[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:00.69,Default,,0000,0000,0000,,Nasze dotychczasowe rozważania o chemii
Dialogue: 0,0:00:00.69,0:00:03.66,Default,,0000,0000,0000,,Nasze dotychczasowe rozważania o chemii
Dialogue: 0,0:00:03.66,0:00:06.41,Default,,0000,0000,0000,,koncentrowały się wokół
Dialogue: 0,0:00:06.41,0:00:08.42,Default,,0000,0000,0000,,stabilności elektronów i sytuacji,
Dialogue: 0,0:00:08.42,0:00:10.34,Default,,0000,0000,0000,,w których elektrony tworzyły stabilne powłoki elektronowe.
Dialogue: 0,0:00:10.34,0:00:14.03,Default,,0000,0000,0000,,Ale jeśli przyjrzysz się dokładnie atomowi,
Dialogue: 0,0:00:14.03,0:00:16.40,Default,,0000,0000,0000,,okaże się, że elektrony
Dialogue: 0,0:00:16.40,0:00:19.25,Default,,0000,0000,0000,,nie są jego jedynymi składnikami.
Dialogue: 0,0:00:19.25,0:00:24.25,Default,,0000,0000,0000,,Wewnątrz jądra atomowego również są pewne oddziaływania
Dialogue: 0,0:00:24.25,0:00:27.14,Default,,0000,0000,0000,,i pewna niestabilność, którą czasem trzeba rozładować.
Dialogue: 0,0:00:27.14,0:00:28.74,Default,,0000,0000,0000,,I o tym właśnie będziemy rozmawiać
Dialogue: 0,0:00:28.74,0:00:31.42,Default,,0000,0000,0000,,w tym filmie.
Dialogue: 0,0:00:31.42,0:00:35.11,Default,,0000,0000,0000,,Ta tematyka wychodzi poza zakres
Dialogue: 0,0:00:35.11,0:00:37.45,Default,,0000,0000,0000,,pierwszej klasy chemii,
Dialogue: 0,0:00:37.45,0:00:39.57,Default,,0000,0000,0000,,ale dobrze jest mieć świadomość, że takie rzeczy w ogóle się dzieją.
Dialogue: 0,0:00:39.57,0:00:43.11,Default,,0000,0000,0000,,Kiedyś uczyliśmy się o siłach jądrowych,
Dialogue: 0,0:00:43.11,0:00:45.57,Default,,0000,0000,0000,,fizyce kwantowej i tym podobnych.
Dialogue: 0,0:00:45.57,0:00:49.28,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiaj możemy zacząć zastanawiać się, co dokładnie
Dialogue: 0,0:00:49.28,0:00:52.81,Default,,0000,0000,0000,,dzieje się z protonami i neutronami oraz kwarkami
Dialogue: 0,0:00:52.81,0:00:53.53,Default,,0000,0000,0000,,i w jaki sposób oddziałują ze sobą.
Dialogue: 0,0:00:53.53,0:00:55.50,Default,,0000,0000,0000,,Zastanówmy się przynajmniej
Dialogue: 0,0:00:55.50,0:01:00.89,Default,,0000,0000,0000,,nad różnymi drogami rozpadu jądra atomowego.
Dialogue: 0,0:01:00.89,0:01:03.88,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że mam zbiór protonów.
Dialogue: 0,0:01:03.88,0:01:06.83,Default,,0000,0000,0000,,Narysuję kilka protonów.
Dialogue: 0,0:01:06.83,0:01:09.59,Default,,0000,0000,0000,,Są już protony. Narysuję też neutrony.
Dialogue: 0,0:01:09.59,0:01:13.43,Default,,0000,0000,0000,,Użyję jakiegoś neutralnego koloru.
Dialogue: 0,0:01:13.43,0:01:16.78,Default,,0000,0000,0000,,Może szarawy byłby dobry?
Dialogue: 0,0:01:16.78,0:01:21.52,Default,,0000,0000,0000,,Rysuję więc neutrony.
Dialogue: 0,0:01:21.52,0:01:22.02,Default,,0000,0000,0000,,Ile mam protonów?
Dialogue: 0,0:01:22.02,0:01:24.30,Default,,0000,0000,0000,,Mam 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 protonów.
Dialogue: 0,0:01:24.30,0:01:32.41,Default,,0000,0000,0000,,Narysuję do tego 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 neutronów.
Dialogue: 0,0:01:32.41,0:01:34.87,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że to jest jądro atomowe naszego atomu.
Dialogue: 0,0:01:34.87,0:01:36.96,Default,,0000,0000,0000,,Jak pamiętacie z pierwszego filmu,
Dialogue: 0,0:01:36.96,0:01:39.86,Default,,0000,0000,0000,,który przygotowałem o atomie,
Dialogue: 0,0:01:39.86,0:01:43.32,Default,,0000,0000,0000,,trudno jest narysować atom,
Dialogue: 0,0:01:43.32,0:01:45.44,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ nie ma w nim jasno określonych granic.
Dialogue: 0,0:01:45.44,0:01:49.05,Default,,0000,0000,0000,,Elektron może być wszędzie,
Dialogue: 0,0:01:49.05,0:01:49.98,Default,,0000,0000,0000,,w każdym momencie może być wszędzie.
Dialogue: 0,0:01:49.98,0:01:52.74,Default,,0000,0000,0000,,Ale gdyby trzeba było okreslić, gdzie znajduje się elektron
Dialogue: 0,0:01:52.74,0:01:53.70,Default,,0000,0000,0000,,przez 90% czasu?
Dialogue: 0,0:01:53.70,0:01:55.68,Default,,0000,0000,0000,,Powiedziałbyś wtedy, że to jest promień
Dialogue: 0,0:01:55.68,0:01:57.75,Default,,0000,0000,0000,,albo że to jest średnica naszego atomu.
Dialogue: 0,0:01:57.75,0:02:00.53,Default,,0000,0000,0000,,W pierwszym filmie powiedzieliśmy sobie,
Dialogue: 0,0:02:00.53,0:02:05.45,Default,,0000,0000,0000,,że jądro jest nieskończenie małe w porównaniu w objętością,
Dialogue: 0,0:02:05.45,0:02:08.34,Default,,0000,0000,0000,,w której może się znajdować elektron przez 90% czasu.
Dialogue: 0,0:02:08.34,0:02:12.08,Default,,0000,0000,0000,,I naszym glównym wnioskiem było stwierdzenie,
Dialogue: 0,0:02:12.08,0:02:15.28,Default,,0000,0000,0000,,że każdy przedmiot, jaki widzimy, jest tak naprawdę... pusty.
Dialogue: 0,0:02:15.28,0:02:17.03,Default,,0000,0000,0000,,Wszystko to jest po prostu pustą przestrzenią.
