0:00:00.688,0:00:03.577
Mười lăm năm trước đây, [br]có nhiều ý kiến cho rằng

0:00:03.577,0:00:05.627
phần lớn sự phát triển của não bộ

0:00:05.627,0:00:08.606
diễn ra trong những năm đầu [br]của cuộc đời.

0:00:08.606,0:00:11.318
Trở lại 15 năm về trước, [br]chúng ta không có khả năng

0:00:11.318,0:00:13.939
để khám phá bên trong bộ não [br]trên cơ thể sống' .

0:00:13.939,0:00:16.977
và theo dõi sự phát triển của nó[br]trong suốt cuộc đời.

0:00:16.977,0:00:20.138
Trong khoảng 10 năm trở lại đây, [br]do sự tiến bộ

0:00:20.138,0:00:21.943
trong công nghệ ghi hình ảnh não

0:00:21.943,0:00:24.886
như chụp cộng hưởng từ, hay MRI,

0:00:24.886,0:00:28.013
các nhà thần kinh học [br]đã bắt đầu khám phá bên trong

0:00:28.013,0:00:30.432
bộ não con người ở mọi lứa tuổi,[br]và theo dõi những thay đổi

0:00:30.432,0:00:33.303
trong cấu trúc và chức năng của não,

0:00:33.303,0:00:36.980
vì vậy chúng tôi sử dụng MRI [br]để tạo một bản chụp,

0:00:36.980,0:00:40.042
hay một bức ảnh với độ phân giải cao [br]về cấu trúc bên trong

0:00:40.042,0:00:43.262
của não người, [br]và chúng ta có thể đặt ra các câu hỏi

0:00:43.262,0:00:45.702
như có bao nhiêu chất xám trong não,

0:00:45.702,0:00:47.505
và nó thay đổi như thế nào theo lứa tuổi?

0:00:47.505,0:00:51.217
Và chúng tôi cũng sử dụng chức năng MRI, [br]gọi là fMRI,

0:00:51.217,0:00:54.612
để làm một video, một bộ phim, [br]về hoạt động của bộ não

0:00:54.612,0:00:57.480
khi những người tham dự [br]tham gia vào một số công việc

0:00:57.480,0:01:00.372
như suy nghĩ [br]hay cảm nhận một cái gì đó.

0:01:00.372,0:01:03.138
Vì vậy, nhiều phòng thí nghiệm trên toàn thế giới [br]đều đưa vào những kiểu nghiên cứu như thế này

0:01:03.138,0:01:05.368
và chúng ta thực sự có

0:01:05.368,0:01:08.892
một bức ảnh giàu nội dung và chi tiết [br]về sự phát triển của não bộ,

0:01:08.892,0:01:11.960
hình ảnh này [br]đã thay đổi hoàn toàn

0:01:11.960,0:01:14.593
cách mà chúng ta nghĩ [br]về sự phát triển của bộ não con người

0:01:14.593,0:01:17.361
bằng cách tiết lộ rằng [br]nó không chỉ phát triển trong thời thơ ấu,

0:01:17.361,0:01:20.072
mà thay vào đó, vẫn tiếp tục phát triển

0:01:20.072,0:01:24.118
trong suốt thời thanh thiếu niên [br]cho đến khi 20 hay 30 tuổi.

0:01:24.118,0:01:28.097
Vậy nên giai đoạn thiếu niên [br]được coi là giai đoạn trong cuộc đời

0:01:28.097,0:01:32.493
mà bắt đầu những thay đổi sinh học, [br]nội tiết tố, vật lý của tuổi dậy thì

0:01:32.493,0:01:35.778
và kết thúc khi một cá nhân

0:01:35.778,0:01:39.229
đạt đến một độ ổn định, [br]một vai trò độc lập trong xã hội.

0:01:39.229,0:01:41.019
(Cười)

0:01:41.019,0:01:43.784
Nó có thể tiếp diễn trong một thời gian dài. (Cười)

0:01:43.784,0:01:46.803
Một trong những vùng não mà[br]thay đổi đáng kể nhất

0:01:46.803,0:01:50.067
trong giai đoạn thiếu niên[br]được gọi là vỏ não ở trán.

0:01:50.067,0:01:53.044
Và đây là mô hình [br]của bộ não con người,

0:01:53.044,0:01:55.924
và đây là vỏ não ở trán, [br]ở ngay phía trước.

0:01:55.924,0:01:58.433
Vỏ não ở trán là một khu vực thú vị.

