[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.69,0:00:03.58,Default,,0000,0000,0000,,15 lat temu powszechnie zakładano,
Dialogue: 0,0:00:03.58,0:00:05.63,Default,,0000,0000,0000,,że ludzki mózg rozwija się głównie
Dialogue: 0,0:00:05.63,0:00:08.61,Default,,0000,0000,0000,,przez kilka pierwszych lat życia.
Dialogue: 0,0:00:08.61,0:00:11.32,Default,,0000,0000,0000,,Wtedy nie mieliśmy jednak możliwości
Dialogue: 0,0:00:11.32,0:00:13.94,Default,,0000,0000,0000,,zajrzeć do wnętrza żywego ludzkiego mózgu,
Dialogue: 0,0:00:13.94,0:00:16.98,Default,,0000,0000,0000,,by śledzić jego rozwój przez całe życie.
Dialogue: 0,0:00:16.98,0:00:20.14,Default,,0000,0000,0000,,W ostatnich latach, głównie dzięki rozwojowi
Dialogue: 0,0:00:20.14,0:00:21.94,Default,,0000,0000,0000,,technik neuroobrazowania, takich jak
Dialogue: 0,0:00:21.94,0:00:24.89,Default,,0000,0000,0000,,obrazowanie magnetyczno-rezonansowe (MRI)
Dialogue: 0,0:00:24.89,0:00:28.01,Default,,0000,0000,0000,,neurobiolodzy zaczęli zaglądać do wnętrza
Dialogue: 0,0:00:28.01,0:00:30.43,Default,,0000,0000,0000,,żywych mózgów ludzi w każdym wieku
Dialogue: 0,0:00:30.43,0:00:33.30,Default,,0000,0000,0000,,i śledzenia zmian struktury i funkcji.
Dialogue: 0,0:00:33.30,0:00:36.98,Default,,0000,0000,0000,,Strukturalny rezonans magnetyczny służy
Dialogue: 0,0:00:36.98,0:00:40.04,Default,,0000,0000,0000,,do uchwycenia obrazu wnętrza mózgu
Dialogue: 0,0:00:40.04,0:00:43.26,Default,,0000,0000,0000,,o wysokiej rozdzielczości, co pozwala zbadać,
Dialogue: 0,0:00:43.26,0:00:45.70,Default,,0000,0000,0000,,ile jest w mózgu szarych komórek
Dialogue: 0,0:00:45.70,0:00:47.50,Default,,0000,0000,0000,,i jak zmienia się to z wiekiem.
Dialogue: 0,0:00:47.50,0:00:51.22,Default,,0000,0000,0000,,Używa się też funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI),
Dialogue: 0,0:00:51.22,0:00:54.61,Default,,0000,0000,0000,,do rejestrowania aktywności mózgu
Dialogue: 0,0:00:54.61,0:00:57.48,Default,,0000,0000,0000,,w trakcie zadania, które wykonuje badany,
Dialogue: 0,0:00:57.48,0:01:00.37,Default,,0000,0000,0000,,takiego jak myślenie, czy postrzeganie.
Dialogue: 0,0:01:00.37,0:01:03.14,Default,,0000,0000,0000,,Tak wiele laboratoriów zajmuje się takimi
Dialogue: 0,0:01:03.14,0:01:05.37,Default,,0000,0000,0000,,badaniami, że dysponujemy teraz bogatym
Dialogue: 0,0:01:05.37,0:01:08.89,Default,,0000,0000,0000,,i szczegółowym obrazem rozwoju ludzkiego mózgu,
Dialogue: 0,0:01:08.89,0:01:11.96,Default,,0000,0000,0000,,co radykalnie zmieniło sposób,
Dialogue: 0,0:01:11.96,0:01:14.59,Default,,0000,0000,0000,,w jaki o tym myślimy.
Dialogue: 0,0:01:14.59,0:01:17.36,Default,,0000,0000,0000,,Rozwój mózgu nie kończy się na wczesnym dzieciństwie,
Dialogue: 0,0:01:17.36,0:01:20.07,Default,,0000,0000,0000,,wręcz przeciwnie, mózg rozwija się
Dialogue: 0,0:01:20.07,0:01:24.12,Default,,0000,0000,0000,,w trakcie dojrzewania, a także u 20- i 30-latków.
Dialogue: 0,0:01:24.12,0:01:28.10,Default,,0000,0000,0000,,Dojrzewanie określa się jako czas,\Nktóry rozpoczyna się
Dialogue: 0,0:01:28.10,0:01:32.49,Default,,0000,0000,0000,,wraz z biologicznymi, \Nhormonalnymi i fizycznymi zmianami
Dialogue: 0,0:01:32.49,0:01:35.78,Default,,0000,0000,0000,,i kończy się w momencie, kiedy dana osoba
Dialogue: 0,0:01:35.78,0:01:39.23,Default,,0000,0000,0000,,uzyskuje stabilną, \Nniezależną rolę w społeczeństwie.
Dialogue: 0,0:01:39.23,0:01:41.02,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:01:41.02,0:01:43.78,Default,,0000,0000,0000,,To może trwać naprawdę długo. (Śmiech)
Dialogue: 0,0:01:43.78,0:01:46.80,Default,,0000,0000,0000,,Jednym z obszarów mózgu, który podlega dużym zmianom
Dialogue: 0,0:01:46.80,0:01:50.07,Default,,0000,0000,0000,,w trakcie dojrzewania, jest kora przedczołowa.