Dialogue: 0,0:02:17.03,0:02:19.40,Default,,0000,0000,0000,,Chciałem to powtórzyć,
Dialogue: 0,0:02:19.40,0:02:23.66,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ ta nieskończenie mała kropka, o której wcześniej mówiliśmy,
Dialogue: 0,0:02:23.66,0:02:26.32,Default,,0000,0000,0000,,mimo że jest tylko niewielkim fragmentem całego atomu,
Dialogue: 0,0:02:26.32,0:02:29.03,Default,,0000,0000,0000,,to niesie w sobie prawie całą jego masę.
Dialogue: 0,0:02:29.03,0:02:31.89,Default,,0000,0000,0000,,To właśnie tutaj powiększyłem.
Dialogue: 0,0:02:31.89,0:02:34.24,Default,,0000,0000,0000,,To nie są atomy, to nie są elektrony.
Dialogue: 0,0:02:34.24,0:02:36.58,Default,,0000,0000,0000,,To jest jądro atomowe w powiększeniu.
Dialogue: 0,0:02:36.58,0:02:40.04,Default,,0000,0000,0000,,Okazuje się, że czasami jądro atomowe
Dialogue: 0,0:02:40.04,0:02:43.65,Default,,0000,0000,0000,,jest niestabilne i chce w jakiś sposób
Dialogue: 0,0:02:43.65,0:02:44.40,Default,,0000,0000,0000,,osiągnąć bardziej stabilną konfigurację.
Dialogue: 0,0:02:44.40,0:02:46.60,Default,,0000,0000,0000,,Nie będziemy się teraz zagłębiać w to,
Dialogue: 0,0:02:46.60,0:02:48.70,Default,,0000,0000,0000,,co oznacza niestabilność jądra atomowego.
Dialogue: 0,0:02:48.70,0:02:51.88,Default,,0000,0000,0000,,Ale żeby stać się bardziej stabilnym jądrem
Dialogue: 0,0:02:51.88,0:02:55.82,Default,,0000,0000,0000,,czasami emituje ono cząstki alfa,
Dialogue: 0,0:02:55.82,0:02:58.47,Default,,0000,0000,0000,,czyli inaczej: ulega rozpadowi alfa.
Dialogue: 0,0:02:58.47,0:03:04.44,Default,,0000,0000,0000,,Rozpad alfa.
Dialogue: 0,0:03:04.44,0:03:06.22,Default,,0000,0000,0000,,Emituje cząstki alfa,
Dialogue: 0,0:03:06.22,0:03:09.16,Default,,0000,0000,0000,,co pewnie brzmi dla ciebie ciekawie.
Dialogue: 0,0:03:09.16,0:03:12.45,Default,,0000,0000,0000,,Cząstka alfa to po prostu zbiór neutronów i protonów.
Dialogue: 0,0:03:12.45,0:03:16.69,Default,,0000,0000,0000,,Cząstka alfa to dwa neutrony i dwa protony.
Dialogue: 0,0:03:16.69,0:03:20.85,Default,,0000,0000,0000,,Te elementy jądra atomowego, które nie czuły się dobrze w jądrze atomowym,
Dialogue: 0,0:03:20.85,0:03:25.11,Default,,0000,0000,0000,,tworzą cząstkę alfa
Dialogue: 0,0:03:25.11,0:03:27.74,Default,,0000,0000,0000,,i ulegają emisji.
Dialogue: 0,0:03:27.74,0:03:30.07,Default,,0000,0000,0000,,Po prostu opuszczają jądro atomowe.
Dialogue: 0,0:03:30.07,0:03:33.87,Default,,0000,0000,0000,,Zastanówmy się, co się dzieje z atomem,
Dialogue: 0,0:03:33.87,0:03:36.05,Default,,0000,0000,0000,,kiedy następuje taka emisja.
Dialogue: 0,0:03:36.05,0:03:38.50,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że mam tu jakiś przypadkowy pierwiastek.
Dialogue: 0,0:03:38.50,0:03:40.31,Default,,0000,0000,0000,,Nazwę go E.
Dialogue: 0,0:03:40.31,0:03:43.02,Default,,0000,0000,0000,,Ten pierwiastek ma p protonów.
Dialogue: 0,0:03:43.02,0:03:45.66,Default,,0000,0000,0000,,Zaznaczę je kolorem protonów z rysunku.
Dialogue: 0,0:03:45.66,0:03:47.80,Default,,0000,0000,0000,,Ma p protonów.
Dialogue: 0,0:03:47.80,0:03:51.55,Default,,0000,0000,0000,,Ma też swoją liczbę masową,
Dialogue: 0,0:03:51.55,0:03:55.51,Default,,0000,0000,0000,,czyli sumę protonów i neutronów.
Dialogue: 0,0:03:55.51,0:03:59.48,Default,,0000,0000,0000,,Neutrony są tutaj szare.
Dialogue: 0,0:03:59.48,0:04:06.59,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy zachodzi przemiana alfa,
Dialogue: 0,0:04:06.59,0:04:08.18,Default,,0000,0000,0000,,co się dzieje z tym atomem?
Dialogue: 0,0:04:08.18,0:04:11.89,Default,,0000,0000,0000,,Liczba jego protonów zmniejsza się o dwa.
Dialogue: 0,0:04:11.89,0:04:16.04,Default,,0000,0000,0000,,Więc po przemianie alfa ma (p - 2) protonów.
Dialogue: 0,0:04:16.04,0:04:19.45,Default,,0000,0000,0000,,Liczba neutronów też zmniejsza się o dwa.
Dialogue: 0,0:04:19.45,0:04:21.32,Default,,0000,0000,0000,,To oznacza, że liczba masowa zmniejsza się o cztery.
Dialogue: 0,0:04:21.32,0:04:27.10,Default,,0000,0000,0000,,Mamy (p - 2) + (n - 2),
Dialogue: 0,0:04:27.10,0:04:28.94,Default,,0000,0000,0000,,czyli liczba masowa minus cztery.
Dialogue: 0,0:04:28.94,0:04:31.08,Default,,0000,0000,0000,,Masa tego atomu zmniesza się o 4.
Dialogue: 0,0:04:31.08,0:04:32.70,Default,,0000,0000,0000,,Tak naprawdę - robi się z niego zupełnie nowy pierwiastek!
Dialogue: 0,0:04:32.70,0:04:34.71,Default,,0000,0000,0000,,Pamiętaj, że pierwiastek jest zdefiniowany
Dialogue: 0,0:04:34.71,0:04:36.25,Default,,0000,0000,0000,,przez liczbę protonów.
