0:00:01.400,0:00:02.233
Toqquşma nəzəriyyəsi

0:00:02.233,0:00:05.130
Maxvel-Boltzman qrafiki ilə əlaqələndirilə bilər.

0:00:05.130,0:00:07.590
Və ilk olaraq biz toqquşma nəzəriyyəsi ilə başlayacağıq.

0:00:07.590,0:00:09.970
Toqquşma nəzəriyyəsi deyir ki hissəciklər

0:00:09.970,0:00:13.860
toqquşma düzgün istiqamətdə olmalıdır və

0:00:13.860,0:00:17.370
kifayət qədər kinetik enerji ilə aktivasiya enerji bariyerinin öhtəsindən gəlməlidir.

0:00:17.370,0:00:21.130
Buna görə gəlin Anın B və C ilə reaksiyaya daxil olmasına baxaq.

0:00:21.130,0:00:24.420
və AB +C yaradır.

0:00:24.420,0:00:28.240
Enerji profilində, bizim burada solda

0:00:28.240,0:00:29.580
reagentlərimiz var.

0:00:29.580,0:00:33.660
Beləliklə A, atom A qırmızı rəngdə olandır,

0:00:33.660,0:00:36.590
və bizim burada BC molekulumuz var.

0:00:36.590,0:00:39.790
Beləliklə reaksiyanın baş verməsi üçün,

0:00:39.790,0:00:43.150
bu iki hissəcik toqquşmalıdırlar,

0:00:43.150,0:00:45.400
və onlar onlar aktivasiya enerji bariyerinin öhtəsindən gəlmək üçün

0:00:45.400,0:00:48.070
kifayət qədər kinetik enerji ilə toqquşmalıdırlar.

0:00:48.070,0:00:51.210
Beləliklə enerji profilindəki aktivasiya enerjisi,

0:00:51.210,0:00:52.250
keçid vəziyyəti ilə reaktivlərin

0:00:52.250,0:00:56.010
enerjisi olan buradakı

0:00:56.010,0:00:57.610
zirvə arasındakı enerjidəki fərqdir.

0:00:57.610,0:01:01.810
Buna görə bu enerji aktivasiya enerjimizdir.

0:01:01.810,0:01:04.030
Reaksiyanın baş verməsi üçün lazım olan

0:01:04.030,0:01:06.770
minimum enerji miqdarıdır.

0:01:06.770,0:01:09.830
Buna görə əgər bu hissəciklər kifayət qədər enerji ilə toqquşsalar,

0:01:09.830,0:01:13.920
biz bu aktivasiya enerji bariyerinin öhtəsindən gələ bilərik

0:01:13.920,0:01:17.653
və reaksiyalar iki məhsula çevrilər.

0:01:20.020,0:01:22.090
Əgər bizim reaktiv hissəciklərimiz bir birilə

0:01:22.090,0:01:25.340
yetərincə enerji ilə toqquşmursa, onlar bir birini

0:01:25.340,0:01:27.070
itələyəcək və reaksiya heç vaxt baş verməyəcək.

0:01:27.070,0:01:30.820
Biz heç vaxt bu aktivasiya enerjisinin öhtəsindən gələ bilmiyəcəyik.

0:01:30.820,0:01:33.420
Analogiya üçün, gəlin qolf topunu vurmaq haqqında düşünək.

0:01:33.420,0:01:35.310
Gəlin düşünək ki bir təpə var,

0:01:35.310,0:01:37.150
və təpənin sağ tərəfində,

0:01:37.150,0:01:39.050
aşağıda bir yerdə deşik var ,

0:01:39.050,0:01:42.700
və təpənin sol tərəfində qolf topudur.

0:01:42.700,0:01:45.720
Biz bilirik ki biz bu qolf topunu

0:01:45.720,0:01:47.920
təpənin başına çatdırmaq üçün

0:01:47.920,0:01:49.970
və təpəni keçib deşiyə düşməsi üçün lazım olan kinetik enerjini vermək üçün

0:01:49.970,0:01:53.050
bu qolf topuna yetərincə qüvvə ilə vurmalıyıq.