Dialogue: 0,0:01:50.07,0:01:53.04,Default,,0000,0000,0000,,Oto model ludzkiego mózgu,
Dialogue: 0,0:01:53.04,0:01:55.92,Default,,0000,0000,0000,,a to kora przedczołowa, na samym przodzie.
Dialogue: 0,0:01:55.92,0:01:58.43,Default,,0000,0000,0000,,Jest ona ciekawym obszarem mózgu.
Dialogue: 0,0:01:58.43,0:02:01.55,Default,,0000,0000,0000,,Proporcjonalnie jest o wiele większa u ludzi niż
Dialogue: 0,0:02:01.55,0:02:05.17,Default,,0000,0000,0000,,u innych gatunków i jest zaangażowana w wiele
Dialogue: 0,0:02:05.19,0:02:08.46,Default,,0000,0000,0000,,istotnych funkcji poznawczych, \Njak podejmowanie decyzji,
Dialogue: 0,0:02:08.46,0:02:10.55,Default,,0000,0000,0000,,planowanie przyszłości,
Dialogue: 0,0:02:10.55,0:02:13.29,Default,,0000,0000,0000,,hamowanie niewłaściwego zachowania,
Dialogue: 0,0:02:13.29,0:02:15.96,Default,,0000,0000,0000,,np. powstrzymanie się od powiedzenia
Dialogue: 0,0:02:15.96,0:02:18.88,Default,,0000,0000,0000,,czegoś niemiłego lub zrobienia czegoś głupiego.
Dialogue: 0,0:02:18.88,0:02:20.66,Default,,0000,0000,0000,,Jest też zaangażowana w interakcje społeczne,
Dialogue: 0,0:02:20.66,0:02:23.78,Default,,0000,0000,0000,,rozumienie innych i samoświadomość.
Dialogue: 0,0:02:23.78,0:02:26.84,Default,,0000,0000,0000,,Badania MRI nad rozwojem tego obszaru wykazały,
Dialogue: 0,0:02:26.84,0:02:29.30,Default,,0000,0000,0000,,że podlega on radykalnym zmianom
Dialogue: 0,0:02:29.30,0:02:32.24,Default,,0000,0000,0000,,w trakcie okresu dojrzewania.
Dialogue: 0,0:02:32.24,0:02:35.20,Default,,0000,0000,0000,,Objętość istoty szarej
Dialogue: 0,0:02:35.20,0:02:40.04,Default,,0000,0000,0000,,między 4 a 22 rokiem życia,
Dialogue: 0,0:02:40.04,0:02:42.37,Default,,0000,0000,0000,,wzrasta w dzieciństwie, co widać
Dialogue: 0,0:02:42.37,0:02:46.12,Default,,0000,0000,0000,,na wykresie. Szczyt osiąga we wczesnym dojrzewaniu.
Dialogue: 0,0:02:46.12,0:02:48.68,Default,,0000,0000,0000,,Strzałki wskazują na najwyższą objętość istoty szarej
Dialogue: 0,0:02:48.68,0:02:52.15,Default,,0000,0000,0000,,w korze przedczołowej. Widać, że następuje
Dialogue: 0,0:02:52.15,0:02:55.66,Default,,0000,0000,0000,,to kilka lat później u chłopców niż u dziewcząt,
Dialogue: 0,0:02:55.66,0:02:57.50,Default,,0000,0000,0000,,być może dlatego, że u chłopców dojrzewanie
Dialogue: 0,0:02:57.50,0:02:59.75,Default,,0000,0000,0000,,rozpoczyna się zwykle kilka lat później.
Dialogue: 0,0:02:59.75,0:03:03.19,Default,,0000,0000,0000,,Później obserwujemy znaczący spadek
Dialogue: 0,0:03:03.19,0:03:05.87,Default,,0000,0000,0000,,w objętości istoty szarej w korze przedczołowej.
Dialogue: 0,0:03:05.87,0:03:07.90,Default,,0000,0000,0000,,Brzmi niepokojąco, ale w rzeczywistości
Dialogue: 0,0:03:07.90,0:03:11.05,Default,,0000,0000,0000,,to istotny proces rozwojowy, ponieważ
Dialogue: 0,0:03:11.05,0:03:15.15,Default,,0000,0000,0000,,istota szara zawiera komórki nerwowe i połączenia
Dialogue: 0,0:03:15.15,0:03:18.61,Default,,0000,0000,0000,,międzykomórkowe, synapsy, i uważa się,
Dialogue: 0,0:03:18.61,0:03:21.35,Default,,0000,0000,0000,,że ten spadek jej objętości w korze przedczołowej
Dialogue: 0,0:03:21.35,0:03:24.24,Default,,0000,0000,0000,,związany jest z procesem "przycinania" -
Dialogue: 0,0:03:24.24,0:03:26.57,Default,,0000,0000,0000,,eliminacji zbędnych synaps.
Dialogue: 0,0:03:26.57,0:03:29.70,Default,,0000,0000,0000,,To bardzo ważny proces, częściowo zależny od
Dialogue: 0,0:03:29.70,0:03:32.83,Default,,0000,0000,0000,,środowiska człowieka lub zwierzęcia.
Dialogue: 0,0:03:32.83,0:03:36.28,Default,,0000,0000,0000,,Używane synapsy zostają wzmocnione,
Dialogue: 0,0:03:36.28,0:03:38.21,Default,,0000,0000,0000,,a te, które nie są używane
Dialogue: 0,0:03:38.21,0:03:40.54,Default,,0000,0000,0000,,w konkretnym środowisku, są usuwane.
