1
00:00:00,688 --> 00:00:03,577
Mười lăm năm trước đây, 
có nhiều ý kiến cho rằng

2
00:00:03,577 --> 00:00:05,627
phần lớn sự phát triển của não bộ

3
00:00:05,627 --> 00:00:08,606
diễn ra trong những năm đầu 
của cuộc đời.

4
00:00:08,606 --> 00:00:11,318
Trở lại 15 năm về trước, 
chúng ta không có khả năng

5
00:00:11,318 --> 00:00:13,939
để khám phá bên trong bộ não 
trên cơ thể sống' .

6
00:00:13,939 --> 00:00:16,977
và theo dõi sự phát triển của nó
trong suốt cuộc đời.

7
00:00:16,977 --> 00:00:20,138
Trong khoảng 10 năm trở lại đây, 
do sự tiến bộ

8
00:00:20,138 --> 00:00:21,943
trong công nghệ ghi hình ảnh não

9
00:00:21,943 --> 00:00:24,886
như chụp cộng hưởng từ, hay MRI,

10
00:00:24,886 --> 00:00:28,013
các nhà thần kinh học 
đã bắt đầu khám phá bên trong

11
00:00:28,013 --> 00:00:30,432
bộ não con người ở mọi lứa tuổi,
và theo dõi những thay đổi

12
00:00:30,432 --> 00:00:33,303
trong cấu trúc và chức năng của não,

13
00:00:33,303 --> 00:00:36,980
vì vậy chúng tôi sử dụng MRI 
để tạo một bản chụp,

14
00:00:36,980 --> 00:00:40,042
hay một bức ảnh với độ phân giải cao 
về cấu trúc bên trong

15
00:00:40,042 --> 00:00:43,262
của não người, 
và chúng ta có thể đặt ra các câu hỏi

16
00:00:43,262 --> 00:00:45,702
như có bao nhiêu chất xám trong não,

17
00:00:45,702 --> 00:00:47,505
và nó thay đổi như thế nào theo lứa tuổi?

18
00:00:47,505 --> 00:00:51,217
Và chúng tôi cũng sử dụng chức năng MRI, 
gọi là fMRI,

19
00:00:51,217 --> 00:00:54,612
để làm một video, một bộ phim, 
về hoạt động của bộ não

20
00:00:54,612 --> 00:00:57,480
khi những người tham dự 
tham gia vào một số công việc

21
00:00:57,480 --> 00:01:00,372
như suy nghĩ 
hay cảm nhận một cái gì đó.

22
00:01:00,372 --> 00:01:03,138
Vì vậy, nhiều phòng thí nghiệm trên toàn thế giới 
đều đưa vào những kiểu nghiên cứu như thế này

23
00:01:03,138 --> 00:01:05,368
và chúng ta thực sự có

24
00:01:05,368 --> 00:01:08,892
một bức ảnh giàu nội dung và chi tiết 
về sự phát triển của não bộ,

25
00:01:08,892 --> 00:01:11,960
hình ảnh này 
đã thay đổi hoàn toàn

26
00:01:11,960 --> 00:01:14,593
cách mà chúng ta nghĩ 
về sự phát triển của bộ não con người

27
00:01:14,593 --> 00:01:17,361
bằng cách tiết lộ rằng 
nó không chỉ phát triển trong thời thơ ấu,

28
00:01:17,361 --> 00:01:20,072
mà thay vào đó, vẫn tiếp tục phát triển

29
00:01:20,072 --> 00:01:24,118
trong suốt thời thanh thiếu niên 
cho đến khi 20 hay 30 tuổi.

30
00:01:24,118 --> 00:01:28,097
Vậy nên giai đoạn thiếu niên 
được coi là giai đoạn trong cuộc đời

31
00:01:28,097 --> 00:01:32,493
mà bắt đầu những thay đổi sinh học, 
nội tiết tố, vật lý của tuổi dậy thì

32
00:01:32,493 --> 00:01:35,778
và kết thúc khi một cá nhân

33
00:01:35,778 --> 00:01:39,229
đạt đến một độ ổn định, 
một vai trò độc lập trong xã hội.

34
00:01:39,229 --> 00:01:41,019
(Cười)

35
00:01:41,019 --> 00:01:43,784
Nó có thể tiếp diễn trong một thời gian dài. (Cười)

36
00:01:43,784 --> 00:01:46,803
Một trong những vùng não mà
thay đổi đáng kể nhất

37
00:01:46,803 --> 00:01:50,067
trong giai đoạn thiếu niên
được gọi là vỏ não ở trán.

38
00:01:50,067 --> 00:01:53,044
Và đây là mô hình 
của bộ não con người,

39
00:01:53,044 --> 00:01:55,924
và đây là vỏ não ở trán, 
ở ngay phía trước.

