1
00:00:00,688 --> 00:00:03,577
15 yıl önce, genel görüş

2
00:00:03,577 --> 00:00:05,627
beyin gelişiminin büyük bir bölümünün

3
00:00:05,627 --> 00:00:08,606
yaşamın ilk birkaç yılında oluştuğu şeklindeydi.

4
00:00:08,606 --> 00:00:11,318
O zamanlar, 15 yıl önce,

5
00:00:11,318 --> 00:00:13,939
canlı bir beynin içine bakma

6
00:00:13,939 --> 00:00:16,977
ve yaşam süresi içerisindeki gelişimini takip etme imkanına sahip değildik.

7
00:00:16,977 --> 00:00:20,138
Geçen on yıllık süreçte,

8
00:00:20,138 --> 00:00:21,943
manyetik rezonans görüntülemesi, MRI, gibi beyin görüntüleme

9
00:00:21,943 --> 00:00:24,886
teknolojisindeki ilerlemeler sayesinde,

10
00:00:24,886 --> 00:00:28,013
Nörobilimciler her yaştan insan beyninin içine bakmaya

11
00:00:28,013 --> 00:00:30,432
ve beyin yapısı ve fonksiyonundaki değişimleri

12
00:00:30,432 --> 00:00:33,303
takip etmeye başladılar.

13
00:00:33,303 --> 00:00:36,980
Böylece, yapısal MR ile isterseniz

14
00:00:36,980 --> 00:00:40,042
yüksek çözünürlükteki canlı insan beyninin fotoğrafını alabilir

15
00:00:40,042 --> 00:00:43,262
ve şöyle sorular sorabiliriz:

16
00:00:43,262 --> 00:00:45,702
beyin ne ölçüde gri madde içermektedir

17
00:00:45,702 --> 00:00:47,505
ve bunun yaşa bağlı değişimi nasıldır?

18
00:00:47,505 --> 00:00:51,217
Fonksiyonel MR yani fMRI, sayesinde

19
00:00:51,217 --> 00:00:54,612
katılımcıların düşünmek, hissetmek ya da algılamak gibi

20
00:00:54,612 --> 00:00:57,480
görevleri esnasındaki beyin aktivitelerini videoya ya da

21
00:00:57,480 --> 00:01:00,372
filme kaydedebiliriz.

22
00:01:00,372 --> 00:01:03,138
Böylece dünyadaki birçok laboratuvar,

23
00:01:03,138 --> 00:01:05,368
bu tür araştırmalara dahil oldu ve bugün beyin

24
00:01:05,368 --> 00:01:08,892
gelişiminin zengin ve ayrıntılı bir resmine sahibiz

25
00:01:08,892 --> 00:01:11,960
ve bu resim beyin hakkında düşünme

26
00:01:11,960 --> 00:01:14,593
yöntemimizi ciddi anlamda değiştirdi;

27
00:01:14,593 --> 00:01:17,361
beynin sadece erken çocuklukta değil

28
00:01:17,361 --> 00:01:20,072
büyüme çağı ve 20'li ve 30'lu yaşlarda da

29
00:01:20,072 --> 00:01:24,118
gelişmeye devam ettiğini ortaya koydu.

30
00:01:24,118 --> 00:01:28,097
Büyüme çağı, yaşamın bir evresinde ergenliğin

31
00:01:28,097 --> 00:01:32,493
biyolojik, hormonal ve fiziksel değişimleriyle başlayan ve bireyin

32
00:01:32,493 --> 00:01:35,778
toplumda sabit ve bağımsız bir role sahip

33
00:01:35,778 --> 00:01:39,229
olmasına kadar devam eden süreç olarak tanımlanır.

34
00:01:39,229 --> 00:01:41,019
(Kahkahalar)

35
00:01:41,019 --> 00:01:43,784
Çok uzun bir süre devam edebilir. (Kahkahalar)

36
00:01:43,784 --> 00:01:46,803
Büyüme çağı süresince çarpıcı şekilde

37
00:01:46,803 --> 00:01:50,067
değişen beyin bölgelerinden biri de prefrontal kortekstir.