Dialogue: 0,0:03:40.54,0:03:43.05,Default,,0000,0000,0000,,Porównajmy to do przycinania krzewu róży:
Dialogue: 0,0:03:43.05,0:03:45.89,Default,,0000,0000,0000,,Odcinamy słabsze gałęzie,
Dialogue: 0,0:03:45.89,0:03:48.93,Default,,0000,0000,0000,,aby mocne mogły się wzmacniać.
Dialogue: 0,0:03:48.93,0:03:52.85,Default,,0000,0000,0000,,Proces ten, \Nskutecznie modelujący tkankę mózgową,
Dialogue: 0,0:03:52.85,0:03:55.52,Default,,0000,0000,0000,,dostosowując ją do potrzeb środowiska,
Dialogue: 0,0:03:55.52,0:03:58.44,Default,,0000,0000,0000,,zachodzi w korze przedczołowej \Ni innych obszarach mózgu
Dialogue: 0,0:03:58.44,0:04:01.99,Default,,0000,0000,0000,,w trakcie okresu dojrzewania.
Dialogue: 0,0:04:01.99,0:04:05.69,Default,,0000,0000,0000,,Inna metoda używana do śledzenia zmian
Dialogue: 0,0:04:05.69,0:04:08.94,Default,,0000,0000,0000,,w mózgach nastolatków \Nto funkcjonalny rezonans magnetyczny,
Dialogue: 0,0:04:08.94,0:04:12.22,Default,,0000,0000,0000,,który pozwala na obserwację \Nzmian aktywności mózgu z wiekiem.
Dialogue: 0,0:04:12.22,0:04:13.86,Default,,0000,0000,0000,,Przykład z mojego laboratorium:
Dialogue: 0,0:04:13.86,0:04:17.42,Default,,0000,0000,0000,,Zajmuje nas mózg społeczny,
Dialogue: 0,0:04:17.42,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,czyli te obszary mózgu używane, by zrozumieć
Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:23.44,Default,,0000,0000,0000,,innych ludzi i nawiązać z nimi kontakt.
Dialogue: 0,0:04:23.44,0:04:27.20,Default,,0000,0000,0000,,Pokażę wam zdjęcie z meczu piłki nożnej,
Dialogue: 0,0:04:27.20,0:04:31.61,Default,,0000,0000,0000,,by zilustrować dwa aspekty działania \Nmózgu społecznego.
Dialogue: 0,0:04:31.61,0:04:33.04,Default,,0000,0000,0000,,Oto mecz piłki nożnej. (Śmiech)
Dialogue: 0,0:04:33.04,0:04:35.68,Default,,0000,0000,0000,,Michael Owen właśnie spudłował,
Dialogue: 0,0:04:35.68,0:04:38.48,Default,,0000,0000,0000,,leży na ziemi; pierwszym aspektem działania
Dialogue: 0,0:04:38.48,0:04:41.44,Default,,0000,0000,0000,,mózgu społecznego jest to, jak automatyczne
Dialogue: 0,0:04:41.44,0:04:44.49,Default,,0000,0000,0000,,i instynktowne są społeczne reakcje emocjonalne.
Dialogue: 0,0:04:44.49,0:04:47.46,Default,,0000,0000,0000,,W ułamku sekundy, w którym Michael Owen pudłuje,
Dialogue: 0,0:04:47.46,0:04:49.27,Default,,0000,0000,0000,,wszyscy robią to samo ze swoimi rękami
Dialogue: 0,0:04:49.27,0:04:51.07,Default,,0000,0000,0000,,i twarzami, nawet Michael Owen,
Dialogue: 0,0:04:51.07,0:04:52.90,Default,,0000,0000,0000,,ślizgając się po trawie, robi to samo
Dialogue: 0,0:04:52.90,0:04:55.16,Default,,0000,0000,0000,,i pewnie ma podobny wyraz twarzy
Dialogue: 0,0:04:55.16,0:04:57.14,Default,,0000,0000,0000,,a nie robią tego tylko
Dialogue: 0,0:04:57.14,0:05:00.60,Default,,0000,0000,0000,,ci faceci z tyłu ubrani na żółto. (Śmiech)
Dialogue: 0,0:05:00.60,0:05:03.14,Default,,0000,0000,0000,,Sądzę, że są po złej stronie stadionu.
Dialogue: 0,0:05:03.14,0:05:05.44,Default,,0000,0000,0000,,Wykonują inną społeczną reakcję emocjonalną,
Dialogue: 0,0:05:05.44,0:05:08.07,Default,,0000,0000,0000,,którą natychmiast rozpoznajemy. To drugi aspekt działania
Dialogue: 0,0:05:08.07,0:05:11.71,Default,,0000,0000,0000,,mózgu społecznego, który ilustruje to zdjęcie,
Dialogue: 0,0:05:11.71,0:05:15.09,Default,,0000,0000,0000,,jak dobrze odczytujemy zachowania innych,
Dialogue: 0,0:05:15.09,0:05:17.77,Default,,0000,0000,0000,,ich działania, gesty, wyrazy twarzy
Dialogue: 0,0:05:17.77,0:05:21.58,Default,,0000,0000,0000,,pod względem skrywanych przez nie \Nemocji i stanów mentalnych.
Dialogue: 0,0:05:21.58,0:05:23.36,Default,,0000,0000,0000,,Nie trzeba o nic pytać tych ludzi.