Dialogue: 0,0:04:36.25,0:04:40.63,Default,,0000,0000,0000,,To oznacza, że w przemianie alfa, kiedy tracisz dwa neutrony
Dialogue: 0,0:04:40.63,0:04:43.30,Default,,0000,0000,0000,,i dwa protony, zmieniasz jeden pierwiastek w inny,
Dialogue: 0,0:04:43.30,0:04:44.46,Default,,0000,0000,0000,,bo zmieniasz liczbę protonów.
Dialogue: 0,0:04:44.46,0:04:46.86,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli oznaczę ten pierwiastek jako 1,
Dialogue: 0,0:04:46.86,0:04:50.59,Default,,0000,0000,0000,,to ten będzie nowym pierwiastkiem - pierwiastkiem 2.
Dialogue: 0,0:04:50.59,0:04:54.05,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślimy teraz, co powstaje
Dialogue: 0,0:04:54.05,0:04:58.60,Default,,0000,0000,0000,,podczas tej przemiany - emitujemy
Dialogue: 0,0:04:58.60,0:05:00.34,Default,,0000,0000,0000,,dwa protony i dwa neutrony.
Dialogue: 0,0:05:00.34,0:05:02.74,Default,,0000,0000,0000,,Czyli masa tej cząstki to będzie masa dwóch protonów
Dialogue: 0,0:05:02.74,0:05:04.79,Default,,0000,0000,0000,,i dwóch neutronów.
Dialogue: 0,0:05:04.79,0:05:05.83,Default,,0000,0000,0000,,Co w takim razie emitujemy?
Dialogue: 0,0:05:05.83,0:05:09.81,Default,,0000,0000,0000,,Emitujemy coś o masie równej 4.
Dialogue: 0,0:05:09.81,0:05:12.17,Default,,0000,0000,0000,,Co ma w sobie dwa protony i dwa neutrony?
Dialogue: 0,0:05:12.17,0:05:14.74,Default,,0000,0000,0000,,Przyznaję, że nie mam w głowie układu okresowego...
Dialogue: 0,0:05:14.74,0:05:14.88,Default,,0000,0000,0000,,Przyznaję, że nie mam w głowie układu okresowego...
Dialogue: 0,0:05:14.88,0:05:17.02,Default,,0000,0000,0000,,Zapomniałem go też wkleić do tego filmu.
Dialogue: 0,0:05:17.02,0:05:19.68,Default,,0000,0000,0000,,Ale nie zajmie ci dużo czasu, żeby się zorientować w układzie okresowym,
Dialogue: 0,0:05:19.68,0:05:23.28,Default,,0000,0000,0000,,że pierwiastek, który ma dwa protony w jądrze, to hel.
Dialogue: 0,0:05:23.28,0:05:25.59,Default,,0000,0000,0000,,Jego masa atomowa wynosi 4.
Dialogue: 0,0:05:25.59,0:05:29.39,Default,,0000,0000,0000,,Czyli cząstki alfa to tak naprawdę
Dialogue: 0,0:05:29.39,0:05:30.08,Default,,0000,0000,0000,,jądra atomu helu.
Dialogue: 0,0:05:30.08,0:05:31.88,Default,,0000,0000,0000,,To jest jądro atomowe helu.
Dialogue: 0,0:05:31.88,0:05:35.01,Default,,0000,0000,0000,,To jest jądro atomowe helu.
Dialogue: 0,0:05:35.01,0:05:39.17,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ jest to jądro atomowe
Dialogue: 0,0:05:39.17,0:05:43.42,Default,,0000,0000,0000,,i nie ma przy nim elektronów,
Dialogue: 0,0:05:43.42,0:05:44.95,Default,,0000,0000,0000,,to będzie to jon.
Dialogue: 0,0:05:44.95,0:05:48.49,Default,,0000,0000,0000,,Skoro nie ma tu elektronów,
Dialogue: 0,0:05:48.49,0:05:50.83,Default,,0000,0000,0000,,a ma dwa protony, to jego ładunek wynosi + 2.
Dialogue: 0,0:05:50.83,0:05:53.35,Default,,0000,0000,0000,,a ma dwa protony, to jego ładunek wynosi + 2.
Dialogue: 0,0:05:53.35,0:05:59.11,Default,,0000,0000,0000,,Czyli cząstka alfa to jon helu o ładunku +2,
Dialogue: 0,0:05:59.11,0:06:01.96,Default,,0000,0000,0000,,spontanicznie wyemitowany
Dialogue: 0,0:06:01.96,0:06:05.78,Default,,0000,0000,0000,,przez jądro atomu, które chciało być bardziej stabilne.
Dialogue: 0,0:06:05.78,0:06:07.67,Default,,0000,0000,0000,,To był jeden rodzaj rozpadu.
Dialogue: 0,0:06:07.67,0:06:08.85,Default,,0000,0000,0000,,Przyjrzyjmy się teraz innym.
Dialogue: 0,0:06:08.85,0:06:14.05,Default,,0000,0000,0000,,Narysuję tutaj inne jądro atomowe.
Dialogue: 0,0:06:14.05,0:06:17.64,Default,,0000,0000,0000,,Kilka neutronów.
Dialogue: 0,0:06:17.64,0:06:19.31,Default,,0000,0000,0000,,Kilka protonów.
Dialogue: 0,0:06:19.31,0:06:24.20,Default,,0000,0000,0000,,Kilka protonów.
Dialogue: 0,0:06:24.20,0:06:27.92,Default,,0000,0000,0000,,Czasami okazuje się, że jakiś neutron
Dialogue: 0,0:06:27.92,0:06:30.71,Default,,0000,0000,0000,,źle się czuje sam ze sobą.
Dialogue: 0,0:06:30.71,0:06:33.71,Default,,0000,0000,0000,,Patrzy sobie na to, co protony robią na co dzień,
Dialogue: 0,0:06:33.71,0:06:34.56,Default,,0000,0000,0000,,i mówi: "Wiesz co?
Dialogue: 0,0:06:34.56,0:06:37.78,Default,,0000,0000,0000,,Z jakiegoś powodu serce mi podpowiada, że tak naprawdę
Dialogue: 0,0:06:37.78,0:06:39.22,Default,,0000,0000,0000,,to powinienem być protonem.
Dialogue: 0,0:06:39.22,0:06:42.64,Default,,0000,0000,0000,,Gdybym był protonem, całe nasze jądro
Dialogue: 0,0:06:42.64,0:06:43.87,Default,,0000,0000,0000,,byłoby bardziej stabilne".
Dialogue: 0,0:06:43.87,0:06:46.86,Default,,0000,0000,0000,,Co robi taki neutron?
Dialogue: 0,0:06:46.86,0:06:49.18,Default,,0000,0000,0000,,Pamiętaj, że neutron nie ma ładunku.
Dialogue: 0,0:06:49.18,0:06:52.06,Default,,0000,0000,0000,,Żeby stać się naładowanym protonem, musi wyemitować elektron.
