WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:14.000 (Muziek) 00:00:14.000 --> 00:00:16.876 Waarom huiveren we als we 'Shakespeare' horen? 00:00:16.876 --> 00:00:19.938 Volgens mij komt dat meestal door zijn woorden. 00:00:19.938 --> 00:00:23.030 Al die 'uwe' en 'gij' en 'derhalve' 00:00:23.030 --> 00:00:26.000 en 'weshalve zijt gij' kunnen dodelijk saai zijn. 00:00:26.000 --> 00:00:30.322 Maar je vraagt je af waarom hij zo populair is. 00:00:30.322 --> 00:00:34.907 Waarom zijn zijn stukken meer opgevoerd dan elke andere toneelschrijver? 00:00:34.907 --> 00:00:37.000 Omwille van zijn woorden. 00:00:37.000 --> 00:00:40.769 In de late zestiende en vroege zeventiende eeuw 00:00:40.769 --> 00:00:43.000 waren die het sterkste wapen van een mens, 00:00:43.000 --> 00:00:45.553 en er was veel om over te praten. 00:00:45.553 --> 00:00:48.584 Maar meestal was het deprimerend. 00:00:48.584 --> 00:00:50.507 Je weet wel, met de Pest en zo. 00:00:50.507 --> 00:00:54.646 Shakespeare gebruikt inderdaad veel woorden. 00:00:54.646 --> 00:00:58.892 Eén van zijn sterkste wapenfeiten is zijn gebruik van beledigingen. 00:00:58.892 --> 00:01:01.000 Ze verenigden het voltallige publiek: 00:01:01.000 --> 00:01:05.676 waar je ook zat, je kon lachen met wat er op het podium gebeurde. 00:01:05.676 --> 00:01:09.000 Woorden, vooral dialoog in een drama, 00:01:09.000 --> 00:01:12.000 worden om verschillende redenen gebruikt: 00:01:12.000 --> 00:01:14.000 om de stemming van de scène te bepalen, 00:01:14.000 --> 00:01:17.000 om meer sfeer te geven 00:01:17.000 --> 00:01:20.000 en om de relaties tussen de personages te ontwikkelen. 00:01:20.000 --> 00:01:25.015 Beledigingen doen dat kort en krachtig. 00:01:25.015 --> 00:01:27.800 Laten we 'Hamlet' eens bekijken, 00:01:27.800 --> 00:01:29.492 vlak voor deze dialoog. 00:01:29.492 --> 00:01:34.169 Polonius is de vader van Ophelia, die verliefd is op Prins Hamlet. 00:01:34.169 --> 00:01:39.000 Koning Claudius wil weten waarom Prins Hamlet zich zo gek gedraagt 00:01:39.000 --> 00:01:42.061 sinds de koning met de moeder van Prins Hamlet is getrouwd. 00:01:42.061 --> 00:01:45.000 Polonius stelt voor dat zijn dochter 00:01:45.000 --> 00:01:48.000 informatie inwint bij Prins Hamlet. 00:01:48.000 --> 00:01:50.753 Dan volgt de Tweede Akte, Tweede Scène. 00:01:50.753 --> 00:01:54.046 Polonius: "Kent u mij, mijnheer?" 00:01:54.046 --> 00:01:58.200 Hamlet: "Uitstekend. U bent een visventer." 00:01:58.200 --> 00:02:01.046 Polonius: "Welnee, mijnheer." 00:02:01.046 --> 00:02:04.861 Hamlet: "Dan wilde ik dat u zo eerzaam was." 00:02:04.861 --> 00:02:08.061 Zelfs al weet je niet wat een 'visventer' is, 00:02:08.061 --> 00:02:11.045 dan nog kan je een paar tips uit de context halen. 00:02:11.045 --> 00:02:15.600 Eén: Polonius reageerde negatief, het zal dus wel slecht zijn. 00:02:15.600 --> 00:02:19.492 Twee: vis stinkt, het zal dus wel slecht zijn. 00:02:19.492 --> 00:02:23.938 En drie: 'venter' klinkt gewoon niet als een goed woord. 00:02:23.938 --> 00:02:26.184 Hoewel je de betekenis niet kende, 00:02:26.184 --> 00:02:29.000 kan je een schets beginnen maken 00:02:29.000 --> 00:02:32.000 van de relatie tussen Hamlet en Polonius, 00:02:32.000 --> 00:02:34.000 die niet goed was. 00:02:34.000 --> 00:02:38.523 Maar als je wat verder zoekt, zie je dat 'visventer' een soort makelaar was, 00:02:38.523 --> 00:02:42.000 en in deze context zou dat iets als een pooier zijn, 00:02:42.000 --> 00:02:45.784 alsof Polonius zijn dochter verkoopt voor geld, 00:02:45.784 --> 00:02:48.000 om de gunst van de koning te winnen. 00:02:48.000 --> 00:02:52.584 Daardoor zie je dat Hamlet niet zo gek is als hij zelf zegt, 00:02:52.584 --> 00:02:56.846 en het maakt de spanning tussen deze twee personages nog groter. 00:02:56.846 --> 00:02:58.769 Nog een voorbeeld? 00:02:58.769 --> 00:03:03.692 De beledigingen in 'Romeo en Julia' zijn van de beste in het werk van Shakespeare. 00:03:03.692 --> 00:03:06.000 Het stuk gaat over twee bendes 00:03:06.000 --> 00:03:08.830 en door het lot getarte geliefden die zich het leven benemen. 00:03:08.830 --> 00:03:13.800 Bij elk handgemeen weet je dat er straffe taal aan te pas zal komen. 