Być może widziałeś ostatnio napis
"produkt bezglutenowy" na jedzeniu,
menu na wynos, butelkach szamponu,
ofertach mieszkaniowych, metce koszulki,
młotku, tatuażu na dole pleców
lub w życiorysie znajomego.
Kiedy następnym razem ktoś zacznie mówić
o swoim uwolnieniu się od glutenu,
jest kilka pytań, które możesz zadać,
i kilka odpowiedzi,
które poda twój przyjaciel,
o ile jest osobą rozsądną,
podejmującą dobre wybory żywieniowe
i nie podąża za ostatnim szałem diet.
Co to jest gluten?
Gluten to nierozpuszczalny
kompozyt białkowy,
który składa się z dwóch białek -
giladyny i gluteniny.
Gdzie można spotkać gluten?
Gluten znajduje się w niektórych ziarnach,
szczególnie pszenicy, życie i jęczmieniu.
Co zrobił gluten poprzednim pokoleniom
i dlaczego nagle zaczął nas obchodzić?
Gluten jest odpowiedzialny
za elastyczną konsystencję ciasta
i żujność żywności
wykonanej z mąki pszennej,
takiej jak chleb lub makaron.
Niektórym osobom
te pokarmy sprawiają problemy,
powodują alergię pszenną, celiakię
i nadwrażliwość na gluten.
Alergia pszenna jest rzadkim przypadkiem,
który występuje,
kiedy system odpornościowy
tworzy reakcję alergiczną
na białka pszennicy,
która przebiega łagodnie,
ale w niektórych przypadkach
może potencjalnie spowodować
niebezpieczny wstrząs anafilaktyczny.
Celiakia jest chorobą dziedziczną,
w której jedzenie żywności z glutenem
prowadzi do stanu zapalnego i uszkodzenia
błony śluzowej jelita cienkiego.
To zaś zaburza pracę jelit,
co prowadzi do problemów,
jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunka,
utrata masy ciała, wysypka,
problemy z kośćmi, jak osteoporoza,
niedobór żelaza, niski wzrost,
niepłodność, zmęczenie i depresja.
Nieleczona celiakia zwiększa ryzyko
rozwoju pewnych typów raka.
Celiakia dotyka jednej
na 100-200 osób w Stanach.
Kiedy badania krwi sugerują
możliwą celiakię,
rozpoznanie jest potwierdzane biopsją.
Najbardziej skutecznym leczeniem
jest dieta bezglutenowa,
która pomaga leczyć uszkodzenia jelit
i zapobiega symptomom.
Niektórzy ludzie nie mają celiakii
lub alergii pszennej,
ale nadal wykazują objawy
po zjedzeniu żywności z glutenem.
Ci ludzie mają nadwrażliwość na gluten.
Doświadczają bolesnych skurczów jelita,
odczuwają zmęczenie, zawroty głowy,
bóle stawów lub wysypkę.
Dieta bezglutenowa zazwyczaj
pomaga zwalczać te symptomy.
Jak wielu ludzi ma taką nadwrażliwość?
Częstość jej występowania
jest nieokreślona,
ale jest znacznie popularniejsza
od celiakii lub alergii pszennej.
Diagnoza opiera się
na pojawiających się objawach,
braku alergii pszennej lub celiakii
i ciągłej poprawie po zastosowaniu
diety bezglutenowej.
Nie ma wiarygodnego
badania krwi lub tkanek,
częściowo dlatego,
że nie jest to jednostka chorobowa
i ma szereg możliwych przyczyn.
Na przykład może powstać dlatego,
że gluten aktywuje
układ odpornościowy w jelicie cienkim
lub powoduje jego nieszczelność.
Czasem jednak ludzie mówiący,
że mają tę chorobę,
nie są wrażliwi na białka pszenicy,
ale na cukry zawarte w pszenicy
i innym pożywieniu, tak zwane fruktany.
Ludzkie jelita nie mogą rozbić
lub pochłonąć fruktanów,
więc docierają one
do jelita grubego i okrężnicy,
gdzie są fermentowane przez bakterie
wytwarzające kwasy tłuszczowe
o krótkich łańcuchach i gazy.
To prowadzi do nieprzyjemnych objawów
u niektórych osób z problemami jelit.
Innym wyjaśnieniem jest efekt nocebo.
Pojawia się on, kiedy ktoś wierzy,
że coś sprawia problemy,
po czym z tego powodu
tak właśnie się dzieje.
To odwrotność bardziej znanego
i bardziej przypadkowego efektu placebo.
Biorąc pod uwagę, jak złą prasę
ma gluten w mediach,
nocebo może odgrywać rolę
dla niektórych ludzi myślących,
że są uczuleni na gluten.
To wszystko pokazuje,
że problemy, które dotykają ludzi,
kiedy jedzą pszenicę i inne zboża
nie są wyłącznie winą glutenu.
Lepszą nazwą niż "nadwrażliwość na gluten"
byłaby "nietolerancja pszenicy".