Dialogue: 0,0:05:23.36,0:05:25.90,Default,,0000,0000,0000,,Mamy dobre pojęcie, co czują
Dialogue: 0,0:05:25.90,0:05:28.49,Default,,0000,0000,0000,,i myślą w tym momencie.
Dialogue: 0,0:05:28.49,0:05:30.24,Default,,0000,0000,0000,,Tym zajmujemy się w laboratorium.
Dialogue: 0,0:05:30.24,0:05:33.82,Default,,0000,0000,0000,,Zapraszamy nastolatków i dorosłych,
Dialogue: 0,0:05:33.83,0:05:36.22,Default,,0000,0000,0000,,by zrobić skany ich mózgów, dajemy im zadanie,
Dialogue: 0,0:05:36.22,0:05:39.51,Default,,0000,0000,0000,,dotyczące myślenia o innych, o ich umysłach,
Dialogue: 0,0:05:39.51,0:05:42.41,Default,,0000,0000,0000,,stanach mentalnych, emocjach.
Dialogue: 0,0:05:42.41,0:05:45.25,Default,,0000,0000,0000,,Potwierdziliśmy kilkakrotnie, jak i inne laboratoria
Dialogue: 0,0:05:45.25,0:05:48.47,Default,,0000,0000,0000,,na świecie, że część kory przedczołowej,
Dialogue: 0,0:05:48.47,0:05:51.69,Default,,0000,0000,0000,,środkowa kora przedczołowa, zaznaczona na niebiesko,
Dialogue: 0,0:05:51.69,0:05:54.44,Default,,0000,0000,0000,,leżąca w samym środku kory przedczołowej,
Dialogue: 0,0:05:54.44,0:05:56.84,Default,,0000,0000,0000,,na środku głowy,
Dialogue: 0,0:05:56.84,0:06:00.12,Default,,0000,0000,0000,,jest bardziej aktywna u nastolatków, kiedy podejmują
Dialogue: 0,0:06:00.12,0:06:02.25,Default,,0000,0000,0000,,decyzje społeczne i myślą o innych,
Dialogue: 0,0:06:02.25,0:06:05.05,Default,,0000,0000,0000,,niż u dorosłych. Jest to wynik metaanalizy
Dialogue: 0,0:06:05.05,0:06:08.29,Default,,0000,0000,0000,,dziewięciu różnych badań w laboratoriach
Dialogue: 0,0:06:08.29,0:06:10.99,Default,,0000,0000,0000,,i wszystkie pokazują to samo: aktywność
Dialogue: 0,0:06:10.99,0:06:14.36,Default,,0000,0000,0000,,w obszarze środkowej kory przedczołowej zmniejsza się
Dialogue: 0,0:06:14.36,0:06:16.81,Default,,0000,0000,0000,,w trakcie okresu dojrzewania.
Dialogue: 0,0:06:16.81,0:06:19.45,Default,,0000,0000,0000,,Może tak być dlatego, że nastolatki i dorośli
Dialogue: 0,0:06:19.45,0:06:21.82,Default,,0000,0000,0000,,mają inne podejście, używają
Dialogue: 0,0:06:21.82,0:06:25.24,Default,,0000,0000,0000,,innych strategii poznawczych \Ndo podejmowania decyzji społecznych.
Dialogue: 0,0:06:25.24,0:06:28.75,Default,,0000,0000,0000,,Można to sprawdzić dzięki badaniom empirycznym.
Dialogue: 0,0:06:28.75,0:06:30.73,Default,,0000,0000,0000,,Zapraszamy ludzi do laboratorium
Dialogue: 0,0:06:30.73,0:06:33.28,Default,,0000,0000,0000,,i dajemy im jakieś zadanie.
Dialogue: 0,0:06:33.28,0:06:36.48,Default,,0000,0000,0000,,Kolejny przykład z mojego laboratorium:
Dialogue: 0,0:06:36.48,0:06:39.13,Default,,0000,0000,0000,,Wyobraź sobie, że bierzesz udział
Dialogue: 0,0:06:39.13,0:06:40.86,Default,,0000,0000,0000,,w eksperymencie. Wchodzisz do laboratorium,
Dialogue: 0,0:06:40.86,0:06:43.53,Default,,0000,0000,0000,,widzisz zadanie na komputerze.
Dialogue: 0,0:06:43.53,0:06:46.32,Default,,0000,0000,0000,,W zadaniu tym widzisz kilka półek.
Dialogue: 0,0:06:46.32,0:06:49.14,Default,,0000,0000,0000,,Na niektórych z nich są jakieś przedmioty.
Dialogue: 0,0:06:49.14,0:06:52.11,Default,,0000,0000,0000,,Widzisz, że za półkami stoi mężczyzna.
Dialogue: 0,0:06:52.11,0:06:55.70,Default,,0000,0000,0000,,Nie widzi niektórych przedmiotów.
Dialogue: 0,0:06:55.70,0:06:57.97,Default,,0000,0000,0000,,Z jego perspektywy są zasłonięte szarymi deskami.
Dialogue: 0,0:06:57.97,0:07:00.62,Default,,0000,0000,0000,,Z jego perspektywy są zasłonięte szarymi deskami.
Dialogue: 0,0:07:00.62,0:07:04.10,Default,,0000,0000,0000,,To jest ta sama półka z jego perspektywy.
Dialogue: 0,0:07:04.10,0:07:07.60,Default,,0000,0000,0000,,Widzi tylko część przedmiotów,
Dialogue: 0,0:07:07.60,0:07:10.05,Default,,0000,0000,0000,,natomiast ty widzisz ich o wiele więcej.
