1
00:00:06,573 --> 00:00:10,844
Misschien heb je de term glutenvrij 
wel eens gezien op verpakkingen,

2
00:00:10,844 --> 00:00:15,629
of op afhaalmenu's, shampooflessen, 
in het huizenaanbod, op kledinglabels

3
00:00:15,629 --> 00:00:20,757
op een hamer, als tatoeage,
of op de CV van een vriend.

4
00:00:20,757 --> 00:00:25,028
Als er nou weer eens iemand begint
over hoe hij 'glutenvrij' heeft ontdekt...

5
00:00:25,028 --> 00:00:27,313
hier zijn wat vragen die je kunt stellen,

6
00:00:27,313 --> 00:00:30,081
en intelligente antwoorden van je vriend,

7
00:00:30,081 --> 00:00:34,320
die als een rationeel mens gewoon 
verstandige voedingskeuzes maakt,

8
00:00:34,320 --> 00:00:38,840
en natuurlijk niet alleen maar 
de laatste rage volgt.

9
00:00:38,840 --> 00:00:40,962
Wat zijn gluten?

10
00:00:40,962 --> 00:00:43,948
Gluten zijn onoplosbare eiwitgroepen

11
00:00:43,948 --> 00:00:47,871
die bestaan uit twee eiwitten:
gliadine en glutenine.

12
00:00:47,871 --> 00:00:50,240
Waar kan je gluten tegenkomen?

13
00:00:50,240 --> 00:00:56,291
Gluten zitten in bepaalde granen,
vooral in tarwe, rogge en gerst.

14
00:00:56,291 --> 00:01:00,260
Wat hebben gluten 
al die afgelopen eeuwen gedaan,

15
00:01:00,260 --> 00:01:03,286
en waarom maak je je er nu ineens druk om?

16
00:01:03,286 --> 00:01:07,242
Gluten zorgen voor 
de elasticiteit van deeg

17
00:01:07,242 --> 00:01:10,582
en voor de stevigheid van producten
die zijn gemaakt van tarwemeel,

18
00:01:10,582 --> 00:01:12,981
zoals brood en pasta.

19
00:01:12,981 --> 00:01:15,234
Sommige mensen krijgen er klachten van,

20
00:01:15,234 --> 00:01:21,337
zoals tarweallergie, coeliakie
en glutensensitiviteit.

21
00:01:21,337 --> 00:01:23,964
Tarweallergie is een zeldzame aandoening

22
00:01:23,964 --> 00:01:26,299
waarbij iemands immuunsysteem

23
00:01:26,299 --> 00:01:29,839
allergisch reageert op tarwe-eiwitten,

24
00:01:29,839 --> 00:01:32,602
wat zorgt voor kleine ongemakken
en in zeldzame gevallen

25
00:01:32,602 --> 00:01:37,484
een reactie die gevaarlijk kan zijn, 
anafylaxie genoemd.

26
00:01:37,484 --> 00:01:40,499
Coeliakie is een erfelijke ziekte,


27
00:01:40,499 --> 00:01:42,422
waarbij het eten van gluten

28
00:01:42,422 --> 00:01:46,983
leidt tot ontsteking en beschadiging
van het slijmvlies van de dunne darm.

29
00:01:46,983 --> 00:01:49,681
Dit beperkt de darmfunctie,

30
00:01:49,681 --> 00:01:54,308
met als gevolg klachten als buikpijn,
opgeblazen gevoel, diarree,

31
00:01:54,308 --> 00:01:59,186
gewichtsverlies, uitslag, 
botontkalking, ijzertekort,

32
00:01:59,186 --> 00:02:06,000
ondergewicht, onvruchtbaarheid, 
vermoeidheid en depressiviteit.

33
00:02:06,000 --> 00:02:09,080
Onbehandelde coeliakie kan het risico

34
00:02:09,080 --> 00:02:11,809
op bepaalde soorten kanker vergroten.

35
00:02:11,809 --> 00:02:17,841
Een op de 100 tot 200 personen 
in de VS heeft coeliakie.

36
00:02:17,841 --> 00:02:20,768
Als bloedonderzoek 
coeliakie doet vermoeden,

37
00:02:20,768 --> 00:02:24,417
kan de diagnose worden bevestigd 
door een darmbiopsie.

38
00:02:24,417 --> 00:02:27,596
De effectiefste behandeling 
is een glutenvrij dieet,

39
00:02:27,596 --> 00:02:31,061
waardoor de darm kan herstellen
en de klachten kunnen verdwijnen.