Dialogue: 0,0:06:52.06,0:06:54.07,Default,,0000,0000,0000,,Pewnie zaraz mi powiesz: "Sal, to wariactwo!
Dialogue: 0,0:06:54.07,0:06:55.76,Default,,0000,0000,0000,,Nie przypuszczałem, że neutrony
Dialogue: 0,0:06:55.76,0:06:56.90,Default,,0000,0000,0000,,mają w sobie jakieś elektrony!".
Dialogue: 0,0:06:56.90,0:06:58.05,Default,,0000,0000,0000,,A ja się z tobą zgadzam.
Dialogue: 0,0:06:58.05,0:06:58.81,Default,,0000,0000,0000,,To szaleństwo.
Dialogue: 0,0:06:58.81,0:07:01.75,Default,,0000,0000,0000,,Pewnego dnia będziemy się uczyć o tym,
Dialogue: 0,0:07:01.75,0:07:03.54,Default,,0000,0000,0000,,co znajduje się wewnątrz jądra atomowego.
Dialogue: 0,0:07:03.54,0:07:08.88,Default,,0000,0000,0000,,Teraz po prostu powiedzmy, że zachodzi emisja elektronu.
Dialogue: 0,0:07:08.88,0:07:10.21,Default,,0000,0000,0000,,To emituje elektron.
Dialogue: 0,0:07:10.21,0:07:12.73,Default,,0000,0000,0000,,To emituje elektron.
Dialogue: 0,0:07:12.73,0:07:15.46,Default,,0000,0000,0000,,Zaznaczamy tutaj, że jego masa wynosi praktycznie zero.
Dialogue: 0,0:07:15.46,0:07:17.83,Default,,0000,0000,0000,,Wiemy, że masa elektronu to nie jest zero,
Dialogue: 0,0:07:17.83,0:07:19.97,Default,,0000,0000,0000,,ale teraz mówimy o jednostce masy atomowej.
Dialogue: 0,0:07:19.97,0:07:25.13,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli proton ma masę równą 1, to masa elektronu wynosi 1/1836 masy protonu.
Dialogue: 0,0:07:25.13,0:07:25.94,Default,,0000,0000,0000,,Czyli jesteśmy gdzieś w okolicach zera.
Dialogue: 0,0:07:25.94,0:07:27.25,Default,,0000,0000,0000,,Mówimy, że elektron praktycznie nie ma masy.
Dialogue: 0,0:07:27.25,0:07:29.38,Default,,0000,0000,0000,,Chociaż jego masa nie jest zerowa.
Dialogue: 0,0:07:29.38,0:07:32.67,Default,,0000,0000,0000,,Ładunek elektronu to (-)1.
Dialogue: 0,0:07:32.67,0:07:34.37,Default,,0000,0000,0000,,można powiedzieć, że jego liczba atomowa
Dialogue: 0,0:07:34.37,0:07:35.20,Default,,0000,0000,0000,,wynosi (-)1.
Dialogue: 0,0:07:35.20,0:07:36.57,Default,,0000,0000,0000,,Emisja elektronu.
Dialogue: 0,0:07:36.57,0:07:39.76,Default,,0000,0000,0000,,Po wyemitowaniu elektronu neutron przestaje być obojętny
Dialogue: 0,0:07:39.76,0:07:41.02,Default,,0000,0000,0000,,i staje się protonem.
Dialogue: 0,0:07:41.02,0:07:44.49,Default,,0000,0000,0000,,i staje się protonem.
Dialogue: 0,0:07:44.49,0:07:47.09,Default,,0000,0000,0000,,A ten proces nazywa się rozpadem beta [przyp.tłum.: jest to rozpad beta minus].
Dialogue: 0,0:07:47.09,0:07:52.50,Default,,0000,0000,0000,,A ten proces nazywa się rozpadem beta [przyp.tłum.: jest to rozpad beta minus].
Dialogue: 0,0:07:52.50,0:07:56.78,Default,,0000,0000,0000,,Cząstka beta to ten wyemitowany elektron.
Dialogue: 0,0:07:56.78,0:08:00.48,Default,,0000,0000,0000,,Wracamy teraz do naszego przykładu z pierwiastkiem.
Dialogue: 0,0:08:00.48,0:08:03.94,Default,,0000,0000,0000,,Ma jakąś liczbę protonów
Dialogue: 0,0:08:03.94,0:08:05.98,Default,,0000,0000,0000,,i jakąś liczbę neutronów.
Dialogue: 0,0:08:05.98,0:08:08.34,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy weźmiesz sumę tych liczb,
Dialogue: 0,0:08:08.34,0:08:09.66,Default,,0000,0000,0000,,otrzymasz liczbę masową.
Dialogue: 0,0:08:09.66,0:08:13.48,Default,,0000,0000,0000,,Co się dzieje, gdy zchodzi przemiana beta?
Dialogue: 0,0:08:13.48,0:08:15.49,Default,,0000,0000,0000,,Czy zmienia się coś w protonach?
Dialogue: 0,0:08:15.49,0:08:18.89,Default,,0000,0000,0000,,Jasne! Mamy przecież o jeden proton więecej.
Dialogue: 0,0:08:18.89,0:08:20.50,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego, że jeden neutron stał się protonem.
Dialogue: 0,0:08:20.50,0:08:23.41,Default,,0000,0000,0000,,Teraz liczba protonów jest o 1 większa.
Dialogue: 0,0:08:23.41,0:08:25.19,Default,,0000,0000,0000,,Czy zmieniła się liczba masowa?
Dialogue: 0,0:08:25.19,0:08:26.72,Default,,0000,0000,0000,,Sprawdźmy to.
Dialogue: 0,0:08:26.72,0:08:28.75,Default,,0000,0000,0000,,Liczba neutronów zmalała o jeden,
Dialogue: 0,0:08:28.75,0:08:30.36,Default,,0000,0000,0000,,ale liczba protonów wzrosła o jeden.
Dialogue: 0,0:08:30.36,0:08:32.38,Default,,0000,0000,0000,,Czyli liczba masowa nie zmieniła się.
Dialogue: 0,0:08:32.38,0:08:36.79,Default,,0000,0000,0000,,Nadal wynosi ona p + N.
Dialogue: 0,0:08:36.79,0:08:39.91,Default,,0000,0000,0000,,Masa tego atomu się nie zmieniła - inaczej niż w przemianie alfa.
Dialogue: 0,0:08:39.91,0:08:42.68,Default,,0000,0000,0000,,Zmienił się natomiast pierwiastek,
Dialogue: 0,0:08:42.68,0:08:44.04,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ zmieniła się liczba protonów.
