1 00:00:01,400 --> 00:00:02,233 Toqquşma nəzəriyyəsi 2 00:00:02,233 --> 00:00:05,130 Maxvel-Boltzman yayımları ilə əlaqələndirilə bilər. 3 00:00:05,130 --> 00:00:07,590 Və ilk olaraq biz toqquşma nəzəriyyəsi ilə başlayacağıq. 4 00:00:07,590 --> 00:00:09,970 Toqquşma nəzəriyyəsi deyir ki hissəciklər 5 00:00:09,970 --> 00:00:13,860 toqquşma düzgün istiqamətdə olmalıdır və 6 00:00:13,860 --> 00:00:17,370 kifayət qədər kinetik enerji ilə aktivasiya enerji maneəsinin öhtəsindən gəlməlidir. 7 00:00:17,370 --> 00:00:21,130 Buna görə gəlin reaksiyaya baxaq hansı ki A B və C ilə reaksiyaya girir 8 00:00:21,130 --> 00:00:24,420 və AB +C yaradır. 9 00:00:24,420 --> 00:00:28,240 Enerji profilində, bizim burada solda 10 00:00:28,240 --> 00:00:29,580 reagentlərimiz var. 11 00:00:29,580 --> 00:00:33,660 Beləliklə A, atom A qırmızı rəngdə olandır, 12 00:00:33,660 --> 00:00:36,590 və bizim burada BC molekulumuz var. 13 00:00:36,590 --> 00:00:39,790 Beləliklə reaksiyanın baş verməsi üçün, 14 00:00:39,790 --> 00:00:43,150 bu iki hissəcik toqquşmalıdırlar, 15 00:00:43,150 --> 00:00:45,400 və onlar onlar aktivasiya enerji maneəsinin öhtəsindən gəlmək üçün 16 00:00:45,400 --> 00:00:48,070 kifayət qədər kinetik enerji ilə toqquşmalıdırlar. 17 00:00:48,070 --> 00:00:51,210 Beləliklə enerji profilindəki aktivasiya enerjisi, 18 00:00:51,210 --> 00:00:52,250 keçid vəziyyəti ilə reaktivlərin 19 00:00:52,250 --> 00:00:56,010 enerjisi olan buradakı 20 00:00:56,010 --> 00:00:57,610 zirvə arasındakı enerjidəki fərqdir. 21 00:00:57,610 --> 00:01:01,810 Buna görə bu enerji aktivasiya enerjimizdir. 22 00:01:01,810 --> 00:01:04,030 Reaksiyanın baş verməsi üçün lazım olan 23 00:01:04,030 --> 00:01:06,770 minimum enerji miqdarı. 24 00:01:06,770 --> 00:01:09,830 Buna görə əgər bu hissəciklər kifayət qədər enerji ilə toqquşsalar, 25 00:01:09,830 --> 00:01:13,920 biz bu aktivasiya enerji maneəsinin öhtəsindən gələ bilərik 26 00:01:13,920 --> 00:01:17,653 və reaksiyalar iki məhsula çevrilər. 27 00:01:20,020 --> 00:01:22,090 Əgər bizim reaktiv hissəciklərimiz bir birini 28 00:01:22,090 --> 00:01:25,340 yetərincə enerji ilə itələmirsə, onlar bir biri ilə 29 00:01:25,340 --> 00:01:27,070 toqquşacaq və reaksiya heç vaxt baş verməyəcək. 30 00:01:27,070 --> 00:01:30,820 Biz heç vaxt bu aktivasiya enerjisinin öhtəsindən gələ bilmiyəcəyik. 31 00:01:30,820 --> 00:01:33,420 Analogiya üçün, gəlin qolf topunu vurmaq haqqında düşünək. 32 00:01:33,420 --> 00:01:35,310 Gəlin düşünək ki bir təpə var, 33 00:01:35,310 --> 00:01:37,150 və təpənin sağ tərəfində, 34 00:01:37,150 --> 00:01:39,050 deşik aşağıda bir yerdədir , 35 00:01:39,050 --> 00:01:42,700 və təpənin sol tərəfində qolf topudur. 36 00:01:42,700 --> 00:01:45,720 Biz bilirik ki biz bu qolf topunu 37 00:01:45,720 --> 00:01:47,920 təpənin başına çatdırmaq üçün 38 00:01:47,920 --> 00:01:49,970 və təpəni keçib deşiyə düşməsi üçün lazım olan kinetik enerjini vermək üçün 39 00:01:49,970 --> 00:01:53,050 bu qolf topuna yetərincə qüvvə ilə vurmalıyıq. 