0:00:00.688,0:00:03.577
Vijftien jaar geleden werd in brede kring aangenomen

0:00:03.577,0:00:05.627
dat de hersenen zich het meest ontwikkelden

0:00:05.627,0:00:08.606
tijdens de eerste levensjaren.

0:00:08.606,0:00:11.318
Destijds was het niet mogelijk

0:00:11.318,0:00:13.939
om in een levend menselijk brein te kijken

0:00:13.939,0:00:16.977
en zijn ontwikkeling te volgen over een langere periode.

0:00:16.977,0:00:20.138
Door de vooruitgang in de hersenscantechnologie [br]in de afgelopen tien jaar

0:00:20.138,0:00:21.943
Door de vooruitgang in de hersenscantechnologie [br]in de afgelopen tien jaar,

0:00:21.943,0:00:24.886
zoals magnetic resonance imaging (MRI),

0:00:24.886,0:00:28.013
konden neurowetenschappers beginnen kijken [br]in levende

0:00:28.013,0:00:30.432
menselijke hersenen van elke leeftijd.

0:00:30.432,0:00:33.303
Ze volgen veranderingen [br]in hersenstructuur en -functie.

0:00:33.303,0:00:36.980
Met structurele MRI nemen we een snapshot,

0:00:36.980,0:00:40.042
een foto met een hoge resolutie, van de binnenkant

0:00:40.042,0:00:43.262
van levende hersenen. [br]We kunnen vragen stellen zoals:

0:00:43.262,0:00:45.702
hoeveel grijze massa bevatten de hersenen?

0:00:45.702,0:00:47.505
Hoe verandert dat als je ouder wordt?

0:00:47.505,0:00:51.217
Daarnaast gebruiken we functionele MRI (fMRI)

0:00:51.217,0:00:54.612
om een video te maken van hersenactiviteit,

0:00:54.612,0:00:57.480
als testpersonen een bepaalde taak uitvoeren

0:00:57.480,0:01:00.372
zoals denken of voelen of iets waarnemen.

0:01:00.372,0:01:03.138
Veel laboratoria wereldwijd zijn betrokken bij dit

0:01:03.138,0:01:05.368
onderzoek, en we beschikken nu over een rijk

0:01:05.368,0:01:08.892
en gedetailleerd beeld van de ontwikkeling [br]van levende menselijke hersenen.

0:01:08.892,0:01:11.960
Dit beeld heeft ingrijpend veranderd hoe we denken

0:01:11.960,0:01:14.593
over de ontwikkeling van menselijke hersenen.

0:01:14.593,0:01:17.361
Die ontwikkeling stopt niet in je vroege jeugd.

0:01:17.361,0:01:20.072
Je hersenen blijven zich ontwikkelen

0:01:20.072,0:01:24.118
tot je in de dertig bent.

0:01:24.118,0:01:28.097
Adolescentie wordt gedefinieerd als [br]de levensperiode die begint

0:01:28.097,0:01:32.493
met de biologische, hormonale en fysieke veranderingen tijdens de puberteit,

0:01:32.493,0:01:35.778
en die eindigt op de leeftijd dat een individu

0:01:35.778,0:01:39.229
een stabiele, onafhankelijke rol [br]in de samenleving verwerft.

0:01:39.229,0:01:41.019
(Gelach)

0:01:41.019,0:01:43.784
Dat kan lang duren. (Gelach)

0:01:43.784,0:01:46.803
Een van de hersengebieden [br]die het meest dramatisch verandert

0:01:46.803,0:01:50.067
tijdens de adolescentie is de prefrontale cortex.

0:01:50.067,0:01:53.044
Dit is een model van de menselijke hersenen

0:01:53.044,0:01:55.924
en dit is de prefrontale cortex, helemaal vooraan.

0:01:55.924,0:01:58.433
De prefrontale cortex is een interessant gebied.