Dialogue: 0,0:08:44.04,0:08:47.98,Default,,0000,0000,0000,,Po raz kolejny mamy do czynienia z nowym pierwiastkiem
Dialogue: 0,0:08:47.98,0:08:49.47,Default,,0000,0000,0000,,- tym razem po przemianie beta.
Dialogue: 0,0:08:49.47,0:08:52.53,Default,,0000,0000,0000,,Zobaczmy teraz inną sytuację.
Dialogue: 0,0:08:52.53,0:08:57.36,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że mamy taka sytuację, w której jeden z tych protonówpatrzy na neutrony i mówi:
Dialogue: 0,0:08:57.36,0:09:00.75,Default,,0000,0000,0000,,"Wiesz co?
Dialogue: 0,0:09:00.75,0:09:02.24,Default,,0000,0000,0000,,Widzę, jak żyją sobie neutrony.
Dialogue: 0,0:09:02.24,0:09:04.17,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo mi się to podoba.
Dialogue: 0,0:09:04.17,0:09:13.91,Default,,0000,0000,0000,,Wydaje mi się, że bardziej pasowałbym do nich, ich społeczności...
Dialogue: 0,0:09:13.91,0:09:15.66,Default,,0000,0000,0000,,A do tego pewnie jądro byłoby wtedy bardziej szczęśliwe,
Dialogue: 0,0:09:15.66,0:09:17.16,Default,,0000,0000,0000,,gdybym był neutronem.
Dialogue: 0,0:09:17.16,0:09:19.77,Default,,0000,0000,0000,,Wszyscy bylibyśmy w bardziej stabilnych warunkach".
Dialogue: 0,0:09:19.77,0:09:23.66,Default,,0000,0000,0000,,Co się wtedy dzieje? Ten malutki proton,
Dialogue: 0,0:09:23.66,0:09:27.34,Default,,0000,0000,0000,,który czuje się niezbyt dobrze we własnej skórze,
Dialogue: 0,0:09:27.34,0:09:31.02,Default,,0000,0000,0000,,może wyemitować pozyton (nie myl z protonem).
Dialogue: 0,0:09:31.02,0:09:33.07,Default,,0000,0000,0000,,Emituje pozyton.
Dialogue: 0,0:09:33.07,0:09:34.67,Default,,0000,0000,0000,,Co to jest pozyton?
Dialogue: 0,0:09:34.67,0:09:36.39,Default,,0000,0000,0000,,To jest takie coś, co ma identyczną masę
Dialogue: 0,0:09:36.39,0:09:38.61,Default,,0000,0000,0000,,jak elektron.
Dialogue: 0,0:09:38.61,0:09:42.89,Default,,0000,0000,0000,,Czyli jego masa to 1/1836 masy protonu.
Dialogue: 0,0:09:42.89,0:09:46.20,Default,,0000,0000,0000,,Ale zapisujemy tutaj zero,
Dialogue: 0,0:09:46.20,0:09:47.83,Default,,0000,0000,0000,,bo taka masa jest bardzo bliska zeru.
Dialogue: 0,0:09:47.83,0:09:50.01,Default,,0000,0000,0000,,Pozyton ma ładunek dodatni (pozytywny, stąd nazwa).
Dialogue: 0,0:09:50.01,0:09:51.72,Default,,0000,0000,0000,,Nieco mylące jest to,
Dialogue: 0,0:09:51.72,0:09:52.63,Default,,0000,0000,0000,,że nadal zapisujemy tutaj symbol e.
Dialogue: 0,0:09:52.63,0:09:54.44,Default,,0000,0000,0000,,Zawsze, gdy widzę e, myślę o elektronie.
Dialogue: 0,0:09:54.44,0:09:56.72,Default,,0000,0000,0000,,Ale nie tym razem! Ponieważ e oznacza tutaj
Dialogue: 0,0:09:56.72,0:09:59.50,Default,,0000,0000,0000,,jednakowy typ cząstek - i po prostu pozyton
Dialogue: 0,0:09:59.50,0:10:00.83,Default,,0000,0000,0000,,zamiast ładunku ujemnego ma dodatni.
Dialogue: 0,0:10:00.83,0:10:02.08,Default,,0000,0000,0000,,To jest pozyton.
Dialogue: 0,0:10:02.08,0:10:04.98,Default,,0000,0000,0000,,To jest pozyton.
Dialogue: 0,0:10:04.98,0:10:08.45,Default,,0000,0000,0000,,Zaczynamy wchodzić w coraz bardziej egzotyczny świat
Dialogue: 0,0:10:08.45,0:10:10.21,Default,,0000,0000,0000,,przeróżnych cząstek.
Dialogue: 0,0:10:10.21,0:10:11.73,Default,,0000,0000,0000,,Ale to się naprawdę dzieje.
Dialogue: 0,0:10:11.73,0:10:15.92,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli proton emituje pozyton,
Dialogue: 0,0:10:15.92,0:10:19.37,Default,,0000,0000,0000,,to ucieka od niego cały ładunek dodatni
Dialogue: 0,0:10:19.37,0:10:26.33,Default,,0000,0000,0000,,i proton staje się neutronem.
Dialogue: 0,0:10:26.33,0:10:29.16,Default,,0000,0000,0000,,I to się nazywa emisja pozytonu (emisja pozytonowa).
Dialogue: 0,0:10:29.16,0:10:31.35,Default,,0000,0000,0000,,Emisja pozytonu jest łatwa do zapamiętania,
Dialogue: 0,0:10:31.35,0:10:33.51,Default,,0000,0000,0000,,bo jest po prostu... emisją pozytonu [przyp.tłum.: w Polsce ten proces nosi też nazwę przemiany beta plus].
Dialogue: 0,0:10:33.51,0:10:37.88,Default,,0000,0000,0000,,Zaczynamy znowu od pierwiastka E,
Dialogue: 0,0:10:37.88,0:10:41.50,Default,,0000,0000,0000,,który ma określoną liczbę protonów i neutronów.
Dialogue: 0,0:10:41.50,0:10:43.19,Default,,0000,0000,0000,,Jak będzie wyglądał nowy pierwiastek - po emisji pozytonu?
Dialogue: 0,0:10:43.19,0:10:46.06,Default,,0000,0000,0000,,Traci jeden proton, czyli mamy p - 1.
Dialogue: 0,0:10:46.06,0:10:47.77,Default,,0000,0000,0000,,Ten utracony proton staje się neutronem.
Dialogue: 0,0:10:47.77,0:10:49.62,Default,,0000,0000,0000,,Czyli p pomniejsza się o jeden,
Dialogue: 0,0:10:49.62,0:10:51.03,Default,,0000,0000,0000,,ale N zwiększa się o jeden.
Dialogue: 0,0:10:51.03,0:10:55.02,Default,,0000,0000,0000,,Liczba masowa nie ulega zmianie.