40 00:01:53,050 --> 00:01:55,320 Biz bu təpəni 41 00:01:55,320 --> 00:01:58,580 potensiyal enerjinin təpəsi kimi düşünə bilərik. 42 00:01:58,580 --> 00:02:02,080 Və bu qolf topunun 43 00:02:02,080 --> 00:02:06,353 təpəni keçmək üçün lazım olan potensiyal enerjiyə çevrilən kinetik enerjisi olmalıdır. 44 00:02:09,390 --> 00:02:11,230 Əgər biz qolf topuna yetərincə bərk vurmasaq, 45 00:02:11,230 --> 00:02:13,730 onun təpəni keçmək üçün kifayət qədər enerjisi olmayacaq. 46 00:02:13,730 --> 00:02:16,160 Buna görə əgər biz onu yavaş vursaq, 47 00:02:16,160 --> 00:02:18,470 o təpənin yarısına kimi gedə biləcək və geri dönəcək. 48 00:02:18,470 --> 00:02:23,470 Kinetik enerji kök altında 1/2Mv-ya bərabərdir. 49 00:02:24,770 --> 00:02:26,630 Və M qolf topunun kütləsidir 50 00:02:26,630 --> 00:02:28,790 və V sürətdir. 51 00:02:28,790 --> 00:02:30,350 Buna görə biz onu yetərincə qüvvəylə vurmalıyıq ki 52 00:02:30,350 --> 00:02:33,770 onun təpəni keçəcək qədər lazım olan kinetik enerji üçün 53 00:02:33,770 --> 00:02:35,190 sürəti 54 00:02:35,190 --> 00:02:37,083 olsun. 55 00:02:38,740 --> 00:02:40,160 Gəlin toqquşma nəzəriyyəsini 56 00:02:40,160 --> 00:02:42,810 Maxvell-Boltzman yayımına tətbiq edək. 57 00:02:42,810 --> 00:02:45,370 Adətən Maxvell-Botlzman yayımının 58 00:02:45,370 --> 00:02:48,400 kəsr hissəcikləri və ya hissəciklərin nisbi sayları var 59 00:02:48,400 --> 00:02:52,790 y oxu üzərində və hissəcik sürəti x oxu üzərində. 60 00:02:52,790 --> 00:02:55,160 Və Maxvell-Botlzman yayımı 61 00:02:55,160 --> 00:03:00,160 bizə qaz nümunəsində 62 00:03:01,380 --> 00:03:02,840 olan hissəciklər üçün olan sürət intervalını göstərir. 63 00:03:02,840 --> 00:03:04,160 Gəlin deyək ki bizim 64 00:03:04,160 --> 00:03:06,420 bu hissəcik diaqramımız var. 65 00:03:06,420 --> 00:03:07,820 Gəlin deyək bizim müəyyən T temperaturunda 66 00:03:07,820 --> 00:03:10,290 qaz nümunəmiz var 67 00:03:10,290 --> 00:03:12,980 Bu hissəciklər eyni sürətdə hərəkət etmir, 68 00:03:12,980 --> 00:03:15,790 onlar üçün uyğun olan sürət intervalı var. 69 00:03:15,790 --> 00:03:19,820 Buna görə bir hissəcik çox yavaş ola bilər 70 00:03:19,820 --> 00:03:22,090 buna görə biz burada qısa xətt çəkəcəyik. 71 00:03:22,090 --> 00:03:24,450 Bir az daha çoxu bir qədər daha sürətli ola bilər, 72 00:03:24,450 --> 00:03:28,190 buna görə biz daha yüksək sürəti daha uzun xəttlə çəkirik. 73 00:03:28,190 --> 00:03:31,310 Və bir hissəcik ən sürətlisi ola bilər. 74 00:03:31,310 --> 00:03:34,293 Buna görə biz bu hissəciyi ən uzun xəttlə çəkəcəyik. 