0:00:00.240,0:00:04.040
ატომები წარმოუდგენლად მცირენი არიან.

0:00:04.180,0:00:06.760
ადამიანის თმის სისქე, დაახლოებით,

0:00:06.760,0:00:10.160
500 000 ჩამწკრივებულ ნახშირბადის ატომს უდრის.

0:00:10.460,0:00:15.400
შეხედეთ თქვენს მუშტს, ის შედგება ტრილიონობით და ტრილიონობით ატომისგან.

0:00:15.600,0:00:19.779
თუ თითოეული ატომის ზომა იქნება ერთი სანტიმეტრი, რამხელა იქნება თქვენი მუშტი?

0:00:19.920,0:00:24.820
ნუ... დედამიწის ზომის. ჰმ... მაინც რთული წარმოსადგენია?

0:00:24.820,0:00:26.260
მოდით სხვანაირად ვცადოთ:

0:00:32.659,0:00:34.116
შეხედეთ თქვენს ნეკს.

0:00:34.116,0:00:37.833
წარმოიდგინეთ რომ მისი დაბოლოება იმ ოთახის ხელაა, რომელშიც თქვენ იმყოფებით.

0:00:38.203,0:00:40.448
გაავსეთ ეს ოთახი ბრინჯის მარცვლებით.

0:00:40.818,0:00:43.715
თითოეული მარცვალი წარმოადგენს თქვენს უჯრედს.

0:00:44.313,0:00:46.305
ახლა კიდევ გავადიდოთ ეს მარცვლები.

0:00:46.475,0:00:50.137
და ახლა თითოეული უჯრედი ისეთივე დიდია, როგორიც ის ოთახი, სადაც იმყოფებით.

0:00:50.745,0:00:54.845
კვლავაც შევავსოთ ოთახი ბრინჯით. ახლა თითოეული მარცვალი პროტეინის ცილის ტოლია.

0:00:55.380,0:00:59.170
და ახლა შეავსეთ ყველა ის სიცარიელე ბრინჯის მარცვლებს შორის

0:00:59.174,0:01:00.549
წმინდა სილით.

0:01:00.989,0:01:04.208
დაახლოებით ასეთი პატარები არიან ატომები.

0:01:04.875,0:01:06.571
რისგან შედგებიან ატომები?

0:01:06.960,0:01:10.176
ერთი წუთით წარმოვიდგინოთ, რომ ატომები ასე გამოიყურებიან:

0:01:10.176,0:01:11.844
რათა გავხადოთ უფრო მარტივი გასაგები.

0:01:12.363,0:01:15.058
ატომი შედგება სამი ელემენტარული ნაწილაკისგან:

0:01:15.058,0:01:18.147
ნეიტრონების, პროტონების და ელექტრონებისგან.

0:01:18.917,0:01:22.915
ნეიტრონები და პროტონები ებმიან ერთმანეთს და ქმნიან ბირთვს,

0:01:22.915,0:01:24.993
ე.წ. ძლიერი ურთიერთქმედების წყალობით,

0:01:24.993,0:01:27.743
რომელიც ერთერთია ოთხი ფუნდამენტური ძალიდან სამყაროში.

0:01:28.340,0:01:31.683
ისინი შედგებიან კვარკებისგან და გადაბმულნი არიან გლუონებით.

0:01:31.683,0:01:35.026
ზუსტად არავინ იცის, რამდენად პატარები არიან კვარკები.

0:01:35.026,0:01:38.369
ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ისინი უნდა იყვნენ გეომეტრიული წერტილებივით.

0:01:38.369,0:01:41.529
სცადეთ მათი წარმოდგენა, ნულოვან განზომილებაში.

0:01:41.760,0:01:43.986
ჩვენ ვეჭვობთ, რომ კვარკები და ელექტრონები

0:01:43.986,0:01:46.707
მატერიის ყველაზე ფუნდამენტური ნაწილაკები არიან სამყაროში.

0:01:47.333,0:01:53.530
ბირთვის გარშემო ორბიტებზე, ელექტრონები მოძრაობენ 2,200 კმ/წ სიჩქარით.

0:01:53.530,0:01:57.120
საკმარისად სწრაფად, რომ დედამიწას 18 წამში შემოუფრინონ.

0:01:57.120,0:02:01.440
კვარკების მსგავსად, ელექტრონებზეც ვფიქრობთ, რომ ფუნდამენტური ნაწილაკები არიან.

0:02:01.640,0:02:07.680
ატომის 99.999999999999% [br]

0:02:07.680,0:02:12.740
ცარიელი სივრცეა ... მაგრამ მთლად ასეც არაა.

0:02:13.260,0:02:18.920
ის, რაც ჩვენ გვგონია სიცარიელე, სინამდვილეში სავსეა კვანტური ფლუქტუაციებით,

0:02:18.920,0:02:23.540
ველით, რომელსაც აქვს პოტენციური ენერგია, შეიქმნას და დაიშალოს სპონტანურად.

0:02:23.600,0:02:28.160
ამ ფლუქტუაციებს აქვს ფუნდამენტური ზემოქმედება ნაწილაკების ურთიერთქმედებაზე.

0:02:28.170,0:02:30.070
მაგრამ, ეს სხვა ვიდეოს თემაა.