Dialogue: 0,0:10:55.02,0:10:57.55,Default,,0000,0000,0000,,Liczba masowa do p + N.
Dialogue: 0,0:10:57.55,0:11:00.50,Default,,0000,0000,0000,,Ale i tak mamy w efekcie inny pierwiastek.
Dialogue: 0,0:11:00.50,0:11:03.23,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy zachodzi przemiana beta minus,
Dialogue: 0,0:11:03.23,0:11:04.15,Default,,0000,0000,0000,,zwiększa się liczba protonów.
Dialogue: 0,0:11:04.15,0:11:06.70,Default,,0000,0000,0000,,Czyli przesuwamy się w prawą stronę układu okresowego,
Dialogue: 0,0:11:06.70,0:11:09.07,Default,,0000,0000,0000,,bo zwiększamy liczbę atomową.
Dialogue: 0,0:11:09.07,0:11:12.44,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy zachodzi przemiana beta plus,
Dialogue: 0,0:11:12.44,0:11:14.70,Default,,0000,0000,0000,,zmniejsza się liczba protonów.
Dialogue: 0,0:11:14.70,0:11:16.30,Default,,0000,0000,0000,,Powinienen to zapisać w obu tych reakacjach.
Dialogue: 0,0:11:16.30,0:11:17.51,Default,,0000,0000,0000,,Powinienen to zapisać w obu tych reakacjach.
Dialogue: 0,0:11:17.51,0:11:20.46,Default,,0000,0000,0000,,To jest rozpad beta plus,
Dialogue: 0,0:11:20.46,0:11:22.06,Default,,0000,0000,0000,,więc zostaję z jednym pozytonem.
Dialogue: 0,0:11:22.06,0:11:29.43,Default,,0000,0000,0000,,W rozpadzie beta minus zostaje mi natomiast elektron.
Dialogue: 0,0:11:29.43,0:11:30.67,Default,,0000,0000,0000,,Są zapisane w ten sam sposób.
Dialogue: 0,0:11:30.67,0:11:32.66,Default,,0000,0000,0000,,Wiesz, że to jest elektron, bo ma ładunek ujemny.
Dialogue: 0,0:11:32.66,0:11:33.89,Default,,0000,0000,0000,,A tu wiesz, że to pozyton,
Dialogue: 0,0:11:33.89,0:11:35.81,Default,,0000,0000,0000,,bo ma ładunek dodatni.
Dialogue: 0,0:11:35.81,0:11:38.17,Default,,0000,0000,0000,,Został nam jeszcze jeden rodzaj przemiany jądrowej,
Dialogue: 0,0:11:38.17,0:11:39.14,Default,,0000,0000,0000,,który powinieneś poznać.
Dialogue: 0,0:11:39.14,0:11:42.81,Default,,0000,0000,0000,,Ta przemiana nie powoduje zmiany
Dialogue: 0,0:11:42.81,0:11:43.97,Default,,0000,0000,0000,,liczby protonów ani liczby neutronów.
Dialogue: 0,0:11:43.97,0:11:46.94,Default,,0000,0000,0000,,Uwalnia się za to mnóstwo energii.
Dialogue: 0,0:11:46.94,0:11:48.35,Default,,0000,0000,0000,,Uwalnia się za to mnóstwo energii.
Dialogue: 0,0:11:48.35,0:11:50.16,Default,,0000,0000,0000,,Ta przemiana nazywa się przemianą gamma.
Dialogue: 0,0:11:50.16,0:11:52.51,Default,,0000,0000,0000,,Przemiana gamma oznacza, że zmienia się
Dialogue: 0,0:11:52.51,0:11:52.80,Default,,0000,0000,0000,,energia wewnątrz jądra atomowego.
Dialogue: 0,0:11:52.80,0:11:54.46,Default,,0000,0000,0000,,Może te cząstki przysuwają się do siebie...
Dialogue: 0,0:11:54.46,0:11:57.99,Default,,0000,0000,0000,,W jądrze atomowym zachodzą zmiany,
Dialogue: 0,0:11:57.99,0:12:03.18,Default,,0000,0000,0000,,które powodują wydzielenie fali elektromagnetycznej o wysokiej energii.
Dialogue: 0,0:12:03.18,0:12:05.82,Default,,0000,0000,0000,,Ta energia to właśnie promieniowanie gamma,
Dialogue: 0,0:12:05.82,0:12:08.23,Default,,0000,0000,0000,,inaczej nazywana kwantem gamma.
Dialogue: 0,0:12:08.23,0:12:09.45,Default,,0000,0000,0000,,Ma bardzo dużą energię.
Dialogue: 0,0:12:09.45,0:12:11.72,Default,,0000,0000,0000,,Promieniowanie gamma to coś, czego nie chciałbyś spotkać w okolicy.
Dialogue: 0,0:12:11.72,0:12:15.46,Default,,0000,0000,0000,,Jest tak silne, że może próbować cię zabić!
Dialogue: 0,0:12:15.46,0:12:17.13,Default,,0000,0000,0000,,Wszystko, co do tej pory robiliśmy, to teoria.
Dialogue: 0,0:12:17.13,0:12:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Przyjrzyjmy się teraz jakimś realnym problemom.
Dialogue: 0,0:12:20.00,0:12:21.75,Default,,0000,0000,0000,,Sprawdźmy, z jakimi przemianami mamy do czynienia.
Dialogue: 0,0:12:21.75,0:12:24.40,Default,,0000,0000,0000,,Mam tutaj beryl, którego liczba masowa
Dialogue: 0,0:12:24.40,0:12:26.90,Default,,0000,0000,0000,,wynosi 7.
Dialogue: 0,0:12:26.90,0:12:30.52,Default,,0000,0000,0000,,Beryl uległ przemianie do litu-7.
Dialogue: 0,0:12:30.52,0:12:31.44,Default,,0000,0000,0000,,Co się tutaj stało?
Dialogue: 0,0:12:31.44,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Masa pierwiastka jest taka sama,
Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:42.24,Default,,0000,0000,0000,,ale zmieniła się liczba protonów - z czterech na trzy.
Dialogue: 0,0:12:42.24,0:12:45.13,Default,,0000,0000,0000,,Mam teraz mniej protonów niż na początku.
Dialogue: 0,0:12:45.13,0:12:46.84,Default,,0000,0000,0000,,Ale masa atomu się nie zmieniła.
Dialogue: 0,0:12:46.84,0:12:49.10,Default,,0000,0000,0000,,To na pewno nie jest przemiana alfa.
Dialogue: 0,0:12:49.10,0:12:50.96,Default,,0000,0000,0000,,W przemianie alfa
Dialogue: 0,0:12:50.96,0:12:52.77,Default,,0000,0000,0000,,uwalniane jest całe jądro atomu helu.
