1
00:00:00,305 --> 00:00:03,005
♪ (hareketli müzik) ♪

2
00:00:03,151 --> 00:00:07,311
İnternet: IP Adresleri ve DNS

3
00:00:09,713 --> 00:00:13,743
Merhaba, ismim Paola.
Microsoft'ta yazılım mühendisiyim.

4
00:00:13,743 --> 00:00:16,632
Haydi internetin nasıl çalıştığına
bakalım.

5
00:00:17,152 --> 00:00:21,191
İşim, ağların birbirleriyle
iletişim kurabilmesine bağlı.

6
00:00:21,959 --> 00:00:26,171
Ancak 1970'lerde bunun için
standart bir yöntem yoktu.

7
00:00:26,901 --> 00:00:30,770
Vint Cerf ve Bob Kahn'ın
iletişimi mümkün kılmak için

8
00:00:30,770 --> 00:00:33,760
internet protokolünü
icat etmeleri gerekti.

9
00:00:34,410 --> 00:00:38,630
Bu icat şimdilerde
internet dediğimiz şeyin temellerini attı.

10
00:00:39,470 --> 00:00:42,131
İnternet, ağların oluşturduğu ağlardır.

11
00:00:42,131 --> 00:00:45,781
Tüm dünyada
milyarlarca cihazı birbirine bağlar.

12
00:00:46,501 --> 00:00:50,853
İnternete Wi-Fi yoluyla laptop veya
telefonla bağlı olabilirsiniz.

13
00:00:50,853 --> 00:00:55,473
Bu durumda, bu Wi-Fi bağlantısı sizi
bir İnternet Servis Sağlayıcısına (ISS)

14
00:00:55,473 --> 00:00:58,760
ve bu servis sağlayıcısı da
tüm dünyadaki milyarlarca cihaza bağlar.

15
00:00:58,760 --> 00:01:03,981
Bu cihazlar ise her biri birbirine bağlı
yüz binlerce ağ ile birbirine bağlıdır.

16
00:01:04,919 --> 00:01:11,789
İnsanların, değerini anlayamadığı şeyse
internetin gerçek bir tasarım felsefesi

17
00:01:11,789 --> 00:01:16,159
ve bir dizi protokolle ifade edilen
bir mimarlık örneği olduğudur.

18
00:01:16,309 --> 00:01:20,549
"Protokol", tüm tarafların kullanmaya
izin vermesi durumunda

19
00:01:20,549 --> 00:01:23,885
sorunsuz iletişim sağlayan
bir dizi kural ve standarttır.

20
00:01:24,735 --> 00:01:28,765
İnternetin fiziksel olarak nasıl çalıştığı
bu tasarım felsefesinin

21
00:01:28,765 --> 00:01:32,575
internetin yeni iletişim teknolojilerine
uyum sağlamasını ve bu teknolojileri

22
00:01:32,575 --> 00:01:36,365
öğrenmesini mümkün kıldığı
gerçeğinden daha önemsizdir.

23
00:01:36,365 --> 00:01:40,505
Bunun nedeni, yeni bir teknolojinin
interneti yeni bir tarzda kullanmak için

24
00:01:40,505 --> 00:01:43,735
hangi protokollerle çalışması gerektiğini
bilmesi gerektiğidir.

25
00:01:44,819 --> 00:01:48,519
İnternetteki tüm cihazların
kendilerine özgü bir adresi vardır.

26
00:01:48,519 --> 00:01:53,996
İnternet adresi, tıpkı telefon numaraları
veya sokak adları gibi sayılardan oluşur.

27
00:01:53,996 --> 00:01:58,186
Bu adres, ağın ucundaki her bir bilgisayar
veya cihazın kendine özgüdür.

28
00:01:58,889 --> 00:02:02,769
Evlerin ve iş yerlerinin
posta adresleri gibi düşünebilirsiniz.

29
00:02:02,899 --> 00:02:06,220
Birine posta göndermek için,
kim olduğunu bilmenize gerek yoktur.