38
00:01:50,067 --> 00:01:53,044
Elimdeki bir beyin maketi

39
00:01:53,044 --> 00:01:55,924
ve bu öndeki bölge prefrontal korteks.

40
00:01:55,924 --> 00:01:58,433
Prefrontal korteks ilginç bir beyin bölümüdür.

41
00:01:58,433 --> 00:02:01,547
İnsanda diğer hayvanlara göre en büyük bölümdür

42
00:02:01,547 --> 00:02:05,174
ve çok büyük bir davranışlar topluluğunu kapsar:

43
00:02:05,190 --> 00:02:08,462
üst düzey bilişsel fonksiyonlar, karar verme,

44
00:02:08,462 --> 00:02:10,552
şu an ya da yarın ya da gelecek hafta veya gelecek ay

45
00:02:10,552 --> 00:02:13,292
için planlar yapma, uygun olmayan davranışları

46
00:02:13,292 --> 00:02:15,958
engelleme, kaba ya da aptalca birşey

47
00:02:15,958 --> 00:02:18,883
söylemeyi engelleme gibi.

48
00:02:18,883 --> 00:02:20,661
Aynı zamanda sosyal etkileşimi de sağlar;

49
00:02:20,661 --> 00:02:23,785
diğerlerini anlamak ve kişisel farkındalık gibi.

50
00:02:23,785 --> 00:02:26,835
İşte bu bölgenin gelişimine bakan MR çalışmaları

51
00:02:26,835 --> 00:02:29,305
büyüme çağında değişimin oldukça çarpıcı

52
00:02:29,305 --> 00:02:32,238
olduğunu gösterdi.

53
00:02:32,238 --> 00:02:35,196
Yani, gri madde hacmine bakarsak, örneğin,

54
00:02:35,196 --> 00:02:40,045
4 yaşından 22 yaşına kadar olan gri madde hacmine bakarsak,

55
00:02:40,045 --> 00:02:42,367
grafikteki gibi çocuklukta arttığını görürsünüz.

56
00:02:42,367 --> 00:02:46,120
Erken dönemde zirveye çıkar.

57
00:02:46,120 --> 00:02:48,685
Oklar prefrontal korteksteki maksimum değerleri

58
00:02:48,685 --> 00:02:52,151
gösteriyor. Zirvenin erkeklerde kızlara oranla iki

59
00:02:52,151 --> 00:02:55,661
yıl sonra gerçekleştiğini görebilirsiniz,

60
00:02:55,661 --> 00:02:57,500
ki bu muhtemelen erkeklerin ergenliğe

61
00:02:57,500 --> 00:02:59,752
birkaç yıl geç girmesindendir.

62
00:02:59,752 --> 00:03:03,187
Sonra büyüme çağında, prefrontal korteksteki gri madde

63
00:03:03,187 --> 00:03:05,872
hacminde ciddi bir düşüş olur.

64
00:03:05,872 --> 00:03:07,897
Bu kulağa hoş gelmeyebilir, ama aslında

65
00:03:07,897 --> 00:03:11,047
çok önemli bir gelişimsel süreçtir, çünkü

66
00:03:11,047 --> 00:03:15,153
gri madde hücre gövdeleri ve hücreler arası bağlantıları

67
00:03:15,153 --> 00:03:18,607
yani sinapsları barındırır ve prefrontal korteksteki

68
00:03:18,607 --> 00:03:21,352
gri madde hacim azalması, sinaptik budanmayla

69
00:03:21,352 --> 00:03:24,244
yani hücreler arasındaki istenmeyen bağlantıların

70
00:03:24,244 --> 00:03:26,567
yok edilmesine karşılık gelmektedir.

71
00:03:26,567 --> 00:03:29,700
Bu çok önemli bir süreçtir. Kısmen

72
00:03:29,700 --> 00:03:32,834
içinde bulunulan çevreden etkilenir. Sonuçta

73
00:03:32,834 --> 00:03:36,278
kullanılan sinapslar güçlenir,

74
00:03:36,278 --> 00:03:38,211
o belirli bölgede kullanılmayan

75
00:03:38,211 --> 00:03:40,543
sinapslar ise budanır.

76
00:03:40,543 --> 00:03:43,049
Bunu bir gülü budamak gibi düşünebilirsiniz.

