WEBVTT

00:00:14.196 --> 00:00:16.413
Ja sam sa južne strane Čikaga

00:00:17.009 --> 00:00:21.176
i u sedmom razredu sam imala
najbolju drugaricu koja se zvala Dženi

00:00:21.176 --> 00:00:23.942
koja je živela
na jugozapadnoj strani Čikaga.

00:00:24.803 --> 00:00:26.690
Dženi je bila bela,

00:00:26.690 --> 00:00:30.743
i ako znate bilo šta
o podeljenoj demografiji Čikaga,

00:00:30.743 --> 00:00:33.897
znate da nema mnogo crnih ljudi

00:00:33.897 --> 00:00:35.813
koji žive na jugozapadnoj strani Čikaga.

00:00:35.813 --> 00:00:37.398
Ali je Dženi bila moja drugarica

00:00:37.398 --> 00:00:42.341
i mi bismo se družile s vremena na vreme
nakon škole i vikendima.

00:00:42.341 --> 00:00:45.569
I tako smo jednog dana
bile u njenoj dnevnoj sobi,

00:00:45.569 --> 00:00:48.723
pričale o stvarima
koje se tiču trinaestogodišnjakinja

00:00:48.723 --> 00:00:51.995
i Dženina mlađa sestra Rozi
je bila u sobi sa nama

00:00:51.995 --> 00:00:54.863
i sedela je iza mene,
igrala se mojom kosom,

00:00:54.863 --> 00:00:59.019
a ja nisam mnogo razmišljala
o tome šta ona radi.

00:00:59.776 --> 00:01:02.002
Ali tokom pauze u razgovoru,

00:01:02.002 --> 00:01:04.534
Rozi me je potapšala po ramenu.

00:01:04.534 --> 00:01:07.092
Rekla je: „Mogu li da te pitam nešto?“

00:01:07.521 --> 00:01:09.496
Ja sam rekla: „Da, Rozi. Naravno.“

00:01:10.130 --> 00:01:11.804
„Jesi li ti crna?“

00:01:11.804 --> 00:01:13.958
(Smeh)

00:01:13.958 --> 00:01:15.880
Svi u sobi su se sledili.

00:01:15.880 --> 00:01:17.106
Tišina.

00:01:18.173 --> 00:01:20.621
Dženina i Rozina mama nije bila daleko.

00:01:20.621 --> 00:01:23.584
Bila je u kuhinji, načula je razgovor

00:01:23.584 --> 00:01:24.941
i bila je prestravljena.

00:01:25.714 --> 00:01:29.433
Rekla je: „Rozi! Ne možeš
da postavljaš ljudima takva pitanja.“

00:01:30.003 --> 00:01:33.742
A Dženi je bila moja drugarica
i znam da joj je bilo veoma neprijatno.

00:01:33.742 --> 00:01:38.022
Bilo mi je pomalo žao nje,
ali zapravo se nisam uvredila.

00:01:38.022 --> 00:01:42.989
Shvatila sam da nije Rozina krivica
što u deset kratkih godina na zemlji,

00:01:42.989 --> 00:01:45.611
živeći na jugozapadnoj strani Čikaga,

00:01:45.611 --> 00:01:48.833
nije bila stopostotno sigurna
kako izgleda crna osoba.

00:01:48.833 --> 00:01:50.321
To je fer.

00:01:50.321 --> 00:01:52.727
Ali ono što me je više iznenadilo,

00:01:52.727 --> 00:01:57.103
tokom sveg ovog vremena koje sam provela
sa porodicom Dženi i Rozi -

00:01:57.103 --> 00:01:58.546
družila se sa njima,

00:01:58.546 --> 00:01:59.907
igrala se sa njima,

00:01:59.907 --> 00:02:02.507
čak fizički dolazila u kontakt sa njima -

00:02:02.507 --> 00:02:07.074
sve dok Rozi nije dotakla moju kosu,

00:02:07.074 --> 00:02:09.625
nije joj palo na pamet
da me pita da li sam crna.

