0:00:05.200,0:00:06.656
Cuộc sống phụ thuộc

0:00:06.680,0:00:08.440
vào thế giới mà ta không thấy được.

0:00:09.320,0:00:11.336
Hãy xem lại tuần của bạn cho đến bây giờ,

0:00:11.360,0:00:14.576
Bạn đã xem tivi, sử dụng GPS,

0:00:14.600,0:00:17.560
theo dõi thời tiết [br]hay thậm chí ăn một bữa ăn chưa?

0:00:18.120,0:00:20.816
Những thứ phục vụ cho[br]cuộc sống hằng ngày của chúng ta

0:00:21.081,0:00:23.696
đều bị những vệ tinh chi phối

0:00:23.720,0:00:25.416
một cách trực tiếp hay gián tiếp.

0:00:25.440,0:00:27.376
Và trong khi chúng ta thường xem nhẹ

0:00:27.400,0:00:29.936
những dịch vụ mà chúng mang đến,

0:00:29.960,0:00:32.776
những vệ tinh này cũng[br]nên được chúng ta quan tâm

0:00:32.800,0:00:34.776
vì chúng sẽ để lại những dấu ấn lâu dài

0:00:34.800,0:00:36.519
trong không gian mà chúng theo dõi.

0:00:37.120,0:00:40.736
Mọi người trên thế giới đều[br]sử dụng cơ sở vệ tinh hàng ngày

0:00:40.760,0:00:44.816
để có được thông tin, giải trí và [br]để giao tiếp.

0:00:44.841,0:00:47.697
Chúng cũng được dùng để [br]giám sát nông nghiệp và môi trường,

0:00:47.720,0:00:50.776
kết nối Internet và điều hướng.

0:00:50.800,0:00:52.496
Vệ tinh thậm chí còn được sử dụng

0:00:52.520,0:00:56.000
trong việc vận hành tài chính [br]và thị trường năng lượng.

0:00:56.520,0:00:58.416
Nhưng những vệ tinh mà chúng ta sử dụng

0:00:58.440,0:01:00.096
ngày qua ngày

0:01:00.120,0:01:01.776
có một vòng đời hữu hạn.

0:01:01.800,0:01:03.696
Chúng có thể bị hết nhiên liệu đẩy,

0:01:03.720,0:01:05.256
có thể gặp trục trặc kĩ thuật,

0:01:05.280,0:01:08.975
hoặc là hoàn thành sứ mệnh của chúng.

0:01:08.999,0:01:13.136
Đến khi đó, những vệ tinh này [br]trở thành rác vũ trụ,

0:01:13.160,0:01:15.480
làm đảo lộn môi trường quỹ đạo.

0:01:16.275,0:01:19.798
Vì vậy chúng ta cần đưa ra[br]một quy chuẩn để duy trì sự bền vững

0:01:19.829,0:01:20.829
trong vũ trụ.

0:01:21.006,0:01:23.442
Như là phân hủy những vệ tinh đã chết,

0:01:23.466,0:01:25.133
hay dọn dẹp các mảnh vỡ.

0:01:25.792,0:01:27.013
Nếu không,

0:01:27.061,0:01:31.243
vũ trụ [br]sẽ tiếp tục trở thành bãi rác vô hình.

0:01:32.224,0:01:35.799
Con người luôn nói: " Vũ trụ thật lớn, [br]nên có nhiều không gian trên đó.

0:01:35.871,0:01:37.938
Tại sao chúng ta cần phải hành động?"

0:01:38.196,0:01:41.234
Và để trả lời câu hỏi đó, [br]tôi muốn vẽ một bức tranh cho các bạn

0:01:42.159,0:01:45.756
Hãy tưởng tượng bạn đang lái xe [br]trên đường cao tốc trong một ngày nắng đẹp

0:01:45.780,0:01:47.196
đi làm việc vặt linh tinh.

0:01:47.220,0:01:48.876
Mở nhạc lên,

0:01:48.900,0:01:50.356
hạ cửa sổ xe xuống,

0:01:50.380,0:01:53.076
với làn gió tươi mát thổi qua tóc bạn.