0:01:58.433,0:02:01.547
Het is proportioneel veel groter in mensen dan

0:02:01.547,0:02:05.174
in welke ander soort ook, [br]en het is betrokken bij een hele serie

0:02:05.190,0:02:08.462
complexe cognitieve functies [br]zoals het nemen van beslissingen,

0:02:08.462,0:02:10.552
plannen maken, zoals wat je morgen gaat doen,

0:02:10.552,0:02:13.292
of volgende week, of volgend jaar.[br]Voorkomen

0:02:13.292,0:02:15.958
van ongepast gedrag, zoals iets heel grofs zeggen

0:02:15.958,0:02:18.883
of iets heel doms doen.

0:02:18.883,0:02:20.661
Het is ook betrokken bij sociale interactie,

0:02:20.661,0:02:23.785
het begrijpen van andere mensen, en bij zelfbewustzijn.

0:02:23.785,0:02:26.835
MRI-studies die kijken naar de ontwikkeling [br]van dit gebied

0:02:26.835,0:02:29.305
laten een dramatische ontwikkeling zien

0:02:29.305,0:02:32.238
tijdens de adolescentie.

0:02:32.238,0:02:35.196
Als je bijvoorbeeld kijkt [br]naar het volume van grijze massa,

0:02:35.196,0:02:40.045
van 4- tot 22-jarigen, is er een toename

0:02:40.045,0:02:42.367
tijdens de kinderjaren, te zien in deze grafiek

0:02:42.367,0:02:46.120
Het bereikt een piek tijdens de vroege adolescentie.

0:02:46.120,0:02:48.685
De pijlen geven de piek in het volume [br]van de grijze massa aan

0:02:48.685,0:02:52.151
in de prefrontale cortex. [br]Je ziet die piek bij jongens

0:02:52.151,0:02:55.661
een paar jaar later dan bij meisjes.

0:02:55.661,0:02:57.500
Waarschijnlijk komt dit omdat jongens gemiddeld

0:02:57.500,0:02:59.752
enkele jaren later puberen dan meisjes.

0:02:59.752,0:03:03.187
Tijdens de adolescentie is er een opvallende afname

0:03:03.187,0:03:05.872
van het volume van grijze massa [br]in de prefrontale cortex.

0:03:05.872,0:03:07.897
Dat klinkt misschien niet goed, maar eigenlijk

0:03:07.897,0:03:11.047
is het een heel belangrijk ontwikkelingsproces,

0:03:11.047,0:03:15.153
omdat grijze massa cellichamen en verbindingen

0:03:15.153,0:03:18.607
tussen cellen bevat, de synapsen.

0:03:18.607,0:03:21.352
De volumereductie van grijze massa

0:03:21.352,0:03:24.244
werd toegeschreven aan het 'snoeien' van synapsen,

0:03:24.244,0:03:26.567
dus het elimineren van ongewenste synapsen.

0:03:26.567,0:03:29.700
Dit is een heel belangrijk proces, [br]deels afhankelijk

0:03:29.700,0:03:32.834
van de omgeving waarin dier of mens zich bevindt.

0:03:32.834,0:03:36.278
De actieve synapsen worden versterkt,

0:03:36.278,0:03:38.211
en de inactieve synapsen

0:03:38.211,0:03:40.543
in die specifieke omgeving worden gesnoeid.

0:03:40.543,0:03:43.049
Enigszins vergelijkbaar met [br]het snoeien van een rozenstruik.

0:03:43.049,0:03:45.889
Je snoeit de zwakkere takken weg zodat

0:03:45.889,0:03:48.927
de overblijvende, belangrijke takken, [br]sterker kunnen worden.

0:03:48.927,0:03:52.853
Dit proces dat hersenweefsel heel precies afstemt

0:03:52.853,0:03:55.520
op de specifieke omgeving van de soort,

0:03:55.520,0:03:58.435
vindt plaats in de prefrontale cortex en [br]in andere hersengebieden

0:03:58.435,0:04:01.989
tijdens de menselijke adolescentie.

0:04:01.989,0:04:05.690
Een tweede lijn van onderzoek naar veranderingen

0:04:05.690,0:04:08.942
in adolescente hersenen[br]doen we met functionele MRI.

0:04:08.942,0:04:12.215
We kijken dan naar hersenactiviteit [br]op verschillende leeftijden.

