[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:02.42,0:00:08.58,Default,,0000,0000,0000,,ინტერნეტი: IP მისამართი და DNS Dialogue: 0,0:00:10.19,0:00:13.94,Default,,0000,0000,0000,,გამარჯობა! მე მქვია პაოლა და მე ვარ Microsoft-ის\Nპროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერი Dialogue: 0,0:00:13.94,0:00:20.13,Default,,0000,0000,0000,,მოდით, ახლა ვისაუბროთ, როგორ მუშაობს ინტერნეტი.\Nმე სამსახური არ მექნებოდა, ქსელებს ერთმანეთთან Dialogue: 0,0:00:20.13,0:00:26.49,Default,,0000,0000,0000,,საუბარი რომ არ შეეძლოთ. 1970-იანებში ამის\Nსტანდარტული მეთოდი არც არსებობდა. Dialogue: 0,0:00:26.49,0:00:32.67,Default,,0000,0000,0000,,რაღაც დროს ვინტ სერფმა და ბობ კანმა\Nშიდაქსელური პროტოკოლი შექმნეს და\N Dialogue: 0,0:00:32.67,0:00:38.56,Default,,0000,0000,0000,,კომუნიკაციაც შესაძლებელი გახდა. ამ გამოგონებამ\Nსაფუძველი დაუდო იმას, რასაც Dialogue: 0,0:00:38.56,0:00:44.47,Default,,0000,0000,0000,,დღეს ინტერნეტს ვუწოდებთ. ინტერნეტი ქსელების\Nქსელია. ის მილიარდობით მოწყობილობას Dialogue: 0,0:00:44.47,0:00:51.23,Default,,0000,0000,0000,,აკავშირებს. ქსელს შეგიძლიათ, ლეპტოპტით\Nან ტელეფონით დაუკავშირდეთ უკაბელო ინტერნეტით, Dialogue: 0,0:00:51.23,0:00:56.100,Default,,0000,0000,0000,,უკაბელო ინტერნეტი ინტერნეტის სერვისის\Nპროვაიდერს (ISP-ს) უკავშირდება, პროვაიდერი Dialogue: 0,0:00:56.100,0:01:01.60,Default,,0000,0000,0000,,კი მსოფლიოს მილიარდობით მოწყობილობასთან\Nასობით ათასი ქსელის მეშვეობით Dialogue: 0,0:01:01.60,0:01:09.27,Default,,0000,0000,0000,,გაკავშირებთ. ადამიანები ვერ იაზრებენ, რომ Dialogue: 0,0:01:09.27,0:01:15.64,Default,,0000,0000,0000,,ინტერნეტი დიზაინის ფილოსფიაა, ეს\Nარქიტექტურაა, რომელიც რაღაც პროტოკოლებში Dialogue: 0,0:01:15.64,0:01:20.30,Default,,0000,0000,0000,,გამოიხატება. პროტოკოლი წესებისა და \Nსტანდარტების ნუსხაა, რომელიც ყველამ იცის. Dialogue: 0,0:01:20.30,0:01:26.30,Default,,0000,0000,0000,,თუ ყველა მონაწილე მხარე თანახმაა, ისინი\Nუპრობლემოდ იურთიერთებენ. ის, თუ როგორ Dialogue: 0,0:01:26.30,0:01:31.91,Default,,0000,0000,0000,,მუშაობს ინტერნეტი, ნაკლებად მნიშვნელოვანია.\Nმთავარია, რომ დიზაინის ამ ფილოსოფიამ ინტერნეტს Dialogue: 0,0:01:31.91,0:01:37.71,Default,,0000,0000,0000,,საშუალება მისცა, კომუნკაციის ახალი ტექნოლოგიები\Nშეითვისოს. იმისთვის, რომ ახალმა Dialogue: 0,0:01:37.71,0:01:42.61,Default,,0000,0000,0000,,ტექნოლოგიამ ინტერნეტი ახლებურად გამოიყენოს,\Nმან უნდა იცოდეს, რომელი პროტოკოლით Dialogue: 0,0:01:42.61,0:01:49.14,Default,,0000,0000,0000,,იმუშაოს. ინტერნეტის მომხმარებელ განსხვავებულ\Nმოწყობილობებს უნიკალური მისამართი აქვთ. Dialogue: 0,0:01:49.14,0:01:54.35,Default,,0000,0000,0000,,მისამართი ჩვეულებრივი ნომერია, ისეთივე,\Nროგორც მობილურის ან ქუჩის. თითოეულ Dialogue: 0,0:01:54.35,0:02:00.17,Default,,0000,0000,0000,,კომპიუტერს ქსელში თავისი ნომერი აქვს. აი, \Nსახლებს Dialogue: 0,0:02:00.17,0:02:04.69,Default,,0000,0000,0000,,და ბიზნესებს რომ თავისი მისამართი აქვთ, ეგრე.\Nაუცილებელი არაა, იცნობდეთ ადრესატს, Dialogue: 0,0:02:04.69,0:02:09.11,Default,,0000,0000,0000,,რომ გაუგზავნოთ წეილი, მაგრამ ნამდვილად\Nაუცილებელია, იცოდეთ მათი მისამართი Dialogue: 0,0:02:09.11,0:02:14.19,Default,,0000,0000,0000,,და მისამართის კონვერტზე დაწერის წესი,\Nრომ წერილმა დანიშნულების ადგილამდე მიაღწიოს. Dialogue: 0,0:02:14.19,0:02:19.87,Default,,0000,0000,0000,,კომპიუტერების მისამართის სისტემაც \Nმსგავსია. ეს ინტერნეტის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი Dialogue: 0,0:02:19.87,0:02:25.34,Default,,0000,0000,0000,,პროტოკოლის ნაწილია. ამ პროტოკოლს\Nინტერნეტ პროტოკოლი, ანუ, IP, ჰქვია. Dialogue: 0,0:02:25.34,0:02:31.89,Default,,0000,0000,0000,,ამიტომ, კომპიუტერის მისამართს IP მისამართი\Nჰქვია. ვებ-საიტზე შესვლისას თქვენი Dialogue: 0,0:02:31.90,0:02:36.62,Default,,0000,0000,0000,,კომპიუტერი მეორე კომპიუტერისგან ინფორმაციას\Nმოითხოვს. თქვენი კომპიუტერი აგზავნის მესიჯს Dialogue: 0,0:02:36.62,0:02:41.28,Default,,0000,0000,0000,,მეორე კომპიუტერის IP მისამართზე და\Nის თავის მისამართსაც უთითებს, რათა Dialogue: 0,0:02:41.28,0:02:48.45,Default,,0000,0000,0000,,ადრესატმა იცოდეს, სად გააგზავნოს პასუხი.\NIP მისამართი ნანახიც გექნებათ. ჩვეულებრივი Dialogue: 0,0:02:48.45,0:02:54.91,Default,,0000,0000,0000,,ციფრებია! ისინი იერარქიულადაა დალაგებული.\Nაი, როგორც სახლის მისამართში მიუთითებთ Dialogue: 0,0:02:54.91,0:03:02.27,Default,,0000,0000,0000,,ქვეყანას, ქალაქს, ქუჩას, სახლის ნომერს, ისე\NIP მისამართსაც რამდენიმე ნაწილი აქვს. როგორც ყველა Dialogue: 0,0:03:02.27,0:03:09.52,Default,,0000,0000,0000,,ციფრული მონაცემი, ეს რიცხვებიც\Nბიტებითაა წარმოდგენილი. ტრადიციულ IP მისამართს Dialogue: 0,0:03:09.52,0:03:16.47,Default,,0000,0000,0000,,32 ბიტი აქვს, მისამართის თითო ნაწილში 8 ბიტია.\Nწინა რიცხვები ქვეყანას და მოწყობილობის Dialogue: 0,0:03:16.47,0:03:22.47,Default,,0000,0000,0000,,რეგიონალურ ქსელს აღნიშნავს. შემდეგ მოდის\Nქვექსელი, შემდეგ კი მოწყობილობის Dialogue: 0,0:03:22.47,0:03:30.47,Default,,0000,0000,0000,,მისამართი. IP მისამართის მინიჭების ამ მეთოდს\NIPv4 ჰქვია. ის 1973 წელს შექმნეს Dialogue: 0,0:03:30.47,0:03:36.05,Default,,0000,0000,0000,,და 80-იანების დასაწყისში სწრაფად\Nგავრცელდა. ამ სისტემით 4 მილიარდზე მეტი Dialogue: 0,0:03:36.05,0:03:41.42,Default,,0000,0000,0000,,უნიკალური მისამართის შექმნა შეიძლება.\Nამასობაში ინტერნეტი კიდევ უფრო პოპულარული Dialogue: 0,0:03:41.42,0:03:47.34,Default,,0000,0000,0000,,გახდა, ვიდრე ეს ვინტ სერფს წარმოედგინა.\N4 მილიარდი უნიკალური მისამართი Dialogue: 0,0:03:47.34,0:03:53.26,Default,,0000,0000,0000,,საკმარისი არაა. ჩვენ ახლა ნელ-ნელა გადავდივართ\Nუფრო გრძელი IP მისამართების სისტემაზე, Dialogue: 0,0:03:53.26,0:04:03.66,Default,,0000,0000,0000,,სახელად IPv6, რომელიც მისამართის ჩასაწერად\N128 ბიტს იყენებს და 340 უნდეცილიონი Dialogue: 0,0:04:03.66,0:04:08.78,Default,,0000,0000,0000,,უნიკალური მისამართს ქმნის. დედამიწის\Nქვიშის თითოეულ მარცვალს რომ IP მისამართი