0:01:53.100,0:01:54.300
Thoải mái, đúng không ạ?

0:01:54.940,0:01:57.316
Mọi thứ diễn ra một cách nhẹ nhàng

0:01:57.340,0:01:59.996
và rồi bỗng nhiên [br]xe của bạn giật nảy và khựng lại

0:02:00.020,0:02:01.860
ngay giữa đường cao tốc.

0:02:02.383,0:02:03.978
Trong giây phút hoảng loạn đó,

0:02:04.010,0:02:07.406
bạn quét mắt về phía trước [br]xem có vấn đề gì xảy ra

0:02:07.514,0:02:11.132
Và rồi bạn thấy [br]bảng nhiên liệu đã cạn kiệt.

0:02:11.204,0:02:12.404
Xe của bạn hết xăng.

0:02:12.919,0:02:14.119
Vậy bạn nên làm gì?

0:02:14.157,0:02:17.235
Lẽ tự nhiên bạn sẽ gọi điện cầu cứu.

0:02:17.498,0:02:20.474
Nhưng sau đó [br]đột nhiên bạn nhớ ra rằng chiếc xe này

0:02:20.531,0:02:22.879
không thể sửa được nếu bị hư một phần,

0:02:22.989,0:02:25.789
hoặc đổ đầy xăng nếu hết.

0:02:25.919,0:02:28.119
Nó chỉ là không được thiết kế như thế.

0:02:28.960,0:02:32.256
Vì thế bạn không còn cách nào khác [br]ngoài việc bỏ lại chiếc xe

0:02:32.280,0:02:33.720
trên đường cao tốc.

0:02:35.000,0:02:36.336
Nếu bạn may mắn

0:02:36.360,0:02:39.256
có thể đẩy được chiếc xe vào nơi đỗ xe

0:02:39.280,0:02:41.416
thì nó sẽ không cản trở giao thông.

0:02:41.440,0:02:42.696
Một vài tiếng trước,

0:02:42.720,0:02:47.200
xe của bạn là một cỗ máy hữu dụng[br]mà bạn sử dụng hàng ngày.

0:02:47.800,0:02:50.336
Giờ, nó chỉ là một đống kim loại vô dụng

0:02:50.360,0:02:54.040
đang chiếm chỗ trên đường giao thông.

0:02:54.720,0:02:58.896
Thử tưởng tượng những con đường quốc tế [br]bị bao vây bởi những chiếc xe hư

0:02:58.920,0:03:01.776
mà đang [br]cản trở các phương tiện giao thông khác.

0:03:01.800,0:03:04.696
Và thử tưởng tượng [br]những mảnh vỡ rải rác khắp nơi

0:03:04.720,0:03:07.176
khi một vụ va chạm xảy ra.

0:03:07.200,0:03:09.576
hàng ngàn mảnh vụn nhỏ hơn

0:03:09.600,0:03:11.520
trở thành những vật cản mới.

0:03:12.480,0:03:16.056
Đây là mô hình của ngành công nghệ vệ tinh.

0:03:16.080,0:03:18.216
Những vệ tinh mà không sử dụng được nữa

0:03:18.240,0:03:22.056
thường bị bỏ rơi trên quỹ đạo nhiều năm,

0:03:22.080,0:03:25.616
hoặc bị di dời như một biện pháp tạm thời.

0:03:25.640,0:03:27.896
Và không có luật quốc tế nào về không gian

0:03:27.920,0:03:30.560
buộc chúng ta phải tự mình dọn dẹp.

0:03:30.948,0:03:33.178
Nếu không phân hủy những vệ tinh đã chết,

0:03:33.218,0:03:35.618
hoặc dọn dẹp những mảnh vỡ,

0:03:35.670,0:03:38.829
thì chính chúng ta [br]là người gây ô nhiễm cho vũ trụ.