Dialogue: 0,0:12:52.77,0:12:54.96,Default,,0000,0000,0000,,A tutaj? Co się uwalnia?
Dialogue: 0,0:12:54.96,0:12:57.41,Default,,0000,0000,0000,,Uwolnił się jeden ładunek dodatni,
Dialogue: 0,0:12:57.41,0:12:58.56,Default,,0000,0000,0000,,czyli pozyton.
Dialogue: 0,0:12:58.56,0:13:00.94,Default,,0000,0000,0000,,Mam to zapisane w tym równaniu.
Dialogue: 0,0:13:00.94,0:13:04.04,Default,,0000,0000,0000,,To jest pozyton.
Dialogue: 0,0:13:04.04,0:13:07.14,Default,,0000,0000,0000,,Czyli ta przemiana (berylu-7 w lit-7)
Dialogue: 0,0:13:07.14,0:13:09.76,Default,,0000,0000,0000,,to emisja pozytonu, przemiana beta plus.
Dialogue: 0,0:13:09.76,0:13:10.83,Default,,0000,0000,0000,,W porządku.
Dialogue: 0,0:13:10.83,0:13:12.40,Default,,0000,0000,0000,,Spójrzmy na następny przykład.
Dialogue: 0,0:13:12.40,0:13:19.87,Default,,0000,0000,0000,,Jest tutaj uran-238 i zmienia się w tor-234.
Dialogue: 0,0:13:19.87,0:13:25.14,Default,,0000,0000,0000,,Widzimy, że liczba masowa zmniejszyła się o 4,
Dialogue: 0,0:13:25.14,0:13:28.91,Default,,0000,0000,0000,,zmalała masa atomu
Dialogue: 0,0:13:28.91,0:13:31.27,Default,,0000,0000,0000,,i zmalała liczba atomowa - o 2.
Dialogue: 0,0:13:31.27,0:13:33.81,Default,,0000,0000,0000,,Zostało wyemitowane coś
Dialogue: 0,0:13:33.81,0:13:37.39,Default,,0000,0000,0000,,o masie atomowej 4
Dialogue: 0,0:13:37.39,0:13:39.68,Default,,0000,0000,0000,,i o liczbie atomowej 2 - czyli jądro helu.
Dialogue: 0,0:13:39.68,0:13:42.21,Default,,0000,0000,0000,,W takim razie jest to przemiana alfa.
Dialogue: 0,0:13:42.21,0:13:46.10,Default,,0000,0000,0000,,To tutaj to cząstka alfa.
Dialogue: 0,0:13:46.10,0:13:48.40,Default,,0000,0000,0000,,Ta przemiana to przykład rozpadu alfa.
Dialogue: 0,0:13:48.40,0:13:51.11,Default,,0000,0000,0000,,Teraz prawdopodobnie powiesz mi: "Sal, tutaj się dzieje
Dialogue: 0,0:13:51.11,0:13:51.85,Default,,0000,0000,0000,,coś dziwnego.
Dialogue: 0,0:13:51.85,0:13:56.63,Default,,0000,0000,0000,,Skoro zmniejszam liczbę protonów z 92 na 90,
Dialogue: 0,0:13:56.63,0:13:59.43,Default,,0000,0000,0000,,to i tak zostają mi 92 elektrony.
Dialogue: 0,0:13:59.43,0:14:02.75,Default,,0000,0000,0000,,Czy w takim razie nie powinno tu być ładunku (-)2?
Dialogue: 0,0:14:02.75,0:14:08.27,Default,,0000,0000,0000,,Albo tutaj, uwalniamy jądro helu,
Dialogue: 0,0:14:08.27,0:14:09.09,Default,,0000,0000,0000,,które nie ma elektronów.
Dialogue: 0,0:14:09.09,0:14:10.39,Default,,0000,0000,0000,,Jest to tylko jądro.
Dialogue: 0,0:14:10.39,0:14:12.70,Default,,0000,0000,0000,,Czyż to nie powinno mieć ładunku dodatniego?".
Dialogue: 0,0:14:12.70,0:14:15.18,Default,,0000,0000,0000,,Gdybyś tak powiedział, miałbyś rację.
Dialogue: 0,0:14:15.18,0:14:19.51,Default,,0000,0000,0000,,Ale rzeczywistość jest taka, że kiedy zachodzi ta przemiana,
Dialogue: 0,0:14:19.51,0:14:22.29,Default,,0000,0000,0000,,tor nie ma powodów,
Dialogue: 0,0:14:22.29,0:14:25.05,Default,,0000,0000,0000,,żeby trzymać przy sobie te dwa elektrony. Te elektrony
Dialogue: 0,0:14:25.05,0:14:26.84,Default,,0000,0000,0000,,uciekają, a tor staje się obojętny.
Dialogue: 0,0:14:26.84,0:14:30.48,Default,,0000,0000,0000,,A to jądro helu
Dialogue: 0,0:14:30.48,0:14:33.04,Default,,0000,0000,0000,,bardzo chce dostać dwa elektrony, żeby być stabilne.
Dialogue: 0,0:14:33.04,0:14:36.88,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego bardzo szybko zagarnia dla siebie tamte dwa elektrony
Dialogue: 0,0:14:36.88,0:14:38.46,Default,,0000,0000,0000,,i staje się stabilne.
Dialogue: 0,0:14:38.46,0:14:40.30,Default,,0000,0000,0000,,I dlatego możemy pisać tę przemianę w ten sposób.
Dialogue: 0,0:14:40.30,0:14:42.25,Default,,0000,0000,0000,,To teraz kolejny przykład.
Dialogue: 0,0:14:42.25,0:14:43.50,Default,,0000,0000,0000,,Mam tutaj jod.
Dialogue: 0,0:14:43.50,0:14:45.82,Default,,0000,0000,0000,,Mam tutaj jod.
Dialogue: 0,0:14:45.82,0:14:46.67,Default,,0000,0000,0000,,Zobaczmy, co się dzieje.
Dialogue: 0,0:14:46.67,0:14:51.02,Default,,0000,0000,0000,,Masa się nie zmienia.
Dialogue: 0,0:14:51.02,0:14:53.79,Default,,0000,0000,0000,,Czyli muszę mieć tutaj protony zmieniające się w neutrony
Dialogue: 0,0:14:53.79,0:14:55.56,Default,,0000,0000,0000,,lub neutrony zmieniające się w protony.
Dialogue: 0,0:14:55.56,0:14:58.81,Default,,0000,0000,0000,,Widzę też, że mam na początku 53 protony,
Dialogue: 0,0:14:58.81,0:15:00.80,Default,,0000,0000,0000,,a po przemianie jest ich 54.
