WEBVTT

00:00:14.003 --> 00:00:16.675
Da li ste ikada videli sliku
bebe Isusa iz srednjeg veka

00:00:16.675 --> 00:00:18.469
kako sedi ili stoji na majčinom krilu

00:00:18.469 --> 00:00:20.595
i zapitali se zašto je ona tako velika?

00:00:20.595 --> 00:00:22.990
Slike poput Čimabueve
Madone na tronu sa anđelima

00:00:22.990 --> 00:00:24.321
ili Dučove Maeste

00:00:24.321 --> 00:00:26.184
takođe deluju neproporcionalno.

00:00:26.184 --> 00:00:28.177
Kada bi Marija ustala, čini se,

00:00:28.177 --> 00:00:30.727
anđeli na slici bili bi visoki
kao njena cevanica,

00:00:30.727 --> 00:00:32.521
a njen torzo bi bio nesrazmerno mali

00:00:32.521 --> 00:00:33.937
u poređenju sa njenim nogama.

00:00:33.937 --> 00:00:37.419
Možda ste pomislili da umetnik nije bio
dovoljno vešt da slika realistično

00:00:37.419 --> 00:00:40.138
ili mu je nedostajalo
matematičko poznavanje perspektive.

00:00:40.138 --> 00:00:41.514
Međutim, to nije cela priča.

00:00:41.514 --> 00:00:44.285
Da bismo razumeli zašto,
moramo se vratiti u pozni peti vek

00:00:44.285 --> 00:00:46.383
kada su grad Rim napali Goti.

00:00:46.383 --> 00:00:49.146
Rim je izgrađen u mermeru
i trebalo je da traje večno.

00:00:49.146 --> 00:00:50.637
Godinama je predstavljao

00:00:50.637 --> 00:00:52.388
vrhunac ljudske civilizacije,

00:00:52.388 --> 00:00:54.919
stoga je njegovo uništenje
ostavilo ogromnu prazninu.

00:00:56.353 --> 00:00:58.820
Teolozi, koji su propovedali
o svetu izvan fizičkog,

00:00:58.820 --> 00:01:01.369
počeli su da privlače publiku
dok se Rim rušio,

00:01:01.369 --> 00:01:04.910
a hrišćanstvo je počelo da ispunjava
prazninu koje je ostavilo carstvo.

00:01:04.910 --> 00:01:07.338
Kao zamenu za fizičku lepotu Rima,

00:01:07.338 --> 00:01:10.062
hrišćanstvo je ponudilo
metafizičku lepotu vrline

00:01:10.062 --> 00:01:11.156
i večni raj

00:01:11.156 --> 00:01:13.683
koji se ne može uništiti kao Rim.

00:01:13.683 --> 00:01:14.857
Nakon pada Rima,

00:01:14.857 --> 00:01:17.867
teolozi ranog srednjeg veka
udaljili su se od fizičke lepote,

00:01:17.867 --> 00:01:20.113
odbacujući je zarad unutrašnje lepote.

00:01:20.113 --> 00:01:22.738
Tvrdili su da,
dok je fizički svet privremen,

00:01:22.738 --> 00:01:24.926
vrlina i vera su večne.

00:01:24.926 --> 00:01:27.829
Lepi predmeti mogu dovesti
do pogrešnog obožavanja objekta

00:01:27.829 --> 00:01:29.714
umesto odavanja počasti Bogu.

00:01:29.714 --> 00:01:32.721
Tvrdi se da se početkom šestog veka
propovednik Sveti Benedikt,

00:01:32.721 --> 00:01:34.321
nakon što je mislio na lepu ženu,

00:01:34.321 --> 00:01:36.237
bacio u trnoviti žbun

00:01:36.237 --> 00:01:37.294
i kroz svoju patnju

00:01:37.294 --> 00:01:39.477
povratio fokus na duhovnu lepotu.

00:01:39.477 --> 00:01:41.283
Bojao se da će mu želja za lepom ženom

00:01:41.283 --> 00:01:44.198
odvući pažnju sa želje da voli Boga.

00:01:44.198 --> 00:01:47.384
Kako je evropska civilizacija
izvršila prelaz od carevina

00:01:47.384 --> 00:01:48.517
prema religiji,

00:01:48.517 --> 00:01:50.667
manastiri su postali čuvari znanja,

00:01:50.667 --> 00:01:52.264
što je značilo da klasične knjige

00:01:52.264 --> 00:01:54.056
koje su veličale fizička zadovoljstva

00:01:54.056 --> 00:01:55.820
nisu bile prepisivane niti zaštićene.

00:01:55.820 --> 00:01:58.691
Bez zaštite, postale su žrtve
prirodnog propadanja,

00:01:58.691 --> 00:02:01.652
požara, poplava ili štetočina,

00:02:01.652 --> 00:02:04.304
a bez pomoći monaha
u prepisivanju novih primeraka,

00:02:04.304 --> 00:02:06.734
ti tekstovi i filozofije koje su prenosili

00:02:06.734 --> 00:02:08.288
nestali su u zapadnoj Evropi

00:02:08.288 --> 00:02:11.469
i zamenila su ih dela ljudi
poput Svetog Benedikta,

00:02:11.469 --> 00:02:14.543
što nas vraća na ove prikaze
Isusa i Marije.

00:02:14.543 --> 00:02:17.622
Budući da je hrišćanstvo
tako revnosno odbacivalo fizičku lepotu,

00:02:17.622 --> 00:02:20.106
ovi srednjovekovni umetnici
su sa namerom izbegavali

00:02:20.106 --> 00:02:21.917
estetski prijatne forme.

00:02:21.917 --> 00:02:24.299
U početku, ukrasi za crkve ili dvorove

00:02:24.299 --> 00:02:26.647
bili su ograničeni
na zanimljive geometrijske oblike,

00:02:26.647 --> 00:02:27.890
što može biti prijatno

00:02:27.890 --> 00:02:30.557
bez podsticanja grešnih misli
o fizičkom zadovoljstvu.

00:02:30.557 --> 00:02:32.516
Sa napredovanjem srednjovekovnog perioda,

00:02:32.516 --> 00:02:34.666
prikazi Isusa i Marije su tolerisani,

00:02:34.666 --> 00:02:37.303
ali se umetnik jasno potrudio
da Mariju pokrije velom

00:02:37.303 --> 00:02:39.737
i dao joj je nesrazmerno velike noge

00:02:39.737 --> 00:02:41.637
sa tim ogromnim cevanicama.

00:02:41.637 --> 00:02:44.221
Ostao je strah da bi lep Marijin crtež

00:02:44.221 --> 00:02:46.118
mogao podstaći posmatrača da voli sliku

00:02:46.118 --> 00:02:47.946
ili Marijin fizički oblik,

00:02:47.946 --> 00:02:50.034
umesto vrline
koju ona treba da predstavlja.

00:02:50.034 --> 00:02:52.759
Dakle, iako može biti zabavno
misliti da možemo da slikamo

00:02:52.759 --> 00:02:54.625
realističnije od Čimabuea ili Duča,

00:02:54.625 --> 00:02:57.115
moramo se prisetiti
da su oni imali drugačije ciljeve

00:02:57.115 --> 00:02:59.495
kada bi uzeli četkicu za slikanje.