0:03:39.387,0:03:42.751
Và điều này phần lớn là do chúng ta, [br]tất cả chúng ta ở đây,

0:03:42.831,0:03:45.934
đã sử dụng dịch vụ mà vệ tinh mang lại,

0:03:46.038,0:03:49.299
mà không hiểu rõ được những tác hại[br]của sự sử dụng đó.

0:03:49.593,0:03:52.616
Nếu chúng ta muốn tiếp tục sử dụng[br]điện thoại, xem thời tiết,

0:03:52.688,0:03:55.997
và nhiều tiện ích công nghệ khác

0:03:56.053,0:03:58.520
từ vệ tinh,

0:03:58.600,0:04:01.267
chúng ta phải có kế hoạch dọn dẹp[br]trong không gian.

0:04:02.280,0:04:04.536
Vệ tinh đầu tiên trên thế giới, Sputnik I,

0:04:04.560,0:04:06.816
được phóng vào năm 1957,

0:04:06.840,0:04:10.480
và trong năm đó, [br]chỉ có tất cả 3 đợt phóng thử.

0:04:11.120,0:04:14.656
Nhiều thập kỷ sau, nhiều quốc gia [br]trên thế giới

0:04:14.680,0:04:18.055
đã phóng hàng ngàn vệ tinh vào quỹ đạo,

0:04:18.079,0:04:21.815
và tần số lần phóng [br]sẽ tăng lên trong tương lai,

0:04:21.839,0:04:24.416
đặc biệt nếu bạn xem xét khả năng

0:04:24.440,0:04:28.040
sẽ có hơn 900 vệ tinh đang được phóng đi.

0:04:29.160,0:04:31.216
Giờ, ta đưa vệ tinh [br]vào nhiều quỹ đạo

0:04:31.240,0:04:33.296
phụ thuộc vào chức năng của nó.

0:04:33.320,0:04:35.656
Một trong những nơi phổ biến[br]để phóng vệ tinh

0:04:35.680,0:04:37.256
là quỹ đạo thấp của Trái Đất,

0:04:37.280,0:04:39.256
có lẽ để chụp ảnh bề mặt Trái Đất

0:04:39.280,0:04:41.680
ở độ cao khoảng 2000 km.

0:04:42.312,0:04:46.442
Những vệ tinh bị tác động tự nhiên [br]từ bầu khí quyển của Trái Đất,

0:04:46.500,0:04:48.436
nên quỹ đạo của chúng thường phân rã,

0:04:48.460,0:04:49.996
và cuối cùng chúng bị đốt cháy,

0:04:50.020,0:04:51.980
có lẽ trong vòng một vài thập kỷ tới.

0:04:52.740,0:04:54.836
Một nơi phổ biến khác để phóng vệ tinh

0:04:54.860,0:04:56.516
là quỹ đạo địa tĩnh

0:04:56.540,0:04:59.140
ở độ cao 35.000km.

0:04:59.620,0:05:03.796
Những vệ tinh cùng nằm ở vị trí cao hơn [br]Trái Đất khi Trái Đất quay,

0:05:03.820,0:05:08.100
khiến cho những thứ như thông tin liên lạc[br]hoặc phát sóng truyền hình hoạt động.

0:05:08.740,0:05:13.060
Những vệ tinh ở quỹ đạo cao như thế [br]có thể duy trì trong hàng thế kỷ.

0:05:14.260,0:05:17.436
Và rồi có một quỹ đạo [br]có tên là "Nghĩa trang",

0:05:17.460,0:05:20.076
là những quỹ đạo phế thải hay bãi rác

0:05:20.100,0:05:22.956
chuyên chứa những vệ tinh bị vứt đi

0:05:22.980,0:05:24.196
vào cuối chu kì của chúng

0:05:24.220,0:05:27.980
để không cản trở các[br]quỹ đạo hoạt động bình thường.

0:05:29.000,0:05:33.576
Trong gần 7000 vệ tinh được phóng [br]từ cuối những năm 1950,

0:05:33.600,0:05:36.960
chỉ có khoảng 1/7 trong số đó[br]là đang hoạt động,

0:05:37.560,0:05:40.456
và ngoài các vệ tinh không còn hoạt động,

0:05:40.480,0:05:43.976
cũng có hàng trăm ngàn mảnh vỡ[br]có kích thước như đá cẩm thạch

0:05:44.000,0:05:46.416
và triệu mảnh vỡ sơn[br]có kích thước như con chip

0:05:46.440,0:05:48.440
đang quay xung quanh Trái Đất.