77
00:03:43,049 --> 00:03:45,889
Zayıf dalları budarsınız ki, kalan

78
00:03:45,889 --> 00:03:48,927
güçlü dallar daha iyi gelişebilsin.

79
00:03:48,927 --> 00:03:52,853
Bu süreç, beyne, canlının içinde bulunduğu çevreye

80
00:03:52,853 --> 00:03:55,520
göre ince ayar yapmaktır.

81
00:03:55,520 --> 00:03:58,435
Büyüme çağında hem prefrontal kortekste, hem de

82
00:03:58,435 --> 00:04:01,989
diğer beyin bölgelerinde görülür.

83
00:04:01,989 --> 00:04:05,690
Gençlerin beynindeki değişimleri incelediğimiz çalışmamızın

84
00:04:05,690 --> 00:04:08,942
ikinci aşaması; yaşa göre beyin aktivitesini

85
00:04:08,942 --> 00:04:12,215
fonksiyonel MR kullanarak gözlemlemektir.

86
00:04:12,215 --> 00:04:13,857
Size laboratuvarımızdan örnek göstereceğim.

87
00:04:13,857 --> 00:04:17,418
Bizler laboratuvarımda sosyal beyinle; yani diğer insanları anlamak

88
00:04:17,418 --> 00:04:21,002
ve diğer insanlarla iletişime geçmek için kullandığımız

89
00:04:21,002 --> 00:04:23,435
beyin bölgelerinin ilişkisiyle ilgileniriz.

90
00:04:23,435 --> 00:04:27,201
Şimdi size bir futbol maçından bir kare göstererek

91
00:04:27,201 --> 00:04:31,608
sosyal beyinlerinizin nasıl çalıştığına dair iki noktayı açıklayacağım.

92
00:04:31,608 --> 00:04:33,041
İşte bu bir futbol maçı. (Kahkahalar)

93
00:04:33,041 --> 00:04:35,683
Michael Owen henüz gol kaçırmış ve yerde

94
00:04:35,683 --> 00:04:38,485
uzanıyor ve bu resmin bize sosyal beyinle ilgili anlattığı ilk şey

95
00:04:38,485 --> 00:04:41,444
sosyal duygusal yanıtların ne kadar

96
00:04:41,444 --> 00:04:44,494
otomatik ve içgüdüsel olduğudur.

97
00:04:44,494 --> 00:04:47,458
Michael Owen golü kaçırdığında herkes

98
00:04:47,458 --> 00:04:49,268
kollarıyla aynı şeyi yapıyor

99
00:04:49,268 --> 00:04:51,071
ve yüzleri aynı ifadeye sahip, hatta Micheal Owen

100
00:04:51,071 --> 00:04:52,895
bile yerde aynı şeyi yapıyor

101
00:04:52,895 --> 00:04:55,164
ve muhtemelen aynı yüz ifadesini bürünmüş

102
00:04:55,164 --> 00:04:57,138
ve gruba ters düşen bir tek

103
00:04:57,138 --> 00:05:00,599
arkadaki sarılı seyirciler -- (Gülüşmeler) --

104
00:05:00,599 --> 00:05:03,142
ve bence onlar stadın yanlış tarafında oturuyorlar

105
00:05:03,142 --> 00:05:05,437
ve hepinizin fark edeceği gibi diğer takımın sosyal

106
00:05:05,437 --> 00:05:08,072
duygusal tepkisini gösteriyorlar, bu resmin bize

107
00:05:08,072 --> 00:05:11,708
sosyal beyinle ilgili çok güzel anlattığı ikinci şey;

108
00:05:11,708 --> 00:05:15,090
diğer insanların davranışlarına, hareketlerine, jest ve mimiklerine

109
00:05:15,090 --> 00:05:17,767
bakarak onların duygusal ve zihinsel durumlarını

110
00:05:17,767 --> 00:05:21,583
çözümlemede ne kadar iyi olduğumuz.

111
00:05:21,583 --> 00:05:23,360
Bu sayede bu kişilere sormadan dahi

112
00:05:23,360 --> 00:05:25,901
onların hisleri ve o an ne düşündükleri

113
00:05:25,901 --> 00:05:28,489
hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

114
00:05:28,489 --> 00:05:30,245
İşte bu laboratuvarımda ilgilendiğimiz şey.