0:04:12.215,0:04:13.857
Ik geef je een voorbeeld uit mijn lab.

0:04:13.857,0:04:17.418
Wij zijn geïnteresseerd in het sociale brein,

0:04:17.418,0:04:21.002
het netwerk van hersengebieden [br]dat we gebruiken om anderen

0:04:21.002,0:04:23.435
te begrijpen en met hen te communiceren.

0:04:23.435,0:04:27.201
Ik laat je nu een foto zien van een voetbalwedstrijd

0:04:27.201,0:04:31.608
die twee aspecten toont [br]van de werking van je sociale brein.

0:04:31.608,0:04:33.041
Dus dit is een voetbalwedstrijd. (Gelach)

0:04:33.041,0:04:35.683
Michael Owen miste een goal [br]en ligt op de grond.

0:04:35.683,0:04:38.485
Het eerste aspect van het sociale brein

0:04:38.485,0:04:41.444
is goed te zien op de foto: hoe automatisch

0:04:41.444,0:04:44.494
en instinctief emotionele reacties zijn.

0:04:44.494,0:04:47.458
Vlak nadat Michael Owen zijn doelkans heeft gemist,

0:04:47.458,0:04:49.268
doet iedereen hetzelfde met zijn armen en gezicht.

0:04:49.268,0:04:51.071
Zelfs Michael Owen doet hetzelfde met zijn armen, [br]terwijl hij over het gras schuift.

0:04:51.071,0:04:52.895
Zelfs Michael Owen doet hetzelfde met zijn armen, [br]terwijl hij over het gras schuift.

0:04:52.895,0:04:55.164
Hij heeft waarschijnlijk dezelfde gezichtsuitdrukking.

0:04:55.164,0:04:57.138
De enigen die dit niet doen,

0:04:57.138,0:05:00.599
zijn de jongens in het geel achterin. -- (Lacht) --

0:05:00.599,0:05:03.142
Ik denk dat ze op de verkeerde plek [br]in het stadion zitten.

0:05:03.142,0:05:05.437
Zij hebben een andere sociaal-emotionele reactie,

0:05:05.437,0:05:08.072
die we meteen herkennen.[br]Dat is het tweede aspect

0:05:08.072,0:05:11.708
van het sociale brein:

0:05:11.708,0:05:15.090
hoe goed we zijn in het aflezen [br]van andermans gedrag,

0:05:15.090,0:05:17.767
hun acties, hun gebaren, hun gezichtsuitdrukkingen

0:05:17.767,0:05:21.583
tonen de onderliggende emoties en mentale staat.

0:05:21.583,0:05:23.360
Je hoeft het deze jongens niet te vragen.

0:05:23.360,0:05:25.901
Je hebt een goed beeld wat ze voelen

0:05:25.901,0:05:28.489
en denken op dit moment.

0:05:28.489,0:05:30.245
Dat onderzoeken we in mijn lab.

0:05:30.245,0:05:33.817
We halen adolescenten en volwassenen naar mijn lab

0:05:33.833,0:05:36.218
voor een hersenscan. [br]We geven ze een opdracht

0:05:36.218,0:05:39.512
waarbij ze moeten nadenken over andere mensen, [br]hun gedachten,

0:05:39.512,0:05:42.406
hun gemoedstoestand en emoties. [br]Een van de bevindingen

0:05:42.406,0:05:45.252
die telkens terugkomt, ook in andere labs in de wereld,

0:05:45.252,0:05:48.470
is onderdeel van de prefrontale cortex:

0:05:48.470,0:05:51.688
de mediale prefrontale cortex, [br]blauw gekleurd op de dia.

0:05:51.688,0:05:54.444
Deze ligt midden in de prefrontale cortex,

0:05:54.444,0:05:56.842
op de middellijn van je hoofd.

0:05:56.842,0:06:00.125
Dit gebied is actiever bij adolescenten als ze

0:06:00.125,0:06:02.252
sociale beslissingen nemen en nadenken over anderen,

0:06:02.252,0:06:05.053
dan bij volwassenen. [br]Hier een meta-analyse

0:06:05.053,0:06:08.293
van negen verschillende onderzoeken [br]op dit gebied in de wereld.