40
00:01:55,924 --> 00:01:58,433
Vỏ não ở trán là một khu vực thú vị.

41
00:01:58,433 --> 00:02:01,547
Ở người, nó lớn hơn rất nhiều
so với loài khác

42
00:02:01,547 --> 00:02:05,174
và nó kéo theo 
một loạt các đạc trưng như

43
00:02:05,190 --> 00:02:08,462
chức năng nhận thức cao, 
như việc ra quyết định,

44
00:02:08,462 --> 00:02:10,552
lập kế hoạch, 
lập kế hoạch những gì bạn sẽ làm vào ngày mai

45
00:02:10,552 --> 00:02:13,292
hoặc tuần tới hoặc năm tới, 
kiềm chế hành vi không phù hợp

46
00:02:13,292 --> 00:02:15,958
ngăn bạn thốt ra
một cái gì đó thô lỗ

47
00:02:15,958 --> 00:02:18,883
hoặc làm một cái gì đó
ngu ngốc.

48
00:02:18,883 --> 00:02:20,661
Nó cũng tham gia
vào các tương tác xã hội,

49
00:02:20,661 --> 00:02:23,785
hiểu biết về người khác, 
và tự nhận thức về bản thân.

50
00:02:23,785 --> 00:02:26,835
Vì vậy, các nghiên cứu MRI 
về sự phát triển của khu vực này

51
00:02:26,835 --> 00:02:29,305
đã cho thấy rằng 
nó thực sự phải trải qua sự phát triển đáng kể

52
00:02:29,305 --> 00:02:32,238
trong giai đoạn niên thiếu.

53
00:02:32,238 --> 00:02:35,196
Vì vậy, nếu bạn nhìn vào 
lượng chất xám, ví dụ,

54
00:02:35,196 --> 00:02:40,045
lượng chất xám trong độ tuổi từ 4 đến 22

55
00:02:40,045 --> 00:02:42,367
gia tăng trong thời thơ ấu, 
đó là những gì bạn có thể nhìn thấy

56
00:02:42,367 --> 00:02:46,120
trên biểu đồ này. 
Và đỉnh điểm là tuổi chớm vị thành niên.

57
00:02:46,120 --> 00:02:48,685
Các mũi tên 
biểu thị cao điểm của lượng chất xám

58
00:02:48,685 --> 00:02:52,151
trong vỏ não ở trán.
Bạn có thể thấy rằng đỉnh này sẽ xuất hiện

59
00:02:52,151 --> 00:02:55,661
một vài năm muộn hơn ở bé trai 
so với bé gái,

60
00:02:55,661 --> 00:02:57,500
và đó có lẽ là vì thường thì 
các chàng trai trải qua tuổi dậy thì

61
00:02:57,500 --> 00:02:59,752
một vài năm muộn hơn 
so với các cô gái,

62
00:02:59,752 --> 00:03:03,187
và sau đó trong thời thiếu niên, 
có một sự suy giảm đáng kể

63
00:03:03,187 --> 00:03:05,872
lượng chất xám trong vỏ não ở trán.

64
00:03:05,872 --> 00:03:07,897
Điều này nghe có vẻ xấu, 
nhưng trên thực tế

65
00:03:07,897 --> 00:03:11,047
đó là một quá trình phát triển 
thực sự quan trọng,

66
00:03:11,047 --> 00:03:15,153
bởi vì chất xám chứa các tế bào 
và các kết nối giữa tế bào

67
00:03:15,153 --> 00:03:18,607
các khớp thần kinh (xi-náp)
và sự suy giảm khối lượng chất xám

68
00:03:18,607 --> 00:03:21,352
trong vỏ não trước trán

69
00:03:21,352 --> 00:03:24,244
được cho là tương ứng
với sự cắt tỉa xi-náp,

70
00:03:24,244 --> 00:03:26,567
loại bỏ
những xi-náp không mong muốn.

71
00:03:26,567 --> 00:03:29,700
Đây là một quá trình thực sự quan trọng. 
Nó phụ thuộc một phần vào

72
00:03:29,700 --> 00:03:32,834
môi trường 
mà động vật hoặc con người sống trong đó,

73
00:03:32,834 --> 00:03:36,278
và xi-náp đang được sử dụng 
được tăng cường,

74
00:03:36,278 --> 00:03:38,211
và xi-náp không được sử dụng

75
00:03:38,211 --> 00:03:40,543
trong môi trường cụ thể đó 
sẽ bị cắt bỏ đi.

76
00:03:40,543 --> 00:03:43,049
Bạn có thể nghĩ về nó 
như việc cắt tỉa cành hoa hồng vậy.