30
00:02:06,220 --> 00:02:09,580
Ancak adreslerini ve bu adresi
nasıl yazacağınızı bilmelisiniz ki

31
00:02:09,580 --> 00:02:13,995
bir posta sistemi bu mektubu
varış noktasına ulaştırabilsin.

32
00:02:13,999 --> 00:02:18,199
İnternetteki bilgisayarlara
adres verme sistemi de buna benzer.

33
00:02:18,199 --> 00:02:21,579
İnternet iletişiminde kullanılan
en önemli protokollerden birinin,

34
00:02:21,579 --> 00:02:26,407
"İnternet Protokolü" veya "IP" denen
protokolün bir parçasıdır.

35
00:02:26,809 --> 00:02:30,353
Yani bir bilgisayarın adresine
"IP Adresi" denir.

36
00:02:30,639 --> 00:02:32,219
Bir web sitesini ziyaret etmek

37
00:02:32,219 --> 00:02:35,039
aslında başka bir bilgisayardan
bilgi talep etmektir.

38
00:02:35,419 --> 00:02:39,059
Bilgisayarınız, başka bir bilgisayarın
IP adresine bir mesaj gönderirken

39
00:02:39,059 --> 00:02:40,889
kendi adresini de gönderir.

40
00:02:40,889 --> 00:02:43,949
Bu sayede, diğer bilgisayar
yanıtı nereye göndereceğini bilir.

41
00:02:45,389 --> 00:02:48,094
Belki daha önce IP adresi görmüşsünüzdür.

42
00:02:48,094 --> 00:02:53,029
Bir avuç sayıdır! Bu sayılar
belli bir düzene göre sıralanır.

43
00:02:53,319 --> 00:02:58,489
Bir ev adresinde ülke, şehir, sokak,
daire numarası olduğu gibi

44
00:02:58,489 --> 00:03:01,089
bir IP adresi de pek çok kısımdan oluşur.

45
00:03:01,269 --> 00:03:05,992
Tüm dijital veriler gibi bu sayıların
her biri bit'lerle ifade edilir.

46
00:03:06,570 --> 00:03:10,340
Geleneksel IP adresi 32 bit uzunluğundadır

47
00:03:10,340 --> 00:03:13,620
ve her biri 8 bit olan kısımlardan oluşur.

48
00:03:13,620 --> 00:03:18,520
Baştaki sayılar genellikle
cihazın ülke ve bölge ağlarını belirtir.

49
00:03:18,520 --> 00:03:23,940
Ardından alt ağlar
ve son olarak o cihazın adresi gelir.

50
00:03:23,940 --> 00:03:31,052
Bu IP adresi verme biçimine IPv4 denir.
1973'te tasarlanmıştır

51
00:03:31,052 --> 00:03:33,712
ve 80'lerin başında
yaygın olarak benimsenmiştir.

52
00:03:33,712 --> 00:03:39,392
İnternete bağlanan 4 milyardan fazla
cihaz için benzersiz adresler sunar.

53
00:03:39,392 --> 00:03:44,899
Fakat internet, Vint Cerf'in
tahmininden bile daha popüler hale gelince

54
00:03:44,899 --> 00:03:49,042
4 milyar benzersiz adresin
yeterli olmayacağı ortaya çıktı.

55
00:03:49,042 --> 00:03:52,422
Şimdilerde,
daha uzun bir IP adresi formatına

56
00:03:52,422 --> 00:03:56,252
yıllar süren geçişin ortasındayız:
IPv6

57
00:03:56,252 --> 00:03:59,632
Bu format, her bir adres için
128 bit kullanıyor

58
00:03:59,632 --> 00:04:04,252
ve 340 undesilyondan fazla
benzersiz adres sunuyor.

59
00:04:04,973 --> 00:04:10,503
Dünya üzerindeki her bir kum taneciğinin
IP adresine sahip olmasına yeter de artar.

60
00:04:10,737 --> 00:04:15,077
Çoğu kullanıcı IP adreslerini hiç görmez
veya umursamaz.