00:02:10.993 --> 00:02:13.681
To je bio prvi put da sam shvatila

00:02:13.681 --> 00:02:16.623
koliko veliku ulogu
tekstura moje kose igra

00:02:16.623 --> 00:02:18.549
u potvrđivanju moje etničke pripadnosti,

00:02:18.549 --> 00:02:23.242
ali i da će odigrati ključnu ulogu
u načinu na koji me vide drugi u društvu.

00:02:24.689 --> 00:02:26.956
Garet A. Morgan i Madam Sidžej Voker

00:02:26.956 --> 00:02:31.989
bili su pioniri industrije za negu
crnačke kose i lepotu ranih 1900-tih.

00:02:31.989 --> 00:02:35.937
Oni su poznati kao pronalazači
krema za kosu sa hemijskom osnovom

00:02:35.937 --> 00:02:37.461
i alatki za ispravljanje kose

00:02:37.461 --> 00:02:41.027
dizajniranih da trajno
ili delimično trajno

00:02:41.027 --> 00:02:43.808
promene teksturu crnačke kose.

00:02:45.037 --> 00:02:48.734
Često kada razmišljamo
o istoriji crnih ljudi u Americi,

00:02:48.734 --> 00:02:53.762
mislimo na užasna dela i brojne nepravde

00:02:53.762 --> 00:02:58.040
koje smo iskusili kao obojeni ljudi
zbog boje naše kože,

00:02:58.040 --> 00:03:01.617
kada je zapravo u Americi
nakon građanskog rata

00:03:01.617 --> 00:03:06.179
kosa afroameričkog muškarca ili žene

00:03:06.761 --> 00:03:11.754
bila poznata kao „karakteristika
koja odaje“ status crnca,

00:03:11.754 --> 00:03:13.768
više nego boja kože.

00:03:14.789 --> 00:03:17.139
I pre nego što su oni bili važan deo

00:03:17.139 --> 00:03:21.111
multimilijarderske industrije
za negu kose,

00:03:21.111 --> 00:03:23.839
naše oslanjanje na sredstva i proizvode

00:03:23.839 --> 00:03:27.162
kao što su kreme
za ispravljanje kose ili prese

00:03:27.162 --> 00:03:31.625
više je bilo vezano
za naš opstanak i napredak kao rase

00:03:31.625 --> 00:03:33.697
u postrobovlasničkoj Americi.

00:03:35.430 --> 00:03:38.914
Tokom godina, navikli smo se na ovu ideju

00:03:38.914 --> 00:03:44.106
da ravnija i duža kosa
znači i bolja i lepša.

00:03:45.606 --> 00:03:48.602
Postali smo opsednuti kao kultura

00:03:48.602 --> 00:03:51.916
ovom idejom da imamo
ono što volimo da zovemo

00:03:52.443 --> 00:03:53.760
„dobra kosa“.

00:03:55.392 --> 00:03:56.985
Ovo suštinski znači:

00:03:56.985 --> 00:04:00.180
što su opuštenije lokne, to je bolja kosa.

00:04:01.520 --> 00:04:05.356
I dopustili smo da ove
institucionalizovane ideje

00:04:05.356 --> 00:04:07.885
formiraju lažan smisao za hijerarhiju

00:04:07.885 --> 00:04:12.829
koji će odrediti šta će se smatrati
dobrom vrstom kose,

00:04:13.304 --> 00:04:14.854
a šta neće.

00:04:17.104 --> 00:04:20.327
Što je još gore, dopustili smo
ovim lažnim ideologijama

00:04:20.327 --> 00:04:22.960
da napadnu percepciju nas samih,

00:04:22.960 --> 00:04:26.501
a i dalje nastavljaju da inficiraju
naš kulturni identitet

00:04:26.501 --> 00:04:28.783
kao afroameričkih žena danas.

00:04:30.408 --> 00:04:31.881
I šta smo mi uradile?

00:04:31.881 --> 00:04:35.893
Išle smo u frizerski salon
na šest do osam nedelja,

00:04:35.893 --> 00:04:37.363
obavezno,

00:04:37.363 --> 00:04:40.778
da izložimo svoje lobanje
teškim hemikalijama za ispravljanje

00:04:40.778 --> 00:04:42.676
počevši vrlo rano -

00:04:42.676 --> 00:04:44.677
ponekad sa osam, 10 godina -

00:04:44.677 --> 00:04:47.740
što će dovesti do gubitka kose,

00:04:48.854 --> 00:04:50.070
ćelavosti,

00:04:50.070 --> 00:04:52.270
ponekad čak i opekotina na lobanji.