0:05:49.080,0:05:51.856
Những mảnh vỡ không những[br]là mối họa lớn đối với vũ trụ,

0:05:51.880,0:05:55.880
mà còn đe dọa đến những vệ tinh[br]chúng ta phụ thuộc hàng ngày.

0:05:56.720,0:06:00.136
Giờ đây, vì những mảnh vỡ không gian [br]và rác đang trở thành mối lo ngại,

0:06:00.160,0:06:02.776
Các quốc gia và cộng đồng quốc tế[br]đang chung tay nỗ lực

0:06:02.800,0:06:04.296
để phát triển[br]chuẩn mực kỹ thuật

0:06:04.320,0:06:07.240
giúp chúng ta hạn chế sự gia tăng[br]số lượng những mảnh vỡ.

0:06:07.680,0:06:09.936
Do đó có những đề xuất ví dụ

0:06:09.960,0:06:12.056
cho phi thuyền quỹ đạo thấp của Trái Đất

0:06:12.080,0:06:15.496
bị loại ra khỏi quỹ đạo[br]trong vòng dưới 25 năm,

0:06:15.520,0:06:17.616
nhưng đó là một khoảng thời gian dài,

0:06:17.640,0:06:20.960
đặc biệt nếu vệ tinh[br]không hoạt động hàng năm trời.

0:06:21.520,0:06:24.576
Những chỉ thị cũng yêu cầu [br]những tàu vũ trụ địa tĩnh đã "chết"

0:06:24.600,0:06:26.840
phải di chuyển[br]vào quỹ đạo nghĩa trang.

0:06:27.680,0:06:31.376
Nhưng do những hướng dẫn này không[br]được ban hành theo luật quốc tể,

0:06:31.400,0:06:36.176
nên hiển nhiên những điều này chỉ[br]được thực hiện theo cơ chế quốc gia.

0:06:36.200,0:06:38.656
Những hướng dẫn này[br]cũng không phải là dài hạn,

0:06:38.680,0:06:40.096
chúng cũng không chủ động,

0:06:40.120,0:06:43.456
hay cũng không giải quyết những mảnh vỡ [br]có sẵn ở trên đấy.

0:06:43.480,0:06:47.320
Chúng chỉ hạn chế [br]sự tạo ra những mảnh vỡ trong tương lai.

0:06:47.880,0:06:51.040
Rác vũ trụ không là trách nhiệm của ai cả.

0:06:52.025,0:06:54.748
Nên, tôi lớn lên với sự trân trọng lớn lao[br]cho thiên nhiên

0:06:54.780,0:06:58.855
và ý thức sâu sắc về dấu chân của chúng ta[br]trên môi trường mà ta tương tác.

0:06:58.910,0:07:01.275
Một trong những luật[br]về quản lý môi trường

0:07:01.323,0:07:03.013
là "Không để lại dấu vết"

0:07:03.045,0:07:04.966
khi chúng ta quan tâm và tôn trọng

0:07:04.990,0:07:06.799
thế giới hoang dã[br]trên Trái Đất

0:07:06.839,0:07:09.506
và có trách nhiệm bảo vệ nguồn tài nguyên.

0:07:09.800,0:07:12.866
Trên Trái Đất này, [br]ta dễ hình dung hơn về chất thải

0:07:12.903,0:07:14.593
trong môi trường tự nhiên.

0:07:14.641,0:07:16.841
Chúng ta có thể thấy rác[br]trên những con đường,

0:07:16.887,0:07:19.887
trong khu xóm và thậm chí[br]trong lòng đại dương.

0:07:20.800,0:07:23.268
Môi trường quỹ đạo cũng như vậy

0:07:23.316,0:07:26.450
nó cần sự quan tâm, chú trọng [br]của chúng ta

0:07:26.475,0:07:28.542
và cũng cần sự quản lý của chúng ta.