Dialogue: 0,0:07:10.05,0:07:12.24,Default,,0000,0000,0000,,Twoim zadaniem jest przestawić przedmioty.
Dialogue: 0,0:07:12.24,0:07:14.60,Default,,0000,0000,0000,,Mężczyzna stojący za półkami
Dialogue: 0,0:07:14.60,0:07:17.35,Default,,0000,0000,0000,,wydaje ci polecenia.
Dialogue: 0,0:07:17.35,0:07:19.24,Default,,0000,0000,0000,,ale nie prosi o przestawianie rzeczy,
Dialogue: 0,0:07:19.24,0:07:22.96,Default,,0000,0000,0000,,których nie widzi. Wprowadza to ciekawe warunki:
Dialogue: 0,0:07:22.96,0:07:25.16,Default,,0000,0000,0000,,istnieje konflikt między twoją perspektywą
Dialogue: 0,0:07:25.16,0:07:28.32,Default,,0000,0000,0000,,a perspektywą wydającego polecenia.
Dialogue: 0,0:07:28.32,0:07:31.56,Default,,0000,0000,0000,,Mężczyzna każe ci przestawić w lewo górną ciężarówkę.
Dialogue: 0,0:07:31.56,0:07:33.60,Default,,0000,0000,0000,,Na półkach są trzy ciężarówki.
Dialogue: 0,0:07:33.61,0:07:35.76,Default,,0000,0000,0000,,Instynktownie wybierzesz białą, \Nbo z twojej perspektywy
Dialogue: 0,0:07:35.76,0:07:38.58,Default,,0000,0000,0000,,jest to ta górna, ale wtedy przypomnisz sobie:
Dialogue: 0,0:07:38.58,0:07:40.64,Default,,0000,0000,0000,,"On nie widzi tej ciężarówki, więc ma na myśli
Dialogue: 0,0:07:40.64,0:07:43.40,Default,,0000,0000,0000,,tę niebieską", która z jego perspektywy jest
Dialogue: 0,0:07:43.40,0:07:46.04,Default,,0000,0000,0000,,górną ciężarówką. Można w to wierzyć lub nie,
Dialogue: 0,0:07:46.04,0:07:48.99,Default,,0000,0000,0000,,ale zdrowi, inteligentni dorośli ludzie popełniają błędy
Dialogue: 0,0:07:48.99,0:07:52.13,Default,,0000,0000,0000,,w około 50% przypadków w tego typu zadaniu.
Dialogue: 0,0:07:52.13,0:07:54.97,Default,,0000,0000,0000,,Przesuwają białą ciężarówkę zamiast niebieskiej.
Dialogue: 0,0:07:54.97,0:07:58.29,Default,,0000,0000,0000,,Daliśmy to zadanie nastolatkom i dorosłym,
Dialogue: 0,0:07:58.29,0:07:59.84,Default,,0000,0000,0000,,wprowadzając także zadanie kontrolne.
Dialogue: 0,0:07:59.84,0:08:03.90,Default,,0000,0000,0000,,Nikt nie wydaje poleceń, \Nzamiast tego badani otrzymują reguły.
Dialogue: 0,0:08:03.90,0:08:05.82,Default,,0000,0000,0000,,Mówimy im: teraz zrobimy dokładnie to samo,
Dialogue: 0,0:08:05.82,0:08:08.66,Default,,0000,0000,0000,,ale tym razem nikt nie wydaje poleceń.
Dialogue: 0,0:08:08.66,0:08:11.86,Default,,0000,0000,0000,,Zamiast tego musicie ignorować przedmioty na szarym tle.
Dialogue: 0,0:08:11.86,0:08:14.56,Default,,0000,0000,0000,,Są to dokładnie te same warunki,
Dialogue: 0,0:08:14.56,0:08:17.41,Default,,0000,0000,0000,,tylko że przy braku wydającego polecenia\Ntrzeba pamiętać
Dialogue: 0,0:08:17.41,0:08:20.48,Default,,0000,0000,0000,,o tej dość umownej zasadzie, \Npodczas gdy w warunkach,
Dialogue: 0,0:08:20.48,0:08:22.16,Default,,0000,0000,0000,,w których istnieje ta osoba, trzeba pamiętać,
Dialogue: 0,0:08:22.16,0:08:25.70,Default,,0000,0000,0000,,by wziąć pod uwagę jej perspektywę,
Dialogue: 0,0:08:25.70,0:08:29.100,Default,,0000,0000,0000,,w celu pokierowania swoim zachowaniem.
Dialogue: 0,0:08:29.100,0:08:32.61,Default,,0000,0000,0000,,Pokażę wam procent błędów
Dialogue: 0,0:08:32.61,0:08:35.17,Default,,0000,0000,0000,,w dużym badaniu rozwojowym,\Nktóre przeprowadziliśmy.
Dialogue: 0,0:08:35.17,0:08:38.73,Default,,0000,0000,0000,,Badani mieli od siedmiu lat do dorosłości.
Dialogue: 0,0:08:38.73,0:08:39.94,Default,,0000,0000,0000,,Zobaczycie procent błędów
Dialogue: 0,0:08:39.94,0:08:41.91,Default,,0000,0000,0000,,w grupie dorosłych w obu warunkach.
Dialogue: 0,0:08:41.93,0:08:45.20,Default,,0000,0000,0000,,Szary słupek oznacza udział wydającego polecenia.
Dialogue: 0,0:08:45.20,0:08:47.77,Default,,0000,0000,0000,,Inteligentni dorośli popełniają błędy\Nw około 50% przypadków.
