1
00:00:06,708 --> 00:00:09,585
U redu ste u supermarketu
kada neko - oh ne -

2
00:00:09,585 --> 00:00:11,275
kine na vas.

3
00:00:11,275 --> 00:00:13,736
Virus prehlade se usisava u vaša pluća

4
00:00:13,736 --> 00:00:16,487
i sleće na ćeliju u vašem disajnom putu.

5
00:00:16,487 --> 00:00:19,040
Svako živo biće na Zemlji
sastoji se od ćelija,

6
00:00:19,040 --> 00:00:21,073
od najmanjih jednoćelijskih bakterija

7
00:00:21,073 --> 00:00:23,852
preko ogromnog plavog kita do vas.

8
00:00:23,852 --> 00:00:27,190
Svaka ćelija u vašem telu
okružena je ćelijskom membranom,

9
00:00:27,190 --> 00:00:30,278
debelim fleksibilnim slojem
od masti i proteina

10
00:00:30,278 --> 00:00:33,115
koji okružuje i štiti
unutrašnje komponente.

11
00:00:33,115 --> 00:00:34,493
On je polupropustljiv,

12
00:00:34,493 --> 00:00:37,048
što znači da neke stvari pušta
da uđu i izađu

13
00:00:37,048 --> 00:00:38,402
a neke blokira.

14
00:00:38,402 --> 00:00:41,005
Ćelijska membrana prekrivena je
sićušnim projekcijama.

15
00:00:41,005 --> 00:00:42,202
Sve one imaju funkciju,

16
00:00:42,202 --> 00:00:44,728
poput pomaganja ćelijama
da se prilepe uz svoje susede

17
00:00:44,728 --> 00:00:47,785
ili vezivanja za hranljive sastojke
koji će biti potrebni ćeliji.

18
00:00:47,785 --> 00:00:50,062
Životinjske i biljne ćelije
imaju membrane.

19
00:00:50,062 --> 00:00:52,052
Samo biljne ćelije imaju ćelijski zid,

20
00:00:52,052 --> 00:00:56,048
koji je napravljen od čvrste celuloze
koja biljci daje strukturu.

21
00:00:56,048 --> 00:00:59,414
Ćelija virusa koja je kijanjem došla
u vaša pluća je podmukla.

22
00:00:59,414 --> 00:01:00,824
Pretvara se da je prijatelj

23
00:01:00,824 --> 00:01:03,548
i kači se za projekciju
na ćelijskoj membrani

24
00:01:03,548 --> 00:01:06,954
i ćelija ga nosi unutra
kroz ćelijsku membranu.

25
00:01:06,954 --> 00:01:08,330
Kada virus prođe,

26
00:01:08,330 --> 00:01:10,220
ćelija shvata svoju grešku.

27
00:01:10,220 --> 00:01:12,172
Neprijatelj je unutra!

28
00:01:12,172 --> 00:01:14,010
Posebni enzimi dolaze na mesto

29
00:01:14,010 --> 00:01:16,224
i seckaju virus na komade.

30
00:01:16,224 --> 00:01:18,043
Onda jedan komad vraćaju

31
00:01:18,043 --> 00:01:19,379
nazad kroz ćelijsku membranu

32
00:01:19,379 --> 00:01:22,063
gde ga ćelija pokazuje da bi upozorila
okolne ćelije

33
00:01:22,063 --> 00:01:23,717
na uzurpatora.

34
00:01:23,717 --> 00:01:25,332
Obližnja ćelija vidi upozorenje

35
00:01:25,332 --> 00:01:27,810
i odmah kreće u akciju.

36
00:01:27,810 --> 00:01:29,419
Ona mora da stvori antitela,

37
00:01:29,419 --> 00:01:31,189
proteine koji će napasti i ubiti

38
00:01:31,189 --> 00:01:33,068
virus koji napada.

39
00:01:33,068 --> 00:01:35,656
Ovaj proces počinje u jezgru.

40
00:01:35,656 --> 00:01:37,667
Jezgro sadrži našu DNK,

41
00:01:37,667 --> 00:01:40,390
plan koji našim ćelijama govori
kako da stvore sve

42
00:01:40,390 --> 00:01:43,290
što je našim telima
potrebno za funkciju.

43
00:01:43,290 --> 00:01:46,128
Određeni deo našeg DNK sadrži uputstva

44
00:01:46,128 --> 00:01:49,279
koja našem telu govore
kako da stvori antitela.