115
00:05:30,245 --> 00:05:33,817
Laboratuvarımda gençleri ve yetişkinleri beyin taramasına sokup,

116
00:05:33,833 --> 00:05:36,218
onların diğer insanlar, insanların zihinleri, zihinsel durumları

117
00:05:36,218 --> 00:05:39,512
ve duyguları hakkında düşünmelerini sağlayacak görevler

118
00:05:39,512 --> 00:05:42,406
veriyoruz ve bulgularımızdan biri, diğer laboratuvarların ve

119
00:05:42,406 --> 00:05:45,252
bizim de birkaç kez gösterdiğimiz üzere, prefrontal korteksin mediyal

120
00:05:45,252 --> 00:05:48,470
prefrontal korteks olarak adlandırılan,

121
00:05:48,470 --> 00:05:51,688
slaytta mavi gösterilen,

122
00:05:51,688 --> 00:05:54,444
prefrontal korteksin tam ortasında yer alan,

123
00:05:54,444 --> 00:05:56,842
beyninizin tam orta hattındaki bölge.

124
00:05:56,842 --> 00:06:00,125
Bu bölge sosyal karar verirken ve diğer insanlar hakkında

125
00:06:00,125 --> 00:06:02,252
düşünürken, gençlerde yetişkinlere göre

126
00:06:02,252 --> 00:06:05,053
daha fazla aktivite gösterir. Bu bilgi tüm dünyadan

127
00:06:05,053 --> 00:06:08,293
dokuz farklı çalışmanın bir meta-analizidir

128
00:06:08,293 --> 00:06:10,993
ve tüm bu çalışmalar aynı şeyi, medial prefrontal korteksin

129
00:06:10,993 --> 00:06:14,363
kapladığı alanın büyüme çağı boyunca

130
00:06:14,363 --> 00:06:16,810
azaldığını göstermektedir.

131
00:06:16,810 --> 00:06:19,454
Ve şunu düşündük; bu, gençlerin ve yetişkinlerin

132
00:06:19,454 --> 00:06:21,820
sosyal karar vermek üzere farklı zihinsel yaklaşımlar,

133
00:06:21,820 --> 00:06:25,238
bilişsel stretejiler kullanmasından kaynaklanabilir

134
00:06:25,238 --> 00:06:28,754
ve bunu anlamanın bir yolu davranışsal çalışmalardır.

135
00:06:28,754 --> 00:06:30,731
Bu yüzden insanları laboratuvara topladık ve onlara

136
00:06:30,731 --> 00:06:33,275
bazı davranışsal görevler verdik ve şimdi laboratuvarımda

137
00:06:33,275 --> 00:06:36,485
verdiğimiz görevlerle ilgili bir başka örnek vereceğim.

138
00:06:36,485 --> 00:06:39,133
Şimdi deneylerimizden birinde yer aldığınızı

139
00:06:39,133 --> 00:06:40,858
hayal edin. Laboratuvara geldiniz,

140
00:06:40,858 --> 00:06:43,532
buradaki bilgisayar donanımlı görevi gördünüz.

141
00:06:43,532 --> 00:06:46,322
Bu görevde bir raf dizisi görüyorsunuz.

142
00:06:46,322 --> 00:06:49,139
Şimdi, bu raflarda bir takım objeler var, tabi bazılarında,

143
00:06:49,139 --> 00:06:52,110
ve fark edersiniz ki rafların arkasında biri bekliyor

144
00:06:52,110 --> 00:06:55,695
ve bu kişi objelerden bazılarını göremiyor.

145
00:06:55,695 --> 00:06:57,974
Görememesi için bazı objelerin önü

146
00:06:57,974 --> 00:07:00,618
gri tahta parçasıyla kapatılmış.

147
00:07:00,618 --> 00:07:04,102
Bu ise onun bakış açısından rafların görüntüsü.

148
00:07:04,102 --> 00:07:07,595
Dikkat ederseniz o objelerden bazılarını görebilirken,

149
00:07:07,595 --> 00:07:10,047
siz daha fazla obje görebiliyorsunuz.