Dialogue: 0,0:08:47.77,0:08:50.49,Default,,0000,0000,0000,,Popełniają o wiele mniej błędów,
Dialogue: 0,0:08:50.49,0:08:52.51,Default,,0000,0000,0000,,gdy tej osoby nie ma, gdy muszą po prostu
Dialogue: 0,0:08:52.51,0:08:55.60,Default,,0000,0000,0000,,zapamiętać zasadę ignorowania szarego tła.
Dialogue: 0,0:08:55.60,0:08:58.26,Default,,0000,0000,0000,,Z punktu widzenia rozwoju,\Noba te warunki rozwijają się
Dialogue: 0,0:08:58.26,0:09:01.19,Default,,0000,0000,0000,,tak samo. Pomiędzy okresem późnego dzieciństwa
Dialogue: 0,0:09:01.19,0:09:03.43,Default,,0000,0000,0000,,a połową okresu dojrzewania następuje poprawa,
Dialogue: 0,0:09:03.43,0:09:06.78,Default,,0000,0000,0000,,to znaczy zmniejszenie liczby błędów \Nw obu tych zadaniach,
Dialogue: 0,0:09:06.78,0:09:07.90,Default,,0000,0000,0000,,w obu warunkach.
Dialogue: 0,0:09:07.90,0:09:10.18,Default,,0000,0000,0000,,Ale to wtedy, kiedy porównamy dwie ostatnie grupy,
Dialogue: 0,0:09:10.18,0:09:12.14,Default,,0000,0000,0000,,tę z połowy okresu dojrzewania i grupę dorosłych,
Dialogue: 0,0:09:12.14,0:09:15.30,Default,,0000,0000,0000,,robi się ciekawie, \Nponieważ nie następuje już poprawa
Dialogue: 0,0:09:15.30,0:09:18.33,Default,,0000,0000,0000,,w warunkach bez osoby wydającej polecenia.
Dialogue: 0,0:09:18.33,0:09:21.26,Default,,0000,0000,0000,,Wszystko, co trzeba zrobić, aby zapamiętać zasadę
Dialogue: 0,0:09:21.26,0:09:23.97,Default,,0000,0000,0000,,i ją zastosować wydaje się w pełni rozwinięte
Dialogue: 0,0:09:23.97,0:09:26.50,Default,,0000,0000,0000,,w połowie okresu dojrzewania, podczas gdy,
Dialogue: 0,0:09:26.50,0:09:28.90,Default,,0000,0000,0000,,jeśli spojrzeć na dwa ostatnie szare słupki, \Nwciąż następuje
Dialogue: 0,0:09:28.90,0:09:32.05,Default,,0000,0000,0000,,znacząca poprawa \Nw warunkach z wydającym polecenia
Dialogue: 0,0:09:32.05,0:09:34.49,Default,,0000,0000,0000,,między połową okresu dojrzewania a dorosłością.
Dialogue: 0,0:09:34.49,0:09:37.86,Default,,0000,0000,0000,,Oznacza to, że umiejętność brania pod uwagę
Dialogue: 0,0:09:37.86,0:09:41.15,Default,,0000,0000,0000,,perspektywy innej osoby,\Nby kierować swoim zachowaniem,
Dialogue: 0,0:09:41.15,0:09:43.41,Default,,0000,0000,0000,,co przecież wszyscy robimy na co dzień,
Dialogue: 0,0:09:43.41,0:09:48.01,Default,,0000,0000,0000,,rozwija się nadal między połową \Na końcem okresu dojrzewania.
Dialogue: 0,0:09:48.01,0:09:50.55,Default,,0000,0000,0000,,Więc jeśli masz nastoletniego dziecko
Dialogue: 0,0:09:50.55,0:09:52.96,Default,,0000,0000,0000,,i wydaje ci się,\Nże ma problem z dostrzeżeniem perspektywy
Dialogue: 0,0:09:52.96,0:09:56.72,Default,,0000,0000,0000,,innych osób, masz rację. Ma z tym problem.
Dialogue: 0,0:09:56.72,0:10:00.23,Default,,0000,0000,0000,,Czasem śmiejemy się z nastolatków.
Dialogue: 0,0:10:00.23,0:10:04.10,Default,,0000,0000,0000,,Są parodiowani,\Nczasem nawet demonizowani w mediach,
Dialogue: 0,0:10:04.10,0:10:07.62,Default,,0000,0000,0000,,z powodu ich typowych zachowań.\NPodejmują ryzyko,
Dialogue: 0,0:10:07.62,0:10:10.39,Default,,0000,0000,0000,,czasem są humorzaści, bardzo niepewni siebie.
Dialogue: 0,0:10:10.39,0:10:12.89,Default,,0000,0000,0000,,Znam ciekawą anegdotę od mojego przyjaciela.
Dialogue: 0,0:10:12.89,0:10:15.37,Default,,0000,0000,0000,,Powiedział, że najbardziej dostrzegalną zmianą
Dialogue: 0,0:10:15.37,0:10:18.35,Default,,0000,0000,0000,,u jego nastoletnich córek \Nprzed i po okresie dojrzewania
Dialogue: 0,0:10:18.35,0:10:20.60,Default,,0000,0000,0000,,był ich poziom zakłopotania w stosunku do niego.