77
00:03:43,049 --> 00:03:45,889
Bạn cắt đi 
những nhánh yếu hơn

78
00:03:45,889 --> 00:03:48,927
do đó, các nhánh còn lại, những nhánh quan trọng, 
có thể phát triển mạnh mẽ hơn,

79
00:03:48,927 --> 00:03:52,853
và quá trình này, 
có hiệu quả tinh chỉnh mô não

80
00:03:52,853 --> 00:03:55,520
dựa theo môi trường của một loài cụ thể,

81
00:03:55,520 --> 00:03:58,435
đang xảy ra ở vỏ não trước trán
và các vùng não khác

82
00:03:58,435 --> 00:04:01,989
trong thời niên thiếu của con người.

83
00:04:01,989 --> 00:04:05,690
Vì vậy, phương pháp thức hai của điều tra 
mà chúng tôi sử dụng để theo dõi thay đổi

84
00:04:05,690 --> 00:04:08,942
não giai đoạn niên thiếu 
là MRI chức năng

85
00:04:08,942 --> 00:04:12,215
để xem xét những thay đổi 
trong hoạt động của não qua các năm

86
00:04:12,215 --> 00:04:13,857
Vì vậy tôi sẽ chỉ cho bạn 
một ví dụ từ phòng thí nghiệm của mình.

87
00:04:13,857 --> 00:04:17,418
Trong phòng thí nghiệm của tôi, 
chúng tôi quan tâm đến bộ não xã hội,

88
00:04:17,418 --> 00:04:21,002
điều đó có nghĩa là
mạng lưới các vùng não

89
00:04:21,002 --> 00:04:23,435
mà chúng tôi sử dụng
để hiểu và tương tác với người khác.

90
00:04:23,435 --> 00:04:27,201
Vì vậy, tôi muốn trưng ra một bức ảnh 
của một trò chơi bóng đá

91
00:04:27,201 --> 00:04:31,608
để minh họa hai khía cạnh 
về việc bộ não xã hội của bạn làm việc như thế nào

92
00:04:31,608 --> 00:04:33,041
Thế nên, 
đây là một trò chơi bóng đá. (Tiếng cười)

93
00:04:33,041 --> 00:04:35,683
Michael Owen mới bỏ lỡ một mục tiêu, 
và anh ấy nằm dài trên sân

94
00:04:35,683 --> 00:04:38,485
và khía cạnh đầu tiên
của bộ não xã hội

95
00:04:38,485 --> 00:04:41,444
rằng hình ảnh minh hoạ 
theo cách thực sự độc đáo

96
00:04:41,444 --> 00:04:44,494
về phản ứng về mặt xã hội và tình cảm
tự động và bản năng

97
00:04:44,494 --> 00:04:47,458
trong vòng một tíc tắc 
Michael Owen đã đá hỏng,

98
00:04:47,458 --> 00:04:49,268
tất cả mọi người 
đều làm điều tương tự với cánh tay của mình

99
00:04:49,268 --> 00:04:51,071
và tương tự với khuôn mặt của họ, 
thậm chí cả Michael Owen

100
00:04:51,071 --> 00:04:52,895
anh ta nằm dài ra dọc theo sân cỏ, 
làm điều tương tự với cánh tay của mình

101
00:04:52,895 --> 00:04:55,164
và có lẽ 
cũng có một biểu hiện tương tự trên khuôn mặt

102
00:04:55,164 --> 00:04:57,138
và người duy nhất 
không như thế

103
00:04:57,138 --> 00:05:00,599
là những người đàn ông
áo vàng ở đằng sau — (cười) —

104
00:05:00,599 --> 00:05:03,142
và tôi nghĩ rằng 
họ đang ở sai khán đài,

105
00:05:03,142 --> 00:05:05,437
và họ đang thực hiện 
một phản ứng cảm xúc xã hội

106
00:05:05,437 --> 00:05:08,072
mà tất cả chúng tai đều nhận ra ngay lập tức, 
và đó là khía cạnh thứ hai

107
00:05:08,072 --> 00:05:11,708
của não bộ xã hội 
mà bức ảnh này đã minh hoạ rất tốt,

108
00:05:11,708 --> 00:05:15,090
về việc chúng tôi đọc hành vi của người khác
tốt đến cỡ nào

109
00:05:15,090 --> 00:05:17,767
thông qua hành động, cử chỉ của họ,
biểu hiện trên khuôn mặt của họ,

110
00:05:17,767 --> 00:05:21,583
xét về khía cạnh những cảm xúc bên dưới 
và những trạng thái tinh thần.

111
00:05:21,583 --> 00:05:23,360
Vì vậy, bạn không cần phải vặn hỏi
bất kỳ ai trong số những người này.

112
00:05:23,360 --> 00:05:25,901
Bạn có một linh cảm khá tốt 
về những gì họ đang cảm thấy

113
00:05:25,901 --> 00:05:28,489
và suy nghĩ 
ở thời điểm chính xác này.

