WEBVTT

00:00:00.360 --> 00:00:04.494
Иако половина век се обидувам да 
помогнам во спречувањето на војни,

00:00:04.494 --> 00:00:08.009
има едно прашање што секогаш си го поставувам:

00:00:08.025 --> 00:00:11.725
Како да се справиме со екстремното насилство

00:00:11.725 --> 00:00:15.226
без да возвратиме со сила?

00:00:15.226 --> 00:00:17.777
Кога се соочувате со бруталност,

00:00:17.777 --> 00:00:20.693
дали е тоа дете што се соочува 
со силеџија на игралиштето

00:00:20.693 --> 00:00:22.393
или домашно насилство

00:00:22.393 --> 00:00:25.309
или денес, на улиците на Сирија,

00:00:25.309 --> 00:00:27.860
соочувањето со тенкови и шрапнели,

00:00:27.860 --> 00:00:31.207
што е најдобро да се направи?

00:00:31.207 --> 00:00:33.805
Да возратиме? Да се предадеме?

00:00:33.805 --> 00:00:37.146
Да примениме повеќе сила?

NOTE Paragraph

00:00:37.176 --> 00:00:41.138
Прашањето: Како да се справам со силеџија

00:00:41.138 --> 00:00:44.888
без притоа да се претворам во насилник?

00:00:44.888 --> 00:00:47.904
ме следи од дете.

00:00:47.904 --> 00:00:50.455
Се сеќавам дека имав околу 13 год.

00:00:50.455 --> 00:00:55.441
бев залепена за црно-белиот телевизор
во дневната соба на моите родители

00:00:55.441 --> 00:00:59.706
кога советските тенкови влегоа во Будимпешта,

00:00:59.706 --> 00:01:02.505
а деца, не многу постари од мене

00:01:02.505 --> 00:01:05.006
се фрлаа пред тенковите

00:01:05.006 --> 00:01:07.174
за да бидат убиени.

00:01:07.174 --> 00:01:10.975
Се стрчав по скалите горе и 
почнав да си го пакувам куферот

NOTE Paragraph

00:01:10.975 --> 00:01:13.689
Мајка ми дојде и ми рече: „Што правиш“?

NOTE Paragraph

00:01:13.689 --> 00:01:15.971
И реков: „Одам за Будимпешта.“

NOTE Paragraph

00:01:15.971 --> 00:01:18.605
Таа рече: „Зошто?“

NOTE Paragraph

00:01:18.605 --> 00:01:20.654
И реков: „Таму убиваат деца.

00:01:20.654 --> 00:01:22.506
Нешто страшно се случува.“

NOTE Paragraph

00:01:22.506 --> 00:01:24.523
А таа ми рече: „Не биди смешна.“

00:01:24.523 --> 00:01:27.123
Јас заплакав.

00:01:27.123 --> 00:01:29.338
Таа разбра и ми рече,

00:01:29.338 --> 00:01:31.105
„Добро, гледам дека си сериозна.

00:01:31.105 --> 00:01:33.939
Премлада си за да помогнеш.

00:01:33.939 --> 00:01:36.574
Ти треба обука. Ќе ти помогнам.

00:01:36.574 --> 00:01:38.739
Само отпакувај го куферот.“

NOTE Paragraph

00:01:38.739 --> 00:01:42.305
И така, поминав одредена обука

00:01:42.305 --> 00:01:46.238
и заминав да работам во Африка 
поголем дел од моите двесетти години.

00:01:46.238 --> 00:01:49.939
Но, сфатив дека она што навистина сакав да го знам

00:01:49.939 --> 00:01:52.338
не можев да го научам на курсеви за обука.

00:01:52.338 --> 00:01:54.524
Сакав да разберам

00:01:54.524 --> 00:01:58.974
како функционираат насилството, опресијата.

00:01:58.974 --> 00:02:03.922
Оттогаш открив дека:

00:02:03.922 --> 00:02:07.988
Силеџиите се служат со насилство на три начини.