150
00:07:10,047 --> 00:07:12,243
Şimdi, sizin göreviniz objeleri hareket ettirmek.

151
00:07:12,243 --> 00:07:14,605
Direktör, rafların arkasında bekliyor,

152
00:07:14,605 --> 00:07:17,350
size objeleri hareket ettirmeniz için komutlar verecek,

153
00:07:17,350 --> 00:07:19,244
ama unutmayın, direktör göremediği objeler ile

154
00:07:19,244 --> 00:07:22,964
ilgili komut veremez. Bu gerçekten ilginç bir sonucu da

155
00:07:22,964 --> 00:07:25,157
beraberinde getiriyor; sizin perspektifinizle

156
00:07:25,157 --> 00:07:28,325
direktörün perspektifi arasında bir bağdaşmazlık olacaktır.

157
00:07:28,325 --> 00:07:31,565
Düşünün ki en üstteki kamyonu sola kaydırmanızı istedi.

158
00:07:31,565 --> 00:07:33,596
Burada üç kamyon var. İçgüdüsel olarak beyaz

159
00:07:33,611 --> 00:07:35,761
kamyonu hareket ettirmek isteyeceksiniz çünkü size göre

160
00:07:35,761 --> 00:07:38,579
en üstteki kamyon o, ama sonra şunu düşüneceksiniz;

161
00:07:38,579 --> 00:07:40,638
"Ah,o bu kamyonu göremiyor, öyleyse benden mavi

162
00:07:40,638 --> 00:07:43,395
kamyonu kaydırmamı istiyor olmalı." bu, onun açısından

163
00:07:43,395 --> 00:07:46,040
en üstteki mavi. Şimdi, inanın ya da inanmayın, sizin gibi

164
00:07:46,040 --> 00:07:48,991
normal, sağlıklı, zeki yetişkinlerin %50 si

165
00:07:48,991 --> 00:07:52,131
böyle bir denemede hata yapıyor.

166
00:07:52,131 --> 00:07:54,974
Beyaz kamyonun yerine mavi kamyonu oynatıyorlar.

167
00:07:54,974 --> 00:07:58,290
Biz de gençlere ve yetişkinlere bu testi yaptık

168
00:07:58,290 --> 00:07:59,844
ve bir de direktörün olmadığı, onun yerine

169
00:07:59,844 --> 00:08:03,905
bizim kişilere bazı kurallar verdiğimiz bir kontrol grubu vardı.

170
00:08:03,905 --> 00:08:05,819
Onlara dedik ki, tamam, tamamen aynı şeyi yapacağız

171
00:08:05,819 --> 00:08:08,656
fakat bu kez direktör olmayacak. Onun yerine siz

172
00:08:08,656 --> 00:08:11,863
arka planı gri olan objeleri görmezden geleceksiniz.

173
00:08:11,863 --> 00:08:14,563
Anlayacağınız üzere durumlar tamamen aynı, sadece

174
00:08:14,563 --> 00:08:17,409
direktörün olmadığı durumda bu bizim belirlediğimiz

175
00:08:17,409 --> 00:08:20,480
kuralı uygulamak durumundayken,

176
00:08:20,480 --> 00:08:22,160
direktörün bulunduğu durumda direktörün

177
00:08:22,160 --> 00:08:25,701
perspektifini dikkate alarak

178
00:08:25,701 --> 00:08:29,998
hareketlerini yönlendirmeleri gerekiyor.

179
00:08:29,998 --> 00:08:32,608
Pekala, şimdi size yedi yaşından yetişkinliğe kadar kişilerle

180
00:08:32,608 --> 00:08:35,174
çalıştığımız büyük ölçekli çalışmamızdaki hata

181
00:08:35,174 --> 00:08:38,728
yüzdelerini göstereceğim

182
00:08:38,728 --> 00:08:39,938
ve göreceğiniz hata oranları, yetişkin grubunda iki

183
00:08:39,938 --> 00:08:41,912
durumda da yapılan hataları gösteriyor,

184
00:08:41,927 --> 00:08:45,198
yani gri, direktörün bulunduğu durumu gösteriyor ve

185
00:08:45,198 --> 00:08:47,771
gördüğünüz gibi zeki yetişkinlerimizin %50 si bu durumda

186
00:08:47,771 --> 00:08:50,486
hata yaparken, direktör olmayan, sadece gri arka

187
00:08:50,486 --> 00:08:52,514
plandakileri görmezden gelmeleri gereken durumda ise

188
00:08:52,514 --> 00:08:55,595
çok daha az hata yapmışlar.