0:07:28.752,0:07:31.990
Vì không gian đơn giản chỉ là [br]một dạng khác của thế giới hoang dã

0:07:32.024,0:07:33.624
mà chúng ta cần phải bảo vệ.

0:07:33.847,0:07:35.807
Chúng ta cần nhân rộng

0:07:35.839,0:07:39.577
chính sách "Không để lại dấu vết" [br]đến môi trường quỹ đạo và xa hơn nữa.

0:07:39.800,0:07:42.847
Và nâng cao[br]ý thức trách nhiệm của tập thể

0:07:42.903,0:07:44.903
có thể giúp chúng ta giảm thiểu tác hại.

0:07:46.280,0:07:49.136
Hiện nay, Núi Everest thật sự [br]là một sự so sánh thú vị

0:07:49.160,0:07:52.376
về cách tiếp cận mới chúng ta sử dụng [br]để giao tiếp với môi trường,

0:07:52.400,0:07:54.696
vì nó thường được ví von

0:07:54.720,0:07:57.720
là bãi rác thải cao nhất thế giới.

0:07:58.640,0:08:01.896
Nhiều thập kỷ sau cuộc chinh phục đầu tiên[br]đỉnh cao nhất thế giới

0:08:01.920,0:08:04.176
hàng tấn rác bị bỏ lại bởi người leo núi

0:08:04.200,0:08:06.136
đã bắt đầu gây ra sự lo lắng,

0:08:06.160,0:08:08.896
và bạn có thể đã đọc trên bản tin[br]rằng họ dự đoán

0:08:08.920,0:08:10.976
Nepal sẽ trừng trị những người leo núi

0:08:11.000,0:08:14.985
bằng việc thực hiện chặt chẽ hơn [br]các hình phạt và nghĩa vụ pháp lý.

0:08:15.700,0:08:18.116
Mục tiêu, tất nhiên[br]là để bắt những người leo núi

0:08:18.140,0:08:20.316
phải dọn dẹp những gì còn sót lại,

0:08:20.340,0:08:25.236
nên chính quyền địa phương sẽ trả tiền [br]cho người leo núi làm giảm lượng rác,

0:08:25.260,0:08:28.740
hoặc những đội thám hiểm [br]có thể tổ chức các cuộc dọn dẹp tự nguyện

0:08:29.220,0:08:31.476
Nhưng vẫn còn nhiều nhà leo núi cảm thấy

0:08:31.500,0:08:34.740
rằng những nhóm độc lập[br]nên tự có ý thức.

0:08:35.220,0:08:38.035
Không có câu trả lời đơn giản hay dễ dàng,

0:08:38.059,0:08:41.116
hay thậm chí các nỗ lực bảo tồn có ý tốt

0:08:41.140,0:08:42.980
đôi khi lại gặp rắc rối

0:08:43.419,0:08:46.516
Nhưng điều đó không có nghĩa là[br]chúng ta không nên cố gắng hết sức

0:08:46.540,0:08:49.860
để bảo vệ môi trường [br]mà chúng ta phụ thuộc vào,

0:08:50.540,0:08:54.556
và giống như Everest, một khu vực xa xôi[br]và không có đủ cơ sở hạ tầng

0:08:54.580,0:08:55.996
của môi trường quỹ đạo

0:08:56.020,0:08:58.380
làm cho việc phân hủy rác[br]trở thành một thách thức

0:08:59.020,0:09:01.556
Nhưng chúng ta đơn giản là [br]không thể vươn tới đỉnh cao mới

0:09:01.580,0:09:04.636
và thậm chí tạo ra bãi rác còn cao hơn,

0:09:04.660,0:09:06.820
điều mà không có ở thế giới này.

0:09:08.380,0:09:09.596
Bản chất của không gian

0:09:09.620,0:09:12.196
là nếu một thành phần của vệ tinh bị hư,

0:09:12.220,0:09:15.116
có rất ít cơ hội để sửa chữa,

0:09:15.140,0:09:17.180
và chỉ có thể sữa với chi phí lớn.