00:02:07.988 --> 00:02:13.291
Користат политичко насилство за да заплашуваат,

00:02:13.291 --> 00:02:18.705
физичко насилство за да тероризираат

00:02:18.705 --> 00:02:26.229
и психичко или емоционално 
насилство за да ве понижат.

00:02:26.229 --> 00:02:29.456
И само многу ретко во многу малку случаи

00:02:29.456 --> 00:02:32.972
функционира примената на поголемо насилство за возврат.

NOTE Paragraph

00:02:32.972 --> 00:02:39.181
Нелсон Мандела отиде во 
затвор верувајќи во насилство,

00:02:39.181 --> 00:02:41.205
и 27 години подоцна

00:02:41.205 --> 00:02:43.188
тој и неговите колеги

00:02:43.188 --> 00:02:45.173
бавно и внимателно

00:02:45.173 --> 00:02:50.139
ги усовршуваа вештините, неверојатните вештини, 
кои им беа потребни

00:02:50.139 --> 00:02:54.339
за да ја претворат една од 
најбруталните влади познати на светот

00:02:54.339 --> 00:02:56.205
во демократија.

00:02:56.205 --> 00:03:00.937
Тоа го остварија со целосна 
посветеност на ненасилство.

00:03:00.937 --> 00:03:08.104
Тие сфатија дека возвраќањето на сила со сила

00:03:08.104 --> 00:03:13.300
не функционира.

NOTE Paragraph

00:03:13.300 --> 00:03:15.493
Но, што функционира?

00:03:15.493 --> 00:03:18.962
Со текот на времето собрав околу шест методи

00:03:18.962 --> 00:03:20.795
што функционираат --секако има многу повеќе--

00:03:20.795 --> 00:03:23.141
коишто функционираат и коишто се ефикасни.

00:03:23.141 --> 00:03:24.508
Првиот е

00:03:24.508 --> 00:03:27.026
дека промената што треба да се случи

00:03:27.026 --> 00:03:31.491
треба да се случи тука, во мене.

00:03:31.491 --> 00:03:35.591
Тоа е мојата реакција, мојот став кон опресијата

00:03:35.591 --> 00:03:38.442
врз којшто имам контрола,

00:03:38.442 --> 00:03:40.742
и за којшто можам нешто да преземам.

NOTE Paragraph

00:03:40.742 --> 00:03:44.925
А за да го направам тоа треба да се спознаам самата себе.

00:03:44.925 --> 00:03:47.424
Тоа значи дека треба да знам како функционирам,

00:03:47.424 --> 00:03:49.675
кога ќе паднам,

00:03:49.675 --> 00:03:54.009
да знам каде ми се силните точки,

00:03:54.009 --> 00:03:56.507
и каде ми се оние послабите.

00:03:56.507 --> 00:03:57.975
Кога да се предадам?

00:03:57.975 --> 00:04:03.238
За што ќе се заложам?

00:04:03.238 --> 00:04:08.377
А медитацијата или самопроверката

00:04:08.377 --> 00:04:10.911
е еден од начините -- повторно не е единствениот начин --

00:04:10.911 --> 00:04:12.029
е еден од начините

00:04:12.029 --> 00:04:16.146
за здобивање со ваков вид на внатрешна моќ.

NOTE Paragraph

00:04:16.146 --> 00:04:18.628
А мојата хероина тука -- како и на Сатиш --

00:04:18.628 --> 00:04:21.661
е Аун Сан Су Чи во Бурма.

00:04:21.661 --> 00:04:25.294
Таа предводеше група студенти

00:04:25.294 --> 00:04:27.694
на протест по улиците на Рангун.

00:04:27.694 --> 00:04:31.877
Во еден ќош, тие се соочија со редица митралези.

00:04:31.877 --> 00:04:33.044
А таа веднаш сфати

00:04:33.044 --> 00:04:36.962
дека војниците со нивните прсти 
кои се тресеа на чкрапалата

00:04:36.962 --> 00:04:42.660
се поисплашени од 
студентите - демонстранти - зад неа.

00:04:42.660 --> 00:04:45.365
Но таа им кажа на студентите да седнат.