0:01:53.050,0:01:55.320
Biz bu təpəni

0:01:55.320,0:01:58.580
potensiyal enerjinin təpəsi kimi düşünə bilərik.

0:01:58.580,0:02:02.080
Və bu qolf topunun

0:02:02.080,0:02:06.353
təpəni keçmək üçün lazım olan potensiyal enerjiyə çevrilən kinetik enerjisi olmalıdır.

0:02:09.390,0:02:11.230
Əgər biz qolf topuna yetərincə bərk vurmasaq,

0:02:11.230,0:02:13.730
onun təpəni keçmək üçün kifayət qədər enerjisi olmayacaq.

0:02:13.730,0:02:16.160
Buna görə əgər biz onu yavaş vursaq,

0:02:16.160,0:02:18.470
o təpənin yarısına kimi gedə biləcək və geri dönəcək.

0:02:18.470,0:02:23.470
Kinetik enerji kök altında 1/2Mv-ya bərabərdir.

0:02:24.770,0:02:26.630
Və M qolf topunun kütləsidir

0:02:26.630,0:02:28.790
və V sürətdir.

0:02:28.790,0:02:30.350
Buna görə biz onu yetərincə qüvvətli vurmalıyıq ki

0:02:30.350,0:02:33.770
onun təpəni keçəcək qədər lazım olan

0:02:33.770,0:02:35.190
kinetik enerji üçün

0:02:35.190,0:02:37.083
kifayət qədər sürətli olsun.

0:02:38.740,0:02:40.160
Gəlin toqquşma nəzəriyyəsini

0:02:40.160,0:02:42.810
Maxvell-Boltzman qrafikinə tətbiq edək.

0:02:42.810,0:02:45.370
Adətən Maxvell-Botlzman qrafikinin

0:02:45.370,0:02:48.400
kəsr hissəcikləri və ya hissəciklərin nisbi sayları var

0:02:48.400,0:02:52.790
y oxu üzərində və hissəcik sürəti x oxu üzərində.

0:02:52.790,0:02:55.160
Və Maxvell-Botlzman qrafiki

0:02:55.160,0:03:00.160
bizə qaz nümunəsində

0:03:01.380,0:03:02.840
olan hissəciklər üçün mümkün olan sürət intervalını göstərir.

0:03:02.840,0:03:04.160
Gəlin deyək ki bizim

0:03:04.160,0:03:06.420
bu hissəcik diaqramımız var.

0:03:06.420,0:03:07.820
Gəlin deyək bizim müəyyən T temperaturunda

0:03:07.820,0:03:10.290
qaz nümunəmiz var

0:03:10.290,0:03:12.980
Bu hissəciklər eyni sürətdə hərəkət etmir,

0:03:12.980,0:03:15.790
onlar üçün uyğun olan sürət intervalı var.

0:03:15.790,0:03:19.820
Buna görə bir hissəcik çox yavaş ola bilər

0:03:19.820,0:03:22.090
buna görə biz burada qısa xətt çəkəcəyik.

0:03:22.090,0:03:24.450
Bir az daha çoxu bir qədər daha sürətli ola bilər,

0:03:24.450,0:03:28.190
buna görə biz daha yüksək sürəti daha uzun xəttlə çəkirik.

0:03:28.190,0:03:31.310
Və bir hissəcik ən sürətlisi ola bilər.

0:03:31.310,0:03:34.293
Buna görə biz bu hissəciyi ən uzun xəttlə çəkəcəyik.

0:03:36.130,0:03:38.400
Biz Maxvell-Boltzman qrafiki üçün olan əyri

0:03:38.400,0:03:40.310
altındakı sahə haqqında düşünə bilərik

0:03:40.310,0:03:43.850
hansı ki nümunəmizdəki bütün hissəcikləri təqdim edir.