0:09:17.860,0:09:21.356
Nhưng sẽ ra sao nếu ta thiết kế [br]những vệ tinh một cách thông minh hơn?

0:09:21.380,0:09:22.676
Sẽ ra sao nếu mọi vệ tinh,

0:09:22.700,0:09:24.996
bất kể của quốc gia nào,

0:09:25.020,0:09:26.916
phải được tiêu chuẩn hóa d

0:09:26.940,0:09:29.476
để tái chế, phục vụ

0:09:29.500,0:09:30.980
hoặc hoạt động ra khỏi quỹ đạo?

0:09:31.660,0:09:35.196
Sẽ ra sao nếu thật sự có luật quốc tế

0:09:35.220,0:09:37.996
để bắt buộc sự phân hủy cuối đời[br]của vệ tinh

0:09:38.020,0:09:40.156
thay vì di dời chúng

0:09:40.180,0:09:41.780
như là một giải pháp tạm thời?

0:09:42.660,0:09:45.596
Hoặc có thể nhà sản xuất vệ tinh[br]cần phải trả phí

0:09:45.620,0:09:47.916
khi phóng vệ tinh vào quỹ đạo,

0:09:47.940,0:09:50.396
và số tiền đó chỉ có thể được hoàn lại

0:09:50.420,0:09:52.956
nếu vệ tinh bị phân hủy đúng cách

0:09:52.980,0:09:55.700
hoặc nếu họ dọn dẹp[br]một lượng mảnh vỡ nhất định.

0:09:56.540,0:09:59.116
Hoặc có thể một vệ tinh[br]cần có công nghệ trên tàu

0:09:59.140,0:10:00.900
để giúp đẩy nhanh ra khỏi quỹ đạo.

0:10:01.820,0:10:04.076
Có một vài dấu hiệu đáng khích lệ.

0:10:04.100,0:10:08.796
Ví dụ, TechDemoSat-1 của Vương Quốc Anh, [br]được phóng vào năm 2014,

0:10:08.820,0:10:10.756
được thiết kế để phân hủy khi chết đi

0:10:10.780,0:10:12.716
thông qua một cái buồm nhỏ

0:10:12.740,0:10:15.316
Điều này có hiệu quả đối với[br]vệ tinh nhỏ,

0:10:15.340,0:10:19.036
Những những vệ tinh cao hơn [br]hoặc ở quỹ đạo lớn hơn

0:10:19.060,0:10:21.916
hay lớn hơn hoàn toàn,[br]như kích thước của xe buýt trường học,

0:10:21.940,0:10:24.356
sẽ yêu cầu những biện pháp phân hủy khác.

0:10:24.380,0:10:27.356
Nên nếu bạn thích những thứ [br]như laser công suất lớn

0:10:27.380,0:10:29.196
hay kéo bằng lưới hay dây,

0:10:29.220,0:10:31.540
nghe thật điên rồ trong ngắn hạn.

0:10:32.260,0:10:34.156
Và rồi một điều rất hay

0:10:34.180,0:10:37.500
là ý tưởng xe tải kéo quỹ đạo [br]hoặc cơ khí không gian

0:10:37.940,0:10:39.556
Tưởng tượng nếu một cánh tay robot

0:10:39.580,0:10:41.436
của một xe tải kéo không gian

0:10:41.460,0:10:43.756
có thể sửa những mảnh vỡ của vệ tinh,

0:10:43.780,0:10:45.620
làm cho nó có thể tái sử dụng

0:10:46.340,0:10:48.276
Hoặc sẽ ra sao nếu cánh tay robot đấy

0:10:48.300,0:10:50.636
có thể nạp lại nhiên liệu đẩy[br]cho tàu vũ trụ

0:10:50.660,0:10:52.636
mà phụ thuộc vào động cơ đẩy hóa học

0:10:52.660,0:10:56.139
tương tự như khi bạn hay tôi có thể [br]nạp nhiên liệu cho xe của chúng ta?

