1
00:00:06,573 --> 00:00:10,844
Yiyecek paketlerinde, eve servislerde,
şampuan şişelerinde, daire listelerinde,

2
00:00:10,844 --> 00:00:15,629
tişörtünüzün etiketinde, bir çekicin
üzerinde, sırtınızın altındaki bir dövmede

3
00:00:15,629 --> 00:00:21,087
ya da arkadaşınızın özgeçmişinde 
"glutensiz" yazısını görmüş olabilirsiniz.

4
00:00:21,087 --> 00:00:25,158
Birisi size glutenden bağımsız olmasını
sağlayan yeni bir şey bulduğunu söylerse

5
00:00:25,158 --> 00:00:26,799
şu soruları sorabilirsiniz

6
00:00:27,160 --> 00:00:30,081
ve arkadaşınız size şu 
çok bilgili cevapları verebilir,

7
00:00:30,081 --> 00:00:34,150
mantıklı bir birey olarak
eğitimli şekilde diyet tercihleri yapmak

8
00:00:34,150 --> 00:00:38,840
ve katiyen son moda diyetleri 
takip etmemek.

9
00:00:38,840 --> 00:00:40,962
Gluten nedir ?

10
00:00:40,962 --> 00:00:43,948
Gluten çözülemeyen 
bir protein bileşiğidir,

11
00:00:43,948 --> 00:00:47,871
gliadin ve glutenin adlı
iki proteinden oluşur.

12
00:00:47,871 --> 00:00:50,240
Glutenle nerede karşılaşabilirsiniz ?

13
00:00:50,240 --> 00:00:56,291
Gluten, buğday, çavdar ve arpa gibi
belirli tahıllarda bulunur.

14
00:00:56,291 --> 00:01:00,260
Glutenin tüm insanlık tarihinde
görevi neydi

15
00:01:00,260 --> 00:01:03,286
ve bu neden aniden
ilginizi çekmeye başladı?

16
00:01:03,286 --> 00:01:07,242
Gluten, hamurun esneme
yoğunluğundan sorumludur

17
00:01:07,242 --> 00:01:10,582
ve buğday unundan yapılan
ekmek ve makarna gibi yiyeceklerin

18
00:01:10,582 --> 00:01:12,981
çiğnenebilirliğinden sorumludur.

19
00:01:12,981 --> 00:01:15,234
Bazı insanlar için bu yiyecekler
buğday alerjisi

20
00:01:15,234 --> 00:01:21,337
çölyak hastalığı ya da çölyak olmadan
glutene karşı hassasiyet doğurur.

21
00:01:21,337 --> 00:01:23,964
Buğday alerjisi, bağışıklık sistemi
buğday proteinlerine

22
00:01:23,964 --> 00:01:26,299
karşı alerji çıkardığında oluşan,

23
00:01:26,299 --> 00:01:29,839
hafif sorunlara ve nadir de olsa 
tehlikeli olabilen bir

24
00:01:29,839 --> 00:01:32,602
reaksiyon olan anafileksiye sebep olabilen

25
00:01:32,602 --> 00:01:37,484
yaygın olmayan bir durumdur.

26
00:01:37,484 --> 00:01:40,499
Çölyak hastalığı kalıtsaldır,

27
00:01:40,499 --> 00:01:42,632
glutenli gıdaların tüketilmesi hastaların

28
00:01:42,632 --> 00:01:46,983
ince bağırsak iç yüzeyinde
inflamasyon ve hasara yol açar.

29
00:01:46,983 --> 00:01:49,681
Bu da bağırsak işlevini aksatır,

30
00:01:49,681 --> 00:01:54,308
karın ağrısı, şişkinlik ve ishal,
kilo kaybı, gaz, deride kurdeşen,

31
00:01:54,308 --> 00:01:59,186
osteoporoz gibi kemik problemleri,
demir eksikliği, gelişememe,

32
00:01:59,186 --> 00:02:06,000
kısırlık, yorgunluk ve depresyon gibi
sıkıntılara neden olur.

33
00:02:06,000 --> 00:02:09,080
Tedavi edilmezse, 
çölyak hastalığı

34
00:02:09,080 --> 00:02:11,809
bazı kanser türlerinin oluşma
riskini arttırır.

35
00:02:11,809 --> 00:02:17,841
Çölyak hastalığı ABD'de her 100 ile 200 
kişi arasında 1 kişide saptanmıştır.

36
00:02:17,841 --> 00:02:20,768
Kan tahlilleri çölyak ihtimali
gösterdiğinde,

37
00:02:20,768 --> 00:02:24,417
tam teşhis biyopsi ile yapılır.

38
00:02:24,417 --> 00:02:27,596
En etkili tedavi yöntemi
glutensiz beslenmektir,

39
00:02:27,596 --> 00:02:31,061
bu beslenme bağırsak hasarını iyileştirir
ve semptompları düzeltir.