00:04:45.365 --> 00:04:52.661
И таа тргна напред со таква смиреност и јаснотија

00:04:52.661 --> 00:04:56.111
и целосно отсуство на страв

00:04:56.111 --> 00:05:00.211
што успеа да дојде до првата пушка,

00:05:00.211 --> 00:05:04.287
да ја стави раката врз неа и да ја спушти.

00:05:08.564 --> 00:05:12.082
И никој не загина.

NOTE Paragraph

00:05:12.097 --> 00:05:16.039
Тоа може да се случи кога ќе го совладате стравот --

00:05:16.039 --> 00:05:18.340
не само кога се соочувате со митралези,

00:05:18.340 --> 00:05:22.506
туку и ако наидете на тепачка со ножеви на улица.

00:05:22.506 --> 00:05:24.871
Но мора да вежбаме.

00:05:24.871 --> 00:05:26.772
Што со нашиот страв?

00:05:26.772 --> 00:05:31.726
Јас имам мала мантра.

00:05:31.726 --> 00:05:35.167
Мојот страв расте

00:05:35.167 --> 00:05:37.384
од енергијата со која го хранам.

00:05:37.384 --> 00:05:39.671
И ако порасне многу голем

00:05:39.671 --> 00:05:42.033
веројатно ќе се оствари.

NOTE Paragraph

00:05:42.033 --> 00:05:46.468
Сите ние го знаеме синдромот на три часот наутро

00:05:46.468 --> 00:05:49.184
кога нешто што ве загрижува ќе ве разбуди --

00:05:49.184 --> 00:05:51.574
гледам многу луѓе --

00:05:51.574 --> 00:05:55.184
и еден час се вртите и превртувате

00:05:55.184 --> 00:05:56.862
станува сѐ полошо и полошо,

00:05:56.862 --> 00:05:59.984
и до четири часот веќе сте врзани за перницата

00:05:59.984 --> 00:06:02.187
од едно толку големо чудовиште.

00:06:02.187 --> 00:06:04.121
Единственото нешто

00:06:04.121 --> 00:06:05.955
е да станете, да си сварите чај

00:06:05.955 --> 00:06:11.271
и да седнете со стравот како дете покрај вас.

00:06:11.271 --> 00:06:13.752
Вие сте возрасниот.

00:06:13.752 --> 00:06:15.639
Стравот е детето.

00:06:15.639 --> 00:06:17.084
Разговарате со стравот

00:06:17.084 --> 00:06:20.270
и го прашувате што сака, што му треба.

00:06:20.270 --> 00:06:24.887
Како може ова да се подобри?

00:06:24.887 --> 00:06:26.637
Како може детето да се чувствува посилно?

00:06:26.637 --> 00:06:28.086
Правите план.

00:06:28.086 --> 00:06:30.091
И велите: „Добро, сега ќе се вратиме во кревет.

00:06:30.091 --> 00:06:33.858
Во седум и триесет, ќе станеме и тоа ќе го направиме.“

NOTE Paragraph

00:06:33.858 --> 00:06:39.590
Имав една од тие епизоди во 3 часот наутро во Неделата --

00:06:39.606 --> 00:06:43.591
парализирана од страв, поради овој говор.

00:06:43.591 --> 00:06:45.589
(смеа)

00:06:45.589 --> 00:06:47.096
Го направив тоа.

00:06:47.096 --> 00:06:51.225
Станав, си сварив чај, седнав со него, сѐ завршив

00:06:51.225 --> 00:06:55.381
и еве сум -- сѐ уште делумно парализирана, но тука сум.

NOTE Paragraph

00:06:55.381 --> 00:06:59.780
(аплауз)

NOTE Paragraph

00:06:59.780 --> 00:07:02.296
Тоа е стравот. Што е со гневот?

00:07:02.296 --> 00:07:06.698
Секаде каде што има неправда, има гнев.

00:07:06.698 --> 00:07:09.546
Но, гневот е како бензин,

00:07:09.546 --> 00:07:13.000
ако со него испрскате наоколу и некој употреби запалка,

00:07:13.000 --> 00:07:15.000
тогаш добивате пекол.