0:06:08.293,0:06:10.993
Alle onderzoeken laten hetzelfde zien:

0:06:10.993,0:06:14.363
activiteit in de mediale prefrontale cortex

0:06:14.363,0:06:16.810
neemt af tijdens de adolescentie.

0:06:16.810,0:06:19.454
Dit komt mogelijk omdat [br]adolescenten en volwassenen

0:06:19.454,0:06:21.820
een verschillende mentale benadering hebben, [br]een verschillende

0:06:21.820,0:06:25.238
cognitieve strategie [br]voor het nemen van sociale beslissingen.

0:06:25.238,0:06:28.754
We onderzoeken dit in gedragsstudies.

0:06:28.754,0:06:30.731
We halen mensen naar het lab

0:06:30.731,0:06:33.275
en geven ze een gedragsopdracht.

0:06:33.275,0:06:36.485
Hier nog een voorbeeld van [br]het soort opdrachten in mijn lab.

0:06:36.485,0:06:39.133
Stel je voor dat je deelnemer bent [br]in één van onze experimenten.

0:06:39.133,0:06:40.858
Je komt het lab binnen

0:06:40.858,0:06:43.532
en ziet deze geautomatiseerde taak.

0:06:43.532,0:06:46.322
Bij deze taak zie je een rek.

0:06:46.322,0:06:49.139
Op sommige plekken zie je een voorwerp,

0:06:49.139,0:06:52.110
en je ziet ook dat er een man achter staat

0:06:52.110,0:06:55.695
Sommige voorwerpen kan hij niet zien.

0:06:55.695,0:06:57.974
Ze zijn afgesloten van zijn blikveld

0:06:57.974,0:07:00.618
met een grijs stuk hout.

0:07:00.618,0:07:04.102
Dit is hetzelfde rek vanuit zijn gezichtspunt.

0:07:04.102,0:07:07.595
Hij kan maar een paar voorwerpen zien,

0:07:07.595,0:07:10.047
terwijl jij er veel meer kunt zien.

0:07:10.047,0:07:12.243
Het is jouw taak om voorwerpen te verplaatsen.

0:07:12.243,0:07:14.605
De regisseur die achter het rek staat

0:07:14.605,0:07:17.350
zal je aanwijzingen geven.

0:07:17.350,0:07:19.244
Hij zal je echter niet vragen [br]om voorwerpen te verplaatsen

0:07:19.244,0:07:22.964
die hij niet kan zien. [br]Daardoor ontstaat een heel interessante

0:07:22.964,0:07:25.157
situatie, waarbij er een conflict is

0:07:25.157,0:07:28.325
tussen jouw perspectief en dat van de regisseur.

0:07:28.325,0:07:31.565
Stel je voor dat hij aan je vraagt [br]om de bovenste truck links te verplaatsen.

0:07:31.565,0:07:33.596
Er staan drie trucks. [br]Instinctief zul je

0:07:33.611,0:07:35.761
de witte truck nemen, omdat dit de bovenste truck is

0:07:35.761,0:07:38.579
vanuit jouw perspectief, [br]maar dan moet je eraan denken:

0:07:38.579,0:07:40.638
"O, hij kan die truck niet zien.

0:07:40.638,0:07:43.395
Hij bedoelt de blauwe truck", [br]want dat is de bovenste truck

0:07:43.395,0:07:46.040
vanuit zijn perspectief. [br]Geloof het of niet:

0:07:46.040,0:07:48.991
normale, gezonde, intelligente volwassenen zoals jij

0:07:48.991,0:07:52.131
doen dit 50% van de tijd fout.

0:07:52.131,0:07:54.974
Ze verplaatsen de witte truck [br]in plaats van de blauwe truck.

0:07:54.974,0:07:58.290
We geven deze opdracht [br]aan adolescenten en volwassenen,

0:07:58.290,0:07:59.844
en hebben daarbij ook een controle-situatie,

0:07:59.844,0:08:03.905
waarbij er geen regisseur is.[br]De deelnemers krijgen dan een regel.