0:01:58.433,0:02:01.547
Ở người, nó lớn hơn rất nhiều[br]so với loài khác

0:02:01.547,0:02:05.174
và nó kéo theo [br]một loạt các đạc trưng như

0:02:05.190,0:02:08.462
chức năng nhận thức cao, [br]như việc ra quyết định,

0:02:08.462,0:02:10.552
lập kế hoạch, [br]lập kế hoạch những gì bạn sẽ làm vào ngày mai

0:02:10.552,0:02:13.292
hoặc tuần tới hoặc năm tới, [br]kiềm chế hành vi không phù hợp

0:02:13.292,0:02:15.958
ngăn bạn thốt ra[br]một cái gì đó thô lỗ

0:02:15.958,0:02:18.883
hoặc làm một cái gì đó[br]ngu ngốc.

0:02:18.883,0:02:20.661
Nó cũng tham gia[br]vào các tương tác xã hội,

0:02:20.661,0:02:23.785
hiểu biết về người khác, [br]và tự nhận thức về bản thân.

0:02:23.785,0:02:26.835
Vì vậy, các nghiên cứu MRI [br]về sự phát triển của khu vực này

0:02:26.835,0:02:29.305
đã cho thấy rằng [br]nó thực sự phải trải qua sự phát triển đáng kể

0:02:29.305,0:02:32.238
trong giai đoạn niên thiếu.

0:02:32.238,0:02:35.196
Vì vậy, nếu bạn nhìn vào [br]lượng chất xám, ví dụ,

0:02:35.196,0:02:40.045
lượng chất xám trong độ tuổi từ 4 đến 22

0:02:40.045,0:02:42.367
gia tăng trong thời thơ ấu, [br]đó là những gì bạn có thể nhìn thấy

0:02:42.367,0:02:46.120
trên biểu đồ này. [br]Và đỉnh điểm là tuổi chớm vị thành niên.

0:02:46.120,0:02:48.685
Các mũi tên [br]biểu thị cao điểm của lượng chất xám

0:02:48.685,0:02:52.151
trong vỏ não ở trán.[br]Bạn có thể thấy rằng đỉnh này sẽ xuất hiện

0:02:52.151,0:02:55.661
một vài năm muộn hơn ở bé trai [br]so với bé gái,

0:02:55.661,0:02:57.500
và đó có lẽ là vì thường thì [br]các chàng trai trải qua tuổi dậy thì

0:02:57.500,0:02:59.752
một vài năm muộn hơn [br]so với các cô gái,

0:02:59.752,0:03:03.187
và sau đó trong thời thiếu niên, [br]có một sự suy giảm đáng kể

0:03:03.187,0:03:05.872
lượng chất xám trong vỏ não ở trán.

0:03:05.872,0:03:07.897
Điều này nghe có vẻ xấu, [br]nhưng trên thực tế

0:03:07.897,0:03:11.047
đó là một quá trình phát triển [br]thực sự quan trọng,

0:03:11.047,0:03:15.153
bởi vì chất xám chứa các tế bào [br]và các kết nối giữa tế bào

0:03:15.153,0:03:18.607
các khớp thần kinh (xi-náp)[br]và sự suy giảm khối lượng chất xám

0:03:18.607,0:03:21.352
trong vỏ não trước trán

0:03:21.352,0:03:24.244
được cho là tương ứng[br]với sự cắt tỉa xi-náp,

0:03:24.244,0:03:26.567
loại bỏ[br]những xi-náp không mong muốn.

0:03:26.567,0:03:29.700
Đây là một quá trình thực sự quan trọng. [br]Nó phụ thuộc một phần vào

0:03:29.700,0:03:32.834
môi trường [br]mà động vật hoặc con người sống trong đó,

0:03:32.834,0:03:36.278
và xi-náp đang được sử dụng [br]được tăng cường,

0:03:36.278,0:03:38.211
và xi-náp không được sử dụng

0:03:38.211,0:03:40.543
trong môi trường cụ thể đó [br]sẽ bị cắt bỏ đi.

0:03:40.543,0:03:43.049
Bạn có thể nghĩ về nó [br]như việc cắt tỉa cành hoa hồng vậy.

