[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.69,0:00:03.58,Default,,0000,0000,0000,,15 տարի առաջ լայնորեն ընդունված էր, Dialogue: 0,0:00:03.58,0:00:05.63,Default,,0000,0000,0000,,որ գլխուղեղի զարգացումը հիմնականում տեղի է ունենում Dialogue: 0,0:00:05.63,0:00:08.61,Default,,0000,0000,0000,,կյանքի առաջին մի քանի տարիների ընթացքում։ Dialogue: 0,0:00:08.61,0:00:11.32,Default,,0000,0000,0000,,Սակայն 15 տարի առաջ մենք չենք ունեցել Dialogue: 0,0:00:11.32,0:00:13.94,Default,,0000,0000,0000,,կենդանի մարդու գլխուղեղը հետազոտելու և Dialogue: 0,0:00:13.94,0:00:16.98,Default,,0000,0000,0000,,և կյանքի ողջ ընթացքում գլխուղեղի զարգացմանը հետևելու հնարավորություն։ Dialogue: 0,0:00:16.98,0:00:20.14,Default,,0000,0000,0000,,Մոտավորապես վերջին տասնամյակում Dialogue: 0,0:00:20.14,0:00:21.94,Default,,0000,0000,0000,,գլխուղեղի նկարահանման տեխնոլոգիաներում Dialogue: 0,0:00:21.94,0:00:24.89,Default,,0000,0000,0000,,արձանագրված առաջընթացի՝ մագնիսառեզոնանսային շերտագրման կամ ՄՌՇ շնորհիվ, Dialogue: 0,0:00:24.89,0:00:28.01,Default,,0000,0000,0000,,նյարդաբանները սկսեցին հետազոտել բոլոր տարիքային խմբերին Dialogue: 0,0:00:28.01,0:00:30.43,Default,,0000,0000,0000,,բոլոր տարիքային խմբերին պատկանող մարդկանց գլխուղեղները և Dialogue: 0,0:00:30.43,0:00:33.30,Default,,0000,0000,0000,,և հետևել գլխուղեղի կրած կառուցվածքային և ֆունկցիոնալ փոփոխությունները։ Dialogue: 0,0:00:33.30,0:00:36.98,Default,,0000,0000,0000,,Ուստի, եթե ցանկանում եք ստանալ կենդանի մարդու գլխուղեղի իսկապես շատ հստակ վայրկենական լուսանկարը՝ Dialogue: 0,0:00:36.98,0:00:40.04,Default,,0000,0000,0000,,պետք է կիրառել ստրուկտուրային ՄՌՇ։ Dialogue: 0,0:00:40.04,0:00:43.26,Default,,0000,0000,0000,,Եվ մենք կարող ենք հարցնել, Dialogue: 0,0:00:43.26,0:00:45.70,Default,,0000,0000,0000,,թե որքան է գլխուղեղի մոխրագույն զանգվածը Dialogue: 0,0:00:45.70,0:00:47.50,Default,,0000,0000,0000,,և ինչպես է այն փոխվում տարիքի հետ։ Dialogue: 0,0:00:47.50,0:00:51.22,Default,,0000,0000,0000,,Նաև հնարավոր է կիրառել ֆունկցիոնալ ՄՌՇ, որը կոչվում է ՖՄՌՇ, Dialogue: 0,0:00:51.22,0:00:54.61,Default,,0000,0000,0000,,որի օգնությամբ կարող ենք տեսագրել գլխուղեղի գործունեությունը, Dialogue: 0,0:00:54.61,0:00:57.48,Default,,0000,0000,0000,,երբ մասնակիցներն իրականացնում են Dialogue: 0,0:00:57.48,0:01:00.37,Default,,0000,0000,0000,,մտածողության, Dialogue: 0,0:01:00.37,0:01:03.14,Default,,0000,0000,0000,,Ողջ աշխարհում բազմաթիվ լաբորատորիաներ իրականացնում են Dialogue: 0,0:01:03.14,0:01:05.37,Default,,0000,0000,0000,,նման հետազոտություններ, Dialogue: 0,0:01:05.37,0:01:08.89,Default,,0000,0000,0000,,և այժմ մենք ունենք մարդու գլխուղեղի զարգացման մանրամասն պատկերը։ Dialogue: 0,0:01:08.89,0:01:11.96,Default,,0000,0000,0000,,Այդ պատկերն արմատապես փոխել է Dialogue: 0,0:01:11.96,0:01:14.59,Default,,0000,0000,0000,,մարդու գլխուղեղի զարգացման մասին մեր ունեցած կարծիքը՝ Dialogue: 0,0:01:14.59,0:01:17.36,Default,,0000,0000,0000,,բացահայտելով, որ այն չի ավարտվում մանկության ընթացքում, Dialogue: 0,0:01:17.36,0:01:20.07,Default,,0000,0000,0000,,այլ հակառակը` շարունակում է զարգացումը ողջ Dialogue: 0,0:01:20.07,0:01:24.12,Default,,0000,0000,0000,,պատանեկության ընթացքում և մինչև 20-ից 30 տարեկանը։ Dialogue: 0,0:01:24.12,0:01:28.10,Default,,0000,0000,0000,,Այսպիսով, պատանեկությունը Dialogue: 0,0:01:28.10,0:01:32.49,Default,,0000,0000,0000,,սեռական հասունության կենսաբանական, հորմոնալ և ֆիզիկական Dialogue: 0,0:01:32.49,0:01:35.78,Default,,0000,0000,0000,,փոփոխություններից մինչև անհատի հասարակության մեջ Dialogue: 0,0:01:35.78,0:01:39.23,Default,,0000,0000,0000,,կայունություն և անկախություն ձեռք բերելու ընթացքում ընկած կյանքի ժամանակահատվածն է։ Dialogue: 0,0:01:39.23,0:01:41.02,Default,,0000,0000,0000,,(Ծիծաղ) Dialogue: 0,0:01:41.02,0:01:43.78,Default,,0000,0000,0000,,Երբեմն այն կարող է ավելի երկար տևել: Dialogue: 0,0:01:43.78,0:01:46.80,Default,,0000,0000,0000,,Պատանեկության ընթացքում գլխուղեղի կտրուկ փոփոխվող հատվածներից մեկը Dialogue: 0,0:01:46.80,0:01:50.07,Default,,0000,0000,0000,,կոչվում