0:08:03.905,0:08:05.819
We zeggen dat we precies hetzelfde gaan doen

0:08:05.819,0:08:08.656
maar dit keer is er geen regisseur.

0:08:08.656,0:08:11.863
Nu moet je voorwerpen [br]met de donkergrijze achtergrond negeren.

0:08:11.863,0:08:14.563
Je ziet dat dit precies dezelfde situatie is,

0:08:14.563,0:08:17.409
maar nu moeten ze onthouden

0:08:17.409,0:08:20.480
dat ze deze ietwat arbitraire regel toepassen.

0:08:20.480,0:08:22.160
Met de regisseur erbij, moeten ze onthouden

0:08:22.160,0:08:25.701
dat ze rekening moeten houden met zijn perspectief

0:08:25.701,0:08:29.998
voor het leiden van hun gedrag.

0:08:29.998,0:08:32.608
Ik laat jullie nu het foutenpercentage zien

0:08:32.608,0:08:35.174
in een groot ontwikkelingsonderzoek.

0:08:35.174,0:08:38.728
Een onderzoek dat loopt [br]vanaf zevenjarige leeftijd tot aan volwassenheid.

0:08:38.728,0:08:39.938
We zien het foutenpercentage

0:08:39.938,0:08:41.912
in de volwassen groep in beide condities.

0:08:41.927,0:08:45.198
Het grijze is de regisseur-aanwezig-conditie,

0:08:45.198,0:08:47.771
waarin onze intelligente volwassenen 50% fout doen.

0:08:47.771,0:08:50.486
Ze maken veel minder fouten

0:08:50.486,0:08:52.514
als er geen regisseur bij aanwezig is,

0:08:52.514,0:08:55.595
als ze enkel de regel van de [br]grijze achtergrond moeten onthouden.

0:08:55.595,0:08:58.263
Qua ontwikkeling verlopen deze condities

0:08:58.263,0:09:01.186
op precies dezelfde manier. [br]Tussen de late kindertijd

0:09:01.186,0:09:03.427
en mid-adolescentie is er een verbetering,

0:09:03.427,0:09:06.778
-- een afname van de fouten -- in beide onderzoeken,

0:09:06.778,0:09:07.898
in allebei de condities.

0:09:07.898,0:09:10.183
Maar als je de laatste twee groepen vergelijkt,

0:09:10.183,0:09:12.135
dus de groep mid-adolescenten [br]en de volwassen groep,

0:09:12.135,0:09:15.295
dan wordt het echt interessant. [br]Er is namelijk geen

0:09:15.295,0:09:18.333
doorlopende verbetering [br]in de conditie-zonder-regisseur.

0:09:18.333,0:09:21.263
Alles wat je nodig hebt voor

0:09:21.263,0:09:23.969
het onthouden en toepassen van de regel [br]lijkt volledig ontwikkeld

0:09:23.969,0:09:26.500
halverwege de adolescentie, [br]maar als je kijkt

0:09:26.500,0:09:28.897
naar de laatste twee grijze balken, is er nog altijd

0:09:28.897,0:09:32.047
een aanzienlijke verbetering te zien [br]bij de regisseur-aanwezig-conditie

0:09:32.047,0:09:34.488
tussen mid-adolescentie en volwassenheid.

0:09:34.488,0:09:37.864
Dit betekent dat de vaardigheid om rekening

0:09:37.864,0:09:41.149
te houden met het perspectief van anderen --

0:09:41.149,0:09:43.408
iets dat we overigens dagelijks voortdurend doen --

0:09:43.408,0:09:48.014
nog in ontwikkeling is van mid- tot late adolescentie.

0:09:48.014,0:09:50.554
Dus als je een tienerzoon of -dochter hebt

0:09:50.554,0:09:52.963
en je wel eens denkt dat ze zich [br]niet kunnen inleven

0:09:52.963,0:09:56.719
in anderen... dat klopt helemaal. [br]En nu weten jullie ook waarom.