45
00:01:49,279 --> 00:01:52,329
Enzimi u jezgrima pronalaze
pravi deo DNK

46
00:01:52,329 --> 00:01:54,138
i onda prave kopiju ovih upustava

47
00:01:54,138 --> 00:01:56,427
koja se zove informaciona RNK.

48
00:01:56,427 --> 00:02:00,423
Informaciona RNK daje jezgru
da ispuni njena naređenja.

49
00:02:00,423 --> 00:02:03,467
Informaciona RNK putuje do ribozoma.

50
00:02:03,467 --> 00:02:05,907
U ljudskoj ćeliji može postojati

51
00:02:05,907 --> 00:02:07,302
i do 10 miliona ribozoma,

52
00:02:07,302 --> 00:02:09,140
okovanih u strukturi nalik na vrpcu

53
00:02:09,140 --> 00:02:11,673
koja se zove endoplazmatični retikulum.

54
00:02:11,673 --> 00:02:14,914
Ovaj ribozom čita uputstva jezgra.

55
00:02:14,914 --> 00:02:18,091
Uzima aminokiseline i veže ih
jednu po jednu

56
00:02:18,091 --> 00:02:21,643
kako bi stvorio protein antitela
koji će se boriti protiv virusa.

57
00:02:21,643 --> 00:02:23,237
Ali pre nego što uradi to,

58
00:02:23,237 --> 00:02:25,776
antitelo mora da napusti ćeliju.

59
00:02:25,776 --> 00:02:28,649
Antitelo kreće ka Goldžijevom aparatu.

60
00:02:28,649 --> 00:02:31,717
Ovde se pakuje za isporuku van ćelije.

61
00:02:31,717 --> 00:02:35,118
Zatvoren u mehur od istog materijala
kao i ćelijska membrana,

62
00:02:35,118 --> 00:02:38,798
Goldžijev aparat takođe
daje uputstva antitelu

63
00:02:38,798 --> 00:02:41,355
i govori mu kako da dođe do ivica ćelije.

64
00:02:41,355 --> 00:02:42,774
Kada dođe do tamo,

65
00:02:42,774 --> 00:02:45,975
mehur koji okružuje antitelo
stapa se sa ćelijskom membranom.

66
00:02:45,975 --> 00:02:47,954
Ćelija izbacuje antitelo

67
00:02:47,954 --> 00:02:50,584
i kreće da nađe virus.

68
00:02:50,584 --> 00:02:52,390
Preostali mehur će biti razgrađen

69
00:02:52,390 --> 00:02:53,980
od strane lizozoma ćelije

70
00:02:53,980 --> 00:02:56,916
a njegovi delovi će se
iznova i iznova reciklirati.

71
00:02:56,916 --> 00:03:00,079
Odakle ćeliji energija da uradi sve ovo?

72
00:03:00,079 --> 00:03:02,401
To je uloga mitohondrije.

73
00:03:02,401 --> 00:03:05,079
Kako bi stvorila energiju,
mitohondrija uzima vazduh -

74
00:03:05,079 --> 00:03:07,366
ovo je jedini razlog zašto ga udišemo -

75
00:03:07,366 --> 00:03:09,386
i dodaje elektrone iz hrane koju jedemo

76
00:03:09,386 --> 00:03:11,457
da bi stvorila molekule vode.

77
00:03:11,457 --> 00:03:13,882
Ovaj proces takođe stvara
i molekul visoke energije

78
00:03:13,882 --> 00:03:18,244
zvani ATP, kojeg ćelija koristi
da napaja sve svoje delove.

79
00:03:18,244 --> 00:03:20,964
Čelije kod biljaka stvaraju energiju
na drugačiji način.

80
00:03:20,964 --> 00:03:22,103
One imaju hloroplaste

81
00:03:22,103 --> 00:03:24,205
koji kombinuju ugljen-dioksid i vodu

82
00:03:24,205 --> 00:03:26,048
sa svetlosnom energijom sunca

83
00:03:26,048 --> 00:03:27,769
kako bi stvorili vazduh i šećer,

84
00:03:27,769 --> 00:03:30,345
jedan oblik hemijske energije.

85
00:03:30,345 --> 00:03:32,294
Svi delovi ćelije moraju
da rade zajedno

86
00:03:32,294 --> 00:03:34,532
da bi stvari tekle glatko

87
00:03:34,532 --> 00:03:36,906
i sve ćelije u vašem telu
moraju da rade zajedno

88
00:03:36,906 --> 00:03:38,949
kako biste vi funkcionisali normalno.

89
00:03:38,949 --> 00:03:40,520
To je mnogo ćelija.

90
00:03:40,520 --> 00:03:44,232
Naučnici kažu da ih ima
oko 37 triliona.