է նախաճակատային մասի կեղև։ Dialogue: 0,0:01:50.07,0:01:53.04,Default,,0000,0000,0000,,Սա մարդու գլխուղեղի մոդել է, և հենց առջևում Dialogue: 0,0:01:53.04,0:01:55.92,Default,,0000,0000,0000,,նախաճակատային հատվածի կեղևն է։ Dialogue: 0,0:01:55.92,0:01:58.43,Default,,0000,0000,0000,,Այն գլխուղեղի հետաքրքիր հատված է։ Dialogue: 0,0:01:58.43,0:02:01.55,Default,,0000,0000,0000,,Մարդկանց մոտ այն համամասնորեն ավելի մեծ է, Dialogue: 0,0:02:01.55,0:02:05.17,Default,,0000,0000,0000,,քան այլ տեսակների մոտ, և իրականացնում է Dialogue: 0,0:02:05.19,0:02:08.46,Default,,0000,0000,0000,,բարձր մակարդակի գիտակցական ֆունկցիաների մի ամբողջ շարք, ինչպես, օրինակ, որոշում ընդունելը, Dialogue: 0,0:02:08.46,0:02:10.55,Default,,0000,0000,0000,,վաղվա օրվա, հաջորդ շաբաթվա կամ տարվա ծրագրեր կազմելը, Dialogue: 0,0:02:10.55,0:02:13.29,Default,,0000,0000,0000,,ոչ պատշաճ պահվածքը զսպելը՝ Dialogue: 0,0:02:13.29,0:02:15.96,Default,,0000,0000,0000,,չկոպտելու կամ իսկապես Dialogue: 0,0:02:15.96,0:02:18.88,Default,,0000,0000,0000,,հիմարություններ չանելու համար: Dialogue: 0,0:02:18.88,0:02:20.66,Default,,0000,0000,0000,,Դրա իրականացրած ֆունկցիաներից են նաև Dialogue: 0,0:02:20.66,0:02:23.78,Default,,0000,0000,0000,,սոցիալական շփումները, մյուսներին հասկանալու ունակությունը և ինքնագիտակցությունը: Dialogue: 0,0:02:23.78,0:02:26.84,Default,,0000,0000,0000,,Ուստի, այս հատվածի զարգացումն ուսումնասիրելու նպատակով իրականացվող ՄՌՇ հետազոտությունների արդյունքները Dialogue: 0,0:02:26.84,0:02:29.30,Default,,0000,0000,0000,,ցույց տվեցին, որ այն իսկապես կտրուկ փոփոխություններ է կրում Dialogue: 0,0:02:29.30,0:02:32.24,Default,,0000,0000,0000,,պատանեկության ընթացքում: Dialogue: 0,0:02:32.24,0:02:35.20,Default,,0000,0000,0000,,Այսպիսով, եթե դիտարկենք մոխրագույն նյութի ծավալը, Dialogue: 0,0:02:35.20,0:02:40.04,Default,,0000,0000,0000,,ապա կարձանագրենք, որ 4-ից 22 տարեկան հասակում Dialogue: 0,0:02:40.04,0:02:42.37,Default,,0000,0000,0000,,այն ավելանում է մանկության ժամանակահատվածում, ինչը դուք կարող եք տեսնել Dialogue: 0,0:02:42.37,0:02:46.12,Default,,0000,0000,0000,,այս դիագրամում: Այն իր առավելագույն կետին է հասնում վաղ պատանեկության ժամանակաշրջանում: Dialogue: 0,0:02:46.12,0:02:48.68,Default,,0000,0000,0000,,Սլաքները ցույց են տալիս մոխրագույն նյութի առավելագույն կետը Dialogue: 0,0:02:48.68,0:02:52.15,Default,,0000,0000,0000,,նախաճակատային հատվածի կեղևում: Կարելի է տեսնել, որ Dialogue: 0,0:02:52.15,0:02:55.66,Default,,0000,0000,0000,,աղջիկների մոտ մոխրագույն նյութի ծավալը տղաների համեմատ մի քանի տարի ավելի շուտ է հասնում առավելագույն կետին, Dialogue: 0,0:02:55.66,0:02:57.50,Default,,0000,0000,0000,,հավանաբար այն պատճառով, որ միջին հաշվով, տղաների սեռական հասունացման շրջանը Dialogue: 0,0:02:57.50,0:02:59.75,Default,,0000,0000,0000,,մի քանի տարի ավելու ուշ է սկսվում, քան աղջիկներինը, Dialogue: 0,0:02:59.75,0:03:03.19,Default,,0000,0000,0000,,իսկ հետո` պատանեկության շրջանում, նկատվում է Dialogue: 0,0:03:03.19,0:03:05.87,Default,,0000,0000,0000,,նախաճակատային հատվածի կեղևի մոխրագույն նյութի ծավալի ակնհայտ անկում: Dialogue: 0,0:03:05.87,0:03:07.90,Default,,0000,0000,0000,,Կարող է լավ չհնչել, սակայն դա իսկապես Dialogue: 0,0:03:07.90,0:03:11.05,Default,,0000,0000,0000,,զարգացման կարևոր ընթացք է, քանի որ Dialogue: 0,0:03:11.05,0:03:15.15,Default,,0000,0000,0000,,մոխրագույն նյութը պարունակում է բջջային մարմիններ ու այդ Dialogue: 0,0:03:15.15,0:03:18.61,Default,,0000,0000,0000,,բջիջների միջև կապեր՝ սինապսներ, Dialogue: 0,0:03:18.61,0:03:21.35,Default,,0000,0000,0000,,և համարվում է, որ գլխուղեղի նախաճակատային հատվածի Dialogue: 0,0:03:21.35,0:03:24.24,Default,,0000,0000,0000,,մոխրագույն նյութի ծավալի վերոնշյալ անկումը համապատասխանում է Dialogue: 0,0:03:24.24,0:03:26.57,Default,,0000,0000,0000,,սինապսների կրճատմանը՝ անցանկալի սինապսների վերացմանը: Dialogue: 0,0:03:26.57,0:03:29.70,Default,,0000,0000,0000,,Իսկապես կարևոր գործընթաց է: Այն մասամբ կախված է Dialogue: 0,0:03:29.70,0:03:32.83,Default,,0000,0000,0000,,կենդանու