00:07:15.000 --> 00:07:20.117
Но, гневот како двигател -- во мотор -- е моќен.

00:07:20.117 --> 00:07:24.283
Ако можеме нашиот гнев да го ставиме во мотор,

00:07:24.283 --> 00:07:26.066
може да нѐ движи напред,

00:07:26.066 --> 00:07:29.054
може да ни помогне во тешките моменти

00:07:29.054 --> 00:07:33.017
и може да ни даде вистинска внатрешна моќ.

NOTE Paragraph

00:07:33.017 --> 00:07:36.135
Го научив ова преку мојата работа

00:07:36.135 --> 00:07:38.399
со креаторите на политиките за нуклеарно оружје.

00:07:38.399 --> 00:07:41.118
Затоа што на почетокот бев толку бесна

00:07:41.118 --> 00:07:44.434
поради опасностите на кои нè изложуваа

00:07:44.434 --> 00:07:49.568
што сакав само да се расправам со нив, 
да ги обвинувам и да ги окривувам.

00:07:49.568 --> 00:07:52.101
Крајно неефективно.

00:07:52.101 --> 00:07:55.850
Со цел да изградиме дијалог за промена,

00:07:55.850 --> 00:07:57.923
треба да се справиме со нашиот гнев.

00:07:57.923 --> 00:08:02.600
Во ред е да бидете гневни на нештото --

00:08:02.600 --> 00:08:04.700
нуклеарното оружје во овој случај --

00:08:04.700 --> 00:08:08.551
но безнадежно е да бидете гневни на луѓето.

00:08:08.551 --> 00:08:11.166
Тие се човечки суштества исто како и ние.

00:08:11.166 --> 00:08:13.817
Го прават она што мислат дека е најдобро.

00:08:13.817 --> 00:08:17.800
Тоа е основата врз која треба да разговараме со нив.

NOTE Paragraph

00:08:17.800 --> 00:08:20.717
Значи, тоа е третото, гневот.

00:08:20.717 --> 00:08:22.117
А тоа ме води до сржта

00:08:22.117 --> 00:08:25.351
на она што се случува, она што гледам дека се случува,

00:08:25.351 --> 00:08:26.416
во светот денеска,

00:08:26.416 --> 00:08:30.434
а тоа е дека изминатиов век 
моќта доаѓаше од горе- надолу.

00:08:30.434 --> 00:08:34.699
Владите сѐ уште им кажуваа на луѓето што да прават.

00:08:34.699 --> 00:08:36.734
Во овој век настапи промена.

00:08:36.734 --> 00:08:40.617
Таа е од долу-нагоре или моќ на народот.

00:08:40.617 --> 00:08:43.833
Како печурки кои пробиваат низ бетон.

00:08:43.833 --> 00:08:50.514
Тоа се луѓе кои се здружуваат со луѓе, 
како што рече Банди, оддалечени со километри

00:08:50.514 --> 00:08:52.787
за да донесат промена.

NOTE Paragraph

00:08:52.787 --> 00:08:57.053
„Пис Дајрект“ многу рано сфатија

00:08:57.053 --> 00:09:00.604
дека локалното население во 
области на жесток конфликт

00:09:00.604 --> 00:09:03.040
знаат што треба да прават.

00:09:03.040 --> 00:09:05.256
Тие најдобро знаат што да прават.

00:09:05.256 --> 00:09:08.538
Затоа, „Пис Дајрект“ застанува зад нив, 
за да го прават тоа.

00:09:08.538 --> 00:09:10.737
Некои од нештата што тие ги прават,

00:09:10.737 --> 00:09:13.905
се демобилизирање на милицијата,

00:09:13.905 --> 00:09:16.508
обнова на економиите,

00:09:16.508 --> 00:09:18.858
повторно населување на бегалци,

00:09:18.858 --> 00:09:24.359
дури и ослободување на деца-војници.

00:09:24.359 --> 00:09:27.225
И речиси секој ден треба да го ризикуваат својот живот

00:09:27.225 --> 00:09:30.444
за да сторат тоа.

