0:00:13.993,0:00:16.495
Երբևէ տեսե՞լ եք միջնադարյան կտավներ,

0:00:16.495,0:00:18.038
որտեղ մանուկ Հիսուսը կանգնած,

0:00:18.038,0:00:19.371
նստած է իր մոր գրկում,

0:00:19.371,0:00:20.595
և զարմացել՝ ինչու է նա այդքան մեծ:

0:00:20.595,0:00:21.935
Չիմաբուեի կտավը, որտեղ հրեշտակները,

0:00:21.935,0:00:22.990
շրջապատել են գահին նստած Մադոննային,

0:00:22.990,0:00:24.321
Դուչիոյի «Մաեստան», և մի շարք այլ գործեր

0:00:24.321,0:00:26.184
նույնպես անհամաչափ են:

0:00:26.184,0:00:27.987
Եթե Մարիամը կանգներ, թվում է՝

0:00:27.987,0:00:30.577
հրեշտակները կտավում նրա կոնքին կհասնեին,

0:00:30.577,0:00:32.521
և նրա իրանը իր ոտքերի հետ համեմատ

0:00:32.521,0:00:34.237
անհամաչափ և փոքր կլիներ:

0:00:34.237,0:00:36.119
Գուցե կարծեք, որ նկարիչը այնքան էլ փորձառու չէ

0:00:36.119,0:00:37.363
իրականը պատկերելու համար

0:00:37.363,0:00:38.516
կամ զուրկ է մաթեմատիկական

0:00:38.516,0:00:39.670
համաչափության տեսնելու ունակությունից:

0:00:39.670,0:00:40.824
Բայց սա դեռ ամենը չէ:

0:00:40.824,0:00:42.695
Այս երևույթը հասկանալու համար,

0:00:42.695,0:00:44.174
պետք է տեղափոխվենք ուշ 5րդ դար,

0:00:44.174,0:00:46.543
երբ գոթերը ներխուժեցին Հռոմ:

0:00:46.543,0:00:47.543
Հռոմը մարմարից էր կառուցված

0:00:47.543,0:00:48.936
և հավիտյան կանգուն պետք է մնար:

0:00:48.936,0:00:50.417
Երկար տարիներ, այն համարվում էր

0:00:50.417,0:00:52.168
մարդկային զարգացման գագաթնակետը,

0:00:52.168,0:00:54.919
և նրա անկումը հուսալքություն բերեց:

0:00:54.943,0:00:56.933
Աստվածաբանները,

0:00:56.933,0:00:58.820
որոնք քարոզում էին հոգևոր աշխարհի մասին,

0:00:58.820,0:01:01.019
Հռոմի անկումից հետո սկսեցին մարդկանց ներգրավել,

0:01:01.019,0:01:02.589
և քրիստոնեությունը լցրեց

0:01:02.599,0:01:04.660
կայսրությունից մնացած բացը:

0:01:04.660,0:01:07.108
Հռոմի ֆիզիկական գեղեցկության փոխարեն

0:01:07.108,0:01:08.108
քրիստոնեությունը քարոզում էր

0:01:08.108,0:01:09.852
ազնվություն և հոգևոր գեղեցկություն,

0:01:09.852,0:01:11.156
և անծայրածիր դրախտ,

0:01:11.156,0:01:13.483
որը չի կարող Հռոմի պես փլուզվել:

0:01:13.483,0:01:14.857
Հռոմի անկումից հետո,

0:01:14.857,0:01:16.407
վաղ շրջանի աստվածաբանները

0:01:16.407,0:01:18.557
հրաժարվեցին ֆիզիկական գեղեցկությունից

0:01:18.557,0:01:20.113
և ընտրեցին հոգեկանը:

0:01:20.113,0:01:21.113
Նրանք հավատում էին,

0:01:21.113,0:01:22.738
որ նյութական աշխարհը ժամանակավոր է,

0:01:22.738,0:01:25.086
առաքինությունը և կրոնը՝ հավերժ:

0:01:25.086,0:01:27.829
Գեղեցիկ առարկաները կարող են հանգեցնել նյութի

0:01:27.829,0:01:30.104
և ոչ գաղափարի սխալ պաշտամունքին:

0:01:30.104,0:01:31.104
Ասում են,

0:01:31.104,0:01:32.371
6-րդ դարի վաղ շրջանի քարոզիչ Սբ. Բենեդիկտը,

0:01:32.371,0:01:33.991
գեղեցիկ կնոջ մասին մտածելիս,

0:01:33.991,0:01:35.927
իրեն գցել է փշոտ մացառուտը

0:01:35.927,0:01:37.074
և իր տանջանքների միջոցով

0:01:37.074,0:01:39.477
կենտրոնացել հոգևորի վրա:

0:01:39.477,0:01:40.950
Նա սարսափում էր,

0:01:40.950,0:01:42.424
որ գեղեցիկ կնոր իր ցանկությունը

0:01:42.424,0:01:43.898
կխանգարի իր սիրուն դեպի Աստված:

0:01:43.898,0:01:47.064
Եվրոպական քաղաքակրթության կայսրություններից

0:01:47.064,0:01:48.337
դեպի կրոն անցման ժամանակ,

0:01:48.337,0:01:50.997
տաճարները դարձան գիտելիքի պահապանները,

0:01:50.997,0:01:52.384
այսինքն, դասական գրքերը՝

0:01:52.384,0:01:53.676
աշխարհիկ հաճույքները գովերգող,

0:01:53.676,0:01:55.760
չէին արտագրվում և պահպանվում:

0:01:55.760,0:01:56.760
Առանց պաշտպանության,

0:01:56.760,0:01:58.691
նրանք դարձան քայքայման,

0:01:58.691,0:01:59.872
հրդեհների,

0:01:59.872,0:02:00.653
ջրհեղեղի

0:02:00.653,0:02:01.739
կամ միջատների զոհ:

0:02:01.739,0:02:04.034
Վանականները նոր մատյաններ չէին արտագրում,

0:02:04.034,0:02:06.514
և այս տեքստերը և գաղափարախոսությունները

0:02:06.514,0:02:08.288
անհետացան Արևմտյան Եվրոպայում

0:02:08.288,0:02:11.279
և փոխարինվեցին ուրիշ գործերով, օրինակ, Սբ. ԲԵնեդիկտի,

0:02:11.279,0:02:14.363
որոնք էլ մեզ ապահովեցին Հիսուսի և Մարիամի տվյալ պատկերներով:

0:02:14.363,0:02:15.993
Քանի որ քրիստոնեությունը այսպես ջերմեռանդորեն

0:02:15.993,0:02:17.622
հերքում էր ֆիզիկական գեղեցկությունը,

0:02:17.622,0:02:19.746
միջնադարյան նկարիչները խուսափում էին

0:02:19.746,0:02:21.747
ակնահաճո պատկերներից:

0:02:21.747,0:02:24.299
Սկզբից, տաճարները և դղյակները զարդարում էին

0:02:24.299,0:02:26.647
միայն հետաքրքիր երկրաչափական պատկերներով,

0:02:26.647,0:02:28.350
որոնք կարող էին աչքին հաճելի լինել

0:02:28.350,0:02:31.007
առանց աշխարհիկ վայելքների մասին մտքեր ծնելու:

0:02:31.007,0:02:32.516
Ուշ միջնադարում,

0:02:32.516,0:02:34.426
Հիսուսի և Մարիամի պատկերները ընդունվում էին,

0:02:34.426,0:02:37.013
բայց նկարիչները ջանում էին թաքցնել Մարիամին

0:02:37.013,0:02:39.437
և նրան անհամաչափ մեծ ոտքեր էին նկարում՝

0:02:39.437,0:02:41.767
ահռելի կոնքոսկրերով:

0:02:41.767,0:02:42.767
Գերիշխող էր այն վախը,

0:02:42.767,0:02:44.111
որ Մարիամի գեղեցիկ պատկերը

0:02:44.111,0:02:45.898
կստիպեր դիտողին սիրել կտավը

0:02:45.898,0:02:47.606
կամ Մարիամի արտաքինը,

0:02:47.606,0:02:50.444
այլ ոչ թե նրա խորհրդանշական բարոյականությունը:

0:02:50.444,0:02:52.069
Հաճելի է ենթադրել,

0:02:52.069,0:02:54.625
որ մենք Չիմաբուեից կամ Դուչիոյից լավ ենք նկարում,

0:02:54.625,0:02:56.149
բայց պետք է հիշենք, որ վրձինը վերցնելիս

0:02:56.149,0:02:59.559
նրանք բացարձակապես ուրիշ նպատակներ էին հետապնդում: