WEBVTT

00:00:02.420 --> 00:00:08.580
ინტერნეტი: IP მისამართი და DNS

00:00:10.190 --> 00:00:13.940
გამარჯობა! მე მქვია პაოლა და მე ვარ Microsoft-ის
პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერი

00:00:13.940 --> 00:00:20.130
მოდით, ახლა ვისაუბროთ, როგორ მუშაობს ინტერნეტი.
მე სამსახური არ მექნებოდა, ქსელებს ერთმანეთთან

00:00:20.130 --> 00:00:26.489
საუბარი რომ არ შეეძლოთ. 1970-იანებში ამის
სტანდარტული მეთოდი არც არსებობდა.

00:00:26.489 --> 00:00:32.668
რაღაც დროს ვინტ სერფმა და ბობ კანმა
შიდაქსელური პროტოკოლი შექმნეს და


00:00:32.668 --> 00:00:38.559
კომუნიკაციაც შესაძლებელი გახდა. ამ გამოგონებამ
საფუძველი დაუდო იმას, რასაც

00:00:38.559 --> 00:00:44.469
დღეს ინტერნეტს ვუწოდებთ. ინტერნეტი ქსელების
ქსელია. ის მილიარდობით მოწყობილობას

00:00:44.469 --> 00:00:51.230
აკავშირებს. ქსელს შეგიძლიათ, ლეპტოპტით
ან ტელეფონით დაუკავშირდეთ უკაბელო ინტერნეტით,

00:00:51.230 --> 00:00:56.999
უკაბელო ინტერნეტი ინტერნეტის სერვისის
პროვაიდერს (ISP-ს) უკავშირდება, პროვაიდერი

00:00:56.999 --> 00:01:01.600
კი მსოფლიოს მილიარდობით მოწყობილობასთან
ასობით ათასი ქსელის მეშვეობით

00:01:01.600 --> 00:01:09.270
გაკავშირებთ. ადამიანები ვერ იაზრებენ, რომ

00:01:09.270 --> 00:01:15.640
ინტერნეტი დიზაინის ფილოსფიაა, ეს
არქიტექტურაა, რომელიც რაღაც პროტოკოლებში

00:01:15.640 --> 00:01:20.300
გამოიხატება. პროტოკოლი წესებისა და 
სტანდარტების ნუსხაა, რომელიც ყველამ იცის.

00:01:20.300 --> 00:01:26.300
თუ ყველა მონაწილე მხარე თანახმაა, ისინი
უპრობლემოდ იურთიერთებენ. ის, თუ როგორ

00:01:26.300 --> 00:01:31.910
მუშაობს ინტერნეტი, ნაკლებად მნიშვნელოვანია.
მთავარია, რომ დიზაინის ამ ფილოსოფიამ ინტერნეტს

00:01:31.910 --> 00:01:37.710
საშუალება მისცა, კომუნკაციის ახალი ტექნოლოგიები
შეითვისოს. იმისთვის, რომ ახალმა

00:01:37.710 --> 00:01:42.610
ტექნოლოგიამ ინტერნეტი ახლებურად გამოიყენოს,
მან უნდა იცოდეს, რომელი პროტოკოლით

00:01:42.610 --> 00:01:49.140
იმუშაოს. ინტერნეტის მომხმარებელ განსხვავებულ
მოწყობილობებს უნიკალური მისამართი აქვთ.

00:01:49.140 --> 00:01:54.350
მისამართი ჩვეულებრივი ნომერია, ისეთივე,
როგორც მობილურის ან ქუჩის. თითოეულ

00:01:54.350 --> 00:02:00.170
კომპიუტერს ქსელში თავისი ნომერი აქვს. აი, 
სახლებს

00:02:00.170 --> 00:02:04.690
და ბიზნესებს რომ თავისი მისამართი აქვთ, ეგრე.
აუცილებელი არაა, იცნობდეთ ადრესატს,

00:02:04.690 --> 00:02:09.110
რომ გაუგზავნოთ წეილი, მაგრამ ნამდვილად
აუცილებელია, იცოდეთ მათი მისამართი

00:02:09.110 --> 00:02:14.190
და მისამართის კონვერტზე დაწერის წესი,
რომ წერილმა დანიშნულების ადგილამდე მიაღწიოს.

00:02:14.190 --> 00:02:19.870
კომპიუტერების მისამართის სისტემაც 
მსგავსია. ეს ინტერნეტის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი

00:02:19.870 --> 00:02:25.340
პროტოკოლის ნაწილია. ამ პროტოკოლს
ინტერნეტ პროტოკოლი, ანუ, IP, ჰქვია.

00:02:25.340 --> 00:02:31.890
ამიტომ, კომპიუტერის მისამართს IP მისამართი
ჰქვია. ვებ-საიტზე შესვლისას თქვენი

00:02:31.900 --> 00:02:36.620
კომპიუტერი მეორე კომპიუტერისგან ინფორმაციას
მოითხოვს. თქვენი კომპიუტერი აგზავნის მესიჯს

00:02:36.620 --> 00:02:41.280
მეორე კომპიუტერის IP მისამართზე და
ის თავის მისამართსაც უთითებს, რათა

00:02:41.280 --> 00:02:48.450
ადრესატმა იცოდეს, სად გააგზავნოს პასუხი.
IP მისამართი ნანახიც გექნებათ. ჩვეულებრივი

00:02:48.450 --> 00:02:54.910
ციფრებია! ისინი იერარქიულადაა დალაგებული.
აი, როგორც სახლის მისამართში მიუთითებთ

00:02:54.910 --> 00:03:02.270
ქვეყანას, ქალაქს, ქუჩას, სახლის ნომერს, ისე
IP მისამართსაც რამდენიმე ნაწილი აქვს. როგორც ყველა