կամ մարդու գտնվելու միջավայրից: Dialogue: 0,0:03:32.83,0:03:36.28,Default,,0000,0000,0000,,Կիրառման մեջ գտնվող սինապսները ուժեղանում են, Dialogue: 0,0:03:36.28,0:03:38.21,Default,,0000,0000,0000,,տվյալ միջավայրում կիրառման Dialogue: 0,0:03:38.21,0:03:40.54,Default,,0000,0000,0000,,մեջ չգտնվողները՝ վերանում: Dialogue: 0,0:03:40.54,0:03:43.05,Default,,0000,0000,0000,,Եկեք պատկերացնենք վարդի թփի էտումը: Dialogue: 0,0:03:43.05,0:03:45.89,Default,,0000,0000,0000,,Դուք հատում եք առավել թույլ ճյուղերը, որպեսզի Dialogue: 0,0:03:45.89,0:03:48.93,Default,,0000,0000,0000,,մնացած կարևոր ճյուղերն ավելի առողջ աճեն, Dialogue: 0,0:03:48.93,0:03:52.85,Default,,0000,0000,0000,,և այս ընթացքը, որն արդյունավետ կերպով գլխուղեղի հյուսվածքները ճշգրտորեն հարմարեցնում է Dialogue: 0,0:03:52.85,0:03:55.52,Default,,0000,0000,0000,,տվյալ տեսակին հատուկ միջավայրին, Dialogue: 0,0:03:55.52,0:03:58.44,Default,,0000,0000,0000,,տեղի է ունենում գլխուղեղի նախաճակատային հատվածի կեղևում և այլ շրջաններում՝ Dialogue: 0,0:03:58.44,0:04:01.99,Default,,0000,0000,0000,,պատանեկության ժամանակահատվածում: Dialogue: 0,0:04:01.99,0:04:05.69,Default,,0000,0000,0000,,Պատանու գլխուղեղում կատարվող փոփոխություններին հետևելու մեր երկրորդ մեթոդն Dialogue: 0,0:04:05.69,0:04:08.94,Default,,0000,0000,0000,,իրականացվում է ֆունկցիոնալ ՄՌՇ-ի միջոցով՝ Dialogue: 0,0:04:08.94,0:04:12.22,Default,,0000,0000,0000,,տարիների ընթացքում գլխուղեղի գործունեության փոփոխությունները դիտարկելու նպատակով: Dialogue: 0,0:04:12.22,0:04:13.86,Default,,0000,0000,0000,,Մի օրինակ բերեմ իմ լաբորատորիայից: Dialogue: 0,0:04:13.86,0:04:17.42,Default,,0000,0000,0000,,Իմ լաբորատորիայում հետաքրքրվում ենք «սոցիալական ուղեղով», որն իրենից Dialogue: 0,0:04:17.42,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,գլխուղեղի այն հատվածների ամբողջությունն է, որոնք կիրառում ենք Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:23.44,Default,,0000,0000,0000,,մյուսներին հասկանալու և նրանց հետ շփվելու համար: Dialogue: 0,0:04:23.44,0:04:27.20,Default,,0000,0000,0000,,Ես ձեզ ցույց կտամ ֆուտբոլային խաղի մի լուսանկար՝ Dialogue: 0,0:04:27.20,0:04:31.61,Default,,0000,0000,0000,,«սոցիալական ուղեղի» աշխատանքի երկու ասպեկտները ցուցադրելու նպատակով: Dialogue: 0,0:04:31.61,0:04:33.04,Default,,0000,0000,0000,,Ֆուտբոլային խաղ է: Dialogue: 0,0:04:33.04,0:04:35.68,Default,,0000,0000,0000,,Մայքել Օուենը գոլ է բաց թողել, և նա պառկած է Dialogue: 0,0:04:35.68,0:04:38.48,Default,,0000,0000,0000,,գետնին, և «սոցիալական ուղեղի» առաջին ասպեկտը, Dialogue: 0,0:04:38.48,0:04:41.44,Default,,0000,0000,0000,,որ հիանալի կերպով ցուցադրվում է այս նկարում, թե որքան ավտոմատ Dialogue: 0,0:04:41.44,0:04:44.49,Default,,0000,0000,0000,,և բնազդային են սոցիալական հուզական արձագանքները: Dialogue: 0,0:04:44.49,0:04:47.46,Default,,0000,0000,0000,,Մայքել Օուենի բաց թողած գոլից վայրկյաններ անց Dialogue: 0,0:04:47.46,0:04:49.27,Default,,0000,0000,0000,,բոլորը ձեռքերով և դեմքով նույն բանն են անում, Dialogue: 0,0:04:49.27,0:04:51.07,Default,,0000,0000,0000,,անգամ Մայքել Օուենը` գլորվելով խոտի վրա, Dialogue: 0,0:04:51.07,0:04:52.90,Default,,0000,0000,0000,,ձեռքերով միևնույն շարժումներն է անում, և, Dialogue: 0,0:04:52.90,0:04:55.16,Default,,0000,0000,0000,,հավանաբար, դեմքի միևնույն Dialogue: 0,0:04:55.16,0:04:57.14,Default,,0000,0000,0000,,արտահայտությունն ունի: Իսկ այն մարդիկ, ովքեր նույնը չեն անում, Dialogue: 0,0:04:57.14,0:05:00.60,Default,,0000,0000,0000,,դեղին հագուստով ետևում գտնվող տղաներն են. Dialogue: 0,0:05:00.60,0:05:03.14,Default,,0000,0000,0000,,կարծում եմ` նրանք մարզադաշտի սխալ կողմում են, Dialogue: 0,0:05:03.14,0:05:05.44,Default,,0000,0000,0000,,և նրանց սոցիալական հուզական արձագանքն այլ է, Dialogue: 0,0:05:05.44,0:05:08.07,Default,,0000,0000,0000,,ինչը մեզ համար միանգամայն հասկանալի է: Դա «սոցիալական ուղեղի» երկրորդ ասպեկտն է, Dialogue: 0,0:05:08.07,0:05:11.71,Default,,0000,0000,0000,,որն այս նկարը միանգամայն պարզորոշ ներկայացնում է, Dialogue: 0,0:05:11.71,0:05:15.09,Default,,0000,0000,0000,,թե