0:03:43.049,0:03:45.889
Bạn cắt đi [br]những nhánh yếu hơn

0:03:45.889,0:03:48.927
do đó, các nhánh còn lại, những nhánh quan trọng, [br]có thể phát triển mạnh mẽ hơn,

0:03:48.927,0:03:52.853
và quá trình này, [br]có hiệu quả tinh chỉnh mô não

0:03:52.853,0:03:55.520
dựa theo môi trường của một loài cụ thể,

0:03:55.520,0:03:58.435
đang xảy ra ở vỏ não trước trán[br]và các vùng não khác

0:03:58.435,0:04:01.989
trong thời niên thiếu của con người.

0:04:01.989,0:04:05.690
Vì vậy, phương pháp thức hai của điều tra [br]mà chúng tôi sử dụng để theo dõi thay đổi

0:04:05.690,0:04:08.942
não giai đoạn niên thiếu [br]là MRI chức năng

0:04:08.942,0:04:12.215
để xem xét những thay đổi [br]trong hoạt động của não qua các năm

0:04:12.215,0:04:13.857
Vì vậy tôi sẽ chỉ cho bạn [br]một ví dụ từ phòng thí nghiệm của mình.

0:04:13.857,0:04:17.418
Trong phòng thí nghiệm của tôi, [br]chúng tôi quan tâm đến bộ não xã hội,

0:04:17.418,0:04:21.002
điều đó có nghĩa là[br]mạng lưới các vùng não

0:04:21.002,0:04:23.435
mà chúng tôi sử dụng[br]để hiểu và tương tác với người khác.

0:04:23.435,0:04:27.201
Vì vậy, tôi muốn trưng ra một bức ảnh [br]của một trò chơi bóng đá

0:04:27.201,0:04:31.608
để minh họa hai khía cạnh [br]về việc bộ não xã hội của bạn làm việc như thế nào

0:04:31.608,0:04:33.041
Thế nên, [br]đây là một trò chơi bóng đá. (Tiếng cười)

0:04:33.041,0:04:35.683
Michael Owen mới bỏ lỡ một mục tiêu, [br]và anh ấy nằm dài trên sân

0:04:35.683,0:04:38.485
và khía cạnh đầu tiên[br]của bộ não xã hội

0:04:38.485,0:04:41.444
rằng hình ảnh minh hoạ [br]theo cách thực sự độc đáo

0:04:41.444,0:04:44.494
về phản ứng về mặt xã hội và tình cảm[br]tự động và bản năng

0:04:44.494,0:04:47.458
trong vòng một tíc tắc [br]Michael Owen đã đá hỏng,

0:04:47.458,0:04:49.268
tất cả mọi người [br]đều làm điều tương tự với cánh tay của mình

0:04:49.268,0:04:51.071
và tương tự với khuôn mặt của họ, [br]thậm chí cả Michael Owen

0:04:51.071,0:04:52.895
anh ta nằm dài ra dọc theo sân cỏ, [br]làm điều tương tự với cánh tay của mình

0:04:52.895,0:04:55.164
và có lẽ [br]cũng có một biểu hiện tương tự trên khuôn mặt

0:04:55.164,0:04:57.138
và người duy nhất [br]không như thế

0:04:57.138,0:05:00.599
là những người đàn ông[br]áo vàng ở đằng sau — (cười) —

0:05:00.599,0:05:03.142
và tôi nghĩ rằng [br]họ đang ở sai khán đài,

0:05:03.142,0:05:05.437
và họ đang thực hiện [br]một phản ứng cảm xúc xã hội

0:05:05.437,0:05:08.072
mà tất cả chúng tai đều nhận ra ngay lập tức, [br]và đó là khía cạnh thứ hai

0:05:08.072,0:05:11.708
của não bộ xã hội [br]mà bức ảnh này đã minh hoạ rất tốt,

0:05:11.708,0:05:15.090
về việc chúng tôi đọc hành vi của người khác[br]tốt đến cỡ nào

0:05:15.090,0:05:17.767
thông qua hành động, cử chỉ của họ,[br]biểu hiện trên khuôn mặt của họ,

0:05:17.767,0:05:21.583
xét về khía cạnh những cảm xúc bên dưới [br]và những trạng thái tinh thần.

0:05:21.583,0:05:23.360
Vì vậy, bạn không cần phải vặn hỏi[br]bất kỳ ai trong số những người này.

0:05:23.360,0:05:25.901
Bạn có một linh cảm khá tốt [br]về những gì họ đang cảm thấy

0:05:25.901,0:05:28.489
và suy nghĩ [br]ở thời điểm chính xác này.

