:03:46.419
Lấy 1 proton và 1 electron, và bạn có Hydrogen

0:03:46.540,0:03:49.860
Thêm 1 proton và 1 neutron, bạn có Helium

0:03:50.140,0:03:53.433
Thêm vài hạt, bạn được Carbon, thêm tý nữa, Fluorine

0:03:53.433,0:03:56.326
và nhiều hơn, Vàng, cứ thế.

0:03:56.326,0:03:59.420
Mọi nguyên tử của nguyên tố đều giống nhau

0:03:59.540,0:04:03.200
ví dụ mọi nguyên tử Hydrogen, đều chẳng khác gì

0:04:03.200,0:04:07.740
Hydrogen trong cơ thể bạn giống y chang Hydrogen trong Mặt Trời

0:04:08.040,0:04:11.000
Thấy rối chưa? Chúng tôi cũng vậy!

0:04:11.000,0:04:14.599
Không có gì trong phạm vi này của vũ trụ này lại có lý trong thế giới của chúng ta,

0:04:14.599,0:04:18.629
đấy là còn chưa bắt đầu nói đến cơ học lượng tử hay là particle zoo

0:04:18.629,0:04:19.881
những thứ còn kỳ lạ hơn nhiều!

0:04:20.384,0:04:24.550
Mô hình nguyên tử đã thay đổi được vài lần từ lần đầu chúng ta nhận ra nó

0:04:24.550,0:04:27.120
và mô hình hiện tại chắc chắn không phải là cái cuối cùng

0:04:27.130,0:04:29.903
Vậy hãy ủng hộ các nhà khoa học và nghiên cứu

0:04:29.903,0:04:33.256
chờ đợi những điều dị thường khác

0:04:33.256,0:04:37.691
về thế giới kỳ lạ này, nền tảng cơ bản cho sự tồn tại của chúng ta.

0:04:38.071,0:04:57.241
Vietsub by: @andrangea