114
00:05:28,489 --> 00:05:30,245
Đó là những gì chúng tôi quan tâm 
khi nhìn vào phòng thí nghiệm của mình.

115
00:05:30,245 --> 00:05:33,817
Trong phòng thí nghiệm của tôi, 
chúng tôi đưa thanh thiếu niên và người lớn đến

116
00:05:33,833 --> 00:05:36,218
để thực hiện quét não, 
chúng tôi cung cấp cho họ một số công việc

117
00:05:36,218 --> 00:05:39,512
bao gồm
suy nghĩ về người khác, tâm trí của họ,

118
00:05:39,512 --> 00:05:42,406
các trạng thái tâm thần, cảm xúc, 
và một trong những phát hiện

119
00:05:42,406 --> 00:05:45,252
rằng chúng tôi đã tìm thấy một vài lần, 
giống như các phòng thí nghiệm khác

120
00:05:45,252 --> 00:05:48,470
trên thế giới cũng đã tìm ra
đó là một phần vỏ não trước trán

121
00:05:48,470 --> 00:05:51,688
được gọi là phần giữa vỏ não trước trán, 
được hiển thị bằng màu xanh trên màn hình,

122
00:05:51,688 --> 00:05:54,444
và ngay ở giữa vỏ não trước trán

123
00:05:54,444 --> 00:05:56,842
trên đường chính giữa
đầu của bạn.

124
00:05:56,842 --> 00:06:00,125
Vùng này hoạt động nhiều hơn 
ở thiếu niên, khi đưa ra

125
00:06:00,125 --> 00:06:02,252
các quyết định xã hội 
và suy nghĩ về người khác

126
00:06:02,252 --> 00:06:05,053
hơn là ở người lớn, 
và điều này là thực sự một ẩn dụ phân tích

127
00:06:05,053 --> 00:06:08,293
cho chín nghiên cứu khác nhau 
về lĩnh này từ các phòng lab khắp nơi trên thế giới,

128
00:06:08,293 --> 00:06:10,993
và tất cả chúng đều hiển thị cùng một điều, 
rằng hoạt động của phần giữa

129
00:06:10,993 --> 00:06:14,363
vỏ não trước trán
suy giảm

130
00:06:14,363 --> 00:06:16,810
trong thời niên thiếu.

131
00:06:16,810 --> 00:06:19,454
Và chúng tôi nghĩ rằng 
đó có thể là bởi vì thanh thiếu niên và người lớn

132
00:06:19,454 --> 00:06:21,820
sử dụng phương pháp tinh thần
khác nhau,

133
00:06:21,820 --> 00:06:25,238
các chiến lược nhận thức khác nhau, 
để đưa ra quyết định xã hội,

134
00:06:25,238 --> 00:06:28,754
và một cách để nhìn vào đó 
là để thực hiện nghiên cứu hành vi

135
00:06:28,754 --> 00:06:30,731
theo đó, chúng tôi đưa mọi người 
vào phòng thí nghiệm

136
00:06:30,731 --> 00:06:33,275
cung cấp cho họ 
một số loại nhiệm vụ hành vi

137
00:06:33,275 --> 00:06:36,485
và tôi sẽ chỉ cho bạn một ví dụ 
về các loại nhiệm vụ mà chúng tôi sử dụng

138
00:06:36,485 --> 00:06:39,133
trong phòng thí nghiệm.
Vì vậy hãy tưởng tượng rằng bạn đang tham gia

139
00:06:39,133 --> 00:06:40,858
vào một trong những thí nghiệm của chúng tôi.
Bạn bước vào phòng thí nghiệm,

140
00:06:40,858 --> 00:06:43,532
bạn thấy công việc được hệ thống hoá này.

141
00:06:43,532 --> 00:06:46,322
Trong nhiệm vụ này, 
bạn thấy một tập hợp các kệ sách.

142
00:06:46,322 --> 00:06:49,139
Bây giờ, có một số vật phẩm trên các kệ này, 
trên một vài cái,

143
00:06:49,139 --> 00:06:52,110
và bạn sẽ nhận thấy 
có một người đứng đằng sau

144
00:06:52,110 --> 00:06:55,695
các kệ, và có một số vật 
mà anh ta không thể nhìn thấy.

145
00:06:55,695 --> 00:06:57,974
Chúng bị bịt kín,
từ góc nhìn của anh ta,

146
00:06:57,974 --> 00:07:00,618
với một mẩu gỗ màu xám.

147
00:07:00,618 --> 00:07:04,102
Đây là cùng một tập hợp các kệ
từ góc nhìn của anh ấy.

