1
00:00:03,996 --> 00:00:09,133
Ուրեմն, հիմա կը սկսինք, եթէ ջարդ, քու ընտանիքիդ

2
00:00:09,133 --> 00:00:13,003
պատմութիւնը արդէն մինչեւ...

3
00:00:13,003 --> 00:00:16,903
- Օքէյ, նախահայրերս, պապիկն ու տատիկը, ուրեմն, 1915 թուականին

4
00:00:16,903 --> 00:00:22,253
իմ նախահայրերս, մօրս կողմէն եկած եմ Մարաշէն

5
00:00:22,261 --> 00:00:27,515
հօրս կողմէն եկած եմ Պուրսայէն, բայց հայրս, մայրս

6
00:00:27,515 --> 00:00:32,705
ծնած են, ապրած են Հալէպում, ես ալ նոյնպէս

7
00:00:32,705 --> 00:00:38,530
Հալէպ քաղաքին մէջ ծնած եմ, այդտեղ դպրոց գացեր եմ

8
00:00:38,530 --> 00:00:42,680
մանկութիւնս բոլոր Հալէպի մէջ անցուցեր եմ,

9
00:00:42,680 --> 00:00:46,831
դպրոց գացեր եմ Հալէպ, ունեցեր եմ միջավայր

10
00:00:46,831 --> 00:00:51,195
եղեր եմ հայերէն լէզուի ուսուցչուհի:

11
00:00:51,195 --> 00:00:54,705
Ուրեմն, ընկերներս բոլորը թողեր եմ իմ միջավայրը

12
00:00:54,705 --> 00:00:56,985
ու եկեր եմ Երեւան:

13
00:00:56,985 --> 00:00:59,955
Պատմութիւններ գիտես` ինչպէ՞ս քու մեծ հայրիկները,

14
00:00:59,955 --> 00:01:03,715
մեծ մայրիկները ինչպէ՞ս Թուրքիա, Սուրիա եկած են:

15
00:01:03,715 --> 00:01:07,715
Ինչպէ՞ս, շատ յստակ չէ, Մարաշէն եկողները

16
00:01:07,715 --> 00:01:11,449
1915 թուականին գաղթականներու խումբին հետ

17
00:01:11,449 --> 00:01:15,189
միացեր են, եկեր են, հասեր են Հալէպի որբանոցը:

18
00:01:15,189 --> 00:01:20,439
Հալէպի որբանոցին մէջ, ուրեմն, իմ մեծ մօրս հետ

19
00:01:20,439 --> 00:01:25,159
ծանօթացուցեր են, մեծ հօրս հետ ծանօթացուցեր են

20
00:01:25,159 --> 00:01:29,819
եւ ամուսնացեր են իրենք, հօրս կողմէ նորէն այդպէս

21
00:01:29,819 --> 00:01:34,770
որբանոցի երեխաներ, զաւակներ եղեր են, նորէն

22
00:01:34,770 --> 00:01:38,609
որբանոցի կողմէն ծանօթացուցեր են իրենց զոյգերուն

23
00:01:38,609 --> 00:01:41,699
եւ ամուսնացեր են այդ պայմաններով:

24
00:01:41,699 --> 00:01:48,254
Գիտես ի՞նչ կ'աշխատէին, իր գործերը:

25
00:01:48,254 --> 00:01:52,425
Ես չեմ գիտեր շատ, աւելի նախնիները չեմ իմանում

26
00:01:52,425 --> 00:01:57,784
ի՞նչ կ'աշխատէին, բայց ընդհանրապէս հօրս կողմէ

27
00:01:57,784 --> 00:02:00,284
հողեր ունեցեր են, կալուածներ ունեցեր են

28
00:02:00,284 --> 00:02:04,394
հողագործութեամբ զբաղուեր են, մօրս կողմէն ինծի համար

29
00:02:04,394 --> 00:02:07,703
մութ է, շատ հին սերունդ եղեր են, հեռու եղած են

30
00:02:07,703 --> 00:02:10,853
ինծի համար մութ է, որ ի՞նչ աշխատեր են,

31
00:02:10,853 --> 00:02:18,423
մեծ հայրս նորէն արհեստաւոր եղած է` մէքանիք

32
00:02:18,423 --> 00:02:22,423
Ուրիշ ի՞նչ ասեմ:

33
00:02:22,423 --> 00:02:28,040
Եւ գիտես` ինչպէ՞ս էր, որ նոր կեանք պետք է սկսին

34
00:02:28,040 --> 00:02:33,160
Հալէպի մէջ, Ցեղասպանութիւնին վերջ գիտես ի՞նչ դժուարութիւններ...
- Այո, անշուշտ է

35
00:02:33,160 --> 00:02:36,366
ցեղասպանութենէն վերջ ունեցեր են իրենց

36
00:02:36,366 --> 00:02:40,605
դժուարութիւնները, նախ, ապրեր են թիթեղեայ տուներու մէջ

37
00:02:40,605 --> 00:02:44,845
եւ կոչուեր է թիթեղեայ տուներ հայերու, թիթեղեայ

38
00:02:44,845 --> 00:02:50,507
տուներ կոչուեր է` արաբերենով ըսեմ «պարրաքադ ըլ արման»:

39
00:02:50,507 --> 00:02:54,458
Յետոյ հայերը իրենք կառուցեր են, իրենց տուները ունեցեր են,

40
00:02:54,458 --> 00:02:58,134
արդէն իրենց կեանքը դէպի առաջ յառաջացուցեր են, բայց արդէն

41
00:02:58,134 --> 00:03:02,414
հազիւ մենք եկեր ենք Հալէպ կամ ըսեմ` Սիրիա ընդհանուր,

42
00:03:02,414 --> 00:03:06,498
ըսեմ, ունեցեր ենք մեր եկեղեցիները, եկեղեցիներուն

43
00:03:06,498 --> 00:03:09,228
կողքին անպայման ունեցեր ենք դպրոցներ,

44
00:03:09,228 --> 00:03:11,928
թեկուզ տարրական դպրոցներ սկիզբը ունեցեր ենք:

45
00:03:11,928 --> 00:03:16,378
Ժողովուրդը բոլոր թրքախօս եղած են, 500 տարի խօսեր են պարտադիր

46
00:03:16,378 --> 00:03:22,365
թրքերէն, բայց որ, երբ Հալէպ եկած են դպրոցներու,

47
00:03:22,365 --> 00:03:26,882
դպրոցներու միջոցով կրկին նոր սերունդը հայացուցին,

48
00:03:26,882 --> 00:03:29,222
հայերէն սորվեցուցին սերունդէ սերունդ, մենք ալ

49
00:03:29,222 --> 00:03:32,192
հայացանք, արդէն հայերէն կը խօսինք, հայկական

50
00:03:32,192 --> 00:03:40,453
դպրոցներ ունինք, մինչեւ երկրորդական դպրոց ունինք հայերէնով:

51
00:03:40,453 --> 00:03:48,283
Եւ Հալէպի մէջ ինչպէ՞ս Ցեղասպանութիւնը եւ ապրիլ 24-ը կը յիշէք:

52
00:03:48,283 --> 00:03:53,816
Ուրեմն, ապրիլ 24-ին առաւոտը կ'երթանք գերեզմանները,

53
00:03:53,816 --> 00:03:57,526
այդտեղ մատուռի շուրջ կը հաւաքուէինք աղօթքով,

54
00:03:57,526 --> 00:04:04,327
յետոյ մոմավառութեամբ, այդ շրջանին մի քանի օր ակումբներէն

55
00:04:04,327 --> 00:04:07,829
ներս, հայկական ակումբներուն ներս դասախօսութիւններ

56
00:04:07,829 --> 00:04:13,825
տեղի կ'ունենան, որպէսզի սերունդէ սերունդ շարունակենք

57
00:04:13,825 --> 00:04:18,355
յիշենք, չմոռնանք, որովհետեւ հայապահպանման հարց ունինք մենք,

58
00:04:18,355 --> 00:04:22,105
միայն ապրիլ 24-ի, արցունքի հարց չէ,

59
00:04:22,105 --> 00:04:26,185
մենք կը նեղուինք, կը յուզուինք, ճիշդ է մեր, մեզի

60
00:04:26,185 --> 00:04:31,585
պատահածներով, բայց որ վերածնուած ազգ ենք,

61
00:04:31,585 --> 00:04:34,775
մենք տակաւին կ'ապրինք, մենք տակաւին կանք:

62
00:04:34,775 --> 00:04:39,765
Ինչ, որ ըսուած է, որ պիտի սպանեն մինչեւ վերջին հայը