0:05:28.489,0:05:30.245
Đó là những gì chúng tôi quan tâm [br]khi nhìn vào phòng thí nghiệm của mình.

0:05:30.245,0:05:33.817
Trong phòng thí nghiệm của tôi, [br]chúng tôi đưa thanh thiếu niên và người lớn đến

0:05:33.833,0:05:36.218
để thực hiện quét não, [br]chúng tôi cung cấp cho họ một số công việc

0:05:36.218,0:05:39.512
bao gồm[br]suy nghĩ về người khác, tâm trí của họ,

0:05:39.512,0:05:42.406
các trạng thái tâm thần, cảm xúc, [br]và một trong những phát hiện

0:05:42.406,0:05:45.252
rằng chúng tôi đã tìm thấy một vài lần, [br]giống như các phòng thí nghiệm khác

0:05:45.252,0:05:48.470
trên thế giới cũng đã tìm ra[br]đó là một phần vỏ não trước trán

0:05:48.470,0:05:51.688
được gọi là phần giữa vỏ não trước trán, [br]được hiển thị bằng màu xanh trên màn hình,

0:05:51.688,0:05:54.444
và ngay ở giữa vỏ não trước trán

0:05:54.444,0:05:56.842
trên đường chính giữa[br]đầu của bạn.

0:05:56.842,0:06:00.125
Vùng này hoạt động nhiều hơn [br]ở thiếu niên, khi đưa ra

0:06:00.125,0:06:02.252
các quyết định xã hội [br]và suy nghĩ về người khác

0:06:02.252,0:06:05.053
hơn là ở người lớn, [br]và điều này là thực sự một ẩn dụ phân tích

0:06:05.053,0:06:08.293
cho chín nghiên cứu khác nhau [br]về lĩnh này từ các phòng lab khắp nơi trên thế giới,

0:06:08.293,0:06:10.993
và tất cả chúng đều hiển thị cùng một điều, [br]rằng hoạt động của phần giữa

0:06:10.993,0:06:14.363
vỏ não trước trán[br]suy giảm

0:06:14.363,0:06:16.810
trong thời niên thiếu.

0:06:16.810,0:06:19.454
Và chúng tôi nghĩ rằng [br]đó có thể là bởi vì thanh thiếu niên và người lớn

0:06:19.454,0:06:21.820
sử dụng phương pháp tinh thần[br]khác nhau,

0:06:21.820,0:06:25.238
các chiến lược nhận thức khác nhau, [br]để đưa ra quyết định xã hội,

0:06:25.238,0:06:28.754
và một cách để nhìn vào đó [br]là để thực hiện nghiên cứu hành vi

0:06:28.754,0:06:30.731
theo đó, chúng tôi đưa mọi người [br]vào phòng thí nghiệm

0:06:30.731,0:06:33.275
cung cấp cho họ [br]một số loại nhiệm vụ hành vi

0:06:33.275,0:06:36.485
và tôi sẽ chỉ cho bạn một ví dụ [br]về các loại nhiệm vụ mà chúng tôi sử dụng

0:06:36.485,0:06:39.133
trong phòng thí nghiệm.[br]Vì vậy hãy tưởng tượng rằng bạn đang tham gia

0:06:39.133,0:06:40.858
vào một trong những thí nghiệm của chúng tôi.[br]Bạn bước vào phòng thí nghiệm,

0:06:40.858,0:06:43.532
bạn thấy công việc được hệ thống hoá này.

0:06:43.532,0:06:46.322
Trong nhiệm vụ này, [br]bạn thấy một tập hợp các kệ sách.

0:06:46.322,0:06:49.139
Bây giờ, có một số vật phẩm trên các kệ này, [br]trên một vài cái,

0:06:49.139,0:06:52.110
và bạn sẽ nhận thấy [br]có một người đứng đằng sau

0:06:52.110,0:06:55.695
các kệ, và có một số vật [br]mà anh ta không thể nhìn thấy.

0:06:55.695,0:06:57.974
Chúng bị bịt kín,[br]từ góc nhìn của anh ta,

0:06:57.974,0:07:00.618
với một mẩu gỗ màu xám.

0:07:00.618,0:07:04.102
Đây là cùng một tập hợp các kệ[br]từ góc nhìn của anh ấy.

0:07:04.102,0:07:07.595
Để ý rằng [br]chỉ có một vài đồ vật mà anh ta có thể nhìn thấy,

0:07:07.595,0:07:10.047
trong khi có rất nhiều đồ vật khác [br]mà bạn có thể thấy được.