որքան լավ ենք հասկանում մյուս մարդկանց վարքը, Dialogue: 0,0:05:15.09,0:05:17.77,Default,,0000,0000,0000,,նրանց գործողությունները, շարժումները, դեմքի արտահայտությունները, Dialogue: 0,0:05:17.77,0:05:21.58,Default,,0000,0000,0000,,ինչպես նաև դրանց ետևում թաքնված հույզերն ու մտքերը: Dialogue: 0,0:05:21.58,0:05:23.36,Default,,0000,0000,0000,,Ուստի, կարիք չկա հարցեր տալ այս տղաներից որևէ մեկին, Dialogue: 0,0:05:23.36,0:05:25.90,Default,,0000,0000,0000,,քանի որ պարզ է, թե նրանք ինչ են զգում և Dialogue: 0,0:05:25.90,0:05:28.49,Default,,0000,0000,0000,,մտածում տվյալ պահին: Dialogue: 0,0:05:28.49,0:05:30.24,Default,,0000,0000,0000,,Ահա թե ինչ ենք հետազոտում իմ լաբորատորիայում: Dialogue: 0,0:05:30.24,0:05:33.82,Default,,0000,0000,0000,,Իմ լաբորատորիայում մենք իրականացնում ենք պատանիների և մեծահասակների Dialogue: 0,0:05:33.83,0:05:36.22,Default,,0000,0000,0000,,գլխուղեղի շերտագրում, նրանց որոշակի առաջադրանք ենք տալիս` Dialogue: 0,0:05:36.22,0:05:39.51,Default,,0000,0000,0000,,կապված այլ մարդկանց մասին մտածելու, նրանց կարծիքների, Dialogue: 0,0:05:39.51,0:05:42.41,Default,,0000,0000,0000,,մտքերի, հույզերի հետ: Եվ բացահայտումներից մեկը, Dialogue: 0,0:05:42.41,0:05:45.25,Default,,0000,0000,0000,,որ արդեն մի քանի անգամ արել ենք, ինչպես նաև արել են աշխարհի այլ լաբորատորիաներում, Dialogue: 0,0:05:45.25,0:05:48.47,Default,,0000,0000,0000,,նախաճակատային հատվածի կեղևի մասն է, որը կոչվում է Dialogue: 0,0:05:48.47,0:05:51.69,Default,,0000,0000,0000,,միջին նախաճակատային հատվածի կեղև և պատկերված է կապույտ գույնով: Dialogue: 0,0:05:51.69,0:05:54.44,Default,,0000,0000,0000,,Այն գտնվում է նախաճակատային հատվածի կեղևի հենց Dialogue: 0,0:05:54.44,0:05:56.84,Default,,0000,0000,0000,,մեջտեղում՝ գլխի կենտրոնում: Dialogue: 0,0:05:56.84,0:06:00.12,Default,,0000,0000,0000,,Այս հատվածը նման սոցիալական որոշումներ կայացնելիս Dialogue: 0,0:06:00.12,0:06:02.25,Default,,0000,0000,0000,,և այլոց մասին մտածելիս ավելի ակտիվ է պատանիների մոտ, Dialogue: 0,0:06:02.25,0:06:05.05,Default,,0000,0000,0000,,քան` չափահասների: Դա այս հատվածի՝ աշխարհի ամենատարբեր լաբորատորիաներում արված Dialogue: 0,0:06:05.05,0:06:08.29,Default,,0000,0000,0000,,9 տարբեր հետազոտությունների մետա-վերլուծություն է, Dialogue: 0,0:06:08.29,0:06:10.99,Default,,0000,0000,0000,,որոնց արդյունքները միանման են, Dialogue: 0,0:06:10.99,0:06:14.36,Default,,0000,0000,0000,,այսինքն` միջին նախաճակատային հատվածի կեղևի գործունեությունը նվազում է Dialogue: 0,0:06:14.36,0:06:16.81,Default,,0000,0000,0000,,պատանեկության ընթացքում: Dialogue: 0,0:06:16.81,0:06:19.45,Default,,0000,0000,0000,,Մեր կարծիքով, դրա պատճառը կարող է լինել այն, որ պատանիները և չափահասները Dialogue: 0,0:06:19.45,0:06:21.82,Default,,0000,0000,0000,,հասարակական որոշումներ կայացնելիս տարբեր մտավոր մոտեցումներ Dialogue: 0,0:06:21.82,0:06:25.24,Default,,0000,0000,0000,,ու ճանաչողական ռազմավարություն են ցուցաբերում: Dialogue: 0,0:06:25.24,0:06:28.75,Default,,0000,0000,0000,,Դրա դիտարկման տարբերակներից են վարքի հետազոտությունները, Dialogue: 0,0:06:28.75,0:06:30.73,Default,,0000,0000,0000,,ահա թե ինչու ենք մարդկանց լաբորատորիա հրավիրում և Dialogue: 0,0:06:30.73,0:06:33.28,Default,,0000,0000,0000,,վարքը բացահայտող որոշ առաջադրանքներ տալիս: Dialogue: 0,0:06:33.28,0:06:36.48,Default,,0000,0000,0000,,Ես կբերեմ իմ լաբորատորիայում տրվող առաջադրանքների մեկ այլ օրինակ: Dialogue: 0,0:06:36.48,0:06:39.13,Default,,0000,0000,0000,,Այսպիսով, պատկերացրեք դուք մեր փորձերից մեկի մասնակիցն եք: Dialogue: 0,0:06:39.13,0:06:40.86,Default,,0000,0000,0000,,Գալիս եք լաբորատորիա, Dialogue: 0,0:06:40.86,0:06:43.53,Default,,0000,0000,0000,,տեսնում եք այս համակարգչային առաջադրանքը: Dialogue: 0,0:06:43.53,0:06:46.32,Default,,0000,0000,0000,,Այս առաջադրանքում տեսնում եք դարակներ: Dialogue: 0,0:06:46.32,0:06:49.14,Default,,0000,0000,0000,,Այդ դարակներից մի քանիսում կան առարկաներ, Dialogue: 0,0:06:49.14,0:06:52.11,Default,,0000,0000,0000,,և նկատեք, որ դարակների ետևի մասում մի մարդ է կանգնած, Dialogue: 