Dialogue: 0,0:04:08.78,0:04:15.74,Default,,0000,0000,0000,,ჰქონდეს, გვეყოფა. მოხმარებელთა უმრავლესობას\NIP მისამართი ნანახიც არ აქვს. სისტემა, სახელად Dialogue: 0,0:04:15.74,0:04:23.41,Default,,0000,0000,0000,,დომეინის სახელის სისტემა, ანუ, DNS, სახელებს,\Nროგორიცაა www.example.com მისამართებთან Dialogue: 0,0:04:23.41,0:04:29.16,Default,,0000,0000,0000,,აკავშირებს. თქვენი კომპიუტერი DNS-ით \Nდომეინის სახელებს ეძებს და ასოცირებულ IP მისამართს Dialogue: 0,0:04:29.16,0:04:33.29,Default,,0000,0000,0000,,პოულობს, რომლითაც კომპიუტერს\Nსაბოლოო დანიშნულებამდე აკავშირებს. აი, ასე Dialogue: 0,0:04:33.29,0:04:38.05,Default,,0000,0000,0000,,ხდება: (ხმა 1) - გამარჯობა, მინდა, შევიდე www.code.org-ზე Dialogue: 0,0:04:38.05,0:04:49.90,Default,,0000,0000,0000,,(ხმა 2) - ჰმ... ხო, ამ დოიმეინის IP მისამართი არ ვიცი,\Nგავიკითხავ. იცი, როგორ მოხვდეთ Dialogue: 0,0:04:49.90,0:04:59.10,Default,,0000,0000,0000,,code.org?-ზე? (ხმა 3)\N- კი, აი, აქ მაქვს მისამართი - 174.129.14.120 Dialogue: 0,0:04:59.10,0:05:04.50,Default,,0000,0000,0000,,(ხმა 2) - ოჰ, დიდი მადლობა. ამას ჩავიწერ\Nდა შემდეგში უკვე მეცოდინება. Dialogue: 0,0:05:04.50,0:05:14.04,Default,,0000,0000,0000,,აი, მსამართი, რომელიც გინდოდა.\N(ხმა 1) - მაგარია, მადლობა. Dialogue: 0,0:05:14.04,0:05:20.12,Default,,0000,0000,0000,,როგორ შევქმნათ სისტემა, სადაც მილიარდობით\Nმოწყობილობა მილიარდობით ვებ-საიტს მიაგნებს? Dialogue: 0,0:05:20.12,0:05:27.89,Default,,0000,0000,0000,,ერთი DNS სერვერი ამ ყველაფერს მარტო\Nვერ გაუმკლავდება. Dialogue: 0,0:05:27.89,0:05:33.00,Default,,0000,0000,0000,,სინამდვილეში, DNS სერვერები იერარქიულადაა\Nდაკავშირებული, გაყოფილია Dialogue: 0,0:05:33.00,0:05:40.70,Default,,0000,0000,0000,,ზონების მიხედვით და სხვადასხვა ტიპის\Nდომეინებს განაგებენ, როგორიცაა .org, .com, .net. Dialogue: 0,0:05:40.70,0:05:48.03,Default,,0000,0000,0000,,DNS თავდაპირველად ღია საჯარო კომუნიკაციის\Nპროტოკოლი იყო სამთავრობო და Dialogue: 0,0:05:48.03,0:05:55.37,Default,,0000,0000,0000,,საგანმანათლებლო ინსტიტუტებისთვის. ის საკმაოდ ღიაა\Nდა კიბერ შეტევებისგან თავს ყოველთვის ვერ იცავს. Dialogue: 0,0:05:55.37,0:06:02.54,Default,,0000,0000,0000,,შეტევის მაგალითია DNS შენიღბვა, როცა ჰაკერი\NDNS სერვერზე შედის და მას ისე ცვლის, რომ Dialogue: 0,0:06:02.54,0:06:09.48,Default,,0000,0000,0000,,დომეინის სახელი არასწორ IP-ს უკავშირდება.\Nამგვარად ადამიანები ყალბ ვებ-საიტებზე Dialogue: 0,0:06:09.48,0:06:15.74,Default,,0000,0000,0000,,შედიან. თუ თქვენც გახდით ასეთი შეტევის\Nმსხვერპლი, ალბათ არაერთ პრობლემას Dialogue: 0,0:06:15.74,0:06:23.87,Default,,0000,0000,0000,,გადააწყდებით, თქვენ ყალბ ვებ-საიტს იყენებთ და\Nნამდვილი გგონიათ. ინტერნეტი უზარმაზარია და Dialogue: 0,0:06:23.87,0:06:30.79,Default,,0000,0000,0000,,ყოველ დღე იზრდება, მაგრამ დომეინის სახელის\Nსისტემა და ინტერნეტის პროტოკოლი გაზრდას ექვემდებარება, Dialogue: 0,0:06:30.79,0:06:35.21,Default,,0000,0000,0000,,ისინი ინტერნეტს აუცილებლად დაიტევს.