0:07:10.047,0:07:12.243
Bây giờ công việc của bạn [br]là di chuyển các đồ vật.

0:07:12.243,0:07:14.605
người điều hành, [br]đứng đằng sau các kệ,

0:07:14.605,0:07:17.350
sẽ hướng dẫn bạn [br]di chuyển chúng,

0:07:17.350,0:07:19.244
nhưng hãy nhớ rằng, [br]anh ta sẽ không yêu cầu bạn di chuyển

0:07:19.244,0:07:22.964
những món đồ mà anh ta không thể nhìn thấy. [br]Điều này dẫn đến một điều kiện thực sự thú vị

0:07:22.964,0:07:25.157
theo đó [br]dẫn đến một loại xung đột

0:07:25.157,0:07:28.325
giữa góc nhìn của bạn [br]và góc nhìn của người điều hành.

0:07:28.325,0:07:31.565
Vì vậy hãy tưởng tượng anh ta nói với bạn [br]để di chuyển chiếc xe tải phía trên bên trái.

0:07:31.565,0:07:33.596
Có ba chiếc xe tải ở đó. [br]Và bạn đang theo bản năng của mình

0:07:33.611,0:07:35.761
chọn lấy chiếc xe tải màu trắng, [br]bởi vì đó là chiếc xe tải phía trên

0:07:35.761,0:07:38.579
từ góc nhìn của bạn, [br]nhưng sau đó bạn cần phải ghi nhớ,

0:07:38.579,0:07:40.638
"Oh, anh ta không thể thấy chiếc xe đó,[br]thế có nghĩa là anh ta muốn mình

0:07:40.638,0:07:43.395
di chuyển chiếc màu xanh, "[br]là chiếc nằm bên trên

0:07:43.395,0:07:46.040
từ góc nhìn của anh ấy. [br]Bây giờ thì tin hay không,

0:07:46.040,0:07:48.991
những người lớn bình thường, khỏe mạnh, thông minh [br]như các bạn

0:07:48.991,0:07:52.131
phạm lỗi trong 50 phần trăm [br]thời gian thử nghiệm.

0:07:52.131,0:07:54.974
Họ di chuyển chiếc xe màu trắng[br]thay vì chiếc màu xanh.

0:07:54.974,0:07:58.290
Vì vậy, chúng tôi giao nhiệm vụ này [br]cho cả thanh thiếu niên và người lớn,

0:07:58.290,0:07:59.844
và chúng tôi cũng có [br]một điều kiện kiểm soát

0:07:59.844,0:08:03.905
khi mà không có người điều hành[br]và thay vào đó, chúng tôi cho họ một điều luật

0:08:03.905,0:08:05.819
Chúng tôi nói với họ, [br]được rồi, chúng ta sẽ làm y như vậy

0:08:05.819,0:08:08.656
nhưng lần này không có người điều hành.[br]Thay vào đó các bạn sẽ bỏ qua

0:08:08.656,0:08:11.863
các vật phẩm[br]trên nền màu xám đậm.

0:08:11.863,0:08:14.563
Bạn sẽ thấy rằng[br]đó chính xác là cùng một điều kiện,

0:08:14.563,0:08:17.409
chỉ là họ cần phải nhớ áp dụng quy tắc này

0:08:17.409,0:08:20.480
khi không có người điều hành

0:08:20.480,0:08:22.160
còn khi có đạo diển [br]họ cần phải nhớ

0:08:22.160,0:08:25.701
chú ý đến tầm nhìn của đạo diễn

0:08:25.701,0:08:29.998
trong khi anh ta [br]hướng dẫn hành vi cho họ.

0:08:29.998,0:08:32.608
Được rồi, nếu tôi chỉ cho bạn thấy [br]tỷ lệ phần trăm lỗi

0:08:32.608,0:08:35.174
trong một nghiên cứu quy mô lớn[br]mà chúng tôi đã làm,

0:08:35.174,0:08:38.728
Đây là trong một nghiên cứu [br]với các đối tượng từ bảy đến tuổi trưởng thành,

0:08:38.728,0:08:39.938
và những gì bạn sẽ thấy [br]là tỷ lệ phần trăm lỗi

0:08:39.938,0:08:41.912
trong nhóm người lớn [br]trong cả hai điều kiện,

0:08:41.927,0:08:45.198
màu xám là điều kiện có người điều hành, [br]và bạn thấy đấy

0:08:45.198,0:08:47.771
những người lớn thông minh của chúng ta[br]mắc lỗi trong khoảng 50 phần trăm

0:08:47.771,0:08:50.486
thời gian thử nghiệm, [br]trong khi lại mắc ít lỗi hơn

0:08:50.486,0:08:52.514
khi không có người điều hành, [br]khi mà họ chỉ việc

0:08:52.514,0:08:55.595
ghi nhớ quy luật[br]bỏ qua các đồ vật trên nền xám.