00:03:13.800 --> 00:03:15.600 En je krijgt waar voor je geld. 00:03:15.600 --> 00:03:18.000 In Akte 1, Scène 1, zien we van bij het begin 00:03:18.000 --> 00:03:20.646 de graad van wantrouwen en haat 00:03:20.646 --> 00:03:24.830 wanneer de leden van de twee families, de Capulets en de Montagues, elkaar ontmoeten. 00:03:24.830 --> 00:03:28.000 Gregory: "Ik zal fronsen als ik voorbijga, 00:03:28.000 --> 00:03:31.000 dat ze het maar interpreteren zoals ze willen." 00:03:31.000 --> 00:03:35.000 Sampson: "Nee, zoals ze durven. Ik bijt mijn duim naar hen, 00:03:35.000 --> 00:03:38.000 en als ze dat pikken, staan ze te kijk." 00:03:38.000 --> 00:03:41.000 Abraham en Balthazar komen op. 00:03:41.000 --> 00:03:44.000 Abraham: "Bijt u uw duim naar ons, mijnheer?" 00:03:44.000 --> 00:03:47.000 Sampson: "Ik bijt inderdaad mijn duim, mijnheer." 00:03:47.000 --> 00:03:50.953 Abraham: "Bijt u uw duim naar ons, mijnheer?" 00:03:50.953 --> 00:03:55.000 Hoe helpt dit ons om de stemming of de personages te begrijpen? 00:03:55.000 --> 00:03:58.000 Laten we de belediging ontleden. 00:03:58.000 --> 00:04:01.569 Vandaag stelt je duim bijten niet veel voor, 00:04:01.569 --> 00:04:04.000 maar Sampson zegt dat het een belediging is voor hen. 00:04:04.000 --> 00:04:07.000 Als zij het zo opnemen, zal het wel zo geweest zijn. 00:04:07.000 --> 00:04:10.000 Dat toont hoeveel spanning er was 00:04:10.000 --> 00:04:13.000 zelfs tussen de mensen die voor de twee Huizen werkten. 00:04:13.000 --> 00:04:18.723 Normaal doe je niets tegen iemand tenzij je een vechtpartij wil uitlokken, 00:04:18.723 --> 00:04:21.000 en dat is precies wat er staat te gebeuren. 00:04:21.000 --> 00:04:25.876 Op een dieper niveau was 'je duim bijten' in die tijd 00:04:25.876 --> 00:04:28.169 het equivalent van je middelvinger opsteken vandaag. 00:04:28.169 --> 00:04:30.784 Daar gaan sterke gevoelens mee gepaard. 00:04:30.784 --> 00:04:34.000 We beginnen de spanning te voelen in de scène. 00:04:34.000 --> 00:04:37.415 Later zal Tybalt, van het Huis Capulet, 00:04:37.415 --> 00:04:41.000 Benvolio van het Huis Montague aanvallen. 00:04:41.000 --> 00:04:45.815 Tybalt: "Wat, hebt gij het zwaard getrokken temidden van deze bange wezels? 00:04:45.815 --> 00:04:49.000 Keer om, Benvolio, en kijk uw dood in de ogen." 00:04:49.000 --> 00:04:54.000 Benvolio: "Ik bewaar alleen de vrede. Steek uw zwaard weg 00:04:54.000 --> 00:04:57.000 of gebruik het om samen met mij deze mannen uit elkaar te halen." 00:04:57.000 --> 00:05:00.123 Tybalt: "Wat? Dat trekt zijn zwaard en spreekt van vrede! 00:05:00.123 --> 00:05:04.615 Ik haat het woord, zoals ik de hel haat, alle Montagues, en u. 00:05:04.615 --> 00:05:07.000 Komaan, lafaard!" 00:05:07.000 --> 00:05:10.000 Oké, bange wezels. 00:05:10.000 --> 00:05:13.000 We weten ook hier dat het iets slechts is. 00:05:13.000 --> 00:05:17.907 De families haten elkaar. Dit is olie op het vuur. 00:05:17.907 --> 00:05:20.738 Maar hoe diep steekt dit nu echt? 00:05:20.738 --> 00:05:22.000 Iemand 'bange wezel, lafaard' noemen 00:05:22.000 --> 00:05:26.000 voor de ogen van zijn eigen mensen en van de rivaliserende familie 00:05:26.000 --> 00:05:29.000 betekent dat er een knokpartij aankomt. 00:05:29.000 --> 00:05:31.000 Tybalt daagt Benvolio uit 00:05:31.000 --> 00:05:35.000 en om zijn eer te beschermen, moet Benvolio vechten. 00:05:35.000 --> 00:05:39.923 Deze dialoog geeft ons een goed beeld van hoe deze twee personages zijn uitgewerkt. 00:05:39.923 --> 00:05:43.000 Tybalt denkt dat de Montagues bange wezels zijn 00:05:43.000 --> 00:05:45.000 en heeft geen respect voor hen, 00:05:45.000 --> 00:05:48.000 waardoor de scene een extra dosis dramatische spanning krijgt. 00:05:48.000 --> 00:05:50.000 Ik ga nu iets verklappen. 00:05:50.000 --> 00:05:54.000 De heethoofdigheid van Tybalt, en zijn diepe haat voor de Montagues 00:05:54.000 --> 00:05:57.675 noemen wij literatuurmensen zijn hamartia, 00:05:57.675 --> 00:05:59.000 hetgeen zijn ondergang veroorzaakt. 00:05:59.000 --> 00:06:04.000 Hij sterft door de hand van Romeo. 00:06:04.000 --> 00:06:07.000 Dus als je Shakespeare bekijkt, 00:06:07.000 --> 00:06:09.000 sta dan even stil bij de woorden, 00:06:09.000 --> 00:06:12.246 want die hebben je echt iets te vertellen.