0,0:06:52.11,0:06:55.70,Default,,0000,0000,0000,,սակայն կան մի քանի առարկաներ, որոնք նա չի կարող տեսնել: Dialogue: 0,0:06:55.70,0:06:57.97,Default,,0000,0000,0000,,Այդ դարակները մոխրագույն փայտով Dialogue: 0,0:06:57.97,0:07:00.62,Default,,0000,0000,0000,,փակված են նրա տեսադաշտից: Dialogue: 0,0:07:00.62,0:07:04.10,Default,,0000,0000,0000,,Նա կարծում է, որ դարակները երկու կողմից էլ նույնն են: Dialogue: 0,0:07:04.10,0:07:07.60,Default,,0000,0000,0000,,Նշենք` նա կարող է տեսնել առարկաներից մի քանիսը միայն, Dialogue: 0,0:07:07.60,0:07:10.05,Default,,0000,0000,0000,,մինչդեռ դուք ավելի շատ առարկաներ եք տեսնում: Dialogue: 0,0:07:10.05,0:07:12.24,Default,,0000,0000,0000,,Ձեր առաջադրանքն այդ առարկաները տեղափոխելն է: Dialogue: 0,0:07:12.24,0:07:14.60,Default,,0000,0000,0000,,Ղեկավարը, որ կանգնած է դարակների ետևում, Dialogue: 0,0:07:14.60,0:07:17.35,Default,,0000,0000,0000,,պատրաստվում է ձեզ առարկաները տեղափոխելու հրահանգներ տալ, Dialogue: 0,0:07:17.35,0:07:19.24,Default,,0000,0000,0000,,բայց հիշեք, որ նա չի հրահանգելու տեղափոխել այն առարկաները, Dialogue: 0,0:07:19.24,0:07:22.96,Default,,0000,0000,0000,,որոնք ինքը չի կարող տեսնել: Սա մի շատ հետաքրքիր Dialogue: 0,0:07:22.96,0:07:25.16,Default,,0000,0000,0000,,իրավիճակ է առաջացնում, որտեղ հակասություն է առաջանում Dialogue: 0,0:07:25.16,0:07:28.32,Default,,0000,0000,0000,,ձեր և ղեկավարի տեսադաշտերի միջև: Dialogue: 0,0:07:28.32,0:07:31.56,Default,,0000,0000,0000,,Պատկերացրեք` նա ձեզ հրահանգում է վերևի բեռնատարը ձախ տեղափոխել: Dialogue: 0,0:07:31.56,0:07:33.60,Default,,0000,0000,0000,,Այնտեղ երեք մեքենա կա: Բնազդաբար դուք պատրաստվում եք Dialogue: 0,0:07:33.61,0:07:35.76,Default,,0000,0000,0000,,սպիտակ մեքենայի կողմը գնալ, քանի որ ձեր տեսանկյունից` դա է վերևի մեքենան, Dialogue: 0,0:07:35.76,0:07:38.58,Default,,0000,0000,0000,,բայց այս դեպքում էլ պետք է հիշեք. Dialogue: 0,0:07:38.58,0:07:40.64,Default,,0000,0000,0000,,նա չի կարող տեսնել այդ մեքենան, ուրեմն նա պետք է որ նկատի ունենա Dialogue: 0,0:07:40.64,0:07:43.40,Default,,0000,0000,0000,,կապույտ մեքենան, որը նրա տեսանկյունից վերևի մեքենան է: Dialogue: 0,0:07:43.40,0:07:46.04,Default,,0000,0000,0000,,Կուզեք հավատացեք, կուզեք` ոչ, Dialogue: 0,0:07:46.04,0:07:48.99,Default,,0000,0000,0000,,ձեզ պես նորմալ, զարգացած և առողջ չափահաս մարդիկ Dialogue: 0,0:07:48.99,0:07:52.13,Default,,0000,0000,0000,,50%-ով սխալ են կատարում հանձնարարությունը: Dialogue: 0,0:07:52.13,0:07:54.97,Default,,0000,0000,0000,,Կապույտ մեքենայի փոխարեն նրանք տեղափոխում են սպիտակը: Dialogue: 0,0:07:54.97,0:07:58.29,Default,,0000,0000,0000,,Այսպիսով, մենք նման առաջադրանք ենք տալիս չափահասներին Dialogue: 0,0:07:58.29,0:07:59.84,Default,,0000,0000,0000,,ու դեռահասներին. կա նաև այնպիսի տարբերակ, Dialogue: 0,0:07:59.84,0:08:03.90,Default,,0000,0000,0000,,երբ ղեկավար չկա: Դրա փոխարեն պայման ենք դնում: Dialogue: 0,0:08:03.90,0:08:05.82,Default,,0000,0000,0000,,Նրանց ասվում է, որ մենք պատրաստվում ենք անել նույն բանը, Dialogue: 0,0:08:05.82,0:08:08.66,Default,,0000,0000,0000,,բայց այս անգամ առանց ղեկավարի: Փոխարենը դուք պետք է Dialogue: 0,0:08:08.66,0:08:11.86,Default,,0000,0000,0000,,անտեսեք մոխրագույն մասի առարկաները: Dialogue: 0,0:08:11.86,0:08:14.56,Default,,0000,0000,0000,,Կտեսնեք, որ սա հենց նույն իրավիճակն է, միայն թե Dialogue: 0,0:08:14.56,0:08:17.41,Default,,0000,0000,0000,,ղեկավարի բացակայության դեպքում նրանք պետք է հիշեն Dialogue: 0,0:08:17.41,0:08:20.48,Default,,0000,0000,0000,,լրացնել այս փոքր-ինչ կամայական կանոնը, մինչդեռ Dialogue: 0,0:08:20.48,0:08:22.16,Default,,0000,0000,0000,,ղեկավարի առկայության դեպքում նրանք պետք է Dialogue: 0,0:08:22.16,0:08:25.70,Default,,0000,0000,0000,,հաշվի առնեն վերջինիս տեսանկյունը, Dialogue: 0,0:08:25.70,0:08:29.100,Default,,0000,0000,0000,,որպեսզի իրենց գործողություններում ճիշտ առաջ ընթանան: Dialogue: 0,0:08:29.100,0:08:32.61,Default,,0000,0000,0000,,Եթե ես ձեզ ցույց տամ մեր ուսումնասիրությունների ընթացքում: Dialogue: 0,0:08:32.61,0:08:35.17,Default,,0000,0000,0000,,ի