189
00:08:55,595 --> 00:08:58,263
Gelişimsel olarak, bu iki durum da aynı şekilde

190
00:08:58,263 --> 00:09:01,186
gelişir. Geç çocuklukla orta büyüme çağı

191
00:09:01,186 --> 00:09:03,427
arasında, bir gelişme meydana gelir,

192
00:09:03,427 --> 00:09:06,778
diğer bir deyişle her iki durumda ve her iki deneyde, hata oranında

193
00:09:06,778 --> 00:09:07,898
bir azalma meydana gelmektedir.

194
00:09:07,898 --> 00:09:10,183
Ama son iki grubu, orta genç grup ile, yetişkin grubu

195
00:09:10,183 --> 00:09:12,135
karşılaştırdığınızda işler ilginçleşmeye başlar,

196
00:09:12,135 --> 00:09:15,295
çünkü burada, direktör olmayan durumda

197
00:09:15,295 --> 00:09:18,333
sürekli bir gelişme meydana gelmez.

198
00:09:18,333 --> 00:09:21,263
Diğer bir değişle, kuralları hatırlamak ve uygulamakla ilgili

199
00:09:21,263 --> 00:09:23,969
ihtiyacınız olan her şey orta büyüme

200
00:09:23,969 --> 00:09:26,500
çağında gelişirken, bunun aksine

201
00:09:26,500 --> 00:09:28,897
eğer son iki gri çubuğa bakarsanız, hala orta

202
00:09:28,897 --> 00:09:32,047
büyüme çağı ile yetişkinlik arasında direktörün bulunduğu

203
00:09:32,047 --> 00:09:34,488
durum için gözle görülür bir gelişme olmaktadır ve bunun

204
00:09:34,488 --> 00:09:37,864
anlamı, günlük hayatta sürekli kullandığımız,

205
00:09:37,864 --> 00:09:41,149
başkalarının düşüncelerini hesaba katarak

206
00:09:41,149 --> 00:09:43,408
hareket etme, ki bu önemlidir bu arada, gibi şeylerin

207
00:09:43,408 --> 00:09:48,014
orta büyüme çağında hala gelişmeye devam ettiğidir.

208
00:09:48,014 --> 00:09:50,554
Eğer onlu yaşlarda bir kızınız ya da oğlunuz varsa bazen

209
00:09:50,554 --> 00:09:52,963
onların diğer insanları anlamada problemleri olduğunu

210
00:09:52,963 --> 00:09:56,719
düşünebilirsiniz ki haklısınız. Gerçekten de var. Nedeni de bu.

211
00:09:56,719 --> 00:10:00,232
Bazen gençlere güleriz. Dalga konusu olurlar,

212
00:10:00,232 --> 00:10:04,095
bazen medya tarafından tipik ergen davranışları

213
00:10:04,095 --> 00:10:07,622
yüzünden şeytanlaştırılırlar. Risk almayı severler,

214
00:10:07,622 --> 00:10:10,393
bazen huysuzdurlar, bir hayli içe kapanıktırlar.

215
00:10:10,393 --> 00:10:12,886
Kızının ergenlik öncesi ve ergenlik sonrası en çok dikkatini

216
00:10:12,886 --> 00:10:15,373
çeken değişikliğin utangaçlık düzeyindeki değişim

217
00:10:15,373 --> 00:10:18,354
olduğunu söyleyen bir arkadaşımın çok güzel

218
00:10:18,354 --> 00:10:20,598
bir anektodu var:

219
00:10:20,614 --> 00:10:23,103
Dedi ki, "Ergenlikten önce, eğer kızlarım

220
00:10:23,103 --> 00:10:25,357
mağazada dolaşıyorsa onlara, 'Kızlar koşuşturmayı

221
00:10:25,357 --> 00:10:27,106
bırakırsanız en sevdiğiniz şarkıyı söyleyeceğim' derdim

222
00:10:27,106 --> 00:10:29,007
ve birden koşuşturmayı bırakırlardı ve onlara en sevdikleri

223
00:10:29,007 --> 00:10:32,478
şarkıyı söylerdim. Ergenlikten sonra bu yaptığım asıl tehlike oldu."