148
00:07:04,102 --> 00:07:07,595
Để ý rằng 
chỉ có một vài đồ vật mà anh ta có thể nhìn thấy,

149
00:07:07,595 --> 00:07:10,047
trong khi có rất nhiều đồ vật khác 
mà bạn có thể thấy được.

150
00:07:10,047 --> 00:07:12,243
Bây giờ công việc của bạn 
là di chuyển các đồ vật.

151
00:07:12,243 --> 00:07:14,605
người điều hành, 
đứng đằng sau các kệ,

152
00:07:14,605 --> 00:07:17,350
sẽ hướng dẫn bạn 
di chuyển chúng,

153
00:07:17,350 --> 00:07:19,244
nhưng hãy nhớ rằng, 
anh ta sẽ không yêu cầu bạn di chuyển

154
00:07:19,244 --> 00:07:22,964
những món đồ mà anh ta không thể nhìn thấy. 
Điều này dẫn đến một điều kiện thực sự thú vị

155
00:07:22,964 --> 00:07:25,157
theo đó 
dẫn đến một loại xung đột

156
00:07:25,157 --> 00:07:28,325
giữa góc nhìn của bạn 
và góc nhìn của người điều hành.

157
00:07:28,325 --> 00:07:31,565
Vì vậy hãy tưởng tượng anh ta nói với bạn 
để di chuyển chiếc xe tải phía trên bên trái.

158
00:07:31,565 --> 00:07:33,596
Có ba chiếc xe tải ở đó. 
Và bạn đang theo bản năng của mình

159
00:07:33,611 --> 00:07:35,761
chọn lấy chiếc xe tải màu trắng, 
bởi vì đó là chiếc xe tải phía trên

160
00:07:35,761 --> 00:07:38,579
từ góc nhìn của bạn, 
nhưng sau đó bạn cần phải ghi nhớ,

161
00:07:38,579 --> 00:07:40,638
"Oh, anh ta không thể thấy chiếc xe đó,
thế có nghĩa là anh ta muốn mình

162
00:07:40,638 --> 00:07:43,395
di chuyển chiếc màu xanh, "
là chiếc nằm bên trên

163
00:07:43,395 --> 00:07:46,040
từ góc nhìn của anh ấy. 
Bây giờ thì tin hay không,

164
00:07:46,040 --> 00:07:48,991
những người lớn bình thường, khỏe mạnh, thông minh 
như các bạn

165
00:07:48,991 --> 00:07:52,131
phạm lỗi trong 50 phần trăm 
thời gian thử nghiệm.

166
00:07:52,131 --> 00:07:54,974
Họ di chuyển chiếc xe màu trắng
thay vì chiếc màu xanh.

167
00:07:54,974 --> 00:07:58,290
Vì vậy, chúng tôi giao nhiệm vụ này 
cho cả thanh thiếu niên và người lớn,

168
00:07:58,290 --> 00:07:59,844
và chúng tôi cũng có 
một điều kiện kiểm soát

169
00:07:59,844 --> 00:08:03,905
khi mà không có người điều hành
và thay vào đó, chúng tôi cho họ một điều luật

170
00:08:03,905 --> 00:08:05,819
Chúng tôi nói với họ, 
được rồi, chúng ta sẽ làm y như vậy

171
00:08:05,819 --> 00:08:08,656
nhưng lần này không có người điều hành.
Thay vào đó các bạn sẽ bỏ qua

172
00:08:08,656 --> 00:08:11,863
các vật phẩm
trên nền màu xám đậm.

173
00:08:11,863 --> 00:08:14,563
Bạn sẽ thấy rằng
đó chính xác là cùng một điều kiện,

174
00:08:14,563 --> 00:08:17,409
chỉ là họ cần phải nhớ áp dụng quy tắc này

175
00:08:17,409 --> 00:08:20,480
khi không có người điều hành

176
00:08:20,480 --> 00:08:22,160
còn khi có đạo diển 
họ cần phải nhớ

177
00:08:22,160 --> 00:08:25,701
chú ý đến tầm nhìn của đạo diễn

178
00:08:25,701 --> 00:08:29,998
trong khi anh ta 
hướng dẫn hành vi cho họ.

179
00:08:29,998 --> 00:08:32,608
Được rồi, nếu tôi chỉ cho bạn thấy 
tỷ lệ phần trăm lỗi

180
00:08:32,608 --> 00:08:35,174
trong một nghiên cứu quy mô lớn
mà chúng tôi đã làm,

181
00:08:35,174 --> 00:08:38,728
Đây là trong một nghiên cứu 
với các đối tượng từ bảy đến tuổi trưởng thành,

182
00:08:38,728 --> 00:08:39,938
và những gì bạn sẽ thấy 
là tỷ lệ phần trăm lỗi

183
00:08:39,938 --> 00:08:41,912
trong nhóm người lớn 
trong cả hai điều kiện,

184
00:08:41,927 --> 00:08:45,198
màu xám là điều kiện có người điều hành, 
và bạn thấy đấy

185
00:08:45,198 --> 00:08:47,771
những người lớn thông minh của chúng ta
mắc lỗi trong khoảng 50 phần trăm

186
00:08:47,771 --> 00:08:50,486
thời gian thử nghiệm, 
trong khi lại mắc ít lỗi hơn

187
00:08:50,486 --> 00:08:52,514
khi không có người điều hành, 
khi mà họ chỉ việc

188
00:08:52,514 --> 00:08:55,595
ghi nhớ quy luật
bỏ qua các đồ vật trên nền xám.