0:02:30.400,0:02:34.120
რა სივრცეს ავსებენ ატომში ბირთვი და ელექტრონები?

0:02:34.380,0:02:37.516
თუ თქვენ გამოიღებთ ატომებიდან მთელ სივრცეს,

0:02:37.516,0:02:41.032
მაშინ ემფაიერ სთეით ბილდინგის ზომა შემცირდება ბრინჯის მარცვლამდე.

0:02:41.312,0:02:44.780
კაცობრიობის მთელი ატომები მოთავსდებოდა ჩაის კოვზზე.

0:02:45.020,0:02:48.890
არიან ექსტრემალური ობიექტები,რომლებიც ამ მდგომარეობაში არსებობენ.

0:02:49.073,0:02:52.646
ნეიტრონულ ვარსკვლავში ატომები ისე მჭიდროდ არიან განლაგებულნი,

0:02:52.646,0:02:57.180
რომ სამი მზის მასის სხეული რამოდენიმე კილომეტრის დიამეტრამდეა შეკუმშული.

0:02:57.440,0:03:00.840
სხვათა შორის, როგორ გამოიყურებიან ატომები?

0:03:00.980,0:03:03.320
ნუ, ამის მსგავსად.

0:03:03.680,0:03:07.560
ელექტრონები არიან როგორც ტალღის ფუნქციები და ნაწილაკები ერთდროულად.

0:03:07.780,0:03:11.400
ჩვენ შეგვიძლია გამოვთვალოთ თუ სად შეიძლება იყოს ელექტრონი დროის ნებისმიერ მომენტში.

0:03:11.400,0:03:14.410
ეს ალბათობების ღრუბლები,რომელთაც ეძახიან ორბიტალებს, არიან ადგილები,

0:03:14.410,0:03:18.190
სადაც ელექტრონები შეიძლება იყვნენ 95%- იანი ალბათობით.

0:03:18.320,0:03:21.053
ელექტრონის არსებობის ალბათობა უახლოვდება 0-ს,

0:03:21.053,0:03:23.376
რამდენადაც ვშორდებით ბირთვს,

0:03:23.376,0:03:27.160
მაგრამ სინამდვილეში არასოდეს უტოლდება მას, რაც ნიშნავს, რომ თეორიულად,

0:03:27.160,0:03:30.910
ატომის ელექტრონი შეიძლება იყოს სამყაროს მეორე მხარეს.

0:03:30.910,0:03:32.536
კარგით, მოიცადეთ ერთ წამს.

0:03:32.536,0:03:36.082
ეს უცნაური რამეები შეადგენენ სამყაროს მთელ მატერიას.

0:03:36.252,0:03:38.321
ათეულობით უკვე ცნობილი ელემენტისთვის,

0:03:38.321,0:03:42.033
არ გჭირდება ათეულობით ელემენტარული ნაწილაკი, მხოლოდ სამი.

0:03:42.570,0:03:46.419
აიღეთ ერთი პროტონი და ერთი ელექტრონი და თქვენ გაქვთ წყალბადი.

0:03:46.540,0:03:49.860
დაამატეთ პროტონი და ნეიტრონი, თქვენ გექნებათ ჰელიუმი.

0:03:50.140,0:03:53.433
დაამატეთ ცოტა კიდევ და მიიღებთ ნახშირბადს, კიდევ ცოტა და ფტორს,

0:03:53.433,0:03:56.326
უფრო მეტზე - ოქროს და ასე შ.

0:03:56.326,0:03:59.420
და ყველა ელემენტის ატომები ერთნაირია:

0:03:59.540,0:04:03.200
მაგ: წყალბადის ყველა ატომი სამყაროში ზუსტად ერთნაირია;

0:04:03.200,0:04:07.740
წყალბადი თქვენს სხეულში ზუსტად ისეთია, როგორიც მზეში.

0:04:08.040,0:04:11.000
დაბნეულად გრძნობთ თავს?[br]რასაკვირველია ჩვენც!

0:04:11.000,0:04:14.599
სამყაროს ამ მასშტაბებში,ჩვენს ყოველდღიურობაში, არაფერს აქვს აზრი.

0:04:14.599,0:04:18.629
ჩვენ კი კვანტურ მექანიკაზე, ან ნაწილაკების ზოოპარკზე საუბარიც კი არ დაგვიწყია,

0:04:18.629,0:04:19.881
რომლებიც კიდევ უფრო უცნაურია!

0:04:20.384,0:04:24.550
ატომების ჩვენეული მოდელი რამდენჯერმე შეიცვალა მას შემდეგ, რაც ჩვენ მასზე დავფიქრდით;

0:04:24.550,0:04:27.120
მიმდინარე მოდელი კი ნამდვილად არ იქნება უკანასკნელი.

0:04:27.130,0:04:29.903
ასე რომ, მოდით, მხარი დავუჭიროთ მეცნიერებს და კვლევას

0:04:29.903,0:04:33.256
და დაველოდოთ აურაცხელი ინფორმაციის ახალ ტალღას

0:04:33.256,0:04:37.720
ჩვენი უცნაური სამყაროს შესახებ, რომელიც ჩვენი არსებობის აუცილებელი წინაპირობაა.