Dialogue: 0,0:15:00.80,0:15:04.06,Default,,0000,0000,0000,,Czyli to neutron musiał się przekształcić w proton.
Dialogue: 0,0:15:04.06,0:15:06.83,Default,,0000,0000,0000,,Zniknął neutron, a powstał proton.
Dialogue: 0,0:15:06.83,0:15:09.16,Default,,0000,0000,0000,,Neutron przekształca się w proton
Dialogue: 0,0:15:09.16,0:15:11.62,Default,,0000,0000,0000,,i emituje przy tym elektron.
Dialogue: 0,0:15:11.62,0:15:13.36,Default,,0000,0000,0000,,Widać to w zapisie tej przemiany.
Dialogue: 0,0:15:13.36,0:15:16.88,Default,,0000,0000,0000,,Został wyemitowany elektron.
Dialogue: 0,0:15:16.88,0:15:19.13,Default,,0000,0000,0000,,Czyli jest to przemiana beta minus.
Dialogue: 0,0:15:19.13,0:15:20.38,Default,,0000,0000,0000,,To jest cząstka beta minus.
Dialogue: 0,0:15:20.38,0:15:25.58,Default,,0000,0000,0000,,To jest cząstka beta minus.
Dialogue: 0,0:15:25.58,0:15:26.75,Default,,0000,0000,0000,,Ciągle jest ten sam sposób myślenia.
Dialogue: 0,0:15:26.75,0:15:32.78,Default,,0000,0000,0000,,Zmienia się liczba atomowa z 53 na 54.
Dialogue: 0,0:15:32.78,0:15:34.44,Default,,0000,0000,0000,,Mam więc dodatkowy proton.
Dialogue: 0,0:15:34.44,0:15:35.75,Default,,0000,0000,0000,,Czy nie powinno być tu dodatniego ładunku?
Dialogue: 0,0:15:35.75,0:15:36.48,Default,,0000,0000,0000,,Mógłby być.
Dialogue: 0,0:15:36.48,0:15:40.81,Default,,0000,0000,0000,,Ale proces jest bardzo szybki. W naczyniu mamy mnóstwo takich atomów
Dialogue: 0,0:15:40.81,0:15:42.74,Default,,0000,0000,0000,,i mnóstwo elektronów. Na pewno jakiś elektron
Dialogue: 0,0:15:42.74,0:15:45.95,Default,,0000,0000,0000,,zostanie złapany przez utworzony atom,
Dialogue: 0,0:15:45.95,0:15:47.08,Default,,0000,0000,0000,,dzięki czemu ten atom będzie stabilny.
Dialogue: 0,0:15:47.08,0:15:48.89,Default,,0000,0000,0000,,Ale masz całkowitą rację, że przez pewien krótki czas
Dialogue: 0,0:15:48.89,0:15:51.69,Default,,0000,0000,0000,,to będzie jon.
Dialogue: 0,0:15:51.69,0:15:52.90,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze jeden przykład.
Dialogue: 0,0:15:52.90,0:15:57.21,Default,,0000,0000,0000,,Mamy tu radon-222, jego liczba atomowa to 86.
Dialogue: 0,0:15:57.21,0:16:01.72,Default,,0000,0000,0000,,Radon przechodzi w polon-218 o liczbie atomowej 84.
Dialogue: 0,0:16:01.72,0:16:03.54,Default,,0000,0000,0000,,To bardzo interesujący przykład.
Dialogue: 0,0:16:03.54,0:16:08.38,Default,,0000,0000,0000,,Polon wziął swoją nazwę od Polski, od Marii Skłodowskiej-Curie.
Dialogue: 0,0:16:08.38,0:16:11.22,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy Skłodowska odkryła polon, Polska nie istniała.
Dialogue: 0,0:16:11.22,0:16:15.12,Default,,0000,0000,0000,,To był koniec XIX wieku.
Dialogue: 0,0:16:15.12,0:16:15.91,Default,,0000,0000,0000,,Polski nie było na mapach świata.
Dialogue: 0,0:16:15.91,0:16:19.54,Default,,0000,0000,0000,,Była rozdzielona pomiędzy Prusy, Rosję i Austrię.
Dialogue: 0,0:16:19.54,0:16:21.59,Default,,0000,0000,0000,,Skłodowska chciała pokazać, że Polacy istnieją,
Dialogue: 0,0:16:21.59,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,że są jednym narodem.
Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:27.17,Default,,0000,0000,0000,,Odkryła, że polon powstaje
Dialogue: 0,0:16:27.17,0:16:27.73,Default,,0000,0000,0000,,z rozpadu radonu.
Dialogue: 0,0:16:27.73,0:16:31.43,Default,,0000,0000,0000,,I nazwała nowy pierwiastek imieniem swojej ojczyzny, czyli Polski.
Dialogue: 0,0:16:31.43,0:16:33.88,Default,,0000,0000,0000,,Taki jest przywilej przy odkrywaniu nowych pierwiastków - możesz nadawać im nazwy.
Dialogue: 0,0:16:33.88,0:16:35.09,Default,,0000,0000,0000,,Ale wracamy do przykładu.
Dialogue: 0,0:16:35.09,0:16:35.93,Default,,0000,0000,0000,,Co się tutaj dzieje?
Dialogue: 0,0:16:35.93,0:16:39.21,Default,,0000,0000,0000,,Masa atomowa obniża się o 4.
Dialogue: 0,0:16:39.21,0:16:41.43,Default,,0000,0000,0000,,Liczba atomowa obniża się o 2.
Dialogue: 0,0:16:41.43,0:16:44.58,Default,,0000,0000,0000,,Po raz kolejny mamy do czynienia z emisją cząstki alfa.
Dialogue: 0,0:16:44.58,0:16:47.07,Default,,0000,0000,0000,,Cząstka alfa to jądro helu, czyli coś,
Dialogue: 0,0:16:47.07,0:16:51.16,Default,,0000,0000,0000,,co ma masę równą 4, a liczbę atomową równą 2.
Dialogue: 0,0:16:51.16,0:16:52.10,Default,,0000,0000,0000,,I jest!
Dialogue: 0,0:16:52.10,0:16:55.95,Default,,0000,0000,0000,,Czyli to jest rozpad alfa.
Dialogue: 0,0:16:55.95,0:16:57.81,Default,,0000,0000,0000,,Moglibyśmy to zapisać jako jądro helu.
Dialogue: 0,0:16:57.81,0:16:59.14,Default,,0000,0000,0000,,Jądro nie ma elektronów.
Dialogue: 0,0:16:59.14,0:17:00.82,Default,,0000,0000,0000,,Moglibyśmy też powiedzieć, że tutaj jest ładunek ujemny.
Dialogue: 0,0:17:00.82,0:17:02.99,Default,,0000,0000,0000,,Ale robiliśmy już podobne przykłady.