1
00:00:00,730 --> 00:00:02,463
♪ (muzik) ♪

2
00:00:02,463 --> 00:00:04,654
(perantara) Spesies terancam.

3
00:00:04,654 --> 00:00:06,794
Mungkin anda mendengar istilah
itu sebelumnya,

4
00:00:06,794 --> 00:00:09,563
tapi apakah sebenarnya spesis
terancam?

5
00:00:09,563 --> 00:00:11,493
Dan kenapa mereka perlukan
bantuan kita?

6
00:00:12,030 --> 00:00:13,563
Mari kita siasat.

7
00:00:13,563 --> 00:00:16,663
Perkataan 'spesis' merujuk
pada satu kumpulan

8
00:00:16,663 --> 00:00:20,423
atau sejenis hidupan yang sama
yang boleh berkembang.

9
00:00:20,843 --> 00:00:24,273
Contohnya, manusia adalah
spesis,

10
00:00:24,273 --> 00:00:28,803
tapi haiwan, tumbuhan dan serangga
yang berlainan juga adalah spesis.

11
00:00:29,243 --> 00:00:31,313
Singa, burung hantu, cicak,

12
00:00:31,313 --> 00:00:33,623
rama-rama, semut dan lebah,

13
00:00:33,623 --> 00:00:36,263
pokok, rumput dan bunga yang
kita tanam,

14
00:00:36,263 --> 00:00:41,230
bahkan contoh spesis yang lain. buah-buahan dan 
sayuran yang kita makan.

15
00:00:41,230 --> 00:00:44,243
Tapi apakah maksudnya, apabila spesis
terancam?

16
00:00:44,243 --> 00:00:46,843
Secara zahir, spesis terancam
bermaksud:

17
00:00:46,843 --> 00:00:50,103
spesis yang dalam 
kepupusan

18
00:00:50,103 --> 00:00:53,703
atau lenyap 
sepenuhnya.

19
00:00:54,363 --> 00:00:57,203
Bagi membantu jejaki
spesis tersebut

20
00:00:57,203 --> 00:00:58,953
dan betapa terancamnya ia,

21
00:00:58,953 --> 00:01:01,843
ia diletakkan dalam kategori,
berdasarkan perkara seperti:

22
00:01:01,843 --> 00:01:06,083
populasinya, habitat, dan data 
saintifik yang lain.

23
00:01:06,501 --> 00:01:10,621
Kumpulan-kumpulan dari lingkungan 
yang sedikit hingga pupus sepenuhnya.

24
00:01:10,621 --> 00:01:15,002
Sementara semua kumpulan ini sedang
dinilai,

25
00:01:15,002 --> 00:01:17,884
spesis tersebut disenaraikan
sangat terancam,

26
00:01:17,884 --> 00:01:20,084
terdedah atau

27
00:01:20,084 --> 00:01:22,594
spesis tersebut diancam
kepupusan.

28
00:01:23,032 --> 00:01:27,584
Apakah penyebab spesis
menjadi terancam dan pupus?

29
00:01:28,324 --> 00:01:29,954
Mari lihat satu contoh.

30
00:01:29,954 --> 00:01:30,954
(bunyi hutan)

31
00:01:30,954 --> 00:01:34,284
Lebih dari 65 juta tahun lalu,

32
00:01:34,284 --> 00:01:39,174
sekurang-kurangnya 700 spesis
dinosaur di Bumi.

33
00:01:39,174 --> 00:01:40,174
(bunyi hutan)

34
00:01:40,174 --> 00:01:44,174
Perubahan alam sekitar yang 
mendadak menyebabkan mereka pupus.

35
00:01:44,174 --> 00:01:45,834
♪ (muzik perkusi) ♪

36
00:01:45,834 --> 00:01:49,544
Saintis mengatakan satu asteroid yang besar
menghentam Bumi,

37
00:01:49,544 --> 00:01:51,994
atas kesan itu banyak
dinosaur terbunuh,

38
00:01:51,994 --> 00:01:54,614
dan Bumi menjadi padang jarak
padang terkukur.

