[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:04.26,Default,,0000,0000,0000,,Atomet janë qesharakë\Ndhe jashtëzakonisht të vegjël. Dialogue: 0,0:00:04.26,0:00:10.50,Default,,0000,0000,0000,,Një qime floku e njeriut është e trashë sa rreth 500,000 \Natome karboni të vendosura mbi njëra-tjetrën. Dialogue: 0,0:00:10.50,0:00:15.70,Default,,0000,0000,0000,,Shikoni grushtin tuaj, përmban triliona dhe triliona atome. Dialogue: 0,0:00:15.70,0:00:20.10,Default,,0000,0000,0000,,Nëse një atom në të do të ishte i madh sa një gurë mermeri,\Nsa do të ishte i madh grushti yt? Dialogue: 0,0:00:20.10,0:00:24.75,Default,,0000,0000,0000,,Epo, sa madhësia e Tokës.\NHm... ende e vështirë ta imagjinoni? Dialogue: 0,0:00:24.75,0:00:27.05,Default,,0000,0000,0000,,Le të provojmë diçka ndryshe. Dialogue: 0,0:00:33.02,0:00:38.13,Default,,0000,0000,0000,,Shikoni gishtin tuaj të vogël.\NImagjinoni se maja e tij është e madhe sa dhoma në të cilën jeni tani. Dialogue: 0,0:00:38.13,0:00:44.40,Default,,0000,0000,0000,,Tani mbusheni dhomën me kokrra orizi.\NNjë kokërr orizi përfaqëson një qelizë në majën e gishtit tuaj. Dialogue: 0,0:00:44.40,0:00:48.18,Default,,0000,0000,0000,,Tani le ta afrojmë kamerën në kokrrën e orizit.\NDhe tani, një qelizë Dialogue: 0,0:00:48.18,0:00:50.75,Default,,0000,0000,0000,,është e madhe sa dhoma në të cilën jeni tani. Dialogue: 0,0:00:50.75,0:00:55.39,Default,,0000,0000,0000,,Le ta mbushim me oriz përsëri.\NKjo është përafërsisht madhësia e një proteine. Dialogue: 0,0:00:55.39,0:00:59.25,Default,,0000,0000,0000,,Dhe tani, le ti mbushim të gjitha hapësirat\Nndërmjet kokrrave të orizit Dialogue: 0,0:00:59.25,0:01:01.16,Default,,0000,0000,0000,,me kokrra rëre. Dialogue: 0,0:01:01.16,0:01:04.98,Default,,0000,0000,0000,,Kjo është përafërsisht se sa të vegjël janë atomet. Dialogue: 0,0:01:04.98,0:01:07.06,Default,,0000,0000,0000,,Prej qka përbëhet një atom? Dialogue: 0,0:01:07.06,0:01:12.51,Default,,0000,0000,0000,,Le të shtiremi se atomet duken kështu për një minutë,\Nqë ta kemi më të lehtë ta kuptojmë. Dialogue: 0,0:01:12.51,0:01:18.92,Default,,0000,0000,0000,,Një atom përmban 3 grimca kryesore:\NNeutronet, protonet dhe elektronet. Dialogue: 0,0:01:18.92,0:01:23.08,Default,,0000,0000,0000,,Protonet dhe neutronet ngjiten së bashku dhe formojnë berthamën e atomit, Dialogue: 0,0:01:23.08,0:01:25.02,Default,,0000,0000,0000,,të mbajtur së bashku nga bashkëveprimi i fortë, Dialogue: 0,0:01:25.02,0:01:28.59,Default,,0000,0000,0000,,një nga 4 forcat fundamentale të universit. Dialogue: 0,0:01:28.59,0:01:32.15,Default,,0000,0000,0000,,Ato përbëhen nga kuarket \Ndhe mbahen së bashku nga gluonet. Dialogue: 0,0:01:32.15,0:01:35.20,Default,,0000,0000,0000,,Askush nuk e di saktësisht se \Nsa të vogla janë kuarket.