75 00:03:36,130 --> 00:03:38,400 Biz Maxvell-Boltzman yayımı üçün olan əyri 76 00:03:38,400 --> 00:03:40,310 altındakı sahə haqqında düşünə bilərik 77 00:03:40,310 --> 00:03:43,850 hansı ki nümunəmizdəki bütün hissəcikləri təqdim edir. 78 00:03:43,850 --> 00:03:47,920 Beləliklə bizim burada çox yavaş hərəkət edən bir hissəciyimiz var, 79 00:03:47,920 --> 00:03:50,450 və əgər biz ayrimizə baxsaq və əyrinin altında olan 80 00:03:50,450 --> 00:03:52,120 sahə haqqında düşünsək 81 00:03:52,120 --> 00:03:54,073 hansı ki aşağı sürətdədir, 82 00:03:54,920 --> 00:03:57,410 bu sahə əyrinin digər hissələrindən daha kiçikdir. 83 00:03:57,410 --> 00:03:59,640 Beləliklə bu sadəcə çox yavaş edən 84 00:03:59,640 --> 00:04:01,490 bir hissəcik ilə təqdim edilib. 85 00:04:01,490 --> 00:04:03,620 Biz əyrinin növbəti hissəsi haqqında düşünürük, 86 00:04:03,620 --> 00:04:06,610 daha çox, bu sahənin böyük hissəsidir 87 00:04:06,610 --> 00:04:09,640 və bu hissəciklər daha yüksək sürətlə hərəkət edir. 88 00:04:09,640 --> 00:04:14,640 Buna görə ola bilsin bu üç hissəcik 89 00:04:15,550 --> 00:04:17,870 daha yüksək sürətlə hərəkət edən hissəcikləri təqdim edir. 90 00:04:17,870 --> 00:04:21,670 Və son olaraq, bizim bu bir hissəciyimiz var, 91 00:04:21,670 --> 00:04:23,610 biz bu xətti digərlərindən daha uzun çəkdik. 92 00:04:23,610 --> 00:04:26,440 Buna görə bu hissəcik digərindən daha sürətlə hərəkət edir. 93 00:04:26,440 --> 00:04:29,750 Buna görə ola bilsin yuxarıdakı əyrinin altındakı bu sahə 94 00:04:29,750 --> 00:04:31,853 bir hissəcik tərəfindən təqdim edilir. 95 00:04:33,520 --> 00:04:34,890 Biz birləşmə teorisindən bilirik ki 96 00:04:34,890 --> 00:04:37,760 hissəciklərin reaksiyanın baş verməsi üçün 97 00:04:37,760 --> 00:04:42,760 olan aktivasiya enerjisinin öhtəsindən gəlmək üçün, kifayət qədər kinetik enerjisi olmalıdır. 98 00:04:42,850 --> 00:04:46,610 Buna görə biz Maxvel-Boltzman yayımında aktivasiya 99 00:04:46,610 --> 00:04:48,840 enerjisini təqdim edən xətti çəkə bilərik. 100 00:04:48,840 --> 00:04:52,722 Əgər mən bu xətti çəksəm, buradakı bu nöqtəli xətt, 101 00:04:52,722 --> 00:04:57,060 bu aktivasiya enerjimi təqdim edir. 102 00:04:57,060 --> 00:04:59,600 Və hissəciklərin sürəti yerinə, siz 103 00:04:59,600 --> 00:05:02,400 istəyirsinizsə x oxunda olan kinetik enerji haqqında düşünün. 104 00:05:02,400 --> 00:05:05,480 Beləliklə daha sürətli , kinetik enerjisi daha yüksək olan 105 00:05:05,480 --> 00:05:07,690 hissəcik hərəkət edir. 106 00:05:07,690 --> 00:05:11,390 Və buna görə bu xəttin altında 107 00:05:11,390 --> 00:05:13,010 olan sahə, 108 00:05:13,010 --> 00:05:14,640 bu reaksiyanın baş verməsi üçün kifayət qədər 109 00:05:14,640 --> 00:05:19,640 kinetik enerjisi olan hissəciklərin hamısını təqdim edir. 110 00:05:21,820 --> 00:05:24,300 Növbəti, gəlin görək biz temperaturu artıranda 111 00:05:24,300 --> 00:05:27,770 nümunəmizdəki hissəciklərimizə nə baş verir. 112 00:05:27,770 --> 00:05:29,240 Beləliklə biz temperaturu artıranda, 113 00:05:29,240 --> 00:05:32,350 Maxvell-Boltzman yayılması dəyişir. 114 00:05:32,350 --> 00:05:36,030 Buna görə nə baş verirsə, zirvə hündürlüyü 115 00:05:36,030 --> 00:05:40,360 yayılma əyrimiz daha geniş olur. 116 00:05:40,360 --> 00:05:43,373 Bu belə görünür ki bu daha yüksək temperaturdadır. 