0:09:56.719,0:10:00.232
Soms lachen we om tieners.

0:10:00.232,0:10:04.095
Ze worden geparodieerd, [br]soms zelfs gedemoniseerd in de media

0:10:04.095,0:10:07.622
voor hun typische tienergedrag. [br]Ze nemen risico's,

0:10:07.622,0:10:10.393
zijn soms humeurig, zijn op zichzelf gericht.

0:10:10.393,0:10:12.886
Ik heb een aardige anekdote van een vriend van mij.

0:10:12.886,0:10:15.373
Hij vertelde wat hem het meest opviel

0:10:15.373,0:10:18.354
bij zijn dochters voor en na de puberteit:

0:10:18.354,0:10:20.598
hun niveau van schaamte voor hem.

0:10:20.614,0:10:23.103
Hij zei: "Als mijn dochter vóór hun puberteit

0:10:23.103,0:10:25.357
aan het stoeien waren in een winkel, zei ik:

0:10:25.357,0:10:27.106
'Hou daarmee op, dan zing ik jullie favoriete liedje.'"

0:10:27.106,0:10:29.007
Ze stopten meteen en hij zong.

0:10:29.007,0:10:32.478
Na de puberteit werd dát de bedreiging.

0:10:32.478,0:10:34.295
(Gelach)

0:10:34.295,0:10:37.772
Het idee alleen al dat hun vader [br]in het openbaar zou zingen,

0:10:37.772,0:10:40.135
was voldoende om zich te gedragen.

0:10:40.135,0:10:41.563
Vaak vragen mensen aan mij:

0:10:41.563,0:10:44.196
"Is adolescentie een nieuw verschijnsel?

0:10:44.196,0:10:46.318
Is het iets dat we kort geleden [br]in het Westen hebben uitgevonden?"

0:10:46.318,0:10:48.986
Het antwoord is: waarschijnlijk niet. [br]Er zijn veel

0:10:48.986,0:10:52.409
historische beschrijvingen van adolescentie die

0:10:52.409,0:10:54.566
veel lijken op de beschrijvingen [br]die we tegenwoordig gebruiken.

0:10:54.566,0:10:58.799
Er is een beroemd citaat van Shakespeare [br]uit 'Winter's Tale',

0:10:58.799,0:11:01.574
waarin hij adolescentie als volgt beschrijft:

0:11:01.574,0:11:04.420
"Ik wilde dat er geen leeftijd was tussen tien

0:11:04.420,0:11:07.660
en drie-en-twintig, [br]of dat de jeugd die tijd zou gaan slapen;

0:11:07.660,0:11:09.751
want ze doen in die periode niets anders [br]dan meisjes zwanger maken,

0:11:09.751,0:11:15.974
oudjes pesten, stelen en vechten." (Gelach)

0:11:15.974,0:11:20.508
Hij vervolgt: "Dat gezegd zijnde, wie anders dan deze

0:11:20.508,0:11:23.653
verhitte standjes tussen negentien en twee-en-twintig

0:11:23.653,0:11:26.151
zou met dit weer op jacht gaan"? (Gelach)

0:11:26.151,0:11:29.077
Dus bijna 400 jaar geleden [br]portretteerde Shakespeare adolescenten

0:11:29.077,0:11:31.801
op een manier die veel lijkt op

0:11:31.801,0:11:35.260
hoe we hen tegenwoordig beschrijven. [br]Vandaag de dag proberen

0:11:35.260,0:11:38.347
we echter hun gedrag te begrijpen [br]in termen van onderliggende veranderingen

0:11:38.347,0:11:40.285
die in hun hersenen plaatsvinden.

0:11:40.285,0:11:43.893
Neem bijvoorbeeld het nemen van risico's. [br]We weten dat adolescenten

0:11:43.893,0:11:46.218
de neiging hebben risico's te nemen.

0:11:46.218,0:11:48.850
Ze nemen meer risico's dan kinderen

0:11:48.850,0:11:51.310
of volwassenen, en vooral in gezelschap

0:11:51.310,0:11:54.278
van hun vrienden. Er is een belangrijke drijfveer

0:11:54.278,0:11:56.764
om onafhankelijk te worden van je ouders en

0:11:56.764,0:11:59.588
je vrienden te imponeren tijdens je adolescentie.

