WEBVTT

00:00:06.573 --> 00:00:10.844
Misschien heb je de term glutenvrij 
wel eens gezien op verpakkingen,

00:00:10.844 --> 00:00:15.629
of op afhaalmenu's, shampooflessen, 
in het huizenaanbod, op kledinglabels

00:00:15.629 --> 00:00:20.757
op een hamer, als tatoeage,
of op de CV van een vriend.

00:00:20.757 --> 00:00:25.028
Als er nou weer eens iemand begint
over hoe hij 'glutenvrij' heeft ontdekt...

00:00:25.028 --> 00:00:27.313
hier zijn wat vragen die je kunt stellen,

00:00:27.313 --> 00:00:30.081
en intelligente antwoorden van je vriend,

00:00:30.081 --> 00:00:34.320
die als een rationeel mens gewoon 
verstandige voedingskeuzes maakt,

00:00:34.320 --> 00:00:38.840
en natuurlijk niet alleen maar 
de laatste rage volgt.

00:00:38.840 --> 00:00:40.962
Wat zijn gluten?

00:00:40.962 --> 00:00:43.948
Gluten zijn onoplosbare eiwitgroepen

00:00:43.948 --> 00:00:47.871
die bestaan uit twee eiwitten:
gliadine en glutenine.

00:00:47.871 --> 00:00:50.240
Waar kan je gluten tegenkomen?

00:00:50.240 --> 00:00:56.291
Gluten zitten in bepaalde granen,
vooral in tarwe, rogge en gerst.

00:00:56.291 --> 00:01:00.260
Wat hebben gluten 
al die afgelopen eeuwen gedaan,

00:01:00.260 --> 00:01:03.286
en waarom maak je je er nu ineens druk om?

00:01:03.286 --> 00:01:07.242
Gluten zorgen voor 
de elasticiteit van deeg

00:01:07.242 --> 00:01:10.582
en voor de stevigheid van producten
die zijn gemaakt van tarwemeel,

00:01:10.582 --> 00:01:12.981
zoals brood en pasta.

00:01:12.981 --> 00:01:15.234
Sommige mensen krijgen er klachten van,

00:01:15.234 --> 00:01:21.337
zoals tarweallergie, coeliakie
en glutensensitiviteit.

00:01:21.337 --> 00:01:23.964
Tarweallergie is een zeldzame aandoening

00:01:23.964 --> 00:01:26.299
waarbij iemands immuunsysteem

00:01:26.299 --> 00:01:29.839
allergisch reageert op tarwe-eiwitten,

00:01:29.839 --> 00:01:32.602
wat zorgt voor kleine ongemakken
en in zeldzame gevallen

00:01:32.602 --> 00:01:37.484
een reactie die gevaarlijk kan zijn, 
anafylaxie genoemd.

00:01:37.484 --> 00:01:40.499
Coeliakie is een erfelijke ziekte,


00:01:40.499 --> 00:01:42.422
waarbij het eten van gluten

00:01:42.422 --> 00:01:46.983
leidt tot ontsteking en beschadiging
van het slijmvlies van de dunne darm.

00:01:46.983 --> 00:01:49.681
Dit beperkt de darmfunctie,

00:01:49.681 --> 00:01:54.308
met als gevolg klachten als buikpijn,
opgeblazen gevoel, diarree,

00:01:54.308 --> 00:01:59.186
gewichtsverlies, uitslag, 
botontkalking, ijzertekort,

00:01:59.186 --> 00:02:06.000
ondergewicht, onvruchtbaarheid, 
vermoeidheid en depressiviteit.

00:02:06.000 --> 00:02:09.080
Onbehandelde coeliakie kan het risico

00:02:09.080 --> 00:02:11.809
op bepaalde soorten kanker vergroten.

00:02:11.809 --> 00:02:17.841
Een op de 100 tot 200 personen 
in de VS heeft coeliakie.

00:02:17.841 --> 00:02:20.768
Als bloedonderzoek 
coeliakie doet vermoeden,

00:02:20.768 --> 00:02:24.417
kan de diagnose worden bevestigd 
door een darmbiopsie.

00:02:24.417 --> 00:02:27.596
De effectiefste behandeling 
is een glutenvrij dieet,

00:02:27.596 --> 00:02:31.061
waardoor de darm kan herstellen
en de klachten kunnen verdwijnen.