00:04:52.907 --> 00:04:57.639
Mi pržimo svoju kosu na temperaturama
od 230 stepeni Celzijusovih ili više

00:04:57.639 --> 00:04:58.832
gotovo svakodnevno,

00:04:58.832 --> 00:05:01.070
kako bismo održale ravnu kosu.

00:05:01.902 --> 00:05:06.686
Ili jednostavno prekrivamo svoju kosu
perikama ili umecima,

00:05:06.686 --> 00:05:09.466
a korenu dopuštamo da diše
jedino kada smo same,

00:05:09.466 --> 00:05:12.580
kada niko ne zna
šta se zapravo događa tamo ispod.

00:05:14.036 --> 00:05:17.310
Usvojile smo ovu praksu
u sopstvenim zajednicama,

00:05:17.310 --> 00:05:22.091
pa tako nije ni čudo
zašto danas tipična idealna slika

00:05:22.710 --> 00:05:25.348
profesionalne crne žene,

00:05:25.348 --> 00:05:27.230
naročito u korporativnoj Americi,

00:05:27.230 --> 00:05:29.443
često izgleda ovako,

00:05:30.581 --> 00:05:32.480
radije nego ovako.

00:05:33.550 --> 00:05:36.331
A zasigurno ne izgleda ovako.

00:05:37.771 --> 00:05:39.546
U septembru ove godine,

00:05:39.546 --> 00:05:42.116
federalni sud je doneo odluku
da je u skladu sa zakonom

00:05:42.116 --> 00:05:46.536
da kompanija diskriminiše
zapošljavanje osobe

00:05:46.536 --> 00:05:49.810
ukoliko on ili ona nosi dredove.

00:05:51.010 --> 00:05:52.023
U tom slučaju,

00:05:52.023 --> 00:05:54.560
menadžerka za zapošljavanje
u Mobilu u Alabami

00:05:54.560 --> 00:05:56.513
zvanično govori:

00:05:57.280 --> 00:05:59.292
„Ne kažem da su tvoji neuredni,

00:05:59.940 --> 00:06:01.506
ali...

00:06:01.506 --> 00:06:03.002
znaš na šta mislim.“

00:06:04.910 --> 00:06:07.150
Pa, o čemu je pričala?

00:06:08.100 --> 00:06:10.040
Da li je mislila da su ružni?

00:06:11.380 --> 00:06:16.020
Ili možda su samo previše afrocentrični

00:06:16.020 --> 00:06:18.270
i crnački za njen ukus.

00:06:18.950 --> 00:06:20.886
Ili možda nema veze sa afrocentričnošću

00:06:20.886 --> 00:06:23.422
i više je samo u vezi sa tim
što je previše „urbano“

00:06:23.422 --> 00:06:24.822
za profesionalnu sredinu.

00:06:26.270 --> 00:06:30.036
Možda se iskreno brinula
da izgledaju „strašno“

00:06:30.036 --> 00:06:33.706
i da će zastrašiti klijente
i njihovu bazu mušterija.

00:06:35.264 --> 00:06:40.430
Sve ove reči su one
koje se prečesto dovode u vezu

00:06:40.430 --> 00:06:44.000
sa stigmom koja se kači
za prirodne frizure.

00:06:44.600 --> 00:06:45.800
I to...

00:06:46.350 --> 00:06:48.310
to mora da se promeni.

00:06:49.832 --> 00:06:51.168
Godine 2013,

00:06:51.168 --> 00:06:55.574
belačka studija koju je objavio
Deloitov liderski centar za inkluziju,

00:06:55.574 --> 00:06:59.120
ispitala je 3 000 pojedinaca
na izvršnim pozicijama

00:06:59.120 --> 00:07:01.662
u vezi sa prekrivanjem na radnom mestu

00:07:01.662 --> 00:07:06.320
u pogledu izgleda, stavova,
pripadnosti i udruživanja.