189
00:08:55,595 --> 00:08:58,263
Mở rộng ra, 
hai điều kiện này phát triển

190
00:08:58,263 --> 00:09:01,186
theo chính xác cùng một cách. 
Giữa giai đoạn cuối thời thơ ấu

191
00:09:01,186 --> 00:09:03,427
và giữa thời thiếu niên, 
đó là một sự cải thiện,

192
00:09:03,427 --> 00:09:06,778
nói cách khác là một sự giảm lỗi, 
trong cả hai cuộc thử nghiệm này,

193
00:09:06,778 --> 00:09:07,898
trong cả hai điều kiện này.

194
00:09:07,898 --> 00:09:10,183
Nhưng đó là khi 
bạn so sánh hai nhóm cuối,

195
00:09:10,183 --> 00:09:12,135
nhóm giữa tuổi thiếu niên
và nhóm người lớn

196
00:09:12,135 --> 00:09:15,295
thực sự thú vị là

197
00:09:15,295 --> 00:09:18,333
không có cải thiện nào
trong điều kiện không có người điều hành.

198
00:09:18,333 --> 00:09:21,263
Nói cách khác, 
tất cả những gì bạn cần làm là

199
00:09:21,263 --> 00:09:23,969
ghi nhớ quy tắc và áp dụng nó 
dường như đã được phát triển đầy đủ

200
00:09:23,969 --> 00:09:26,500
khi bước vào giai đoạn giữa tuổi thiếu niên, 
trong khi ngược lại,

201
00:09:26,500 --> 00:09:28,897
Nếu nhìn vào 
hai thanh màu xám phía cuối,

202
00:09:28,897 --> 00:09:32,047
vẫn có sự cải thiện đáng kể 
trong điều kiện có người điều hành

203
00:09:32,047 --> 00:09:34,488
giữa gia đoạn giữa của tuổi thiếu niên 
và tuổi trưởng thành,

204
00:09:34,488 --> 00:09:37,864
Điều này có nghĩa là 
khả năng để để ý đến

205
00:09:37,864 --> 00:09:41,149
góc nhìn của một ai đó khác
khi hướng dẫn hành vi,

206
00:09:41,149 --> 00:09:43,408
điều mà chúng ta vẫn làm 
trong cuộc sống hàng ngày

207
00:09:43,408 --> 00:09:48,014
là một cái gì đó mà vẫn còn đang phát triển 
trong giai đoạn giữa và cuối tuổi thiếu niên

208
00:09:48,014 --> 00:09:50,554
Vì vậy, nếu bạn có một con trai 
hay con gái ở độ tuổi này

209
00:09:50,554 --> 00:09:52,963
mà bạn nghĩ rằng 
chúng có vấn đề trong việc để ý đến

210
00:09:52,963 --> 00:09:56,719
quan điểm của người khác, 
thì bạn đang đúng đấy. Và đây là lý do tại sao.

211
00:09:56,719 --> 00:10:00,232
Chúng ta đôi khi cười nhạo 
về các trẻ vị thành niên

212
00:10:00,232 --> 00:10:04,095
Chúng nhại lại, thậm chí là thảm hoạ 
trên các phương tiện truyền thông

213
00:10:04,095 --> 00:10:07,622
vì các hành vi tiêu biểu thưở thiếu thời của chúng. 
Chúng mạo hiểm,

214
00:10:07,622 --> 00:10:10,393
đôi khi thất thường, 
chúng rất vị kỷ.

215
00:10:10,393 --> 00:10:12,886
Tôi có một câu chuyện thực sự tốt đẹp
từ một người bạn của mình

216
00:10:12,886 --> 00:10:15,373
người nói rằng 
điều ông nhận thấy nhiều nhất

217
00:10:15,373 --> 00:10:18,354
ở hai đứa con gái thiếu niên của mình
trước và sau tuổi dậy thì

218
00:10:18,354 --> 00:10:20,598
là mức độ bối rối 
khi đứng trước anh ta.