224
00:10:32,478 --> 00:10:34,295
(Kahkahalar)

225
00:10:34,295 --> 00:10:37,772
Babalarının ortalıkta şarkı söyleyeceği

226
00:10:37,772 --> 00:10:40,135
düşüncesi davranışlarını değiştirmek için yeterliydi.

227
00:10:40,135 --> 00:10:41,563
İnsanlar sıklıkla sorarlar:

228
00:10:41,563 --> 00:10:44,196
"Öyleyse büyüme çağı yeni mi ortaya çıktı?

229
00:10:44,196 --> 00:10:46,318
Yoksa Batı'nın yeni icatlarından biri mi?"

230
00:10:46,318 --> 00:10:48,986
Ve aslında yanıt olumsuz. Tarih boyunca

231
00:10:48,986 --> 00:10:52,409
bugün kullandığımız ergenlik tanımlarına oldukça

232
00:10:52,409 --> 00:10:54,566
benzer birçok tanımlama var.

233
00:10:54,566 --> 00:10:58,799
Shakespeare'in "Kış Masalı"ından büyüme çağındakileri

234
00:10:58,799 --> 00:11:01,574
anlattığı bir alıntı yapacağım:

235
00:11:01,574 --> 00:11:04,420
"Keşke on ve yirmi üç yaş arasından

236
00:11:04,420 --> 00:11:07,660
başka yaş olmasaydı veya bu yaştan sonra gençler uykuya dalsalardı;

237
00:11:07,660 --> 00:11:09,751
çünkü bu yaşlar arasında çocuklarla zamparalık

238
00:11:09,751 --> 00:11:15,974
yapmak, geleneklere kulak asmamak, hırsızlık yapmak ve kavga etmekten başka bir şey yok." (Kahkahalar)

239
00:11:15,974 --> 00:11:20,508
Sonra şöyle devam eder, "Bunu söylemişken, on dokuz ve

240
00:11:20,508 --> 00:11:23,653
yirmi iki yaşındaki bu kanı kaynayan gençler dışında kimse

241
00:11:23,653 --> 00:11:26,151
bu havada ava çıkar mıydı? (Kahkahalar)

242
00:11:26,151 --> 00:11:29,077
Neredeyse 400 yıl önce, Shakespeare bugün bizim

243
00:11:29,077 --> 00:11:31,801
gençleri tanımladığımız çizgilere çok yakın bir ergen

244
00:11:31,801 --> 00:11:35,260
portresi çizmiştir, fakat bugün biz temeldeki zihinsel

245
00:11:35,260 --> 00:11:38,347
değişimleri gözleyerek onların davranışlarını

246
00:11:38,347 --> 00:11:40,285
anlamaya çalışıyoruz.

247
00:11:40,285 --> 00:11:43,893
Örneğin risk almayı ele alalım. Gençlerin

248
00:11:43,893 --> 00:11:46,218
risk almaya eğilimli olduklarını biliyoruz. Öyleler.

249
00:11:46,218 --> 00:11:48,850
Bir çocuktan ya da bir yetişkinden daha fazla risk alıyorlar

250
00:11:48,850 --> 00:11:51,310
ve özellikle arkadaşlarıyla beraberlerken

251
00:11:51,310 --> 00:11:54,278
risk almaya daha meyilliler. Genç bir birey için

252
00:11:54,278 --> 00:11:56,764
ailesinden bağımsız hale gelmek

253
00:11:56,764 --> 00:11:59,588
ve arkadaşlarını etkilemek çok önemlidir.