00:03:02.270 --> 00:03:09.520
ციფრული მონაცემი, ეს რიცხვებიც
ბიტებითაა წარმოდგენილი. ტრადიციულ IP მისამართს

00:03:09.520 --> 00:03:16.470
32 ბიტი აქვს, მისამართის თითო ნაწილში 8 ბიტია.
წინა რიცხვები ქვეყანას და მოწყობილობის

00:03:16.470 --> 00:03:22.470
რეგიონალურ ქსელს აღნიშნავს. შემდეგ მოდის
ქვექსელი, შემდეგ კი მოწყობილობის

00:03:22.470 --> 00:03:30.470
მისამართი. IP მისამართის მინიჭების ამ მეთოდს
IPv4 ჰქვია. ის 1973 წელს შექმნეს

00:03:30.470 --> 00:03:36.050
და 80-იანების დასაწყისში სწრაფად
გავრცელდა. ამ სისტემით 4 მილიარდზე მეტი

00:03:36.050 --> 00:03:41.420
უნიკალური მისამართის შექმნა შეიძლება.
ამასობაში ინტერნეტი კიდევ უფრო პოპულარული

00:03:41.420 --> 00:03:47.340
გახდა, ვიდრე ეს ვინტ სერფს წარმოედგინა.
4 მილიარდი უნიკალური მისამართი

00:03:47.340 --> 00:03:53.260
საკმარისი არაა. ჩვენ ახლა ნელ-ნელა გადავდივართ
უფრო გრძელი IP მისამართების სისტემაზე,

00:03:53.260 --> 00:04:03.660
სახელად IPv6, რომელიც მისამართის ჩასაწერად
128 ბიტს იყენებს და 340 უნდეცილიონი

00:04:03.660 --> 00:04:08.780
უნიკალური მისამართს ქმნის. დედამიწის
ქვიშის თითოეულ მარცვალს რომ IP მისამართი

00:04:08.780 --> 00:04:15.739
ჰქონდეს, გვეყოფა. მოხმარებელთა უმრავლესობას
IP მისამართი ნანახიც არ აქვს. სისტემა, სახელად

00:04:15.739 --> 00:04:23.410
დომეინის სახელის სისტემა, ანუ, DNS, სახელებს,
როგორიცაა www.example.com მისამართებთან

00:04:23.410 --> 00:04:29.160
აკავშირებს. თქვენი კომპიუტერი DNS-ით 
დომეინის სახელებს ეძებს და ასოცირებულ IP მისამართს

00:04:29.160 --> 00:04:33.290
პოულობს, რომლითაც კომპიუტერს
საბოლოო დანიშნულებამდე აკავშირებს. აი, ასე

00:04:33.290 --> 00:04:38.050
ხდება: (ხმა 1) - გამარჯობა, მინდა, შევიდე www.code.org-ზე

00:04:38.050 --> 00:04:49.900
(ხმა 2) - ჰმ... ხო, ამ დოიმეინის IP მისამართი არ ვიცი,
გავიკითხავ. იცი, როგორ მოხვდეთ

00:04:49.900 --> 00:04:59.100
code.org?-ზე? (ხმა 3)
- კი, აი, აქ მაქვს მისამართი - 174.129.14.120

00:04:59.100 --> 00:05:04.500
(ხმა 2) - ოჰ, დიდი მადლობა. ამას ჩავიწერ
და შემდეგში უკვე მეცოდინება.

00:05:04.500 --> 00:05:14.040
აი, მსამართი, რომელიც გინდოდა.
(ხმა 1) - მაგარია, მადლობა.

00:05:14.040 --> 00:05:20.120
როგორ შევქმნათ სისტემა, სადაც მილიარდობით
მოწყობილობა მილიარდობით ვებ-საიტს მიაგნებს?

00:05:20.120 --> 00:05:27.889
ერთი DNS სერვერი ამ ყველაფერს მარტო
ვერ გაუმკლავდება.

00:05:27.889 --> 00:05:33.000
სინამდვილეში, DNS სერვერები იერარქიულადაა
დაკავშირებული, გაყოფილია

00:05:33.000 --> 00:05:40.699
ზონების მიხედვით და სხვადასხვა ტიპის
დომეინებს განაგებენ, როგორიცაა .org, .com, .net.

00:05:40.699 --> 00:05:48.030
DNS თავდაპირველად ღია საჯარო კომუნიკაციის
პროტოკოლი იყო სამთავრობო და

00:05:48.030 --> 00:05:55.370
საგანმანათლებლო ინსტიტუტებისთვის. ის საკმაოდ ღიაა
და კიბერ შეტევებისგან თავს ყოველთვის ვერ იცავს.

00:05:55.370 --> 00:06:02.540
შეტევის მაგალითია DNS შენიღბვა, როცა ჰაკერი
DNS სერვერზე შედის და მას ისე ცვლის, რომ

00:06:02.540 --> 00:06:09.479
დომეინის სახელი არასწორ IP-ს უკავშირდება.
ამგვარად ადამიანები ყალბ ვებ-საიტებზე

00:06:09.479 --> 00:06:15.740
შედიან. თუ თქვენც გახდით ასეთი შეტევის
მსხვერპლი, ალბათ არაერთ პრობლემას

00:06:15.740 --> 00:06:23.870
გადააწყდებით, თქვენ ყალბ ვებ-საიტს იყენებთ და
ნამდვილი გგონიათ. ინტერნეტი უზარმაზარია და

00:06:23.870 --> 00:06:30.790
ყოველ დღე იზრდება, მაგრამ დომეინის სახელის
სისტემა და ინტერნეტის პროტოკოლი გაზრდას ექვემდებარება,

00:06:30.790 --> 00:06:35.210
ისინი ინტერნეტს აუცილებლად დაიტევს.