0:00:02.420,0:00:08.580
ინტერნეტი: IP მისამართი და DNS

0:00:10.190,0:00:13.940
გამარჯობა! მე მქვია პაოლა და მე ვარ Microsoft-ის[br]პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერი

0:00:13.940,0:00:20.130
მოდით, ახლა ვისაუბროთ, როგორ მუშაობს ინტერნეტი.[br]მე სამსახური არ მექნებოდა, ქსელებს ერთმანეთთან

0:00:20.130,0:00:26.489
საუბარი რომ არ შეეძლოთ. 1970-იანებში ამის[br]სტანდარტული მეთოდი არც არსებობდა.

0:00:26.489,0:00:32.668
რაღაც დროს ვინტ სერფმა და ბობ კანმა[br]შიდაქსელური პროტოკოლი შექმნეს და[br]

0:00:32.668,0:00:38.559
კომუნიკაციაც შესაძლებელი გახდა. ამ გამოგონებამ[br]საფუძველი დაუდო იმას, რასაც

0:00:38.559,0:00:44.469
დღეს ინტერნეტს ვუწოდებთ. ინტერნეტი ქსელების[br]ქსელია. ის მილიარდობით მოწყობილობას

0:00:44.469,0:00:51.230
აკავშირებს. ქსელს შეგიძლიათ, ლეპტოპტით[br]ან ტელეფონით დაუკავშირდეთ უკაბელო ინტერნეტით,

0:00:51.230,0:00:56.999
უკაბელო ინტერნეტი ინტერნეტის სერვისის[br]პროვაიდერს (ISP-ს) უკავშირდება, პროვაიდერი

0:00:56.999,0:01:01.600
კი მსოფლიოს მილიარდობით მოწყობილობასთან[br]ასობით ათასი ქსელის მეშვეობით

0:01:01.600,0:01:09.270
გაკავშირებთ. ადამიანები ვერ იაზრებენ, რომ

0:01:09.270,0:01:15.640
ინტერნეტი დიზაინის ფილოსფიაა, ეს[br]არქიტექტურაა, რომელიც რაღაც პროტოკოლებში

0:01:15.640,0:01:20.300
გამოიხატება. პროტოკოლი წესებისა და [br]სტანდარტების ნუსხაა, რომელიც ყველამ იცის.

0:01:20.300,0:01:26.300
თუ ყველა მონაწილე მხარე თანახმაა, ისინი[br]უპრობლემოდ იურთიერთებენ. ის, თუ როგორ

0:01:26.300,0:01:31.910
მუშაობს ინტერნეტი, ნაკლებად მნიშვნელოვანია.[br]მთავარია, რომ დიზაინის ამ ფილოსოფიამ ინტერნეტს

0:01:31.910,0:01:37.710
საშუალება მისცა, კომუნკაციის ახალი ტექნოლოგიები[br]შეითვისოს. იმისთვის, რომ ახალმა

0:01:37.710,0:01:42.610
ტექნოლოგიამ ინტერნეტი ახლებურად გამოიყენოს,[br]მან უნდა იცოდეს, რომელი პროტოკოლით

0:01:42.610,0:01:49.140
იმუშაოს. ინტერნეტის მომხმარებელ განსხვავებულ[br]მოწყობილობებს უნიკალური მისამართი აქვთ.

0:01:49.140,0:01:54.350
მისამართი ჩვეულებრივი ნომერია, ისეთივე,[br]როგორც მობილურის ან ქუჩის. თითოეულ

0:01:54.350,0:02:00.170
კომპიუტერს ქსელში თავისი ნომერი აქვს. აი, [br]სახლებს

0:02:00.170,0:02:04.690
და ბიზნესებს რომ თავისი მისამართი აქვთ, ეგრე.[br]აუცილებელი არაა, იცნობდეთ ადრესატს,

0:02:04.690,0:02:09.110
რომ გაუგზავნოთ წეილი, მაგრამ ნამდვილად[br]აუცილებელია, იცოდეთ მათი მისამართი

0:02:09.110,0:02:14.190
და მისამართის კონვერტზე დაწერის წესი,[br]რომ წერილმა დანიშნულების ადგილამდე მიაღწიოს.

0:02:14.190,0:02:19.870
კომპიუტერების მისამართის სისტემაც [br]მსგავსია. ეს ინტერნეტის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი

0:02:19.870,0:02:25.340
პროტოკოლის ნაწილია. ამ პროტოკოლს[br]ინტერნეტ პროტოკოლი, ანუ, IP, ჰქვია.

0:02:25.340,0:02:31.890
ამიტომ, კომპიუტერის მისამართს IP მისამართი[br]ჰქვია. ვებ-საიტზე შესვლისას თქვენი

0:02:31.900,0:02:36.620
კომპიუტერი მეორე კომპიუტერისგან ინფორმაციას[br]მოითხოვს. თქვენი კომპიუტერი აგზავნის მესიჯს

0:02:36.620,0:02:41.280
მეორე კომპიუტერის IP მისამართზე და[br]ის თავის მისამართსაც უთითებს, რათა

0:02:41.280,0:02:48.450
ადრესატმა იცოდეს, სად გააგზავნოს პასუხი.[br]IP მისამართი ნანახიც გექნებათ. ჩვეულებრივი

0:02:48.450,0:02:54.910
ციფრებია! ისინი იერარქიულადაა დალაგებული.[br]აი, როგორც სახლის მისამართში მიუთითებთ

0:02:54.910,0:03:02.270
ქვეყანას, ქალაქს, ქუჩას, სახლის ნომერს, ისე[br]IP მისამართსაც რამდენიმე ნაწილი აქვს. როგორც ყველა