Dialogue: 0,0:10:20.61,0:10:23.10,Default,,0000,0000,0000,,Powiedział: "Przed okresem dojrzewania, \Nkiedy moje córki
Dialogue: 0,0:10:23.10,0:10:25.36,Default,,0000,0000,0000,,źle się zachowywały w sklepie, mówiłem:
Dialogue: 0,0:10:25.36,0:10:27.11,Default,,0000,0000,0000,,"przestańcie, to zaśpiewam \Nwaszą ulubioną piosenkę",
Dialogue: 0,0:10:27.11,0:10:29.01,Default,,0000,0000,0000,,a od razu przestawały, a on śpiewał
Dialogue: 0,0:10:29.01,0:10:32.48,Default,,0000,0000,0000,,ich ulubioną piosenkę. W okresie dojrzewania
Dialogue: 0,0:10:32.48,0:10:34.30,Default,,0000,0000,0000,,stało się to groźbą. (Śmiech)
Dialogue: 0,0:10:34.30,0:10:37.77,Default,,0000,0000,0000,,Samo wyobrażenie ich taty śpiewającego publicznie
Dialogue: 0,0:10:37.77,0:10:40.14,Default,,0000,0000,0000,,wystarczało, aby zachowywały się dobrze.
Dialogue: 0,0:10:40.14,0:10:41.56,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie często pytają:
Dialogue: 0,0:10:41.56,0:10:44.20,Default,,0000,0000,0000,,"Czy okres dojrzewania to jakieś nowe zjawisko?
Dialogue: 0,0:10:44.20,0:10:46.32,Default,,0000,0000,0000,,Czy to jakiś nowy wynalazek Zachodu?"
Dialogue: 0,0:10:46.32,0:10:48.99,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedź brzmi: prawdopodobnie nie.
Dialogue: 0,0:10:48.99,0:10:52.41,Default,,0000,0000,0000,,Historia dostarcza wiele opisów nastolatków, które brzmią
Dialogue: 0,0:10:52.41,0:10:54.57,Default,,0000,0000,0000,,podobnie do opisów, których używamy dziś.
Dialogue: 0,0:10:54.57,0:10:58.80,Default,,0000,0000,0000,,W swoim słynnym cytacie z "Zimowej Opowieści"
Dialogue: 0,0:10:58.80,0:11:01.57,Default,,0000,0000,0000,,Szekspir tak opisuje okres dojrzewania:
Dialogue: 0,0:11:01.57,0:11:04.42,Default,,0000,0000,0000,,"Chciałbym, żeby nie było przedziału między dziesiątym
Dialogue: 0,0:11:04.42,0:11:07.66,Default,,0000,0000,0000,,a dwudziestym trzecim rokiem życia albo przynajmniej żeby go młodość przespała,
Dialogue: 0,0:11:07.66,0:11:09.75,Default,,0000,0000,0000,,bo w całym ciągu \Ntego pośredniego czasu
Dialogue: 0,0:11:09.75,0:11:15.97,Default,,0000,0000,0000,,widzimy tylko uwiedzione dziewczyny, \Npokrzywdzonych starców, kradzież i bijatyki." (Śmiech)
Dialogue: 0,0:11:15.97,0:11:20.51,Default,,0000,0000,0000,,I dalej: "Chciałżeby kto prócz \Ntych niedowarzonych mózgów
Dialogue: 0,0:11:20.51,0:11:23.65,Default,,0000,0000,0000,,dziewiętnasto lub dwudziestodwuletnich
Dialogue: 0,0:11:23.65,0:11:26.15,Default,,0000,0000,0000,,na taki czas polować?" (Śmiech)
Dialogue: 0,0:11:26.15,0:11:29.08,Default,,0000,0000,0000,,Prawie 400 lat temu Szekspir przedstawiał
Dialogue: 0,0:11:29.08,0:11:31.80,Default,,0000,0000,0000,,dojrzewanie podobnie do tego,
Dialogue: 0,0:11:31.80,0:11:35.26,Default,,0000,0000,0000,,jak przedstawiamy je my, lecz dziś staramy się
Dialogue: 0,0:11:35.26,0:11:38.35,Default,,0000,0000,0000,,zrozumieć te zachowania, biorąc pod uwagę zmiany,
Dialogue: 0,0:11:38.35,0:11:40.28,Default,,0000,0000,0000,,które zachodzą w mózgach nastolatków.
Dialogue: 0,0:11:40.28,0:11:43.89,Default,,0000,0000,0000,,Weźmy na przykład podejmowanie ryzyka.
Dialogue: 0,0:11:43.89,0:11:46.22,Default,,0000,0000,0000,,Nastolatki do tego mają skłonność.
Dialogue: 0,0:11:46.22,0:11:48.85,Default,,0000,0000,0000,,Podejmują większe ryzyko niż dzieci czy dorośli,
Dialogue: 0,0:11:48.85,0:11:51.31,Default,,0000,0000,0000,,a szczególnie na nie narażeni są wtedy,
Dialogue: 0,0:11:51.31,0:11:54.28,Default,,0000,0000,0000,,kiedy są z przyjaciółmi. W okresie dojrzewania
Dialogue: 0,0:11:54.28,0:11:56.76,Default,,0000,0000,0000,,istnieje silna potrzeba uniezależnienia się od rodziców
Dialogue: 0,0:11:56.76,0:11:59.59,Default,,0000,0000,0000,,i zaimponowania swoim znajomym.
Dialogue: 0,0:11:59.59,0:12:02.19,Default,,0000,0000,0000,,Teraz staramy się to zrozumieć, biorąc pod uwagę
Dialogue: 0,0:12:02.19,0:12:05.18,Default,,0000,0000,0000,,rozwój części ich mózgu,\Nnazywanej układem limbicznym.