00:09:30.444 --> 00:09:34.258
Тие сфатиле

00:09:34.258 --> 00:09:39.191
дека примената на насилство во такви ситуации

00:09:39.191 --> 00:09:43.710
не само што е помалку хумано,

00:09:43.710 --> 00:09:45.845
туку е помалку ефективно

00:09:45.845 --> 00:09:52.376
отколку користењето на методи 
кои ги поврзуваат луѓето со луѓе, кои обновуваат.

NOTE Paragraph

00:09:52.376 --> 00:09:56.308
Мислам дека армијата на САД

00:09:56.308 --> 00:10:03.188
конечно почна да го разбира тоа.

00:10:03.188 --> 00:10:05.897
Досега, нивната политика против тероризмот

00:10:05.897 --> 00:10:10.730
беше убивање на бунтовниците по секоја цена,

00:10:10.730 --> 00:10:13.933
а ако по пат загинат цивили,

00:10:13.933 --> 00:10:18.199
тоа се припишува како „колатерална штета“.

00:10:18.199 --> 00:10:24.932
Тоа е толку навредливо и понижувачко

00:10:24.932 --> 00:10:27.282
за населението на Авганистан,

00:10:27.282 --> 00:10:31.630
и заради тоа регрутирањето од Алкаеда е многу лесно,

00:10:31.630 --> 00:10:34.800
кога луѓето толку многу ќе се згрозат, на пример,

00:10:34.800 --> 00:10:37.179
од палењето на Куранот.

NOTE Paragraph

00:10:37.179 --> 00:10:40.180
Затоа, обуката на војската треба да се промени.

00:10:40.180 --> 00:10:45.288
Јас верувам дека има знаци на промена.

00:10:45.288 --> 00:10:48.072
Британската армија отсекогаш 
била многу подобра во ова.

00:10:48.072 --> 00:10:53.754
Но, има еден извонреден пример 
на кој тие може да се угледаат,

00:10:53.754 --> 00:10:56.922
а тоа е брилијантниот потполковник на САД,

00:10:56.922 --> 00:10:58.587
кој се вика Крис Хјуз.

00:10:58.587 --> 00:11:02.804
Тој ги водел своите луѓе низ улиците на Наџаф

00:11:02.804 --> 00:11:04.972
поточно во Ирак --

00:11:04.972 --> 00:11:10.005
и одеднаш луѓето почнале да излегуваат од куќите 
на двете страни од улицата,

00:11:10.005 --> 00:11:14.603
вриштејќи, викајќи, крајно бесни,

00:11:14.603 --> 00:11:19.071
и ги опколиле младите војници 
кои биле целосно престрашени,

00:11:19.071 --> 00:11:21.571
не знаеле што се случува, не зборувале арапски.

00:11:21.571 --> 00:11:25.821
А Крис Хјуз зачекорил среде толпата

00:11:25.821 --> 00:11:29.690
со неговото оружје над главата, посочувајќи кон земјата,

00:11:29.690 --> 00:11:31.388
и рекол, „Клекнете“.

00:11:31.388 --> 00:11:34.188
И тие огромни војници

00:11:34.188 --> 00:11:36.821
со нивните ранци и нивното телесно оружје,

00:11:36.821 --> 00:11:41.295
се стресле на земјата.

00:11:41.295 --> 00:11:47.380
Завладеала целосна тишина.

00:11:47.380 --> 00:11:49.938
И по околу две минути,

00:11:49.938 --> 00:11:54.214
сите се повлекле и си заминале дома.

NOTE Paragraph

00:11:54.214 --> 00:11:59.696
За мене, тоа е мудро дејствување.

00:11:59.696 --> 00:12:03.862
Во тој момент, тоа го направил.

00:12:03.862 --> 00:12:09.624
И тоа сега се случува насекаде.

00:12:09.624 --> 00:12:11.533
Не ми верувате?

00:12:11.533 --> 00:12:15.192
Дали сте се запрашале

00:12:15.192 --> 00:12:19.632
зошто и како толку многу диктаторства се срушија

00:12:19.632 --> 00:12:22.983
во изминатите 30 години?