00:07:06.859 --> 00:07:10.036
Razmatrajući prekrivanje izgleda,

00:07:10.060 --> 00:07:11.346
studija je pokazala

00:07:11.346 --> 00:07:17.276
da 67% obojenih žena
prikriva na radnom mestu

00:07:17.310 --> 00:07:18.590
svoj izgled.

00:07:19.886 --> 00:07:23.816
Od ukupnog broja ispitanih
koji su priznali prikrivanje svog izgleda,

00:07:24.450 --> 00:07:28.601
82% je reklo da je donekle
do izuzetno važno

00:07:28.601 --> 00:07:31.800
za njih da čine to
kako bi profesionalno napredovali.

00:07:34.930 --> 00:07:37.487
Ovo je Ursula Berns.

00:07:38.301 --> 00:07:41.146
Ona je prva afroamerička žena

00:07:41.146 --> 00:07:43.826
koja je direktorka kompanije
na listi Fortune 500 -

00:07:43.826 --> 00:07:45.058
kompanije Ziroks.

00:07:45.545 --> 00:07:47.700
Poznata je po prepoznatljivom izgledu,

00:07:47.700 --> 00:07:49.259
ovom koji vidite ovde.

00:07:49.259 --> 00:07:53.729
Kratka, lepo skraćena,
dobro ošišana afrička frizura.

00:07:54.509 --> 00:07:57.750
Gospođa Berns je ono što volimo
da zovemo „prirodna devojka“.

00:07:58.498 --> 00:08:01.964
Ona utabava put i pokazuje šta je moguće

00:08:01.964 --> 00:08:05.550
za afroameričke žene koje se trude
da se popnu na korporativnoj lestvici,

00:08:05.550 --> 00:08:08.530
ali i dalje žele da nose prirodne frizure.

00:08:09.980 --> 00:08:13.699
Ali danas većina afroameričkih žena

00:08:14.166 --> 00:08:18.794
koje mi i dalje posmatramo
kao vođe, ikone i uzore,

00:08:18.794 --> 00:08:21.594
i dalje biraju ravnu kosu.

00:08:22.078 --> 00:08:25.073
Možda je to zato što one tako žele -

00:08:25.073 --> 00:08:28.238
ovo je iskreno ono
kako se one osećaju najbolje -

00:08:28.238 --> 00:08:29.890
ali možda -

00:08:29.890 --> 00:08:31.504
a mogla bih da se kladim -

00:08:31.554 --> 00:08:34.298
deo njih oseća kao da to moraju

00:08:34.843 --> 00:08:38.935
da bi dostigle nivo uspeha
koji imaju danas.

00:08:41.389 --> 00:08:46.133
Postoji pokret za prirodnu kosu
koji se širi zemljom

00:08:46.615 --> 00:08:48.910
i takođe u nekim mestima u Evropi.

00:08:49.771 --> 00:08:54.792
Milioni žena ispituju
šta znači prelazak na prirodnu kosu

00:08:54.792 --> 00:08:58.968
i skraćuju godine i godine
suvih, oštećenih krajeva

00:08:58.968 --> 00:09:01.218
kako bi povratile svoje prirodne lokne.

00:09:02.185 --> 00:09:06.610
Znam to jer ja zagovaram
i ambasador sam ovog pokreta

00:09:06.610 --> 00:09:08.553
otprilike protekle tri godine.

00:09:09.920 --> 00:09:15.322
Nakon 27 godina preterane toplote
i grubih hemikalija,

00:09:15.705 --> 00:09:21.116
moja kosa je počela da pokazuje
ekstremne znakove habanja i oštećenja.

00:09:21.723 --> 00:09:23.209
Kidala se,

00:09:23.209 --> 00:09:24.787
tanjila se,

00:09:24.787 --> 00:09:27.751
izgledala je prosto ekstremno
suvo i lomljivo.

00:09:27.781 --> 00:09:31.144
Sve te godine jurnjave
za konvencionalnom slikom lepote

00:09:31.144 --> 00:09:32.292
koju smo videli ranije

00:09:32.292 --> 00:09:34.609
konačno su počele da uzimaju danak.