հայտ բերված սխալների տոկոսնային արտահայտությունը Dialogue: 0,0:08:35.17,0:08:38.73,Default,,0000,0000,0000,,(սա 7 տարեկանից մինչև չափահասություն տարիքային միջակայքի մարդկանց ուսումնասիրությունն է) Dialogue: 0,0:08:38.73,0:08:39.94,Default,,0000,0000,0000,,և այն, ինչ կտեսնեք` չափահասների խմբի սխալների տոկոսային արտահայտությունն է Dialogue: 0,0:08:39.94,0:08:41.91,Default,,0000,0000,0000,,երկու դեպքերի պարագայում, Dialogue: 0,0:08:41.93,0:08:45.20,Default,,0000,0000,0000,,որտեղ մոխրագույնը ղեկավարի կողմն է, տեսնում ենք, Dialogue: 0,0:08:45.20,0:08:47.77,Default,,0000,0000,0000,,որ մեր խելացի չափահասները 50%-ով սխալ են կատարում առաջադրանքը, Dialogue: 0,0:08:47.77,0:08:50.49,Default,,0000,0000,0000,,մինչդեռ ղեկավարի բացակայության դեպքում, Dialogue: 0,0:08:50.49,0:08:52.51,Default,,0000,0000,0000,,երբ պետք է պարզապես Dialogue: 0,0:08:52.51,0:08:55.60,Default,,0000,0000,0000,,հիշեն մոխրագույնը անտեսելու պայմանը, ավելի քիչ սխալներ են անում Dialogue: 0,0:08:55.60,0:08:58.26,Default,,0000,0000,0000,,Երկու դեպքերն էլ գրեթե նույն զարգացումն են ունենում: Dialogue: 0,0:08:58.26,0:09:01.19,Default,,0000,0000,0000,,Ուշ մանկության և միջին պատանեկության միջև Dialogue: 0,0:09:01.19,0:09:03.43,Default,,0000,0000,0000,,որոշակի բարելավում, կամ, Dialogue: 0,0:09:03.43,0:09:06.78,Default,,0000,0000,0000,,այլ կերպ ասած, սխալների նվազում կա թե´ այս երկու դեպքերում, Dialogue: 0,0:09:06.78,0:09:07.90,Default,,0000,0000,0000,,և թե` այս երկու փորձերում: Dialogue: 0,0:09:07.90,0:09:10.18,Default,,0000,0000,0000,,Բայց սա ա´յն դեպքում, եթե համեմատենք Dialogue: 0,0:09:10.18,0:09:12.14,Default,,0000,0000,0000,,վերջին երկու խմբերը, Dialogue: 0,0:09:12.14,0:09:15.30,Default,,0000,0000,0000,,ուր իրադարձությունները շատ ավելի հետաքրքիր են, Dialogue: 0,0:09:15.30,0:09:18.33,Default,,0000,0000,0000,,քանի որ առանց ղեկավարի պայմանում որևէ բարելավում չկա: Dialogue: 0,0:09:18.33,0:09:21.26,Default,,0000,0000,0000,,Այլ կերպ ասած, Dialogue: 0,0:09:21.26,0:09:23.97,Default,,0000,0000,0000,,պետք է ընդամենը հիշեք դրված պայմանը և հետևեք դրան, Dialogue: 0,0:09:23.97,0:09:26.50,Default,,0000,0000,0000,,կարծեք թե լիովին զարգացած է պատանիների մոտ: Մինչդեռ, Dialogue: 0,0:09:26.50,0:09:28.90,Default,,0000,0000,0000,,եթե նայենք վերջին երկու մոխրագույն սյունակներին, կարող ենք տեսնել, Dialogue: 0,0:09:28.90,0:09:32.05,Default,,0000,0000,0000,,որ ղեկավարի առկայության դեպքում բարելավում կա Dialogue: 0,0:09:32.05,0:09:34.49,Default,,0000,0000,0000,,միջին պատանեկության և չափահասության միջև, ինչը Dialogue: 0,0:09:34.49,0:09:37.86,Default,,0000,0000,0000,,ենթադրում է մեկ ուրիշի տեսանկյունը հաշվի առնելու Dialogue: 0,0:09:37.86,0:09:41.15,Default,,0000,0000,0000,,ունակություն, մի բան, որը, ի դեպ, Dialogue: 0,0:09:41.15,0:09:43.41,Default,,0000,0000,0000,,անում ենք մեր առօրյա կյանքում, Dialogue: 0,0:09:43.41,0:09:48.01,Default,,0000,0000,0000,,և որը զարգանում է միջին և ուշ պատանեկությունից: Dialogue: 0,0:09:48.01,0:09:50.55,Default,,0000,0000,0000,,Եթե դեռահաս տղա կամ աղջիկ ունեք, Dialogue: 0,0:09:50.55,0:09:52.96,Default,,0000,0000,0000,,և եթե երբեմն մտածում եք, որ նրանք խնդիր ունեն այլ մարդկանց Dialogue: 0,0:09:52.96,0:09:56.72,Default,,0000,0000,0000,,տեսանկյունները հասկանալու, հաշվի առնելու հարցում` դուք իրավացի եք: Նրանք ունեն նման խնդիր: Եվ պատճառն էլ հենց դա է: Dialogue: 0,0:09:56.72,0:10:00.23,Default,,0000,0000,0000,,Մենք երբեմն ծիծաղում ենք պատանիների արարքների վրա: Dialogue: 0,0:10:00.23,0:10:04.10,Default,,0000,0000,0000,,Նրանց հաճախ ծաղրում են, երբեմն նույնիսկ պախարակում շրջապատում Dialogue: 0,0:10:04.10,0:10:07.62,Default,,0000,0000,0000,,դեռահասին հատուկ վարքագծի համար.Նրանք ռիսկի են դիմում, Dialogue: 0,0:10:07.62,0:10:10.39,Default,,0000,0000,0000,,երբեմն մռայլ են, երբեմն էլ ինքնավստահ: Dialogue: 0,0:10:10.39,0:10:12.89,Default,,0000,0000,0000,,ինձ մի հրաշալի անեկդոտ է պատմել այս առիթով: Dialogue: 0,0:10:12.89,0:10:15.37,Default,,0000,0000,0000,,Նկարագրում էր, Dialogue: 0,0:10:15.37,0:10:18.35,Default,,0000,0000,0000,,իր դեռահաս աղջիկների ամաչկոտութjան դրսևորումը Dialogue: 0,0:10:18.35,0:10:20.60,Default,,0000,0000,0000,,սեռական հասունությունից առաջ և հետո : Dialogue: 0,0:10:20.61,0:10:23.10,Default,,0000,0000,0000,,Եվ ահա, թե ինչ պատմեց.