0:08:55.595,0:08:58.263
Mở rộng ra, [br]hai điều kiện này phát triển

0:08:58.263,0:09:01.186
theo chính xác cùng một cách. [br]Giữa giai đoạn cuối thời thơ ấu

0:09:01.186,0:09:03.427
và giữa thời thiếu niên, [br]đó là một sự cải thiện,

0:09:03.427,0:09:06.778
nói cách khác là một sự giảm lỗi, [br]trong cả hai cuộc thử nghiệm này,

0:09:06.778,0:09:07.898
trong cả hai điều kiện này.

0:09:07.898,0:09:10.183
Nhưng đó là khi [br]bạn so sánh hai nhóm cuối,

0:09:10.183,0:09:12.135
nhóm giữa tuổi thiếu niên[br]và nhóm người lớn

0:09:12.135,0:09:15.295
thực sự thú vị là

0:09:15.295,0:09:18.333
không có cải thiện nào[br]trong điều kiện không có người điều hành.

0:09:18.333,0:09:21.263
Nói cách khác, [br]tất cả những gì bạn cần làm là

0:09:21.263,0:09:23.969
ghi nhớ quy tắc và áp dụng nó [br]dường như đã được phát triển đầy đủ

0:09:23.969,0:09:26.500
khi bước vào giai đoạn giữa tuổi thiếu niên, [br]trong khi ngược lại,

0:09:26.500,0:09:28.897
Nếu nhìn vào [br]hai thanh màu xám phía cuối,

0:09:28.897,0:09:32.047
vẫn có sự cải thiện đáng kể [br]trong điều kiện có người điều hành

0:09:32.047,0:09:34.488
giữa gia đoạn giữa của tuổi thiếu niên [br]và tuổi trưởng thành,

0:09:34.488,0:09:37.864
Điều này có nghĩa là [br]khả năng để để ý đến

0:09:37.864,0:09:41.149
góc nhìn của một ai đó khác[br]khi hướng dẫn hành vi,

0:09:41.149,0:09:43.408
điều mà chúng ta vẫn làm [br]trong cuộc sống hàng ngày

0:09:43.408,0:09:48.014
là một cái gì đó mà vẫn còn đang phát triển [br]trong giai đoạn giữa và cuối tuổi thiếu niên

0:09:48.014,0:09:50.554
Vì vậy, nếu bạn có một con trai [br]hay con gái ở độ tuổi này

0:09:50.554,0:09:52.963
mà bạn nghĩ rằng [br]chúng có vấn đề trong việc để ý đến

0:09:52.963,0:09:56.719
quan điểm của người khác, [br]thì bạn đang đúng đấy. Và đây là lý do tại sao.

0:09:56.719,0:10:00.232
Chúng ta đôi khi cười nhạo [br]về các trẻ vị thành niên

0:10:00.232,0:10:04.095
Chúng nhại lại, thậm chí là thảm hoạ [br]trên các phương tiện truyền thông

0:10:04.095,0:10:07.622
vì các hành vi tiêu biểu thưở thiếu thời của chúng. [br]Chúng mạo hiểm,

0:10:07.622,0:10:10.393
đôi khi thất thường, [br]chúng rất vị kỷ.

0:10:10.393,0:10:12.886
Tôi có một câu chuyện thực sự tốt đẹp[br]từ một người bạn của mình

0:10:12.886,0:10:15.373
người nói rằng [br]điều ông nhận thấy nhiều nhất

0:10:15.373,0:10:18.354
ở hai đứa con gái thiếu niên của mình[br]trước và sau tuổi dậy thì

0:10:18.354,0:10:20.598
là mức độ bối rối [br]khi đứng trước anh ta.