00:09:35.801 --> 00:09:38.124
Želela sam da učinim nešto po tom pitanju

00:09:38.124 --> 00:09:42.229
i zbog toga sam započela
ono što sam nazvala „izazov bez toplote“,

00:09:42.671 --> 00:09:46.572
gde bih se uzdržala od korišćenja toplote
u stilizovanju svoje kose

00:09:46.572 --> 00:09:48.223
tokom šest meseci.

00:09:48.946 --> 00:09:51.203
I kao dobar milenijalac,

00:09:51.935 --> 00:09:54.238
dokumentovala sam to
na društvenim mrežama.

00:09:54.238 --> 00:09:56.076
(Smeh)

00:09:57.209 --> 00:10:00.821
Dokumentovala sam dok sam nerado sekla

00:10:01.531 --> 00:10:05.071
osam do 10 cm moje voljene kose.

00:10:06.060 --> 00:10:10.850
Dokumentovala sam dok sam se borila
da ovladam ovim prirodnim frizurama

00:10:11.487 --> 00:10:14.992
i takođe dok sam se borila da ih prihvatim

00:10:15.704 --> 00:10:18.953
i da mislim da zapravo izgledaju dobro.

00:10:19.902 --> 00:10:25.273
I dokumentovala sam kako je tekstura
moje kose polako počinjala da se menja.

00:10:26.354 --> 00:10:29.008
Deljenjem ovog putovanja otvoreno,

00:10:29.008 --> 00:10:32.782
naučila sam da nisam jedina žena
koja prolazi kroz ovo

00:10:32.782 --> 00:10:36.611
i da zapravo postoje
hiljade i hiljade drugih žena

00:10:36.611 --> 00:10:38.938
koje su dugo želele da učine isto.

00:10:38.938 --> 00:10:41.154
One bi mi se obratile i rekle bi:

00:10:41.154 --> 00:10:43.636
„Šajen, kako si napravila
tu prirodnu frizuru

00:10:43.636 --> 00:10:45.702
koju sam videla pre neki dan?

00:10:45.702 --> 00:10:47.725
Koji novi proizvod si počela da koristiš

00:10:47.725 --> 00:10:49.995
koji je možda malo bolji za moju teksturu

00:10:49.995 --> 00:10:52.155
dok počinje da se menja?“

00:10:52.155 --> 00:10:55.906
Ili: „Koje su neke
od prirodnih rutina za kosu

00:10:55.906 --> 00:10:57.619
koje bi trebalo da počnem da usvajam

00:10:57.619 --> 00:11:00.179
da postepeno povratim
zdravlje svoje kose?“

00:11:01.239 --> 00:11:04.614
Ali sam takođe shvatila da postoji
veliki broj žena

00:11:05.097 --> 00:11:08.657
koje su veoma oklevale
da naprave prvi korak

00:11:09.823 --> 00:11:12.404
jer ih je paralisao strah.

00:11:13.467 --> 00:11:15.267
Strah od nepoznatog -

00:11:15.280 --> 00:11:17.606
kako će one sada izgledati?

00:11:17.639 --> 00:11:21.723
Kako će se osećati po pitanju sebe
sa svojim prirodnim frizurama?

00:11:21.723 --> 00:11:24.007
I najvažnije od svega za njih,

00:11:24.341 --> 00:11:26.608
kako će ih drugi videti?

00:11:28.214 --> 00:11:30.216
Tokom poslednje tri godine

00:11:30.216 --> 00:11:34.068
brojnih razgovora sa svojim prijateljima

00:11:34.068 --> 00:11:37.844
i takođe sa potpunim strancima
sa svih strana sveta,

00:11:37.853 --> 00:11:40.588
naučila sam neke veoma važne stvari

00:11:40.588 --> 00:11:44.432
o tome kako se afroameričke žene
identifikuju sa svojom kosom.

00:11:45.780 --> 00:11:47.716
Kada se osvrnem unazad

00:11:47.716 --> 00:11:50.590
ka onoj menadžerki za zapošljavanje
u Mobilu u Alabami,

00:11:51.273 --> 00:11:54.040
ja bih rekla: „Zapravo, ne.