\N- Սեռական հասունությունից առաջ եթե իմ երկու աղջիկները Dialogue: 0,0:10:23.10,0:10:25.36,Default,,0000,0000,0000,,խանութում անկարգություն էին անում, ես ասում էի` Dialogue: 0,0:10:25.36,0:10:27.11,Default,,0000,0000,0000,,խելոք մնացեք, որ երգեմ ձեր սիրած երգը: Dialogue: 0,0:10:27.11,0:10:29.01,Default,,0000,0000,0000,,Եվ նրանք հանդարտվում էին: Dialogue: 0,0:10:29.01,0:10:32.48,Default,,0000,0000,0000,,Սեռական հասունությունից հետո դա արդեն սպառնալիք էր: Dialogue: 0,0:10:32.48,0:10:34.30,Default,,0000,0000,0000,,(Ծիծաղ) Dialogue: 0,0:10:34.30,0:10:37.77,Default,,0000,0000,0000,,Հասարարակության աչքի առաջ իրենց հոր երգելու միտքն անգամ Dialogue: 0,0:10:37.77,0:10:40.14,Default,,0000,0000,0000,,բավական էր, որ նրանք իրենց ճիշտ պահեն: Dialogue: 0,0:10:40.14,0:10:41.56,Default,,0000,0000,0000,,Մարդիկ հաճախ հարցնում են` Dialogue: 0,0:10:41.56,0:10:44.20,Default,,0000,0000,0000,,արդյո՞ք դեռահասությունը նորահայտ երևույթ է: Dialogue: 0,0:10:44.20,0:10:46.32,Default,,0000,0000,0000,,Մի՞թե դա արևմուտքում վերջերս հայտնաբերված մի բան է: Dialogue: 0,0:10:46.32,0:10:48.99,Default,,0000,0000,0000,,Հիմնականում պատասխանը «ոչ» է: Պատմության մեջ Dialogue: 0,0:10:48.99,0:10:52.41,Default,,0000,0000,0000,,դեռահասության շատ նկարագրություններ կան, որոնք Dialogue: 0,0:10:52.41,0:10:54.57,Default,,0000,0000,0000,,համահունչ են այսօր գործածվող սահմանումներին: Dialogue: 0,0:10:54.57,0:10:58.80,Default,,0000,0000,0000,,Մի հայտնի մեջբերում Շեքսպիրի «Ձմեռային պատմությունից», Dialogue: 0,0:10:58.80,0:11:01.57,Default,,0000,0000,0000,,որտեղ նա դեռահասությունն այսպես է ներկայացնում. Dialogue: 0,0:11:01.57,0:11:04.42,Default,,0000,0000,0000,,«Երանի տասից քսաներեք տարեկանների միջև այլ տարիք չլիներ, Dialogue: 0,0:11:04.42,0:11:07.66,Default,,0000,0000,0000,,կամ գոնե երիտասարդությունն այդ ժամանակը քնած անցկացներ, : Dialogue: 0,0:11:07.66,0:11:09.75,Default,,0000,0000,0000,,քանի որ այդ ընթացքում նրանք երեխա «շինելուց», Dialogue: 0,0:11:09.75,0:11:15.97,Default,,0000,0000,0000,,տարեցներին վիրավորելուց, գողությունից և կռվշտոցից բացի ոչինչ չեն անում» Dialogue: 0,0:11:15.97,0:11:20.51,Default,,0000,0000,0000,,Հետո շարունակել է. «Ուզում եմ ասել, Dialogue: 0,0:11:20.51,0:11:23.65,Default,,0000,0000,0000,,որ այս տասնինից քսաներկու տարեկան, եռացող ուղեղներով դատարկապորտներից բացի Dialogue: 0,0:11:23.65,0:11:26.15,Default,,0000,0000,0000,,ոչ ոք այս եղանակին որսի դուրս չի գա»: Dialogue: 0,0:11:26.15,0:11:29.08,Default,,0000,0000,0000,,Այսպիսով, գրեթե չորս հարյուր տարի առաջ Շեքսպիրը Dialogue: 0,0:11:29.08,0:11:31.80,Default,,0000,0000,0000,,դեռահասներին նկարագրել է նույն կերպ, Dialogue: 0,0:11:31.80,0:11:35.26,Default,,0000,0000,0000,,ինչպես մենք` այսօր: Բայց այսօր մենք փորձում ենք հասկանալ Dialogue: 0,0:11:35.26,0:11:38.35,Default,,0000,0000,0000,,նրանց վարքագիծն ու նրանց ուղեղում Dialogue: 0,0:11:38.35,0:11:40.28,Default,,0000,0000,0000,,կատարվող փոփոխությունները: Dialogue: 0,0:11:40.28,0:11:43.89,Default,,0000,0000,0000,,Որպես օրինակ վերցնենք ռիսկի դիմելու խնդիրը: Գիտենք, որ դեռահասները Dialogue: 0,0:11:43.89,0:11:46.22,Default,,0000,0000,0000,,ռիսկի դիմելու հակում ունեն: Դա այդպես է: Dialogue: 0,0:11:46.22,0:11:48.85,Default,,0000,0000,0000,,Նրանք ավելի շատ են դա անում, քան երեխաները կամ չափահասները, Dialogue: 0,0:11:48.85,0:11:51.31,Default,,0000,0000,0000,,հատկապես, երբ ընկերների հետ են: Dialogue: 0,0:11:51.31,0:11:54.28,Default,,0000,0000,0000,,Նրանց հատուկ է ծնողներից Dialogue: 0,0:11:54.28,0:11:56.76,Default,,0000,0000,0000,,անկախանալու և դեռահասության տարիքում Dialogue: 0,0:11:56.76,0:11:59.59,Default,,0000,0000,0000,,ընկերների վրա տպավորություն գործելու ձգտումը: Dialogue: 0,0:11:59.59,0:12:02.19,Default,,0000,0000,0000,,Հիմա մենք փորձում ենք հասկանալ դա` Dialogue: 