254
00:11:59,588 --> 00:12:02,187
Ancak bugün onları, beyinlerinin bir kısmı olan ve

255
00:12:02,187 --> 00:12:05,180
limbik sistem olarak adlandırılan bölümün gelişimi ışığında anlamaya çalışıyoruz,

256
00:12:05,180 --> 00:12:07,723
şimdi arkamdaki slaytta size kırmızıyla ve aynı zamanda

257
00:12:07,723 --> 00:12:09,588
elimdeki beyin üzerinde limbik sistemi göstereceğim.

258
00:12:09,588 --> 00:12:12,697
Limbik sistem beynin derinliklerinde yer alır

259
00:12:12,697 --> 00:12:16,430
ve duygu durumu ve ödül durumu gibi süreçlerle

260
00:12:16,430 --> 00:12:19,580
ilgilenir. Risk almak gibi eğlenceli şeyler yaparken

261
00:12:19,580 --> 00:12:22,876
ödüllendirildiğinizi hissetmenizi sağlar.

262
00:12:22,876 --> 00:12:25,241
Size risk almanın heyecanını verir.

263
00:12:25,241 --> 00:12:28,289
Ve bu bölge, limbik sistemin bulunduğu bölgeler,

264
00:12:28,289 --> 00:12:31,708
gençlerde yetişkinlerle kıyaslandığında, risk almanın

265
00:12:31,708 --> 00:12:35,477
ödüllendirici hissine çok daha fazla duyarlıdır

266
00:12:35,477 --> 00:12:39,179
ve aynı zamanda prefrontal korteks,

267
00:12:39,179 --> 00:12:41,453
ki onu bu slaytta mavi renkte görebilirsiniz,

268
00:12:41,453 --> 00:12:44,320
ölçüsüz risk almayı engellemekle görevlidir

269
00:12:44,320 --> 00:12:47,718
ve gençlerde hala gelişmeye devam etmektedir.

270
00:12:47,718 --> 00:12:51,385
Beyin araştırmaları gösterdi ki, genç bireylerin beyni

271
00:12:51,385 --> 00:12:54,727
eğitimle, rehabilitasyonla, dış müdahalelerle

272
00:12:54,727 --> 00:12:58,683
etkilenebilecek bir değişim göstermektedir.

273
00:12:58,683 --> 00:13:02,703
Eğitimin de içinde bulunduğu çevre, genç bireyin beynini

274
00:13:02,703 --> 00:13:06,112
şekillendirebilir ve şekillendirir de

275
00:13:06,112 --> 00:13:08,914
ve Batı'da daha yeni yeni

276
00:13:08,914 --> 00:13:11,419
gençlerin düzenli eğitimine başladık.

277
00:13:11,419 --> 00:13:15,172
Benim büyükannelerim ve büyükbabalarımın dördü de erken büyüme çağında

278
00:13:15,172 --> 00:13:19,006
okulu bırakmışlar. Başka şansları yokmuş.

279
00:13:19,006 --> 00:13:21,780
Ve bu durum hala dünyadaki birçok genç için

280
00:13:21,780 --> 00:13:24,947
geçerlidir. Gençlerin %40'ı ortaokul

281
00:13:24,947 --> 00:13:29,169
eğitimine ulaşamamaktadır.

282
00:13:29,169 --> 00:13:31,808
Yaşamın bu dönemi beynin özellikle uyum

283
00:13:31,808 --> 00:13:34,655
sağlayabildiği ve eğitilebildiği bir evredir.

284
00:13:34,655 --> 00:13:38,425
Öğrenmek ve yaratmak için müthiş bir fırsattır.

285
00:13:38,425 --> 00:13:40,658
Yani bazen gençlerin problemleri olarak görülen

286
00:13:40,658 --> 00:13:43,134
yüksek risk alma, düşük içgüdü kontrolü,

287
00:13:43,134 --> 00:13:47,076
içe kapanıklık, kınanmamalıdır.

288
00:13:47,076 --> 00:13:49,913
Bütün bunlar beyindeki,

289
00:13:49,913 --> 00:13:52,827
eğitim ve sosyal gelişim için harika fırsatlar

290
00:13:52,827 --> 00:13:57,257
sağlayan değişimi yansıtır. Teşekkür ederim. (Alkışlar)

291
00:13:57,257 --> 00:14:05,027
(Alkışlar)