0:03:43.850,0:03:47.920
Beləliklə bizim burada çox yavaş hərəkət edən bir hissəciyimiz var,

0:03:47.920,0:03:50.450
və əgər biz ayrimizə baxsaq və

0:03:50.450,0:03:52.120
əyrinin altında olan sahə haqqında düşünsək

0:03:52.120,0:03:54.073
hansı ki aşağı sürətdədir,

0:03:54.920,0:03:57.410
bu sahə əyrinin digər hissələrindən daha kiçikdir.

0:03:57.410,0:03:59.640
Beləliklə bu sadəcə çox yavaş edən

0:03:59.640,0:04:01.490
bir hissəcik ilə təqdim edilib.

0:04:01.490,0:04:03.620
Biz əyrinin növbəti hissəsi haqqında düşünürük,

0:04:03.620,0:04:06.610
daha çox, bu sahənin böyük hissəsidir

0:04:06.610,0:04:09.640
və bu hissəciklər daha yüksək sürətlə hərəkət edir.

0:04:09.640,0:04:14.640
Buna görə ola bilsin bu üç hissəcik daha

0:04:15.550,0:04:17.870
yüksək sürətlə hərəkət edən hissəcikləri təqdim edir.

0:04:17.870,0:04:21.670
Və son olaraq, bizim bu bir hissəciyimiz var,

0:04:21.670,0:04:23.610
biz bu xətti digərlərindən daha uzun çəkdik.

0:04:23.610,0:04:26.440
Buna görə bu hissəcik digərindən daha sürətlə hərəkət edir.

0:04:26.440,0:04:29.750
Buna görə ola bilsin yuxarıdakı əyrinin altındakı bu sahə

0:04:29.750,0:04:31.853
bir hissəcik tərəfindən təqdim edilir.

0:04:33.520,0:04:34.890
Biz birləşmə teorisindən bilirik ki

0:04:34.890,0:04:37.760
hissəciklərin reaksiyanın baş verməsi üçün

0:04:37.760,0:04:42.760
olan aktivasiya enerjisinin öhtəsindən gəlmək üçün, kifayət qədər kinetik enerjisi olmalıdır.

0:04:42.850,0:04:46.610
Buna görə biz Maxvel-Boltzman qrafikində

0:04:46.610,0:04:48.840
aktivasiya enerjisini təqdim edən xətti çəkə bilərik.

0:04:48.840,0:04:52.722
Əgər mən bu xətti çəksəm, buradakı bu nöqtəli xətt,

0:04:52.722,0:04:57.060
bu aktivləşmə enerjisini təqdim edir.

0:04:57.060,0:04:59.600
Və hissəciklərin sürəti yerinə, siz

0:04:59.600,0:05:02.400
istəyirsinizsə x oxunda olan kinetik enerji haqqında düşünün.

0:05:02.400,0:05:05.480
Beləliklə , kinetik enerjisi daha yüksək

0:05:05.480,0:05:07.690
olan hissəcik daha sürətli hərəkət edir.

0:05:07.690,0:05:11.390
Və buna görə bu xəttin altında qırıq

0:05:11.390,0:05:13.010
xəttin sağında bu reaksiyanın baş verməsi

0:05:13.010,0:05:14.640
üçün kifayət qədər kinetik

0:05:14.640,0:05:19.640
enerjisi olan hissəciklərin hamısını təqdim ediilr.

0:05:21.820,0:05:24.300
Növbəti, gəlin görək biz temperaturu artıranda

0:05:24.300,0:05:27.770
nümunəmizdəki hissəciklərimizə nə baş verir.

0:05:27.770,0:05:29.240
Beləliklə biz temperaturu artıranda,

0:05:29.240,0:05:32.350
Maxvell-Boltzman yayılması dəyişir.

0:05:32.350,0:05:36.030
Buna görə nə baş verirsə, zirvə hündürlüyü

0:05:36.030,0:05:40.360
yayılma əyrimiz daha geniş olur.