0:11:59.588,0:12:02.187
Nu proberen we dit te begrijpen op niveau van

0:12:02.187,0:12:05.180
de ontwikkeling van een deel van hun hersenen: [br]het limbisch systeem.

0:12:05.180,0:12:07.723
Ik laat jullie nu het limbisch systeem zien, [br]rood gekleurd

0:12:07.723,0:12:09.588
op de dia, en ook op deze hersenen.

0:12:09.588,0:12:12.697
Het limbisch systeem bevindt zich diep in de hersenen

0:12:12.697,0:12:16.430
en is betrokken bij zaken [br]als het verwerken van emoties

0:12:16.430,0:12:19.580
en beloning. [br]Het geeft je een gevoel van voldoening

0:12:19.580,0:12:22.876
wanneer je leuke dingen doet, [br]inclusief risico's nemen.

0:12:22.876,0:12:25.241
Het geeft je een kick bij het nemen van risico's.

0:12:25.241,0:12:28.289
En deze gebieden in het limbisch systeem

0:12:28.289,0:12:31.708
blijken bij adolescenten supergevoelig [br]voor het beloningsgevoel

0:12:31.708,0:12:35.477
bij het nemen van risico's,[br]in vergelijking met volwassenen.

0:12:35.477,0:12:39.179
Op hetzelfde moment is de prefrontale cortex

0:12:39.179,0:12:41.453
die je hier blauw gekleurd ziet,

0:12:41.453,0:12:44.320
en die ons weerhoudt van het nemen van grote risico's

0:12:44.320,0:12:47.718
nog erg in ontwikkeling bij adolescenten.

0:12:47.718,0:12:51.385
Hersenonderzoek heeft aangetoond [br]dat de hersenen van adolescenten

0:12:51.385,0:12:54.727
een diepgaande ontwikkeling doormaken.

0:12:54.727,0:12:58.683
Dit heeft implicaties voor onderwijs, rehabilitatie

0:12:58.683,0:13:02.703
en interventie. De omgeving, inclusief het onderwijs,

0:13:02.703,0:13:06.112
vormen de hersenen van de adolescent [br]tijdens zijn ontwikkeling.

0:13:06.112,0:13:08.914
Toch zijn we relatief nog maar kort bezig met

0:13:08.914,0:13:11.419
systematisch onderwijs voor tieners [br]in de westerse wereld.

0:13:11.419,0:13:15.172
Alle vier mijn grootouders bijvoorbeeld [br]hebben de school verlaten

0:13:15.172,0:13:19.006
tijdens hun vroege adolescentie. Zij hadden geen keus.

0:13:19.006,0:13:21.780
Dit geldt nog steeds voor heel veel tieners

0:13:21.780,0:13:24.947
overal ter wereld. [br]Veertig procent van de tieners

0:13:24.947,0:13:29.169
heeft geen toegang tot middelbare schoolonderwijs.

0:13:29.169,0:13:31.808
Maar in deze levensperiode kunnen hersenen

0:13:31.808,0:13:34.655
sterk aangepast en gekneed worden.

0:13:34.655,0:13:38.425
Het is een fantastische kans om te leren [br]en creatief te zijn.

0:13:38.425,0:13:40.658
Wat soms wordt gezien als

0:13:40.658,0:13:43.134
het adolescentenprobleem - grote risico's nemen, [br]zwakke impulsbeheersing

0:13:43.134,0:13:47.076
en zelfgerichtheid - moet niet gestigmatiseerd worden.

0:13:47.076,0:13:49.913
Het geeft gewoon de veranderingen [br]in de hersenen weer, die een

0:13:49.913,0:13:52.827
fantastische mogelijkheid bieden voor onderwijs

0:13:52.827,0:13:57.257
en sociale ontwikkeling. Bedankt. (Applaus)

0:13:57.257,0:14:05.027
(Applaus)