\N Dialogue: 0,0:01:35.20,0:01:38.68,Default,,0000,0000,0000,,Ne mendojmë se ato mund të jena pika,\Nsikur në gjeometri. Dialogue: 0,0:01:38.68,0:01:41.82,Default,,0000,0000,0000,,Provoni ti imagjinoni ato si zero dimensionale. Dialogue: 0,0:01:41.82,0:01:47.19,Default,,0000,0000,0000,,Ne dyshojmë se kuarket dhe elektronet janë \Nperbërësit më fundamentalë të materies në univers. Dialogue: 0,0:01:47.19,0:01:53.84,Default,,0000,0000,0000,,Elektronet e orbitojnë bërthamën e atomit.\NAto udhëtojnë me një shpejtësi rreth 2,200km/s Dialogue: 0,0:01:53.84,0:01:57.30,Default,,0000,0000,0000,,Shpejt mjaftueshëm sa të orbitojnë Tokën\Npër pak më shumë se 18 sekonda.\N Dialogue: 0,0:01:57.30,0:02:01.59,Default,,0000,0000,0000,,Sikurse kuarket, ne mendojmë se \Nelektronet janë grimca fundamentale. Dialogue: 0,0:02:01.59,0:02:07.88,Default,,0000,0000,0000,,99.999999999999 përqind Dialogue: 0,0:02:07.88,0:02:13.27,Default,,0000,0000,0000,,e vëllimit të një atomi është \Nhapësirë e zbrazët. Përpos se nuk është... Dialogue: 0,0:02:13.27,0:02:19.22,Default,,0000,0000,0000,,Ajo që ne e perceptojmë si zbrazëti është në fakt \Nnjë hapësirë e mbushur nga luhatje kuantike Dialogue: 0,0:02:19.22,0:02:23.80,Default,,0000,0000,0000,,fusha që kanë energji potenciale dhe \Nqë ndërtohen dhe treten spontanisht. Dialogue: 0,0:02:23.80,0:02:28.25,Default,,0000,0000,0000,,Keto luhatje kanë një ndikim fundamental \Nnë mënyrën se si grimcat e ngarkuara bashkëveprojnë.\N Dialogue: 0,0:02:28.25,0:02:30.47,Default,,0000,0000,0000,,Por kjo është temë për një video tjetër. Dialogue: 0,0:02:30.47,0:02:34.61,Default,,0000,0000,0000,,Sa hapësirë, saktësisht, zënë\Nbërthama dhe elektronet? \N Dialogue: 0,0:02:34.61,0:02:37.51,Default,,0000,0000,0000,,Nëse do të hiqnim të gjithë hapësirat \Nndërmjet bërthamave të atomeve Dialogue: 0,0:02:37.51,0:02:41.49,Default,,0000,0000,0000,,nga Empire State Building, ajo \Ndo të ishte e madhe sa një grimcë orizi. Dialogue: 0,0:02:41.49,0:02:45.01,Default,,0000,0000,0000,,Te gjitha atomet e njerëzimit \Ndo të pershtateshin në një lugë çaji.\N Dialogue: 0,0:02:45.01,0:02:49.14,Default,,0000,0000,0000,,Ka objekte ekstreme, \Nku gjendje si kjo faktikisht ekzistojnë. Dialogue: 0,0:02:49.14,0:02:52.72,Default,,0000,0000,0000,,Në një yll neutroni, bërthamat e atomeve\Njanë të shtypura aq dendësisht, Dialogue: 0,0:02:52.72,0:02:57.33,Default,,0000,0000,0000,,saqë masa e 3 diejve përshtatet\Nnë një objekt vetëm disa kilometra të gjerë. Dialogue: 0,0:02:57.33,0:03:01.04,Default,,0000,0000,0000,,Meqë ra fjala, si duken atomet?\N Dialogue: 0,0:03:01.04,0:03:03.65,Default,,0000,0000,0000,,Epo, diqka kështu. Dialogue: 0,0:03:03.65,0:03:07.58,Default,,0000,0000,0000,,Elektronet janë si një funksion valor\Ndhe grimcë në të njëjtën kohë.