39
00:01:55,324 --> 00:01:57,234
Gunung berapi meletus,

40
00:01:57,234 --> 00:02:00,994
melepaskan debu, asap dan
karbon di udara.

41
00:02:01,684 --> 00:02:04,033
Awan hitam menyelubungi 
langit

42
00:02:04,033 --> 00:02:06,664
dan iklim berubah dengan cepat,

43
00:02:06,664 --> 00:02:09,754
membuatkan tumbuhan dan haiwan sukar
untuk hidup.

44
00:02:10,394 --> 00:02:12,064
Persekitaran yang tidak sihat
ini

45
00:02:12,064 --> 00:02:16,374
menyebabkan banyak dinosaur 
yang tinggal menjadi terancam.

46
00:02:16,374 --> 00:02:20,734
Tanpa udara dan air yang bersih,
sumber makanan dan tempat perlindungan,

47
00:02:20,734 --> 00:02:23,554
mereka lenyap sepenuhnya.

48
00:02:24,274 --> 00:02:26,647
Hanya beberapa yang hidup

49
00:02:26,647 --> 00:02:30,347
dan berevolusi kepada apa yang
kita ketahui sekarang.

50
00:02:30,347 --> 00:02:32,117
(riuh-rendah burung)

51
00:02:32,117 --> 00:02:35,297
Misalnya, anda dapat lihat
bagaimana satu tindakan

52
00:02:35,297 --> 00:02:37,817
boleh menyebabkan satu 
tindak balas rantaian

53
00:02:37,817 --> 00:02:41,607
boleh membentuk satu persekitaran
yang sangat tidak sihat.

54
00:02:42,187 --> 00:02:46,427
Kini, kita masih mengalami perubahan
persekitaran

55
00:02:46,427 --> 00:02:48,227
dan atmosfera Bumi,

56
00:02:48,227 --> 00:02:52,227
Tapi kita juga mengalami perubahan
disebabkan aktiviti manusia.

57
00:02:52,767 --> 00:02:55,897
Aktiviti seperti memancing, 
bercucuk tanam,

58
00:02:55,897 --> 00:02:57,957
membuat jalan raya dan bangunan,

59
00:02:57,957 --> 00:03:01,197
penggunaan elektrik, memandu, 
membeli-belah,

60
00:03:01,197 --> 00:03:03,587
dan banyak perkara yang kita lakukan
setiap hari

61
00:03:03,587 --> 00:03:06,159
boleh mendatangkan kesan
pada habitat

62
00:03:06,527 --> 00:03:10,037
atau tempat yang kita duduki
di seluruh dunia.

63
00:03:10,037 --> 00:03:14,667
Apabila habitat berubah,
spesis hidupan akan terkesan.

64
00:03:14,667 --> 00:03:16,807
Perkara seperti
penebangan hutan,

65
00:03:16,807 --> 00:03:19,517
pencemaran air, cahaya dan
bunyi,

66
00:03:19,517 --> 00:03:22,087
menggunakan terlalu banyak sumber
asli,

67
00:03:22,087 --> 00:03:26,267
dan spesis diletakkan di tempat
yang bukan milik mereka

68
00:03:26,267 --> 00:03:30,267
semuanya meletakkan tanaman,
haiwan dan manusia dalam bahaya.

69
00:03:31,847 --> 00:03:34,807
Berjuta-juta spesis di atas Bumi,

70
00:03:34,807 --> 00:03:37,167
tapi kajian saintifik mengatakan

71
00:03:37,167 --> 00:03:41,427
sebanyak 2000 spesis
akan pupus

72
00:03:41,427 --> 00:03:42,687
setiap tahun.

73
00:03:44,267 --> 00:03:47,867
Mari bertanyakan pakar, Leigh,
lihat jika dia boleh terangkan lebih lanjut

74
00:03:47,867 --> 00:03:50,617
tentang beberapa spesis yang perlukan
bantuan kita.

75
00:03:51,277 --> 00:03:53,197
(Leigh) Hai semua, dan terima
kasih banyak-banyak

76
00:03:53,197 --> 00:03:55,777
kerana berminat mempelajari
tentang spesis terancam.