219
00:10:20,614 --> 00:10:23,103
Vì vậy, anh nói, "Trước tuổi dậy thì, 
nếu hai đứa con gái của tôi

220
00:10:23,103 --> 00:10:25,357
quậy tung một cửa hàng, tôi sẽ nói,
' Hey, dừng quậy nữa

221
00:10:25,357 --> 00:10:27,106
và ba sẽ hát 
bài hát yêu thích của các con,'

222
00:10:27,106 --> 00:10:29,007
và ngay lập tức 
chúng sẽ ngừng lại và anh ta sẽ hát

223
00:10:29,007 --> 00:10:32,478
cho chúng nghe bài hát yêu thích của chúng. 
Sau tuổi dậy thì, điều đó trở thành một mối đe dọa.

224
00:10:32,478 --> 00:10:34,295
(Tiếng cười)

225
00:10:34,295 --> 00:10:37,772
Khái niệm về việc cha của chúng
sẽ hát ở nơi công cộng

226
00:10:37,772 --> 00:10:40,135
cũng đủ làm chúng hành xử tốt trở lại

227
00:10:40,135 --> 00:10:41,563
Do đó, mọi người thường hỏi,

228
00:10:41,563 --> 00:10:44,196
"Vâng, vậy tuổi thiếu niên có phải là 
một hiện tượng gần đây không?

229
00:10:44,196 --> 00:10:46,318
Nó là cái mà chúng ta đã phát minh ra, 
gần đây. ở phương Tây ư?"

230
00:10:46,318 --> 00:10:48,986
Và trên thực tế, câu trả lời có lẽ là không. 
Có rất nhiều mô tả về thanh thiếu niên

231
00:10:48,986 --> 00:10:52,409
trong lịch sử 
mà nghe có vẻ

232
00:10:52,409 --> 00:10:54,566
rất giống 
với các mô tả chúng ta sử dụng ngày nay.

233
00:10:54,566 --> 00:10:58,799
Có một câu nói nổi tiếng của Shakespeare 
từ "The Winter's Tale"

234
00:10:58,799 --> 00:11:01,574
nơi mà ông mô tả
tuổi thiếu niên như sau:

235
00:11:01,574 --> 00:11:04,420
"Tôi sẽ ở đó 
khi mà không có độ tuổi từ mười

236
00:11:04,420 --> 00:11:07,660
và hai mươi ba, 
hoặc tuổi trẻ đó sẽ ngủ say suốt phần còn lại;

237
00:11:07,660 --> 00:11:09,751
khi mà không có gì xen giữa
ngoại trừ cặp kè với gái

238
00:11:09,751 --> 00:11:15,974
có con, đối đầu với tổ tiên, ăn cắp và chiến đấu." 
(Tiếng cười)

239
00:11:15,974 --> 00:11:20,508
sau đó, ông tiếp tục thốt lên rằng,
"Đã nói rồi, bất kỳ cái gì

240
00:11:20,508 --> 00:11:23,653
trừ những bộ não sục sôi 
của tuổi nười chín và hai mươi hai

241
00:11:23,653 --> 00:11:26,151
sẽ săn lấy
trong thời tiết này?" (Tiếng cười)

242
00:11:26,151 --> 00:11:29,077
Như vậy, gần 400 năm về trước, 
Shakespeare đã vẽ ra chân dung

243
00:11:29,077 --> 00:11:31,801
của những thanh thiếu niên
cũng tương tự như điều mà chúng ta

244
00:11:31,801 --> 00:11:35,260
miêu tả về chúng ngày hôm nay,
nhưng này nay chúng ta cố gắng thấu hiểu

245
00:11:35,260 --> 00:11:38,347
hành vi của chúng
trên khía cạnh những thay đổi tiềm ẩn

246
00:11:38,347 --> 00:11:40,285
xảy ra bên trong não bộ.

247
00:11:40,285 --> 00:11:43,893
Lấy việc mạo hiểm làm ví dụ, 
Chúng ta biết được rằng

248
00:11:43,893 --> 00:11:46,218
thanh thiếu niên có xu hướng liều lĩnh. 
Thực sự là như vậy

249
00:11:46,218 --> 00:11:48,850
Chúng liều lĩnh hơn trẻ em 
hay người lớn,

250
00:11:48,850 --> 00:11:51,310
và chúng có thiên hướng
trở nên liều lĩnh

251
00:11:51,310 --> 00:11:54,278
khi ở với bạn bè. 
Đó là một động lức quan trọng

252
00:11:54,278 --> 00:11:56,764
để trở nên độc lập 
khỏi cha mẹ

253
00:11:56,764 --> 00:11:59,588
và để gây ấn tượng của một trong những người bạn
ở tuổi thanh thiếu niên.

