WEBVTT

00:00:00.560 --> 00:00:01.480
Historia Wikipedii

00:00:01.480 --> 00:00:03.580
w dwie i pół minuty.

00:00:03.580 --> 00:00:06.270
Historia Wikipedii 
zaczyna się od tego człowieka.

00:00:06.270 --> 00:00:07.310
Ward Cunningham,

00:00:07.310 --> 00:00:11.470
który w 1994 roku stworzył
nowy model znany jako Wiki.

00:00:11.470 --> 00:00:12.960
Wiki to strony internetowe,

00:00:12.960 --> 00:00:14.610
które pozwalają użytkownikom 
na tworzenie i edytowanie

00:00:14.610 --> 00:00:16.510
w czasie rzeczywistym.

00:00:16.510 --> 00:00:18.370
Mimo, że Wiki istnieją już od dawna,

00:00:18.370 --> 00:00:20.890
dopiero od pewnego czasu 
są powszechnie używane.

00:00:20.890 --> 00:00:23.360
Teraz zmieniają sposób,
w jakim ludzie współpracują

00:00:23.360 --> 00:00:26.370
oraz dzielą się pomysłami i informacjami 
w Internecie.

00:00:26.370 --> 00:00:28.070
Przenieśmy się do marca 2000 roku,

00:00:28.070 --> 00:00:30.770
kiedy ci dwaj panowie, 
Jimmy Wales i Larry Sanger

00:00:30.770 --> 00:00:32.060
postanowili, że chcą stworzyć

00:00:32.060 --> 00:00:33.930
darmową encyklopedię online,

00:00:33.930 --> 00:00:36.430
która konkurowałaby
z produktami jak Microsoft Encarta

00:00:36.430 --> 00:00:38.460
lub Encyklopedia Brittanica.

00:00:38.460 --> 00:00:41.740
Wales i Sanger 
nazwali ich projekt "Nupedia",

00:00:41.740 --> 00:00:43.410
który był nastawiony na zysk

00:00:43.410 --> 00:00:45.090
i wymagał wzajemnej weryfikacji

00:00:45.090 --> 00:00:46.840
podczas rygorystycznego procesu,

00:00:46.840 --> 00:00:49.680
przed publiczną publikacją.

00:00:49.680 --> 00:00:52.200
Współtwórcy Nupedii musieli być ekspertami

00:00:52.200 --> 00:00:53.530
w swoich dziedzinach,

00:00:53.530 --> 00:00:55.869
a preferowanymi kandydatami byli doktorzy.

00:00:55.869 --> 00:00:58.460
Niestety, we wczesnych latach 2000,

00:00:58.460 --> 00:01:00.720
Internet doświadczał 
początkowych trudności

00:01:00.720 --> 00:01:03.000
i wiele początkujących firm upadało.

00:01:03.000 --> 00:01:05.840
Nupedia nie była odporna 
na internetową gospodarkę,

00:01:05.840 --> 00:01:08.460
i jej brak zasobów, 
brak ukierunkowania

00:01:08.460 --> 00:01:10.350
i uciążliwy proces recenzowania

00:01:10.350 --> 00:01:13.560
spowodowały, że projekt upadł w 2003 roku.

00:01:13.560 --> 00:01:15.160
Po trzech latach istnienia,

00:01:15.160 --> 00:01:18.450
Nupedia opublikowała tylko 24 artykuły.

00:01:18.450 --> 00:01:21.010
Mniej więcej w tym samym czasie,
gdy powstała Nupedia,

00:01:21.010 --> 00:01:22.950
Wales i Sanger 
wykorzystali technologię Wiki

00:01:22.950 --> 00:01:24.660
aby stworzyć Wikipedię.

00:01:24.660 --> 00:01:27.500
Wikipedia powstała w styczniu 2001 roku

00:01:27.500 --> 00:01:29.470
i miała być forum dyskusyjnym,

00:01:29.470 --> 00:01:32.020
gdzie internauci mogliby
sugerować i edytować treści

00:01:32.020 --> 00:01:34.810
do potencjalnego dodania na Nupedii.

00:01:34.810 --> 00:01:38.540
Obecnie, w przeciwieństwie do Nupedii,
każdy może tworzyć, edytować i omawiać

00:01:38.540 --> 00:01:40.640
treści na Wikipedii.

00:01:40.640 --> 00:01:43.110
Po fiasku Nupedii w 2003 roku,

00:01:43.110 --> 00:01:45.200
Wales i Sanger przyjrzeli się Wikipedii,

00:01:45.200 --> 00:01:48.370
w porównaniu do Nupedii z 24 artykułami,

00:01:48.370 --> 00:01:49.084
Wikipedia opublikowała
trochę ponad 20 tysięcy,

00:01:49.084 --> 00:01:49.799
zaskoczony popularnością 
i sukcesem Wikipedii,

00:01:49.799 --> 00:01:51.228
Jimmy Wales postanowił 
zrezygnować z wzajemnej weryfikacji

00:01:51.228 --> 00:01:54.360
i skupić się na zachęcaniu
każdego do edytowania

00:01:54.360 --> 00:01:57.570
na Wikipedii.

00:01:57.570 --> 00:02:00.550
Larry Sanger nie pochwalił tej decyzji

00:02:00.550 --> 00:02:02.080
i całkowicie opuścił projekt.

00:02:02.080 --> 00:02:04.290
Od 2003 roku Wikipedia powiększyła się

00:02:04.290 --> 00:02:06.520
o ponad 10 milionów artykułów
w 260 językach,

00:02:06.520 --> 00:02:08.940
prawie 3 miliony artykułów 
tylko w języku angielskim.

00:02:08.940 --> 00:02:12.470
Wikipedia nieustanie znajduje się

00:02:12.470 --> 00:02:14.810
w pierwszej 10 stron internetowych

00:02:14.810 --> 00:02:16.340
pod względem odsłon

00:02:16.340 --> 00:02:18.240
a jej popularność zachęciła Google News

00:02:18.240 --> 00:02:19.500
do linkowania
treści Wikipedii

00:02:19.500 --> 00:02:22.520
w swoich artykułach informacyjnych

00:02:22.520 --> 00:02:25.020
i dzięki temu,

00:02:25.020 --> 00:02:26.850
Wikipedia zachowała swoją mantrę
"każdy może edytować".

00:02:26.850 --> 00:02:27.683
Wikipedia spotkała się 
z pochwałami i krytyką

00:02:27.683 --> 00:02:30.630
triumfami i kontrowersją,

00:02:30.630 --> 00:02:33.100
i choć przyszłość projektu

00:02:33.100 --> 00:02:34.580
może nie być pewna,

00:02:34.580 --> 00:02:36.140
jedno jest pewne, 
czy się nam podoba, czy nie

00:02:36.140 --> 00:02:38.440
Wikipedia radykalnie wpłynęła na to,

00:02:38.440 --> 00:02:41.210
jak uzyskujemy
dostęp do informacji w Internecie.