77
00:03:55,777 --> 00:03:58,897
Sedihnya, tiada menitik beratkan
tumbuhan dan haiwan

78
00:03:58,897 --> 00:04:01,677
yang pupus di seluruh dunia setiap hari.

79
00:04:01,677 --> 00:04:03,417
Ambil contoh harimau.

80
00:04:03,417 --> 00:04:04,427
(bunyi mengaum)

81
00:04:04,427 --> 00:04:07,197
Pada abad lalu, harimau Bali, Caspia

82
00:04:07,197 --> 00:04:10,267
dan Jawa semuanya telah pupus.

83
00:04:10,267 --> 00:04:12,727
Hanya dua subspesis yang tinggal 
hari ini:

84
00:04:12,727 --> 00:04:15,267
Harimau Benua dan Kepulauan Sunda.

85
00:04:15,267 --> 00:04:17,490
Yang sedihnya, kedua-duanya
terancam.

86
00:04:18,437 --> 00:04:23,087
Pemburuan haram, kehilangan habitat
dan konflik isu manusia yang lain

87
00:04:23,087 --> 00:04:27,087
telah menyebabkan populasi harimau
menurun lepas tahun ke tahun.

88
00:04:27,757 --> 00:04:31,757
Malangnya, hanya 3900 harimau yang 
tinggal hari ini.

89
00:04:32,257 --> 00:04:35,367
Sama dengan harimau, gajah, badak sumbu
dan ikan paus

90
00:04:35,367 --> 00:04:38,857
juga terdiri daripada populasi
dan subspesis yang berbeza.

91
00:04:38,857 --> 00:04:41,227
yang mana semakin menghampiri

92
00:04:41,227 --> 00:04:43,607
kepupusan disebabkan aktiviti
manusia.

93
00:04:44,277 --> 00:04:47,017
Berita baiknya, di seluruh
dunia,

94
00:04:47,017 --> 00:04:49,827
saintis dan pakar seperti saya 
bekerja keras setiap hari

95
00:04:49,827 --> 00:04:51,687
untuk melindungi spesis terancam,

96
00:04:51,687 --> 00:04:54,097
untuk meningkatkan populasi mereka
di hutan

97
00:04:54,097 --> 00:04:55,909
supaya kita tidak kehilangan mereka.

98
00:04:56,387 --> 00:04:57,967
Dan berita yang paling bagus,

99
00:04:57,967 --> 00:05:00,147
bukan pakar seperti saya saja 
boleh membantu.

100
00:05:00,147 --> 00:05:02,437
Anda juga mempunyai kuasa.

101
00:05:02,437 --> 00:05:03,957
(kanak-kanak bersorak)

102
00:05:03,957 --> 00:05:05,217
(perantara) Leigh, betul.

103
00:05:05,217 --> 00:05:07,907
Anda boleh mengambil langkah
untuk membetulkan

104
00:05:07,907 --> 00:05:13,137
sistem semula jadi yang menampung
kita dan semua spesis di bumi,

105
00:05:13,137 --> 00:05:16,227
seperti harimau, badak sumbu, gajah
dan banyak lagi.

106
00:05:17,427 --> 00:05:19,497
Anda boleh bantu perbaiki
kualiti udara

107
00:05:19,497 --> 00:05:21,937
dan mengurangkan pelepasan
gas rumah hijau

108
00:05:21,937 --> 00:05:25,387
dengan menutup lampu dan elektrik
apabila tidak menggunakannya

109
00:05:25,387 --> 00:05:27,047


110
00:05:27,047 --> 00:05:29,442


111
00:05:30,527 --> 00:05:33,807


112
00:05:33,807 --> 00:05:36,747


113
00:05:36,747 --> 00:05:40,507


114
00:05:40,507 --> 00:05:42,667


115
00:05:42,667 --> 00:05:45,149


116
00:05:45,857 --> 00:05:49,307


117
00:05:49,467 --> 00:05:51,497


118
00:05:51,497 --> 00:05:53,728


119
00:05:53,817 --> 00:05:57,047


120
00:05:57,047 --> 00:06:00,007


121
00:06:00,007 --> 00:06:02,087


122
00:06:02,087 --> 00:06:03,397