\N Dialogue: 0,0:03:07.58,0:03:11.57,Default,,0000,0000,0000,,Ne mund të kalkulojmë se ku një elektron\Nmund të jetë në çfarëdo momenti në kohë Dialogue: 0,0:03:11.57,0:03:14.36,Default,,0000,0000,0000,,Këto re të probabilitetit,\Ntë quajtura orbitale Dialogue: 0,0:03:14.36,0:03:18.34,Default,,0000,0000,0000,,janë ku elektronet mund të jenë \Nme një siguri prej 95% Dialogue: 0,0:03:18.34,0:03:21.10,Default,,0000,0000,0000,,Probabiliteti i gjetjes së një elektroni ju afrohet zeros Dialogue: 0,0:03:21.10,0:03:23.50,Default,,0000,0000,0000,,sa më larg që shkojmë nga bërthama e atomit Dialogue: 0,0:03:23.50,0:03:27.42,Default,,0000,0000,0000,,por kurrë nuk është zero, \Nqë domethënë se, në teori, Dialogue: 0,0:03:27.42,0:03:31.23,Default,,0000,0000,0000,,elektroni i një atomi mund të jetë\Nnë anën tjetër të universit. Dialogue: 0,0:03:31.23,0:03:32.96,Default,,0000,0000,0000,,Okej, prit një sekond.\N Dialogue: 0,0:03:32.96,0:03:36.20,Default,,0000,0000,0000,,Këto gjëra të çuditshme formojnë\Ntë gjithë materien në univers. Dialogue: 0,0:03:36.20,0:03:38.33,Default,,0000,0000,0000,,Për shumë elemente të njohura,\N Dialogue: 0,0:03:38.33,0:03:42.62,Default,,0000,0000,0000,,nuk të duhen shumë grimca kryesore, vetëm tre. Dialogue: 0,0:03:42.62,0:03:46.98,Default,,0000,0000,0000,,Merre një proton dhe një elektron,\Ndhe ke hidrogjenin.\N Dialogue: 0,0:03:46.98,0:03:49.94,Default,,0000,0000,0000,,Shto një proton dhe një neutron,\Ndhe ke heliumin. Dialogue: 0,0:03:49.94,0:03:53.54,Default,,0000,0000,0000,,Shto disa më shumë, ke karbonin.\NDisa më shumë, florin. Dialogue: 0,0:03:53.54,0:03:56.76,Default,,0000,0000,0000,,Edhe më shumë, arin, \Ndhe kështu me rradhë. Dialogue: 0,0:03:56.76,0:03:59.55,Default,,0000,0000,0000,,Dhe çdo atom i një elementi\Nështë i njëjtë. Dialogue: 0,0:03:59.55,0:04:03.15,Default,,0000,0000,0000,,Të gjithë atomet e hidrogjenit në univers,\Npër shembull, janë të njëjta. Dialogue: 0,0:04:03.15,0:04:08.02,Default,,0000,0000,0000,,Hidrogjeni në trupin tënd është saktësisht\Ni njëjtë me hidrogjenin në Diell. Dialogue: 0,0:04:08.02,0:04:11.28,Default,,0000,0000,0000,,A ndihesh i hutuar tani?\NNe sigurisht që po! Dialogue: 0,0:04:11.28,0:04:14.67,Default,,0000,0000,0000,,Asgjë në këtë madhësi të universit\Nnuk ka kuptim në botën tonë, Dialogue: 0,0:04:14.67,0:04:18.58,Default,,0000,0000,0000,,dhe as nuk kemi filluar që të flasim\Npër mekanikën kuantike apo për kopshtin e grimcave, Dialogue: 0,0:04:18.58,0:04:20.23,Default,,0000,0000,0000,,të cilat janë edhe më të çuditshme! Dialogue: 0,0:04:20.23,0:04:24.42,Default,,0000,0000,0000,,Modeli jonë i atomeve ka ndryshuar disa herë\Nqysh kur ne e përfytyruam së pari atë Dialogue: 0,0:04:24.42,0:04:27.12,Default,,0000,0000,0000,,dhe ai që është për momentin,\Nsigurisht që nuk do të jetë i fundit. Dialogue: 0,0:04:27.12,0:04:29.100,Default,,0000,0000,0000,,Kështu që le ti përkrahim \Nshkencëtarët dhe kërkimet Dialogue: 0,0:04:29.100,0:04:33.43,Default,,0000,0000,0000,,dhe të presim për valën tjetër \Ntë informacioneve të reja Dialogue: 0,0:04:33.43,0:04:38.85,Default,,0000,0000,0000,,për këtë botë të cuditshme \Nqë është baza e ekzistencës sonë.