40
00:02:31,061 --> 00:02:34,914
Sommige mensen hebben geen 
coeliakie of tarweallergie,

41
00:02:34,914 --> 00:02:38,766
maar hebben toch klachten
als ze producten met gluten eten.

42
00:02:38,766 --> 00:02:42,850
Deze mensen hebben glutensensitiviteit.

43
00:02:42,850 --> 00:02:44,936
Ze hebben last van pijnlijke darmklachten,

44
00:02:44,936 --> 00:02:50,806
van vermoeidheid, concentratieproblemen, 
gewrichtspijn of eczeem.

45
00:02:50,806 --> 00:02:54,246
Die klachten verdwijnen meestal 
door een glutenvrij dieet.

46
00:02:54,246 --> 00:02:59,408
Hoeveel mensen hebben 
eigenlijk zo'n glutensensitiviteit?

47
00:02:59,408 --> 00:03:03,712
Hoe vaak glutensensititviteit voorkomt
onder de bevolking is onduidelijk,

48
00:03:03,712 --> 00:03:08,086
maar waarschijnlijk komt het veel vaker 
voor dan tarweallergie of coeliakie.

49
00:03:08,086 --> 00:03:11,004
De diagnose wordt gesteld 
aan de hand van de klachten,

50
00:03:11,004 --> 00:03:13,833
het uitsluiten 
van een tarweallergie en coeliakie,

51
00:03:13,833 --> 00:03:17,908
en de afname van klachten als met 
een glutenvrij dieet wordt begonnen.

52
00:03:17,908 --> 00:03:20,317
Er is geen betrouwbare test,

53
00:03:20,317 --> 00:03:24,874
onder andere omdat glutensensitiviteit 
geen eenduidige aandoening is,

54
00:03:24,874 --> 00:03:27,801
maar een aantal verschillende 
oorzaken kan hebben.

55
00:03:27,801 --> 00:03:29,723
Het kan bijvoorbeeld zijn dat gluten

56
00:03:29,723 --> 00:03:33,187
het immuunsysteem 
in de dunne darm activeren

57
00:03:33,187 --> 00:03:36,046
of een lekkende darm veroorzaken.

58
00:03:36,046 --> 00:03:39,325
Maar soms zijn mensen 
die zeggen glutensensitief te zijn

59
00:03:39,325 --> 00:03:41,729
niet gevoelig voor tarwe-eiwitten,

60
00:03:41,729 --> 00:03:46,030
maar voor suikers die in de tarwe zitten, 
fructanen genoemd.

61
00:03:46,030 --> 00:03:50,077
De menselijk darm kan fructanen niet 
afbreken of opnemen,

62
00:03:50,077 --> 00:03:53,286
dus ze komen terecht in de dikke darm,

63
00:03:53,286 --> 00:03:55,924
waar ze door bacteriën 
worden gefermenteerd

64
00:03:55,924 --> 00:03:59,469
waarbij korteketenvetzuren 
en gas vrijkomen.

65
00:03:59,469 --> 00:04:03,996
Dit zorgt voor vervelende symptomen
bij sommige mensen met darmklachten.

66
00:04:03,996 --> 00:04:09,513
Een andere mogelijke verklaring van 
glutensensitiviteit is het nocebo-effect.

67
00:04:09,513 --> 00:04:13,430
Hiervan is sprake als iemand verwacht
dat iets problemen zal geven,

68
00:04:13,430 --> 00:04:16,481
en dat door die verwachting
de problemen ook echt ontstaan.

69
00:04:16,481 --> 00:04:22,098
Dit is het tegenovergestelde van het 
bekendere en positievere placebo-effect.

70
00:04:22,098 --> 00:04:25,148
Omdat er in de media 
zo negatief over gluten wordt gesproken,

71
00:04:25,148 --> 00:04:27,480
zou het kunnen dat 
het nocebo-effect meespeelt

72
00:04:27,480 --> 00:04:30,598
bij mensen die denken dat 
ze gevoelig zijn voor gluten.

73
00:04:30,598 --> 00:04:32,662
Al deze redenen tonen aan

74
00:04:32,662 --> 00:04:34,738
dat de klachten die mensen krijgen

75
00:04:34,738 --> 00:04:39,133
van tarwe en andere granen, niet alleen 
door gluten worden veroorzaakt.

76
00:04:39,133 --> 00:04:42,637
Dus een betere naam voor 
glutensensitiviteit

77
00:04:42,637 --> 00:04:45,611
is misschien tarwe-intolerantie.