61
00:04:15,228 --> 00:04:18,168
"Alan Adı Sistemi"
veya "DNS" denen sistem,

62
00:04:18,168 --> 00:04:23,838
www.example.com gibi adları
ilgili adreslere çevirir.

63
00:04:23,838 --> 00:04:28,360
Bilgisayarınız, alan adlarını aramak için
DNS kullanır ve internetteki

64
00:04:28,360 --> 00:04:33,218
varış noktasına bağlanmak için
kullanılan ilgili IP adresini alır.

65
00:04:33,218 --> 00:04:35,210
♪ (Ve olaylar şöyle gelişir...) ♪

66
00:04:35,210 --> 00:04:40,030
(Ses 1) Merhaba, www.code.org adresine
gitmek istiyorum.

67
00:04:41,711 --> 00:04:46,851
(Ses 2) O alan adının IP adresini
bilmiyorum, bir soruşturayım.

68
00:04:46,851 --> 00:04:51,969
Hey, www.code.org'a
nasıl gidileceğini biliyor musun?

69
00:04:53,245 --> 00:05:00,225
(Ses 3) Evet, işte burada, 174.129.14.120.

70
00:05:00,637 --> 00:05:05,047
(Ses 2) Tamam, güzel, teşekkürler.
Bir kenara yazayım, sonra lazım olur.

71
00:05:05,047 --> 00:05:07,227
İşte, istediğin adres.

72
00:05:07,227 --> 00:05:09,347
(Ses 1) Harika! Teşekkürler.

73
00:05:13,590 --> 00:05:17,590
Milyarlarca cihazın
milyarlarca farklı web sitesi arasında

74
00:05:17,590 --> 00:05:21,450
birini bulmasını sağlayacak bir sistemi
nasıl tasarlarız?

75
00:05:21,540 --> 00:05:24,290
Tek bir DNS sunucusunun

76
00:05:24,290 --> 00:05:27,180
tüm cihazların taleplerini yönetmesi
mümkün değil.

77
00:05:27,944 --> 00:05:32,284
Bu nedenle, DNS sunucuları birbirlerine 
dağıtık bir hiyerarşiyle bağlıdırlar.

78
00:05:32,284 --> 00:05:40,639
Bölgelere ayrılıp .org, .com, .net gibi
ana alanların sorumluluğunu paylaşırlar.

79
00:05:41,955 --> 00:05:46,505
DNS, açık ve kamusal
bir iletişim protokolü olarak

80
00:05:46,505 --> 00:05:49,993
hükûmet ve eğitim kurumlarına
yönelik yaratılmıştı.

81
00:05:49,993 --> 00:05:54,522
Açık olduğundan, DNS
siber saldıralara da açık hedef olur.

82
00:05:54,962 --> 00:05:57,863
Buna örnek olarak
"DNS zehirlenmesi" verilebilir.

83
00:05:58,373 --> 00:06:01,776
Bir bilgisayar korsanı
DNS sunucusuna erişip

84
00:06:01,776 --> 00:06:07,133
yanlış IP adresine sahip bir alan adıyla
eşleştirdiğinde gerçekleşir.

85
00:06:07,133 --> 00:06:09,373
Bu sayede, bilgisayar korsanı insanları

86
00:06:09,373 --> 00:06:11,823
yanıltıcı bir web sitesine
yönlendirebilir.

87
00:06:11,823 --> 00:06:15,833
Bu başınıza geldiyse
daha çok soruna açık hale gelmişsinizdir.

88
00:06:15,833 --> 00:06:20,270
Çünkü sahte web sitesini
gerçekmiş gibi kullanırsınız.

89
00:06:21,657 --> 00:06:25,657
İnternet, devasa bir boyutta
ve her gün daha da büyüyor.

90
00:06:25,657 --> 00:06:30,617
Ama Alan Adı Sistemi ve İnternet Protokolü
ne kadar büyüyeceği fark etmeksizin

91
00:06:30,617 --> 00:06:33,777
interneti ölçeklendirebilecek biçimde
tasarlanmıştır.

92
00:06:34,073 --> 00:06:38,073
♪ (hareketli müzik) ♪