0:10:20.614,0:10:23.103
Vì vậy, anh nói, "Trước tuổi dậy thì, [br]nếu hai đứa con gái của tôi

0:10:23.103,0:10:25.357
quậy tung một cửa hàng, tôi sẽ nói,[br]' Hey, dừng quậy nữa

0:10:25.357,0:10:27.106
và ba sẽ hát [br]bài hát yêu thích của các con,'

0:10:27.106,0:10:29.007
và ngay lập tức [br]chúng sẽ ngừng lại và anh ta sẽ hát

0:10:29.007,0:10:32.478
cho chúng nghe bài hát yêu thích của chúng. [br]Sau tuổi dậy thì, điều đó trở thành một mối đe dọa.

0:10:32.478,0:10:34.295
(Tiếng cười)

0:10:34.295,0:10:37.772
Khái niệm về việc cha của chúng[br]sẽ hát ở nơi công cộng

0:10:37.772,0:10:40.135
cũng đủ làm chúng hành xử tốt trở lại

0:10:40.135,0:10:41.563
Do đó, mọi người thường hỏi,

0:10:41.563,0:10:44.196
"Vâng, vậy tuổi thiếu niên có phải là [br]một hiện tượng gần đây không?

0:10:44.196,0:10:46.318
Nó là cái mà chúng ta đã phát minh ra, [br]gần đây. ở phương Tây ư?"

0:10:46.318,0:10:48.986
Và trên thực tế, câu trả lời có lẽ là không. [br]Có rất nhiều mô tả về thanh thiếu niên

0:10:48.986,0:10:52.409
trong lịch sử [br]mà nghe có vẻ

0:10:52.409,0:10:54.566
rất giống [br]với các mô tả chúng ta sử dụng ngày nay.

0:10:54.566,0:10:58.799
Có một câu nói nổi tiếng của Shakespeare [br]từ "The Winter's Tale"

0:10:58.799,0:11:01.574
nơi mà ông mô tả[br]tuổi thiếu niên như sau:

0:11:01.574,0:11:04.420
"Tôi sẽ ở đó [br]khi mà không có độ tuổi từ mười

0:11:04.420,0:11:07.660
và hai mươi ba, [br]hoặc tuổi trẻ đó sẽ ngủ say suốt phần còn lại;

0:11:07.660,0:11:09.751
khi mà không có gì xen giữa[br]ngoại trừ cặp kè với gái

0:11:09.751,0:11:15.974
có con, đối đầu với tổ tiên, ăn cắp và chiến đấu." [br](Tiếng cười)

0:11:15.974,0:11:20.508
sau đó, ông tiếp tục thốt lên rằng,[br]"Đã nói rồi, bất kỳ cái gì

0:11:20.508,0:11:23.653
trừ những bộ não sục sôi [br]của tuổi nười chín và hai mươi hai

0:11:23.653,0:11:26.151
sẽ săn lấy[br]trong thời tiết này?" (Tiếng cười)

0:11:26.151,0:11:29.077
Như vậy, gần 400 năm về trước, [br]Shakespeare đã vẽ ra chân dung

0:11:29.077,0:11:31.801
của những thanh thiếu niên[br]cũng tương tự như điều mà chúng ta

0:11:31.801,0:11:35.260
miêu tả về chúng ngày hôm nay,[br]nhưng này nay chúng ta cố gắng thấu hiểu

0:11:35.260,0:11:38.347
hành vi của chúng[br]trên khía cạnh những thay đổi tiềm ẩn

0:11:38.347,0:11:40.285
xảy ra bên trong não bộ.

0:11:40.285,0:11:43.893
Lấy việc mạo hiểm làm ví dụ, [br]Chúng ta biết được rằng

0:11:43.893,0:11:46.218
thanh thiếu niên có xu hướng liều lĩnh. [br]Thực sự là như vậy

0:11:46.218,0:11:48.850
Chúng liều lĩnh hơn trẻ em [br]hay người lớn,

0:11:48.850,0:11:51.310
và chúng có thiên hướng[br]trở nên liều lĩnh

0:11:51.310,0:11:54.278
khi ở với bạn bè. [br]Đó là một động lức quan trọng

0:11:54.278,0:11:56.764
để trở nên độc lập [br]khỏi cha mẹ

0:11:56.764,0:11:59.588
và để gây ấn tượng của một trong những người bạn[br]ở tuổi thanh thiếu niên.