00:12:22.983 --> 00:12:28.050
Диктаторства во Чехословачка, Источна Германија,

00:12:28.050 --> 00:12:32.265
Естонија, Латвија, Литванија,

00:12:32.265 --> 00:12:35.151
Мали, Мадагаскар,

00:12:35.151 --> 00:12:38.933
Полска и Филипините,

00:12:38.933 --> 00:12:44.016
Србија, Словенија, има уште,

00:12:44.016 --> 00:12:48.606
а сега Тунис и Египет.

00:12:48.606 --> 00:12:52.656
Сето тоа не се случи само од себе.

00:12:52.656 --> 00:12:55.807
Голем дел од тоа се должи на книга

00:12:55.807 --> 00:13:00.272
напишана од еден 80-годишен човек во Бостон, Џин Шарп.

00:13:00.272 --> 00:13:04.289
Тој напиша книга со наслов 
„Од диктаторство до демократија“

00:13:04.289 --> 00:13:09.685
со 81 методологии за ненасилен отпор.

00:13:09.685 --> 00:13:11.772
Таа е преведена на 26 јазици.

00:13:11.772 --> 00:13:13.856
Го прелета светот.

00:13:13.856 --> 00:13:21.043
Ја користат млади луѓе и постари луѓе насекаде,

00:13:21.043 --> 00:13:26.465
затоа што функционира и е делотворна.

NOTE Paragraph

00:13:26.465 --> 00:13:31.023
Тоа е она што ми дава надеж --

00:13:31.023 --> 00:13:34.776
и не само надеж, тоа прави да се чувствувам многу позитивно сега.

00:13:34.776 --> 00:13:38.792
Затоа што конечно, луѓето почнаа да разбираат.

00:13:38.792 --> 00:13:46.410
Доаѓаме до практични, остварливи методологии

00:13:46.410 --> 00:13:47.994
за да одговориме на моето прашање:

00:13:47.994 --> 00:13:54.296
Како да се справиме со силеџија, 
без да станеме насилници?

00:13:54.296 --> 00:13:58.706
Се служиме со вештините кои ги нагласив:

00:13:58.706 --> 00:14:02.424
внатрешната моќ -- развојот на внатрешна моќ -- преку себе-спознавање

00:14:02.424 --> 00:14:05.990
прифаќање и работење со нашиот страв,

00:14:05.990 --> 00:14:09.508
користење на гневот како гориво,

00:14:09.508 --> 00:14:12.073
соработување со други,

00:14:12.073 --> 00:14:14.008
групирање со други,

00:14:14.008 --> 00:14:16.190
храброст,

00:14:16.190 --> 00:14:23.159
а најважно од сѐ, посветеноста на активно ненасилство.

NOTE Paragraph

00:14:23.159 --> 00:14:27.273
Денес, не само што верувам во ненасилство.

00:14:27.273 --> 00:14:30.208
Не мора да верувам во него.

00:14:30.208 --> 00:14:33.758
Насекаде гледам докази за неговото функционирање.

00:14:33.758 --> 00:14:39.808
и гледам дека ние, обичните луѓе,

00:14:39.808 --> 00:14:46.126
можеме да направиме нешто што го направиле
Аун Сан Су Чи и Ганди и Мендела.

00:14:46.126 --> 00:14:48.849
Можеме да го окончаме

00:14:48.849 --> 00:14:53.848
најкрвавиот век што го памети човештвото.

00:14:53.848 --> 00:15:01.789
И можеме да се организираме 
за да ја надминеме опресијата

00:15:01.789 --> 00:15:04.407
со отворање на нашите срца

00:15:04.407 --> 00:15:10.257
како и зајакнување на тоа неверојатно откритие.

NOTE Paragraph

00:15:10.257 --> 00:15:14.857
И токму таа отвореност на срцата ја почувствував

00:15:14.857 --> 00:15:19.291
кај сите организатори на овој собир, 
откако пристигнав вчера.

00:15:19.291 --> 00:15:21.412
Ви благодарам.

NOTE Paragraph

00:15:21.412 --> 00:15:25.981
(аплауз)