WEBVTT 00:00:02.420 --> 00:00:08.580 Ang Internet: Ang mga IP Address at DNS 00:00:10.190 --> 00:00:13.940 Magandang araw! Ako si Paola, at ako ang software engineer 00:00:13.940 --> 00:00:20.130 sa Microsoft. Pag-usapan natin kung paano gumagana ang internet. Umaasa ang trabaho ko sa mga network 00:00:20.130 --> 00:00:26.489 na nakikipag-usap sa isa't isa, pero noong 1970s walang standard na paraan para gawin ito. 00:00:26.489 --> 00:00:32.668 Umabot sa trabaho nina Vint Cerf at Bob Kahn na imbentuhin ang internetworking protocol, upang 00:00:32.668 --> 00:00:38.559 gawing posible ang komunikasyon. Ang imbensiyong ito ang naglatag sa kung ano ang matatawag ngayon na 00:00:38.559 --> 00:00:44.469 internet. Ang internet ay isang network ng mga network. Pinag-uugnay nito ang bilyong device nang sama-sama 00:00:44.469 --> 00:00:51.230 sa buong mundo. Kaya baka nakakonekta ka sa isang laptop o telepono sa pamamagitan ng wifi, saka 00:00:51.230 --> 00:00:56.999 ang koneksiyong wifi na iyan ang kumokonekta sa internet service provider (o ISP), at na ikonokonekta ka ng ISP 00:00:56.999 --> 00:01:01.600 sa bilyong bilyong device sa buong mundo sa pamamagitan ng daan-daang libo ng 00:01:01.600 --> 00:01:09.270 mga network na lahat ay interkonektado. Isang bagay na hindi pinahahalagahan ng karamihan sa mga tao ay 00:01:09.270 --> 00:01:15.640 na ang internet ay talagang isang pilosopiya ng disenyo at isang arkitektura na inihayag sa isang hanay ng 00:01:15.640 --> 00:01:20.300 mga protocol. Ang isang protocol ay kilalang hanay ng mga alituntunin at standard, na kung sumang-ayon 00:01:20.300 --> 00:01:26.300 ang lahat ng panig hinahayaan nito sila na makipag-usap na walang hirap. Paano totoong pisikal na gumagana 00:01:26.300 --> 00:01:31.910 ang internet ay hindi gaanong mahalaga kaysa ang katotohanan na ang pilosopiya ng disenyo na ito ay hinayaan 00:01:31.910 --> 00:01:37.710 ang internet na makiangkop at gamitin ang mga teknolohiya ng bagong komunikasyon. Ito ay dahil para 00:01:37.710 --> 00:01:42.610 magamit ng isang bagong teknolohiya ang internet sa ilang paraan, kailangan lang nitong malaman kung aling mga protocol 00:01:42.610 --> 00:01:49.140 ang gagamitin. Lahat ng iba't ibang device sa internet ay may mga katangi-tanging address. Ang isang address 00:01:49.140 --> 00:01:54.350 sa internet ay isa lang numero, katulad ng numero ng telepono o isang uri ng address sa kalye, 00:01:54.350 --> 00:02:00.170 na katangi-tangi sa bawat computer o device sa gilid ng network. Katulad nito ang 00:02:00.170 --> 00:02:04.690 kung paano nagkakaroon ang mga tahanan at negosyo ng address sa koreo. Hindi mo kailangang alamin ang tao upang 00:02:04.690 --> 00:02:09.110 magpadala sa kanila ng liham sa koreo, pero kailangan mong malaman ang kanilang address at paano isulat 00:02:09.110 --> 00:02:14.190 ang address nang tama para maihatid ang liham sa pamamagitan ng sistema ng koreo sa patutunguhan nito. 00:02:14.190 --> 00:02:19.870 Ang sistema ng pag-address ng mga computer sa internet ay magkatulad at bumubuo ito bilang bahagi ng isa 00:02:19.870 --> 00:02:25.340 sa mga pinakamahalagang protocol na ginamit sa komunikasyon ng internet na simpleng tinatawag na internet protocol 00:02:25.340 --> 00:02:31.890 o IP. Ang address ng isang computer kung gayon ay tinatawag na IP address nito. Ang pagbisita sa isang website ay paghingi 00:02:31.900 --> 00:02:36.620 lang talaga ng computer mo sa isa pang computer ng impormasyon. Ipinapadala ng computer mo ang isang mensahe 00:02:36.620 --> 00:02:41.280 sa IP address ng ibang computer at nagpapadala rin ito kasama ang address ng pinagmulan nito, para 00:02:41.280 --> 00:02:48.450 malaman ng ibang computer kung saan ipapadala ang tugon nito. Maaaring nakakita ka na ng IP address. Isa lang itong 00:02:48.450 --> 00:02:54.910 bungkos ng mga numero! Ang mga numerong ito ay inorganisa sa isang hirarkiya. Tulad lang ng address sa bahay na may 00:02:54.910 --> 00:03:02.270 bansa, lungsod, kalye at numero ng bahay, ang isang IP address ay may maraming bahagi. Tulad lang ng lahat 00:03:02.270 --> 00:03:09.520 ng digital na datos, bawat isa sa mga numerong ito ay kinatawan sa mga bit. Ang mga tradisyonal na IP address ay 32 bit 00:03:09.520 --> 00:03:16.470 ang haba na may 8 bit sa bawat bahagi ng address. Ang mga naunang numero ay madalas na kumikilala sa bansa 00:03:16.470 --> 00:03:22.470 at rehiyonal na network ng device. Saka sunod ang mga subnetwork at saka panghuli ang address 00:03:22.470 --> 00:03:30.470 ng espesipikong device. Ang bersiyong ito ng pag- address ng IP ay tinatawag na IPv4. Idinisenyo ito 00:03:30.470 --> 00:03:36.050 noong 1973 at malawak na ginamit sa maagang 80s at nagbibigay ng mahigit 4 bilyong 00:03:36.050 --> 00:03:41.420 katangi-tanging address para sa mga device na kumokonekta sa internet. Pero naging mas sikat ang internet 00:03:41.420 --> 00:03:47.340 kaysa sa naisip ni Vint Cerf at ang 4 bilyong katangi-tanging address 00:03:47.340 --> 00:03:53.260 ay hindi sasapat. Nasa gitna tayo ng maraming taong transisyon sa mas mahabang IP address 00:03:53.260 --> 00:04:03.660 format na tinatawag na IPv6 na gumagamit ng 128 bit kada address at nagbibigay ng mahigit 340 undecillion na 00:04:03.660 --> 00:04:08.780 katangi-tanging address. Iyan ay higit pa sa sapat para sa bawat butil ng buhangin sa Daigdig na magkaroon 00:04:08.780 --> 00:04:15.739 ng sarili nitong IP address. Karamihan sa mga gumagamit ay hindi kailanman nakakita o nag-aalala sa mga internet address. Ang isang sistema na tinatawag 00:04:15.739 --> 00:04:23.410 na domain name system o DNS ay nag-uugnay sa mga pangalan tulad ng www.example.com sa mga naaayong 00:04:23.410 --> 00:04:29.160 address. Gumagamit ang computer mo ng DNS upang tingnan ang mga pangalan ng domain at kumuha ng kaugnay na IP 00:04:29.160 --> 00:04:33.290 address na dating kumokonekta sa computer mo papunta sa patutunguhan sa internet. At makikita ito 00:04:33.290 --> 00:04:38.050 sa ganitong paraan: (boses 1) "Hoy, kumusta ka diyan, gusto kong pumunta sa www.code.org." 00:04:38.050 --> 00:04:49.900 (boses 2) "hm...oo hindi ko alam ang IP address ng domain na iyan magtatanong ako. Oy alam ninyo ba 00:04:49.900 --> 00:04:59.100 kung paano pumunta sa code.org?" (boses 3) "Oo, nakuha ko ito mismo dito ito ay 174.129.14.120." 00:04:59.100 --> 00:05:04.500 (boses 2)"Oh okey, magaling, salamat Isusulat ko iyan at itabi ito para sa kinalaunan sa pagkakataong 00:05:04.500 --> 00:05:14.040 kailangan ko ulit ito. Kumusta, narito ang address na iyan na gusto mo." (boses 1) "Ang galing! Salamat." Kaya 00:05:14.040 --> 00:05:20.120 paano tayo magdidisenyo para sa bilyon-bilyong device upang humanap ng anuman sa bilyon-bilyong iba't ibang 00:05:20.120 --> 00:05:27.889 website? Hindi makakaya ng isang DNS server na pangasiwaan ang lahat ng mga hiling sa lahat ng mga device. 00:05:27.889 --> 00:05:33.000 Ang sagot ay na ang mga DNS server ay konektado sa isang naipamahaging hirarkiya at hinahati 00:05:33.000 --> 00:05:40.699 sa mga sona, hinahati ang responsabilidad para sa mga pangunahing domain tulad ng .org, .com, .net, 00:05:40.699 --> 00:05:48.030 atbp. Orihinal na nilikha ang DNS upang maging protocol sa komunikasyong bukas at pampubliko para sa mga institusyon 00:05:48.030 --> 00:05:55.370 sa pamahalaan at edukasyon. Dahil sa pagiging bukas nito, madaling gawin ang mga cyber na atake sa DNS. 00:05:55.370 --> 00:06:02.540 Isang halimbawang atake ang DNS spoofing. Iyan ay nangyayari kapag gumagamit ang hacker ng DNS server at binabago nito 00:06:02.540 --> 00:06:09.479 upang tumugma sa pangalan ng domain sa maling IP address. Hinahayaan nito ang umaatake na maihatid ang mga tao 00:06:09.479 --> 00:06:15.740 sa isang pekeng website. Kung nangyayari ito, bulnerable ka para sa mas maraming programa 00:06:15.740 --> 00:06:23.870 dahil gumagamit ka ng pekeng website na iyan para ba itong totoo. Ang internet ay malaki at 00:06:23.870 --> 00:06:30.790 lumalaki pa sa araw-araw. Pero ang sistema ng pangalan ng domain at internet protocol ay idinisenyo ayon sa laki, 00:06:30.790 --> 00:06:35.210 na hindi inaalintana kung gaano ang paglaki ng internet.