63
00:04:39,765 --> 00:04:44,666
եւ պիտի մնայ 1 հայ, այդ ալ պիտի դնեն թանգարան,

64
00:04:44,666 --> 00:04:47,286
այդ մէկը չյաջողեցան իրենք, որովհետեւ իրենք չի

65
00:04:47,286 --> 00:04:51,137
յաջողեցան այդ մէկը ընելու, ուրեմն մեզի համար

66
00:04:51,137 --> 00:04:56,337
ապրիլ 24-ը, ճի՛շտ է` սուգ է, բայց միեւնոյն ատեն

67
00:04:56,337 --> 00:05:00,887
գոյատեւման յաղթանակը ունինք, որ մենք դեռ ներկայ ենք,

68
00:05:00,887 --> 00:05:05,055
դեռ կանք, դեռ պահանջք ունինք, յատուցում կ'ուզենք,

69
00:05:05,055 --> 00:05:08,715
այսինքն` չենք քնած, արթուն ենք սերունդէ սերունդ,

70
00:05:08,715 --> 00:05:13,515
կը պատրաստենք մեր միութիւններու միջոցով, հայ ոգիով

71
00:05:13,515 --> 00:05:20,510
մեծցող, հայ հոգիով մեծցող սերունդ կը պատրաստենք:

72
00:05:21,143 --> 00:05:25,983
Իսկ հիմա քու մանկութիւնդ քիչ մը...
- Իմ մանկութիւնս շա՛տ ուրախ...

73
00:05:25,983 --> 00:05:29,163
Ո՞ր շրջանին մէջ:
- Հալէպ, Հալէպ, Հալէպ:

74
00:05:29,163 --> 00:05:30,473
Հալէպ ծնած եմ:

75
00:05:30,473 --> 00:05:33,633
Ո՞ր թաղամասը:
- Սուլէյմանիէ թաղամասը:

76
00:05:33,633 --> 00:05:38,643
Հալէպ ծներ, մեծցէր եմ, նոյն իմ տանս մէջ, տունս տակաւին կայ,

77
00:05:38,643 --> 00:05:43,643
բարեբախտաբար, ուրախ մանկութիւն ունեցեր եմ,

78
00:05:43,643 --> 00:05:49,183
շատ ուրախ, միշտ լաւ կեանք ունեցեր եմ, միշտ:

79
00:05:49,610 --> 00:05:51,800
Եւ ո՞ր դպրոց գացեր եք:

80
00:05:51,800 --> 00:05:56,040
Լազար Նաճարեան դպրոց գացեր եմ, այդտեղ յաճախեր եմ,

81
00:05:56,829 --> 00:06:00,829
1984-ի շրջանաւարտ եմ,

82
00:06:02,979 --> 00:06:09,129
միութիւնները, որպէս ակումբ, միութիւն` ես չեմ ուզեր զատողութիւն դնել,

83
00:06:09,129 --> 00:06:13,269
տարբերութիւն դնել, բոլոր միութիւններն ալ իրենց

84
00:06:13,269 --> 00:06:17,740
գործերը կը կատարեն, ամէն մէկը իր ձեւով, իր սկզբունքներով,

85
00:06:17,740 --> 00:06:21,538
բայց բոլորին նպատակը հայապահպանման հարցն է

86
00:06:21,538 --> 00:06:26,078
սփիւռքի մէջ, թատրոններու կ'երթայինք մենք ընտանիքով

87
00:06:26,078 --> 00:06:31,605
չ'ունինք այդ բարդոյթը, որ նախընտրենք որոշ ուղղութիւն մը, միւսը

88
00:06:31,605 --> 00:06:36,695
արհամարհենք ու չ'երթանք, չէ՛, բոլորն ալ թատրոններու

89
00:06:36,695 --> 00:06:39,705
կամ գրական երեկոներ, որ ինչ, որ կը պատրաստուէինք,

90
00:06:39,705 --> 00:06:43,225
բոլորին ալ ընդհանրապէս ներկայ գտնուեր ենք:

91
00:06:43,225 --> 00:06:46,945
Ես սկաուտական շարքերուն մէջ ծառայեր եմ, մի քանի

92
00:06:46,945 --> 00:06:52,565
տարի կարճ ժամանակով, կեանքիս գեղեցիկ տարիներէն մէկն էր:

93
00:06:57,979 --> 00:07:00,759
Եւ մինչեւ ե՞րբ դպրոց գացիր:

94
00:07:00,759 --> 00:07:04,759
'84 թուականին շրջանաւարտ էի high school (աւագ դպրոց)

95
00:07:04,759 --> 00:07:08,569
Եւ վերջը ըսիր... 
- Յետոյ հայագիտական ըրած եմ:

96
00:07:08,569 --> 00:07:11,209
Համալսարա՞ն:
- Հայագիտական այդտեղ,

97
00:07:11,209 --> 00:07:16,660
համազգայինը հայագիտականի մասնաճիւղ բացած էր,

98
00:07:16,660 --> 00:07:21,759
եւ աւելի առաջ, շատ-շատ առաջ British Council գացեր եմ:

99
00:07:26,059 --> 00:07:30,369
Եւ վերջը ի՞նչ գործ կ'ընէիր:
- Հայերէն լէզուի ուսուցչուհի եղեր եմ:

100
00:07:31,167 --> 00:07:36,957
Եւ երբ, որ հայերէնի ուսուցչուհի էիր, կը զգայի՞ր, որ

101
00:07:36,957 --> 00:07:40,957
քու պարտականութիւնդ...
- Պատասխանատուութիւնս, այո,

102
00:07:40,957 --> 00:07:44,707
Որ պզտիկներու հայ լեզու եւ հայ մշակույթը սորվեցնել:
- Այո՛, ճիշդ ատ է,

103
00:07:44,707 --> 00:07:47,907
մշակույթը կարեւոր է, ոչ թէ միայն հայերէն,

104
00:07:47,907 --> 00:07:50,797
հայերէն դասաւանդելը սփիւռքի մէջ, մեծ-մեծ

105
00:07:50,797 --> 00:07:56,177
պատասխանատուութիւն է, միայն հայերէն գրել կարդալը չէ՛,

106
00:07:56,177 --> 00:07:58,673
որ պիտի սորվեցնես, կամ քերականութիւնը

107
00:07:58,673 --> 00:08:04,590
կամ գրականութիւնը, պիտի ծանօթացնես ազգին արժէքները:

108
00:08:04,590 --> 00:08:08,620
Ազգին արժէքաւոր եզակի անձերուն, որպէսզի ինքը

109
00:08:08,620 --> 00:08:13,020
հպարտանայ, զգայ պատկանելիութիւնը, ճանչնայ

110
00:08:13,695 --> 00:08:17,695
մէկը, որ իրեն հարցնէ «Դուն ո՞վ ես», ըսէ «Ես հայ եմ»:

111
00:08:18,141 --> 00:08:22,781
լաւ, հայը ո՞վ է, ինչպէս կը կարենայ ըսել, որ

112
00:08:22,781 --> 00:08:26,501
հայը այն ազգն է, որ ապրած է Տիգրան Մեծի օրով,

113
00:08:26,501 --> 00:08:31,759
շատ աւելի առաջ հզօր պետութիւն եղեր ենք, որ Ծովից Ծովով

114
00:08:31,809 --> 00:08:35,109
ունեցեր ենք Վիկտոր Համբարձումեանի պէս եզակի

115
00:08:35,109 --> 00:08:38,449
անձնաւորութիւններ, Արամ Խաչատուրեանի պէս

116
00:08:38,449 --> 00:08:41,609
ուրիշ շատ անձնաւորութիւն, որ մէկ-մէկ հաշուելու

117
00:08:41,609 --> 00:08:45,769
համրելու ըլլանք, մեր ֆետայիներու կեանքով, կենսագրութիւնով

118
00:08:45,769 --> 00:08:49,769
պէտք է մենք հպարտանանք, սրանք բոլորը պէտք է

119
00:08:49,769 --> 00:08:56,029
ծանօթացնենք նոր սերունդին, որ ինքը իմանայ որ հայը ո՞վ է

120
00:08:56,029 --> 00:08:59,699
ճանչնայ հայը ո՞վ է, եւ ինք այդ պատկանելիութեան

121
00:08:59,699 --> 00:09:05,779
զգացումը ունենայ, միայն հայերէնը խօսելով չի՛ բաւեր:

122
00:09:06,461 --> 00:09:10,941
Եւ դուն ուսուցչիչ ո՞ր դպրոցի մէջ...
- Զուարդնոց վարժարան:

123
00:09:10,941 --> 00:09:19,027
Եւ կը զգայի՞ր, որ աշակերտները հետագրգրուած են:

124
00:09:19,027 --> 00:09:22,507
Ուսուցչուհին ինքը հետաքրքրութիւնը ստեղծէ,

125
00:09:22,507 --> 00:09:25,977
գրական նիւթերը ընդհանրապէս չոր նիւթեր են

126
00:09:25,977 --> 00:09:29,157
այդպէս կ'ըսեն, բայց այդպէս չէ՛, եթէ ուսուցչուհին

127
00:09:29,157 --> 00:09:34,227
կարենայ ինչ-որ մշակութային երանգներ մտցնէ,

128
00:09:34,227 --> 00:09:39,210
մանաւանդ մեր մշակույթը շատ գեղեցիկ է կրնաս աւելի

129
00:09:39,210 --> 00:09:43,390
հետաքրքիր դարձնել, աւելի աշակերտները առարկային

130
00:09:43,390 --> 00:09:48,763
կապել, այդ բոլոր աշխանաքը ըրի, չեմ գիտեր ո՞րքան կրցայ յաջողիլ,

131
00:09:48,763 --> 00:09:52,911
ափսոս, որ երկար չեմ աշխատած, միայն 10 տարի:

132
00:09:52,911 --> 00:09:59,091
Աւելի առաջ անգլերէնի ասպարէզով աշխատեր եմ ոչ-հայերու հետ

133
00:09:59,764 --> 00:10:05,091
Եւ երբ, որ հայերէն լեզուի ուսուցչուհի էիր, կը զգայի՞ր, որ

134
00:10:05,091 --> 00:10:10,147
Սուրիայի մէջ ազատ էիր, որ որեւէ մէկ բանի ըսել...
- Այո՛:

135
00:10:10,147 --> 00:10:13,647
դպրոցի մէջ, կամ պետութիւնը ըսաւ «Ասի չես կրնար»

136
00:10:13,647 --> 00:10:16,197
«Ասի կրնաս», ինչպէ՞ս էր:

137
00:10:16,197 --> 00:10:24,717
Մեզի արտօնութիւն տրուած է շաբաթը 4 ժամ հայերէն լեզուն դասաւանդել

138
00:10:24,717 --> 00:10:30,117
հայկական դպրոցներէն ներս եւ 2 ժամ ալ կրօնի դաս

139
00:10:30,117 --> 00:10:34,237
եւ մենք ազատ էինք, մեր դասագիրքերը ունէինք հայերէնով,

140
00:10:34,237 --> 00:10:39,157
կրօնի դասագիրքեր ունէինք հայերէնով նորէն, ոչ մէկ

141
00:10:39,157 --> 00:10:41,937
կաշկանդում չկայ, մենք շատ ազատ եղեր ենք, նոյնիսկ

142
00:10:41,937 --> 00:10:45,937
ունեցեր ենք մեր մամուլը, մեր թերթը մեր, մենք հայերէնով

143
00:10:45,937 --> 00:10:49,437
գիրքեր կը տպէինք, տպելու արտօնութիւն կը ստանայինք

144
00:10:49,437 --> 00:10:52,807
սուրիական կառավարութենէն եւ շատ հեշտութեամբ:

145
00:10:52,807 --> 00:10:55,837
Մինչեւ այն ատեն, որ չես սխալվիր, պետութեան դէմ

146
00:10:55,837 --> 00:11:04,013
բան մը չես ուղղեր կամ կրօնքի դէմ, արդէն ինքնոյն հայ ըլլալդ

147
00:11:04,013 --> 00:11:07,253
մեծ յատկութիւն էր Սիրիայի մէջ, փոքրամասնութեան մէջը

148
00:11:07,253 --> 00:11:10,253
մենք ամէնաշատ իրաւունքներ ստացեր էինք, բոլորը

149
00:11:10,253 --> 00:11:15,481
հաւասար էին, մինչ այդ, բոլորը հաւասար էին, արաբը, հայը

150
00:11:15,481 --> 00:11:19,591
ասորին, քիւրտը, բոլորը հաւասար իրաւունքներ ունէին,

151
00:11:19,591 --> 00:11:23,381
բայց մենք, ուրիշ փոքրամասնութիւններուն նայելով`

152
00:11:23,381 --> 00:11:26,411
մենք դպրոցներ ունէինք, մամուլ ունէինք, թատերական