0:05:40.360,0:05:43.373
Bu belə görünür ki bu daha yüksək temperaturdadır.

0:05:45.380,0:05:47.210
Bizim hələ də daha aşağı sürətdə

0:05:47.210,0:05:48.820
hərəkət edən hissəciklərimiz var, düzdürmü?

0:05:48.820,0:05:50.440
Bunun əyrinin altında olan sahə olduğunu xatırlayın.

0:05:50.440,0:05:53.583
Buna görə ola bilər ki bu bir hissəciklə təqdim edilir,

0:05:54.440,0:05:56.520
və növbəti olaraq, gəlin Ea üçün qırıq xəttin

0:05:56.520,0:06:00.180
solunda olan əyrinin sahəsi haqqında düşünək.

0:06:00.180,0:06:02.750
Beləliklə biz daha sürətli

0:06:02.750,0:06:05.180
hərəkət edən hissəciklərimizi

0:06:05.180,0:06:06.510
yaşıl rəngdə etmək istəyirik.

0:06:06.510,0:06:09.250
Buna görə gəlin davam edim və bu xətləri bir qədər uzun çəkim

0:06:09.250,0:06:12.330
amma qırıq xəttin sağında nə baş verdiyinə diqqət edin.

0:06:12.330,0:06:14.880
Biz magenta əyrisi üçün

0:06:14.880,0:06:17.960
əyrinin altında olan sahə haqqında düşünürük.

0:06:17.960,0:06:21.350
Fikir verin sahə əvvəlki nümunəmizdən necə daha böyükdür.

0:06:21.350,0:06:24.450
Ola bilsin bu dəfə bizim daha sürətlə hərəkət edən

0:06:24.450,0:06:25.900
iki hissəciyimiz var.

0:06:25.900,0:06:28.150
Buna görə mən bu xəttləri daha uzun çəkəcəm ki

0:06:28.150,0:06:30.270
onların daha sürətlə hərəkət etdiyini göstərim.

0:06:30.270,0:06:33.780
Və onlar qırıq xəttin sağında olduğuna görə,

0:06:33.780,0:06:36.690
hissəciklərin hər ikisinin reaksiyaya daxil olması

0:06:36.690,0:06:40.840
aktivasiya enerjisini aşmaq üçün kifayət qədər kinetik enerjiyə sahibdir.

0:06:40.840,0:06:44.530
Buna görə siz temperaturu artıranda ,

0:06:44.530,0:06:46.730
siz aktivasiya enerjisinin öhtəsindən gələ

0:06:46.730,0:06:48.580
biləcək qədər kinetik enerjsi olan

0:06:48.580,0:06:51.323
hissəciklərin sayını artırmış olursunuz.

0:06:52.840,0:06:54.090
Bunu qeyd etmək mütləqdir ki

0:06:54.090,0:06:56.770
hissəciklərin sayı dəyişmədiyi üçün,

0:06:56.770,0:06:59.480
bizim bütün etdiyimiz temperaturu artırmaqdır,

0:06:59.480,0:07:02.360
və əyrinin altındakı sahə eyni qalır.

0:07:02.360,0:07:06.420
Beləliklə sarı əyrinin altında olan sahə ,

0:07:06.420,0:07:08.880
magenta rəngində

0:07:08.880,0:07:12.010
çəkilmiş olan ilə eynidir.

0:07:12.010,0:07:14.640
Fərq əlbətdə ki magenta rəngində olan

0:07:14.640,0:07:15.950
daha yüksək temperaturdadır,

0:07:15.950,0:07:18.370
və buna görə aktivasiya enerjisini aşmaq

0:07:18.370,0:07:20.790
üçün kifayət qədər kinetik enerjisi olan daha çox hissəcik var.

0:07:20.790,0:07:23.030
Buna görə temperaturun artması

0:07:23.030,0:07:25.783
reaksiyanın sürətini artırır.