40
00:02:31,061 --> 00:02:34,914
Bazı insanlarda çölyak hastalığı
veya buğday alerjisi yoktur

41
00:02:34,914 --> 00:02:38,766
ama yine de glutenli gıdalar
tükettiklerinde semptomlar gösterirler.

42
00:02:38,766 --> 00:02:42,850
Bu kişilerde çölyaksız
gluten hassasiyeti vardır.

43
00:02:42,850 --> 00:02:44,936
Ağrılı karın semptomları ile birlikte

44
00:02:44,936 --> 00:02:50,806
iştahsızlık, bilinç bulanıklığı, eklem
ağrısı ve kurdeşen rahatsızlıkları olur.

45
00:02:50,806 --> 00:02:54,246
Glutensiz beslenme genellikle
bu semptomlara iyi gelmektedir.

46
00:02:54,246 --> 00:02:59,408
Peki ne kadar insanda bu bahsettiğimiz
gluten hassasiyeti var?

47
00:02:59,408 --> 00:03:03,712
Genel popülasyonda gluten hassasiyeti
vakalarının sayısı belirsiz

48
00:03:03,712 --> 00:03:08,086
fakat buğday alerjisi ve çölyak
hastalığından çok daha yaygın.

49
00:03:08,086 --> 00:03:11,004
Tanı, semptomların gelişmesine,

50
00:03:11,004 --> 00:03:13,833
buğday alerjisi ve çölyak olmayışı

51
00:03:13,833 --> 00:03:17,908
ve glutensiz beslenme 
gelişimine dayalıdır.

52
00:03:17,908 --> 00:03:20,317
Güvenilir tek bir kan 
veya doku tahlili yoktur,

53
00:03:20,317 --> 00:03:24,874
bunun kısmen sebebi gluten hassasiyetinin 
tek bir sebebi olmayışı

54
00:03:24,874 --> 00:03:27,801
ve çok sayıda farklı muhtemel
sebepleri olması.

55
00:03:27,801 --> 00:03:29,723
Örneğin, gluten

56
00:03:29,723 --> 00:03:33,187
ince bağırsaktaki bağışıklık sistemini
çalıştırabilir

57
00:03:33,187 --> 00:03:36,046
veya tehlikeye sokabilir.

58
00:03:36,046 --> 00:03:38,715
Bazı durumlarda 
gluten hassasiyeti olduğunu söyleyenler

59
00:03:38,715 --> 00:03:41,729
aslında buğday proteinine değil,

60
00:03:41,729 --> 00:03:46,030
buğday ve diğer gıdalarda bulunan
fruktan adı verilen şekerlere hassastır.

61
00:03:46,030 --> 00:03:50,077
İnsan bağırsağı fruktanları çözemez
veya emilimini yapamaz,

62
00:03:50,077 --> 00:03:53,286
bu yüzden doğrudan
kalın bağırsağa giderler,

63
00:03:53,286 --> 00:03:55,924
bakteri ile fermente olurlar,

64
00:03:55,924 --> 00:03:59,469
kısa zincirli yağ asidi ve gaz üretirler.

65
00:03:59,469 --> 00:04:03,996
Bu da bağırsak sorunları olan kişilerde 
hoş olmayan sorunlara yol açar.

66
00:04:03,996 --> 00:04:09,513
Gluten hassasiyetinin diğer bir açıklaması
nosebo etkisidir.

67
00:04:09,513 --> 00:04:13,430
Bu durum insanların bir şeyin
sorun yaratacağına inanması ile ilgilidir,

68
00:04:13,430 --> 00:04:16,481
bu inanışları sorunun olmasına yol açar.

69
00:04:16,481 --> 00:04:22,098
Bu durum, iyi bilinen ve çok daha talihli
plasebo etkisinin tam tersidir.

70
00:04:22,098 --> 00:04:25,148
Glutenin medyada ne kadar
kötü yer aldığı düşünülürse,

71
00:04:25,148 --> 00:04:27,480
nosebo etkisinin
gluten hassasiyetine

72
00:04:27,480 --> 00:04:30,598
sahip olduğunu düşünen insanlarda
bir rol oynaması söz konusudur.

73
00:04:30,598 --> 00:04:32,562
Tüm bu sebepler ışığında,

74
00:04:32,562 --> 00:04:34,738
insanların buğday veya diğer tahılları

75
00:04:34,738 --> 00:04:39,133
tükettiklerinde ortaya çıkan sorunlar
harici olarak glutene bağlanamaz.

76
00:04:39,133 --> 00:04:42,637
Bu yüzden çölyaksız gluten hassasiyeti
için daha iyi bir isim

77
00:04:42,637 --> 00:04:45,611
buğday intoleransı olabilir.