0:10:56.659,0:10:58.316
Sửa chữa và bảo dưỡng bằng robot

0:10:58.340,0:11:02.060
có thể kéo dài vòng đời của hàng trăm[br]vệ tinh quay xung quanh Trái Đất.

0:11:03.380,0:11:06.276
Bất cứ phương pháp phân hủy [br]hay dọn dẹp nào ta đưa ra,

0:11:06.300,0:11:09.276
không chỉ đơn giản là vấn đề kỹ thuật.

0:11:09.300,0:11:14.356
Cũng có những luật không gian [br]và chính trị phức tạp mà ta phải tách ra.

0:11:14.380,0:11:18.540
Tóm lại, chúng ta chưa tìm được cách[br]khai thác không gian một cách hiệu quả.

0:11:19.820,0:11:22.716
Khám phá, cải tiến để thay đổi[br]cách chúng ta sống và làm việc

0:11:22.740,0:11:24.716
là những thứ mà con người làm,

0:11:24.740,0:11:26.236
và trong khám phá không gian,

0:11:26.260,0:11:29.516
chúng ta thật ra đang[br]di chuyển ra khỏi biên giới Trái Đất.

0:11:29.540,0:11:33.196
Nhưng khi ta đẩy ngưỡng cửa [br]trên danh nghĩa học tập và cải tiến,

0:11:33.220,0:11:38.700
chúng ta phải nhớ rằng trách nhiệm [br]đối với môi trường không bao giờ biến mất

0:11:39.620,0:11:43.796
Chắc chắn sẽ có tắc nghẽn [br]ở quỹ đạo Trái Đất và địa lĩnh thấp,

0:11:43.820,0:11:46.156
và ta không thể tiếp tục[br]phóng thêm vệ tinh mới

0:11:46.180,0:11:48.476
để thay thế những cái đã bị hỏng

0:11:48.500,0:11:50.556
mà trước hết không xử lý gì cả,

0:11:50.580,0:11:53.036
giống như khi chúng ta [br]không thể bỏ chiếc xe hư lại

0:11:53.060,0:11:54.460
giữa đường cao tốc.

0:11:55.203,0:11:57.418
Quỹ đạo Trái Đất [br]không phải tài nguyên vô tận

0:11:57.459,0:11:59.251
và vấn đề sẽ chỉ trở nên tệ hơn

0:11:59.291,0:12:02.235
nếu ta không thay đổi hành vi của mình.

0:12:02.292,0:12:05.005
Chúng ta cần một cam kết [br]toàn cầu và tập thể

0:12:05.038,0:12:08.104
để san sẻ trách nhiệm đối với [br]hành tinh của chúng ta.

0:12:09.236,0:12:12.736
Nên, hôm nay [br]tôi sẽ giao cho các bạn một thử thách.

0:12:12.761,0:12:15.228
Và đó là trở thành[br]người quản lý không gian.

0:12:15.360,0:12:16.936
Lần sau khi sử dụng điện thoại,

0:12:16.960,0:12:19.456
kiểm tra thời tiết hay sử dụng GPS,

0:12:19.480,0:12:23.736
hãy nghĩ đến công nghệ vệ tinh[br]đã khiến cho những thứ đó hoạt động.

0:12:23.760,0:12:25.616
Nhưng cũng nghĩ đến những tác động

0:12:25.640,0:12:28.936
mà vệ tinh mang lại[br]cho môi trường bao quanh Trái Đất,

0:12:28.960,0:12:33.656
và giúp tuyên truyền thông điệp rằng ta[br]phải chung tay giảm thiểu tác động của ta.

0:12:33.680,0:12:36.216
Quỹ đạo Trái Đất mang một vẻ đẹp hùng vĩ

0:12:36.240,0:12:38.816
và là cánh cổng để ta khai phá.

0:12:38.840,0:12:41.360
Điều đó tùy thuộc hành động của bạn.

0:12:42.760,0:12:43.976
Cảm ơn.

0:12:44.000,0:12:46.080
(Vỗ tay)