0,0:12:02.19,0:12:05.18,Default,,0000,0000,0000,,նրանց ուղեղի այն մասի զարգացման առումով, որը կոչվում է լիմբիկ համակարգ: Dialogue: 0,0:12:05.18,0:12:07.72,Default,,0000,0000,0000,,Ներկայացված սլայդի և այս ուղեղի վրա կարմիր գույնով Dialogue: 0,0:12:07.72,0:12:09.59,Default,,0000,0000,0000,,ընդգծված է այդ լիմբիկ համակարգը: Dialogue: 0,0:12:09.59,0:12:12.70,Default,,0000,0000,0000,,Լիմբիկ համակարգը գտնվում է ուղեղի աջ հատվածի խորքում, Dialogue: 0,0:12:12.70,0:12:16.43,Default,,0000,0000,0000,,և դրանով են ղեկավարվում հույզերի ու Dialogue: 0,0:12:16.43,0:12:19.58,Default,,0000,0000,0000,,ոգևորության պրոցեսները: Այն մեզ տալիս է ոգևորության այն զգացումը, Dialogue: 0,0:12:19.58,0:12:22.88,Default,,0000,0000,0000,,որն ապրում ենք զվարճալի բաներ անելուց հետո, ներառյալ ռիսկերը: Dialogue: 0,0:12:22.88,0:12:25.24,Default,,0000,0000,0000,,Այն մեզ դրդում է ռիսկի դիմել: Dialogue: 0,0:12:25.24,0:12:28.29,Default,,0000,0000,0000,,Պարզվել է, որ այս հատվածը` լիմբիկ համակարգում գտնվող հատվածները Dialogue: 0,0:12:28.29,0:12:31.71,Default,,0000,0000,0000,,պատանիների մոտ չափահասների Dialogue: 0,0:12:31.71,0:12:35.48,Default,,0000,0000,0000,,համեմատ գերզգայուն է. Dialogue: 0,0:12:35.48,0:12:39.18,Default,,0000,0000,0000,,միևնույն ժամանակ, առաջնային կեղևը Dialogue: 0,0:12:39.18,0:12:41.45,Default,,0000,0000,0000,,(որը սլայդում կապույտով է նշված) Dialogue: 0,0:12:41.45,0:12:44.32,Default,,0000,0000,0000,,չի թողնում ավելորդ ռիսկի դիմել, Dialogue: 0,0:12:44.32,0:12:47.72,Default,,0000,0000,0000,,դեռահասների մոտ դեռևս զարգացման մեջ է գտնվում: Dialogue: 0,0:12:47.72,0:12:51.38,Default,,0000,0000,0000,,Այսպիսով, ուղեղի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ դեռահասի Dialogue: 0,0:12:51.38,0:12:54.73,Default,,0000,0000,0000,,ուղեղը լիակատար զարգացում է ունենում, Dialogue: 0,0:12:54.73,0:12:58.68,Default,,0000,0000,0000,,որն անդրադառնում է կրթության, վերականգնման Dialogue: 0,0:12:58.68,0:13:02.70,Default,,0000,0000,0000,,և դաստիարակության վրա: Միջավայրը, ներառյալ ուսումը, Dialogue: 0,0:13:02.70,0:13:06.11,Default,,0000,0000,0000,,ազդում է դեռահասի ուղեղի զարգացման վրա Dialogue: 0,0:13:06.11,0:13:08.91,Default,,0000,0000,0000,,այն էլ այն դեպքում երբ Արևմուտքում բոլորովին վերջերս ենք սկսել Dialogue: 0,0:13:08.91,0:13:11.42,Default,,0000,0000,0000,,կանոնավոր կերպով կրթել դեռահասներին: Dialogue: 0,0:13:11.42,0:13:15.17,Default,,0000,0000,0000,,Օրինակ, իմ չորս տատիկ-պապիկներն էլ Dialogue: 0,0:13:15.17,0:13:19.01,Default,,0000,0000,0000,,վաղ դեահասության շրջանում թողել են դպրոցը: Նրանք այլընտրանք չեն ունեցել: Dialogue: 0,0:13:19.01,0:13:21.78,Default,,0000,0000,0000,,Եվ այսօր էլ ամբողջ աշխարհում նման դեպքեր պատահում են շատ երիտասարդների հետ: Dialogue: 0,0:13:21.78,0:13:24.95,Default,,0000,0000,0000,,Դեռահասների 40%-ը Dialogue: 0,0:13:24.95,0:13:29.17,Default,,0000,0000,0000,,միջնակարգ կրթություն ստանալու հնարավորություն չի ունենում: Dialogue: 0,0:13:29.17,0:13:31.81,Default,,0000,0000,0000,,Եվ սա կյանքի հենց այն շրջանն է, երբ ուղեղը Dialogue: 0,0:13:31.81,0:13:34.66,Default,,0000,0000,0000,,հարմարվող է ու դյուրակուռ: Dialogue: 0,0:13:34.66,0:13:38.42,Default,,0000,0000,0000,,Դա սովորելու և ստեղծագործելու հիանալի ժամանակաշրջան է: Dialogue: 0,0:13:38.42,0:13:40.66,Default,,0000,0000,0000,,Ուրեմն, այն ինչ երբեմն դեռահասության հետ կապված խնդիր է համարվում, Dialogue: 0,0:13:40.66,0:13:43.13,Default,,0000,0000,0000,,ասենք` հաճախակի ռիսկերի դիմելը, թույլ ինքնատիրապետումը, Dialogue: 0,0:13:43.13,0:13:47.08,Default,,0000,0000,0000,,ինքնագիտակցությունը, չպետք է խիստ դատապարտվեն: Dialogue: 0,0:13:47.08,0:13:49.91,Default,,0000,0000,0000,,Դրանք հիմնականում հանգեցնում են ուղեղում կատարվող փոփոխությունների, Dialogue: 0,0:13:49.91,0:13:52.83,Default,,0000,0000,0000,,ինչը կրթության ու սոցիալական զարգացման հիանալի Dialogue: 0,0:13:52.83,0:13:57.26,Default,,0000,0000,0000,,հնարավորություն են ապահովում: Շնորհակալություն: Dialogue: 0,0:13:57.26,0:14:05.03,Default,,0000,0000,0000,,(Ծափահարություն)