Dialogue: 0,0:12:05.18,0:12:07.72,Default,,0000,0000,0000,,Pokażę wam układ limbiczny zaznaczony na czerwono
Dialogue: 0,0:12:07.72,0:12:09.59,Default,,0000,0000,0000,,na slajdzie za mną i na tym modelu.
Dialogue: 0,0:12:09.59,0:12:12.70,Default,,0000,0000,0000,,System limbiczny położony jest głęboko w mózgu
Dialogue: 0,0:12:12.70,0:12:16.43,Default,,0000,0000,0000,,i ma udział przetwarzaniu emocji
Dialogue: 0,0:12:16.43,0:12:19.58,Default,,0000,0000,0000,,i poczucia satysfakcji
Dialogue: 0,0:12:19.58,0:12:22.88,Default,,0000,0000,0000,,z robienia zabawnych rzeczy,
Dialogue: 0,0:12:22.88,0:12:25.24,Default,,0000,0000,0000,,daje nam frajdę z podejmowania ryzyka.
Dialogue: 0,0:12:25.24,0:12:28.29,Default,,0000,0000,0000,,Odkryto, że obszary w układzie limbicznym
Dialogue: 0,0:12:28.29,0:12:31.71,Default,,0000,0000,0000,,wykazują nadwrażliwość na poczucie satysfakcji
Dialogue: 0,0:12:31.71,0:12:35.48,Default,,0000,0000,0000,,z podjęcia ryzyka u nastolatków \Nw porównaniu do dorosłych.
Dialogue: 0,0:12:35.48,0:12:39.18,Default,,0000,0000,0000,,Jednocześnie kora przedczołowa,
Dialogue: 0,0:12:39.18,0:12:41.45,Default,,0000,0000,0000,,zaznaczona na niebiesko na tym slajdzie,
Dialogue: 0,0:12:41.45,0:12:44.32,Default,,0000,0000,0000,,która powstrzymuje nas \Nprzed podejmowaniem nadmiernego ryzyka,
Dialogue: 0,0:12:44.32,0:12:47.72,Default,,0000,0000,0000,,u nastolatków wciąż się rozwija.
Dialogue: 0,0:12:47.72,0:12:51.38,Default,,0000,0000,0000,,Badania mózgu pokazują więc, \Nże mózg nastolatka
Dialogue: 0,0:12:51.38,0:12:54.73,Default,,0000,0000,0000,,podlega bardzo głębokim zmianom.
Dialogue: 0,0:12:54.73,0:12:58.68,Default,,0000,0000,0000,,Ma to konsekwencje dla edukacji, resocjalizacji
Dialogue: 0,0:12:58.68,0:13:02.70,Default,,0000,0000,0000,,i działań interwencyjnych. \NŚrodowisko, w tym nauczanie,
Dialogue: 0,0:13:02.70,0:13:06.11,Default,,0000,0000,0000,,kształtuje rozwijający się nastoletni mózg,
Dialogue: 0,0:13:06.11,0:13:08.91,Default,,0000,0000,0000,,ale dopiero od niedawna
Dialogue: 0,0:13:08.91,0:13:11.42,Default,,0000,0000,0000,,nastolatki na Zachodzie są rutynowo kształcone.
Dialogue: 0,0:13:11.42,0:13:15.17,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład, wszyscy moi \Nczworo dziadkowie porzucili szkołę
Dialogue: 0,0:13:15.17,0:13:19.01,Default,,0000,0000,0000,,we wczesnym okresie dojrzewania. Nie mieli wyboru.
Dialogue: 0,0:13:19.01,0:13:21.78,Default,,0000,0000,0000,,I nadal dotyczy to wielu nastolatków
Dialogue: 0,0:13:21.78,0:13:24.95,Default,,0000,0000,0000,,na całym świecie. 40 % nastolatków
Dialogue: 0,0:13:24.95,0:13:29.17,Default,,0000,0000,0000,,nie ma dostępu do nauki w szkołach średnich.
Dialogue: 0,0:13:29.17,0:13:31.81,Default,,0000,0000,0000,,A przecież jest to etap życia, w którym mózg
Dialogue: 0,0:13:31.81,0:13:34.66,Default,,0000,0000,0000,,jest szczególnie podatny do przystosowania.
Dialogue: 0,0:13:34.66,0:13:38.42,Default,,0000,0000,0000,,To świetna okazja na naukę i kreatywność.
Dialogue: 0,0:13:38.42,0:13:40.66,Default,,0000,0000,0000,,Więc to, co czasem postrzegane jest jako problem
Dialogue: 0,0:13:40.66,0:13:43.13,Default,,0000,0000,0000,,u nastolatków: zwiększone podejmowanie ryzyka,
Dialogue: 0,0:13:43.13,0:13:47.08,Default,,0000,0000,0000,,słaba zdolność panowania nad popędami, \Nbrak pewności siebie, nie powinny być piętnowane.
Dialogue: 0,0:13:47.08,0:13:49.91,Default,,0000,0000,0000,,W rzeczywistości odzwierciedla to zmiany w mózgu, \Nktóre zapewniają
Dialogue: 0,0:13:49.91,0:13:52.83,Default,,0000,0000,0000,,doskonałe możliwości edukacji
Dialogue: 0,0:13:52.83,0:13:57.26,Default,,0000,0000,0000,,i rozwoju społecznego. Dziękuję. (Brawa)
Dialogue: 0,0:13:57.26,0:14:05.03,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)