00:02:31.061 --> 00:02:34.914
Sommige mensen hebben geen 
coeliakie of tarweallergie,

00:02:34.914 --> 00:02:38.766
maar hebben toch klachten
als ze producten met gluten eten.

00:02:38.766 --> 00:02:42.850
Deze mensen hebben glutensensitiviteit.

00:02:42.850 --> 00:02:44.936
Ze hebben last van pijnlijke darmklachten,

00:02:44.936 --> 00:02:50.806
van vermoeidheid, concentratieproblemen, 
gewrichtspijn of eczeem.

00:02:50.806 --> 00:02:54.246
Die klachten verdwijnen meestal 
door een glutenvrij dieet.

00:02:54.246 --> 00:02:59.408
Hoeveel mensen hebben 
eigenlijk zo'n glutensensitiviteit?

00:02:59.408 --> 00:03:03.712
Hoe vaak glutensensititviteit voorkomt
onder de bevolking is onduidelijk,

00:03:03.712 --> 00:03:08.086
maar waarschijnlijk komt het veel vaker 
voor dan tarweallergie of coeliakie.

00:03:08.086 --> 00:03:11.004
De diagnose wordt gesteld 
aan de hand van de klachten,

00:03:11.004 --> 00:03:13.833
het uitsluiten 
van een tarweallergie en coeliakie,

00:03:13.833 --> 00:03:17.908
en de afname van klachten als met 
een glutenvrij dieet wordt begonnen.

00:03:17.908 --> 00:03:20.317
Er is geen betrouwbare test,

00:03:20.317 --> 00:03:24.874
onder andere omdat glutensensitiviteit 
geen eenduidige aandoening is,

00:03:24.874 --> 00:03:27.801
maar een aantal verschillende 
oorzaken kan hebben.

00:03:27.801 --> 00:03:29.723
Het kan bijvoorbeeld zijn dat gluten

00:03:29.723 --> 00:03:33.187
het immuunsysteem 
in de dunne darm activeren

00:03:33.187 --> 00:03:36.046
of een lekkende darm veroorzaken.

00:03:36.046 --> 00:03:39.325
Maar soms zijn mensen 
die zeggen glutensensitief te zijn

00:03:39.325 --> 00:03:41.729
niet gevoelig voor tarwe-eiwitten,

00:03:41.729 --> 00:03:46.030
maar voor suikers die in de tarwe zitten, 
fructanen genoemd.

00:03:46.030 --> 00:03:50.077
De menselijk darm kan fructanen niet 
afbreken of opnemen,

00:03:50.077 --> 00:03:53.286
dus ze komen terecht in de dikke darm,

00:03:53.286 --> 00:03:55.924
waar ze door bacteriën 
worden gefermenteerd

00:03:55.924 --> 00:03:59.469
waarbij korteketenvetzuren 
en gas vrijkomen.

00:03:59.469 --> 00:04:03.996
Dit zorgt voor vervelende symptomen
bij sommige mensen met darmklachten.

00:04:03.996 --> 00:04:09.513
Een andere mogelijke verklaring van 
glutensensitiviteit is het nocebo-effect.

00:04:09.513 --> 00:04:13.430
Hiervan is sprake als iemand verwacht
dat iets problemen zal geven,

00:04:13.430 --> 00:04:16.481
en dat door die verwachting
de problemen ook echt ontstaan.

00:04:16.481 --> 00:04:22.098
Dit is het tegenovergestelde van het 
bekendere en positievere placebo-effect.

00:04:22.098 --> 00:04:25.148
Omdat er in de media 
zo negatief over gluten wordt gesproken,

00:04:25.148 --> 00:04:27.480
zou het kunnen dat 
het nocebo-effect meespeelt

00:04:27.480 --> 00:04:30.598
bij mensen die denken dat 
ze gevoelig zijn voor gluten.

00:04:30.598 --> 00:04:32.662
Al deze redenen tonen aan

00:04:32.662 --> 00:04:34.738
dat de klachten die mensen krijgen

00:04:34.738 --> 00:04:39.133
van tarwe en andere granen, niet alleen 
door gluten worden veroorzaakt.

00:04:39.133 --> 00:04:42.637
Dus een betere naam voor 
glutensensitiviteit

00:04:42.637 --> 00:04:45.611
is misschien tarwe-intolerantie.