117 00:05:45,380 --> 00:05:47,210 Bizim hələ də daha aşağı sürətdə 118 00:05:47,210 --> 00:05:48,820 hərəkət edən hissəciklərimiz var, düzdürmü? 119 00:05:48,820 --> 00:05:50,440 Bunun əyrinin altında olan sahə olduğunu xatırlayın. 120 00:05:50,440 --> 00:05:53,583 Buna görə ola bilər ki bu bir hissəciklə təqdim edilir, 121 00:05:54,440 --> 00:05:56,520 və növbəti olaraq, gəlin 122 00:05:56,520 --> 00:06:00,180 solda Ea üçün olan əyrinin sahəsi haqqında düşünək. 123 00:06:00,180 --> 00:06:02,750 Beləliklə biz daha sürətli hərəkət edən 124 00:06:02,750 --> 00:06:05,180 hissəciklərimizi 125 00:06:05,180 --> 00:06:06,510 yaşıl rəngdə etmək istəyirik. 126 00:06:06,510 --> 00:06:09,250 Buna görə gəlin davam edim və bu xətləri bir qədər uzun çəkim 127 00:06:09,250 --> 00:06:12,330 amma bu xəttin sağına nə baş verdiyinə diqqət edin. 128 00:06:12,330 --> 00:06:14,880 Biz magenta əyri üçün 129 00:06:14,880 --> 00:06:17,960 əyrinin altında olan sahə haqqında düşünürük. 130 00:06:17,960 --> 00:06:21,350 Fikir verin sahə əvvəlki nümunəmizdən necə daha böyükdür. 131 00:06:21,350 --> 00:06:24,450 Ola bilsin bu dəfə bizim daha sürətlə hərəkət edən 132 00:06:24,450 --> 00:06:25,900 iki hissəciyimiz var. 133 00:06:25,900 --> 00:06:28,150 Buna görə mən bu xəttləri daha uzun çəkəcəm ki 134 00:06:28,150 --> 00:06:30,270 onların daha sürətlə hərəkət etdiyini göstərim. 135 00:06:30,270 --> 00:06:33,780 Və onlar bu xəttin sağında olduğuna görə, 136 00:06:33,780 --> 00:06:36,690 bu hissəciklərin hər ikisi reaksiya üçün 137 00:06:36,690 --> 00:06:40,840 aktivasiya enerjisini aşmaq üçün kifayət qədər kinetik enerjiyə sahibdir. 138 00:06:40,840 --> 00:06:44,530 Buna görə siz temperaturu artıranda , 139 00:06:44,530 --> 00:06:46,730 siz aktivasiya enerjisinin öhtəsindən gələ 140 00:06:46,730 --> 00:06:48,580 biləcək qədər kinetik enerjsi olan 141 00:06:48,580 --> 00:06:51,323 hissəciklərin sayını artıra bilərsiniz. 142 00:06:52,840 --> 00:06:54,090 Bunu qeyd etmək lazımdır ki 143 00:06:54,090 --> 00:06:56,770 hissəciklərin sayı dəyişmədiyi üçün, 144 00:06:56,770 --> 00:06:59,480 bizim bütün etdiyimiz temperaturu artırmaqdır, 145 00:06:59,480 --> 00:07:02,360 və əyrinin altındakı sahə eyni qalır. 146 00:07:02,360 --> 00:07:06,420 Beləliklə sarı əyrinin altında olan sahə , 147 00:07:06,420 --> 00:07:08,880 magenta rəngində olan ilə 148 00:07:08,880 --> 00:07:12,010 eynidir. 149 00:07:12,010 --> 00:07:14,640 Fərq əlbətdə ki magenta rəngində olan 150 00:07:14,640 --> 00:07:15,950 daha yüksək temperaturdadır, 151 00:07:15,950 --> 00:07:18,370 və buna görə aktivasiya enerjisi 152 00:07:18,370 --> 00:07:20,790 üçün kifayət qədər kinetik enerjisi olan daha çox hissəcik var. 153 00:07:20,790 --> 00:07:23,030 Buna görə temperaturun artması 154 00:07:23,030 --> 00:07:25,783 reaksiyanın sürətini artırır.