0:03:02.270,0:03:09.520
ციფრული მონაცემი, ეს რიცხვებიც[br]ბიტებითაა წარმოდგენილი. ტრადიციულ IP მისამართს

0:03:09.520,0:03:16.470
32 ბიტი აქვს, მისამართის თითო ნაწილში 8 ბიტია.[br]წინა რიცხვები ქვეყანას და მოწყობილობის

0:03:16.470,0:03:22.470
რეგიონალურ ქსელს აღნიშნავს. შემდეგ მოდის[br]ქვექსელი, შემდეგ კი მოწყობილობის

0:03:22.470,0:03:30.470
მისამართი. IP მისამართის მინიჭების ამ მეთოდს[br]IPv4 ჰქვია. ის 1973 წელს შექმნეს

0:03:30.470,0:03:36.050
და 80-იანების დასაწყისში სწრაფად[br]გავრცელდა. ამ სისტემით 4 მილიარდზე მეტი

0:03:36.050,0:03:41.420
უნიკალური მისამართის შექმნა შეიძლება.[br]ამასობაში ინტერნეტი კიდევ უფრო პოპულარული

0:03:41.420,0:03:47.340
გახდა, ვიდრე ეს ვინტ სერფს წარმოედგინა.[br]4 მილიარდი უნიკალური მისამართი

0:03:47.340,0:03:53.260
საკმარისი არაა. ჩვენ ახლა ნელ-ნელა გადავდივართ[br]უფრო გრძელი IP მისამართების სისტემაზე,

0:03:53.260,0:04:03.660
სახელად IPv6, რომელიც მისამართის ჩასაწერად[br]128 ბიტს იყენებს და 340 უნდეცილიონი

0:04:03.660,0:04:08.780
უნიკალური მისამართს ქმნის. დედამიწის[br]ქვიშის თითოეულ მარცვალს რომ IP მისამართი

0:04:08.780,0:04:15.739
ჰქონდეს, გვეყოფა. მოხმარებელთა უმრავლესობას[br]IP მისამართი ნანახიც არ აქვს. სისტემა, სახელად

0:04:15.739,0:04:23.410
დომეინის სახელის სისტემა, ანუ, DNS, სახელებს,[br]როგორიცაა www.example.com მისამართებთან

0:04:23.410,0:04:29.160
აკავშირებს. თქვენი კომპიუტერი DNS-ით [br]დომეინის სახელებს ეძებს და ასოცირებულ IP მისამართს

0:04:29.160,0:04:33.290
პოულობს, რომლითაც კომპიუტერს[br]საბოლოო დანიშნულებამდე აკავშირებს. აი, ასე

0:04:33.290,0:04:38.050
ხდება: (ხმა 1) - გამარჯობა, მინდა, შევიდე www.code.org-ზე

0:04:38.050,0:04:49.900
(ხმა 2) - ჰმ... ხო, ამ დოიმეინის IP მისამართი არ ვიცი,[br]გავიკითხავ. იცი, როგორ მოხვდეთ

0:04:49.900,0:04:59.100
code.org?-ზე? (ხმა 3)[br]- კი, აი, აქ მაქვს მისამართი - 174.129.14.120

0:04:59.100,0:05:04.500
(ხმა 2) - ოჰ, დიდი მადლობა. ამას ჩავიწერ[br]და შემდეგში უკვე მეცოდინება.

0:05:04.500,0:05:14.040
აი, მსამართი, რომელიც გინდოდა.[br](ხმა 1) - მაგარია, მადლობა.

0:05:14.040,0:05:20.120
როგორ შევქმნათ სისტემა, სადაც მილიარდობით[br]მოწყობილობა მილიარდობით ვებ-საიტს მიაგნებს?

0:05:20.120,0:05:27.889
ერთი DNS სერვერი ამ ყველაფერს მარტო[br]ვერ გაუმკლავდება.

0:05:27.889,0:05:33.000
სინამდვილეში, DNS სერვერები იერარქიულადაა[br]დაკავშირებული, გაყოფილია

0:05:33.000,0:05:40.699
ზონების მიხედვით და სხვადასხვა ტიპის[br]დომეინებს განაგებენ, როგორიცაა .org, .com, .net.

0:05:40.699,0:05:48.030
DNS თავდაპირველად ღია საჯარო კომუნიკაციის[br]პროტოკოლი იყო სამთავრობო და

0:05:48.030,0:05:55.370
საგანმანათლებლო ინსტიტუტებისთვის. ის საკმაოდ ღიაა[br]და კიბერ შეტევებისგან თავს ყოველთვის ვერ იცავს.

0:05:55.370,0:06:02.540
შეტევის მაგალითია DNS შენიღბვა, როცა ჰაკერი[br]DNS სერვერზე შედის და მას ისე ცვლის, რომ

0:06:02.540,0:06:09.479
დომეინის სახელი არასწორ IP-ს უკავშირდება.[br]ამგვარად ადამიანები ყალბ ვებ-საიტებზე

0:06:09.479,0:06:15.740
შედიან. თუ თქვენც გახდით ასეთი შეტევის[br]მსხვერპლი, ალბათ არაერთ პრობლემას

0:06:15.740,0:06:23.870
გადააწყდებით, თქვენ ყალბ ვებ-საიტს იყენებთ და[br]ნამდვილი გგონიათ. ინტერნეტი უზარმაზარია და

0:06:23.870,0:06:30.790
ყოველ დღე იზრდება, მაგრამ დომეინის სახელის[br]სისტემა და ინტერნეტის პროტოკოლი გაზრდას ექვემდებარება,

0:06:30.790,0:06:35.210
ისინი ინტერნეტს აუცილებლად დაიტევს.