0:11:59.588,0:12:02.187
Nhưng bây giờ, chúng tôi cố gắng hiểu điều đó[br]xét về sự phát triển của một phần bộ não

0:12:02.187,0:12:05.180
được gọi là hệ thống rìa,

0:12:05.180,0:12:07.723
Vì vậy, tôi sẽ cho bạn thấy[br]hệ thống rìa màu đỏ

0:12:07.723,0:12:09.588
trên màn hình phía sau tôi đây,[br]và cũng nằm trên bộ não này.

0:12:09.588,0:12:12.697
Hệ thống rìa [br]nằm sâu bên trong não,

0:12:12.697,0:12:16.430
và có liên quan đến [br]những thứ như xử lý cảm xúc

0:12:16.430,0:12:19.580
và xử lý phần thưởng. [br]Nó mang lại cho bạn những cảm giác tưởng thưởng

0:12:19.580,0:12:22.876
khi làm cái gì đó vui vẻ, [br]bao gồm cả việc chấp nhận rủi ro.

0:12:22.876,0:12:25.241
Nó cho bạn một cú hích[br]để liều.

0:12:25.241,0:12:28.289
Và khu vực này, [br]các khu vực trong hệ thống rìa,

0:12:28.289,0:12:31.708
được tìm thấy [br]là vô cùng nhạy cảm với các cảm giác khen thưởng

0:12:31.708,0:12:35.477
khi chấp nhận rủi ro ở thanh thiếu niên [br]khi so sánh với người lớn,

0:12:35.477,0:12:39.179
vào thời điểm rất giống nhau, [br]vỏ não trước trán,

0:12:39.179,0:12:41.453
mà bạn có thể nhìn thấy, có màu xanh [br]trên màn hình ở đây,

0:12:41.453,0:12:44.320
ngăn không cho chúng ta[br]nhận lấy quá nhiều rủi ro

0:12:44.320,0:12:47.718
vẫn còn đang tiếp tục phát triển rất nhiều[br]ở thanh thiếu niên.

0:12:47.718,0:12:51.385
Vì vậy, nghiên cứu về não [br]đã chỉ ra rằng bộ não vị thành niên

0:12:51.385,0:12:54.727
phải trải qua [br]một sự phát triển thực sự khá sâu sắc,

0:12:54.727,0:12:58.683
và điều này là kết quả [br]của giáo dục, phục hồi chức năng,

0:12:58.683,0:13:02.703
và sự can thiệp. [br]Môi trường, bao gồm cả việc giảng dạy,

0:13:02.703,0:13:06.112
có thể định hình bộ não đang phát triển [br]ở tuổi thiếu niên ,

0:13:06.112,0:13:08.914
và chưa hết, nó chỉ là có liên hệ tương đối [br]với những gì chúng ta

0:13:08.914,0:13:11.419
thường xuyên giáo dục gần đây[br]thanh thiếu niên ở phương Tây.

0:13:11.419,0:13:15.172
Tất cả bốn ông bà của tôi, [br]ví dụ, bỏ học

0:13:15.172,0:13:19.006
trong giai đoạn đầu của thời niên thiếu. [br]Họ đã không có sự lựa chọn.

0:13:19.006,0:13:21.780
Và vẫn còn nhiều trường hợp như thế,[br]với rất nhiều, rất nhiều thanh thiếu niên

0:13:21.780,0:13:24.947
trên thế giới ngày nay. [br]Bốn mươi phần trăm thanh thiếu niên

0:13:24.947,0:13:29.169
không được tiếp cận với[br]giáo dục bậc trung học.

0:13:29.169,0:13:31.808
mà đây lại là giai đoạn mà não bộ

0:13:31.808,0:13:34.655
đặc biệt thích nghi và dễ uốn nắn.

0:13:34.655,0:13:38.425
Đó là một cơ hội tuyệt vời[br]để học tập và sáng tạo.

0:13:38.425,0:13:40.658
Vì vậy, những gì đôi khi [br]được coi là vấn đề

0:13:40.658,0:13:43.134
với thanh thiếu niên [br]-chấp nhận rủi ro cao, thiếu kiểm soát

0:13:43.134,0:13:47.076
quá vị kỷ — thì không nên bị kỳ thị.

0:13:47.076,0:13:49.913
Điều đó thực sự phản ánh [br]những thay đổi trong não

0:13:49.913,0:13:52.827
mà mang đến[br]một cơ hội tuyệt vời cho giáo dục

0:13:52.827,0:13:57.257
và phát triển xã hội. [br]Cảm ơn các bạn. (Vỗ tay)

0:13:57.257,0:14:05.027
(Vỗ tay)