00:11:54.040 --> 00:11:56.453
Ne znamo o čemu govoriš.“

00:11:56.453 --> 00:11:58.644
Ali evo nekoliko stvari koje znamo.

00:11:59.606 --> 00:12:04.466
Mi znamo da kada crne žene prihvate
ljubav prema svojoj prirodnoj kosi,

00:12:04.495 --> 00:12:08.016
to pomaže da se ukinu generacije učenja

00:12:08.016 --> 00:12:11.250
da crno u svom prirodnom stanju nije lepo,

00:12:11.250 --> 00:12:14.222
ili da je to nešto što treba
da se sakrije ili prikrije.

00:12:15.389 --> 00:12:19.638
Mi znamo da crne žene
izražavaju svoju individualnost

00:12:19.638 --> 00:12:22.244
i osećaju se osnaženo

00:12:22.706 --> 00:12:26.802
redovnim eksperimentisanjem
sa različitim frizurama.

00:12:27.720 --> 00:12:30.273
I takođe znamo da,

00:12:30.303 --> 00:12:34.229
kada smo pozvane da nosimo
svoju prirodnu frizuru na radnom mestu,

00:12:34.229 --> 00:12:37.741
to ojačava osećanje da nas zasebno cene

00:12:37.741 --> 00:12:41.565
i prema tome nam pomaže da se razvijamo
i napredujemo profesionalno.

00:12:43.358 --> 00:12:45.379
Ovim završavam.

00:12:45.379 --> 00:12:48.203
U vreme rasne i društvene tenzije,

00:12:49.227 --> 00:12:51.253
prihvatanje ovog pokreta

00:12:51.253 --> 00:12:52.995
i drugih sličnih ovom

00:12:52.995 --> 00:12:56.865
pomaže nam da se uzdignemo
iznad granica statusa kvo.

00:12:57.652 --> 00:13:02.933
Pa kada vidite ženu sa pletenicama
ili loknama kako joj padaju niz leđa,

00:13:03.645 --> 00:13:06.360
ili primetite svoju koleginicu

00:13:06.360 --> 00:13:09.561
koja je prestala
da ispravlja kosu za posao,

00:13:10.155 --> 00:13:13.871
nemojte prosto da joj priđete i divite se

00:13:13.871 --> 00:13:16.620
i pitate je da li možete da je dodirnete -

00:13:16.620 --> 00:13:18.019
(Smeh)

00:13:18.019 --> 00:13:20.081
Zaista je cenite.

00:13:20.782 --> 00:13:22.056
Aplaudirajte joj.

00:13:22.056 --> 00:13:26.317
Dođavola, čak joj bacite kosku
ako osetite da to treba da uradite.

00:13:26.317 --> 00:13:27.950
Jer ovo -

00:13:27.950 --> 00:13:30.446
ovo je mnogo više od frizure.

00:13:31.634 --> 00:13:34.804
Ovo je o ljubavi prema sebi
i sopstvenoj vrednosti.

00:13:35.457 --> 00:13:37.642
Ovo je o tome da se bude dovoljno hrabar

00:13:37.642 --> 00:13:41.850
da se ne poklekne
pred pritiskom tuđih očekivanja.

00:13:42.588 --> 00:13:47.207
I o tome da znate da donošenje odluke
da se udaljite od norme

00:13:47.207 --> 00:13:49.629
ne definiše ko smo,

00:13:49.634 --> 00:13:52.126
već jednostavno otkriva ko smo.

00:13:52.785 --> 00:13:54.622
I najzad,

00:13:54.622 --> 00:13:56.491
biti hrabar je jednostavnije

00:13:56.491 --> 00:13:59.480
kada možemo da računamo
na saosećanje drugih.

00:13:59.480 --> 00:14:01.426
Tako da se, nakon danas,

00:14:01.426 --> 00:14:05.241
zasigurno nadam
da možemo da računamo na vas.

00:14:05.241 --> 00:14:06.628
Hvala vam.

00:14:06.628 --> 00:14:09.435
(Aplauz)