254
00:11:59,588 --> 00:12:02,187
Nhưng bây giờ, chúng tôi cố gắng hiểu điều đó
xét về sự phát triển của một phần bộ não

255
00:12:02,187 --> 00:12:05,180
được gọi là hệ thống rìa,

256
00:12:05,180 --> 00:12:07,723
Vì vậy, tôi sẽ cho bạn thấy
hệ thống rìa màu đỏ

257
00:12:07,723 --> 00:12:09,588
trên màn hình phía sau tôi đây,
và cũng nằm trên bộ não này.

258
00:12:09,588 --> 00:12:12,697
Hệ thống rìa 
nằm sâu bên trong não,

259
00:12:12,697 --> 00:12:16,430
và có liên quan đến 
những thứ như xử lý cảm xúc

260
00:12:16,430 --> 00:12:19,580
và xử lý phần thưởng. 
Nó mang lại cho bạn những cảm giác tưởng thưởng

261
00:12:19,580 --> 00:12:22,876
khi làm cái gì đó vui vẻ, 
bao gồm cả việc chấp nhận rủi ro.

262
00:12:22,876 --> 00:12:25,241
Nó cho bạn một cú hích
để liều.

263
00:12:25,241 --> 00:12:28,289
Và khu vực này, 
các khu vực trong hệ thống rìa,

264
00:12:28,289 --> 00:12:31,708
được tìm thấy 
là vô cùng nhạy cảm với các cảm giác khen thưởng

265
00:12:31,708 --> 00:12:35,477
khi chấp nhận rủi ro ở thanh thiếu niên 
khi so sánh với người lớn,

266
00:12:35,477 --> 00:12:39,179
vào thời điểm rất giống nhau, 
vỏ não trước trán,

267
00:12:39,179 --> 00:12:41,453
mà bạn có thể nhìn thấy, có màu xanh 
trên màn hình ở đây,

268
00:12:41,453 --> 00:12:44,320
ngăn không cho chúng ta
nhận lấy quá nhiều rủi ro

269
00:12:44,320 --> 00:12:47,718
vẫn còn đang tiếp tục phát triển rất nhiều
ở thanh thiếu niên.

270
00:12:47,718 --> 00:12:51,385
Vì vậy, nghiên cứu về não 
đã chỉ ra rằng bộ não vị thành niên

271
00:12:51,385 --> 00:12:54,727
phải trải qua 
một sự phát triển thực sự khá sâu sắc,

272
00:12:54,727 --> 00:12:58,683
và điều này là kết quả 
của giáo dục, phục hồi chức năng,

273
00:12:58,683 --> 00:13:02,703
và sự can thiệp. 
Môi trường, bao gồm cả việc giảng dạy,

274
00:13:02,703 --> 00:13:06,112
có thể định hình bộ não đang phát triển 
ở tuổi thiếu niên ,

275
00:13:06,112 --> 00:13:08,914
và chưa hết, nó chỉ là có liên hệ tương đối 
với những gì chúng ta

276
00:13:08,914 --> 00:13:11,419
thường xuyên giáo dục gần đây
thanh thiếu niên ở phương Tây.

277
00:13:11,419 --> 00:13:15,172
Tất cả bốn ông bà của tôi, 
ví dụ, bỏ học

278
00:13:15,172 --> 00:13:19,006
trong giai đoạn đầu của thời niên thiếu. 
Họ đã không có sự lựa chọn.

279
00:13:19,006 --> 00:13:21,780
Và vẫn còn nhiều trường hợp như thế,
với rất nhiều, rất nhiều thanh thiếu niên

280
00:13:21,780 --> 00:13:24,947
trên thế giới ngày nay. 
Bốn mươi phần trăm thanh thiếu niên

281
00:13:24,947 --> 00:13:29,169
không được tiếp cận với
giáo dục bậc trung học.

282
00:13:29,169 --> 00:13:31,808
mà đây lại là giai đoạn mà não bộ

283
00:13:31,808 --> 00:13:34,655
đặc biệt thích nghi và dễ uốn nắn.

284
00:13:34,655 --> 00:13:38,425
Đó là một cơ hội tuyệt vời
để học tập và sáng tạo.

285
00:13:38,425 --> 00:13:40,658
Vì vậy, những gì đôi khi 
được coi là vấn đề

286
00:13:40,658 --> 00:13:43,134
với thanh thiếu niên 
-chấp nhận rủi ro cao, thiếu kiểm soát

287
00:13:43,134 --> 00:13:47,076
quá vị kỷ — thì không nên bị kỳ thị.

288
00:13:47,076 --> 00:13:49,913
Điều đó thực sự phản ánh 
những thay đổi trong não

289
00:13:49,913 --> 00:13:52,827
mà mang đến
một cơ hội tuyệt vời cho giáo dục

290
00:13:52,827 --> 00:13:57,257
và phát triển xã hội. 
Cảm ơn các bạn. (Vỗ tay)

291
00:13:57,257 --> 00:14:05,027
(Vỗ tay)