153
00:11:26,411 --> 00:11:30,211
սրահներ ունէինք, սկաուտական շարքեր ունէինք,

154
00:11:30,211 --> 00:11:33,087
բոլոր իրաւունքները ստացած էինք, ոչ մէկ ատեն

155
00:11:33,087 --> 00:11:35,837
տարբերութիւն, զատողութիւն կամ դժուարութիւն

156
00:11:35,837 --> 00:11:38,967
չզգացինք պետութեան կողմէն, ոչ առաջուայ

157
00:11:38,967 --> 00:11:42,327
նախագահին օրով, ոչ ալ ներկայի:

158
00:11:42,327 --> 00:11:48,027
Կը զգա՞յիր դժուարութիւններ, ըսիր, որ դժուարութիւն

159
00:11:48,027 --> 00:11:52,157
չի կար պետութիւնէն, բայց մարդերէ՞ն:

160
00:11:52,167 --> 00:11:53,327
Ժողովու՞րդը:
- Հա՛:

161
00:11:53,327 --> 00:11:56,977
Չէ՛, շատ յարգանքով էին մեզի նկատմամբ, արաբ

162
00:11:56,977 --> 00:11:59,317
ժողովուրդը մեզ նկատմամբ շատ յարգանքով

163
00:11:59,317 --> 00:12:02,527
եղած են, մենք ունեցեր ենք, բոլորս ալ ընկերութիւններ

164
00:12:02,527 --> 00:12:05,417
ունեցեր ենք, լաւ ընկերներ, անկեղծ ընկերներ

165
00:12:05,417 --> 00:12:09,417
ունեցեր ենք, ո՛չ մէկ ատեն մեզի չեն ըսած «Դուք հայ եք»

166
00:12:09,417 --> 00:12:12,797
«Ի՞նչու այստեղ կ'ապրիք, գացէ՛ք Հայաստան»:

167
00:12:12,797 --> 00:12:16,077
Ոչ մէկ ատեն չեն ըսած, ընդհակառակը, իրենք մեզմով

168
00:12:16,077 --> 00:12:22,674
ուրախ էին, մեր արաբական այդ միջավայրը միշտ յարգանք

169
00:12:22,674 --> 00:12:25,564
ցոյց տուած է հայերու նկատմամբ:

170
00:12:25,564 --> 00:12:30,703
Բայց դեռ տարբերութիւններ կան քու շփումները

171
00:12:30,703 --> 00:12:33,543
հայերուն հետ եւ ոչ-հայերուն հետ, տարբե՞ր էր:

172
00:12:33,543 --> 00:12:37,543
Տարբերութիւն, որպէս սուրիացի` բոլորը մէկ են,

173
00:12:37,543 --> 00:12:40,683
տարբերութիւն չի կրնար ըլլալ, որպէս սուրիական

174
00:12:40,683 --> 00:12:44,683
մշակոյթ` բոլորս հաւասար, բոլորս նոյնիսկ չէինք նկատած, որ

175
00:12:44,683 --> 00:12:49,153
ո՞վ, ի՞նչ է, բայց որ կրօնական առիթները, որ կ'ըլլան, անշուշտ է

176
00:12:49,153 --> 00:12:54,650
մեր կրօնական այդ առիթները, որ Զատիկն է, այդ տօնական

177
00:12:54,650 --> 00:12:57,770
օրերը մենք կը զգանք, որ մենք անշուշտ քրիստոնեայ ենք,

178
00:12:57,770 --> 00:13:03,232
տարբեր կը նշենք, բայց ընդհանուր, ընդհանուր

179
00:13:03,232 --> 00:13:07,232
ձեւով մենք մէկ էինք, տարբերութիւն չի կար մեր մէջ,

180
00:13:07,232 --> 00:13:10,172
հակառակը, կ'երթայինք, կու գայինք, կ'այցելէինք իրարու,

181
00:13:10,172 --> 00:13:13,172
իրենք կ'այցելէին մեր տօնական օրերուն, մենք իրենց կ'այցելէինք,

182
00:13:13,172 --> 00:13:19,072
կը շնորհաւորէինք, չենք զգացած տարբերութիւնը

183
00:13:19,225 --> 00:13:24,507
Եւ երբ, որ մեծցար, գործէն զատ ի՞նչ կ'ընէիր կեանքիդ մէջ:

184
00:13:24,507 --> 00:13:31,747
Ուժեղ ընկերային կեանք ունէի, ուժեղ ընկերային կեանք:

185
00:13:31,747 --> 00:13:36,867
Ես կը սիրեմ ընկերներ, ընկերուհիներ, եղբօրս հետ շատ

186
00:13:36,867 --> 00:13:40,972
մը տեղեր գացեր, պտտեր ենք հնութեան տեղեր, ամրոցներ կամ,

187
00:13:40,972 --> 00:13:45,881
Սիրիա հարուստ երկիր է իր հնութեամբ, եթէ լսած եք

188
00:13:45,881 --> 00:13:51,033
Բալմէրա քաղաքը, արդէն Բալմէրան շատ նշանաւոր է,

189
00:13:51,033 --> 00:13:54,423
հնութեան տեղերը շատ պտտած ենք եղբօրս հետ:

190
00:13:54,423 --> 00:13:59,249
Ուրիշ բան մը կ'ուզէ՞ս բացատրել քու կեանքիդ պատերազմէն առաջ:

191
00:13:59,249 --> 00:14:02,449
Սիրիա, պատերազմէն առաջ ես մասնաւոր բան մը չունիմ ըսելու,

192
00:14:02,449 --> 00:14:05,529
արդէն ըսի ամէն ինչ, որ ինչպիսի կեանք ապրեր ենք,

193
00:14:05,529 --> 00:14:08,529
շատ լաւ ապրեր ենք, ուրախ անցուցեր ենք

194
00:14:08,529 --> 00:14:12,009
դժուարութիւններ, ընդհանրապէս, դժուարութիւն ըսելով

195
00:14:12,009 --> 00:14:15,749
չենք կրնար ըսել, կեանքի նորմալ դժուարութիւններն էին,

196
00:14:15,749 --> 00:14:21,259
յաղթահարեր ենք, մինչեւ պատերազմը շատ լաւ էր:

197
00:14:21,259 --> 00:14:25,588
Պատերազմէն վերջ ամէն ինչ փոխուեցաւ:

198
00:14:25,771 --> 00:14:34,886
2011ի առաջ նշաններ կա՞ն, որ պատերազմ պիտի ըլլայ:

199
00:14:34,886 --> 00:14:41,796
Ընդհանրապէս կ'ըլլան նշաններ, դէպքեր կամ որոշ

200
00:14:41,796 --> 00:14:44,606
պետութիւններ, օրինակ, կը սպառնան:

201
00:14:44,606 --> 00:14:47,626
Մենք միշտ արեւելեան երկիրները եղած են

202
00:14:47,626 --> 00:14:51,416
այդ վտանգի տակ, որ միշտ պատերազմի վախը եղած է,

203
00:14:51,416 --> 00:14:54,746
բայց յստակօրէն մինչեւ վերջին վայրկեան չես կրնար

204
00:14:54,746 --> 00:14:58,746
գիտնալ, որ անպայման պիտի պատերազմ ըլլայ, դեռեւս

205
00:14:58,746 --> 00:15:02,746
ձեւով մը կը համաձայնին, այդ ձեւով կը համոզուիս

206
00:15:02,968 --> 00:15:06,968
միշտ յոյս ունիս, որ չ'ըլլար պատերազմը:

207
00:15:07,827 --> 00:15:13,027
Եւ ե՞րբ տեսար, ե՞րբ կը զգայիր պատերազմը սկսաւ

208
00:15:13,027 --> 00:15:16,027
Հալէպի մէջ, առաջին բաները ի՞նչ էին:

209
00:15:16,027 --> 00:15:20,027
Նախ ծայրամասերն էին, ձայները կը լսէինք,

210
00:15:20,862 --> 00:15:24,862
արդէն ես եկայ Հայաստան, եկայ պտտելու 2 ամիս,

211
00:15:25,675 --> 00:15:29,675
պիտի վերադառնայի Հալէպ, իրենք եկան Հալէպը գրաւեցին,

212
00:15:29,984 --> 00:15:33,984
մնացի շրջան մը, Հալէպէն շատերը եկան

213
00:15:35,609 --> 00:15:40,729
2012 թուականին էր եկան սեպտեմբերին, օգոստոսին:

214
00:15:40,729 --> 00:15:46,519
Այս շրջաններն էին արդէն, ես ալ մնացի, յետոյ կրկին

215
00:15:46,519 --> 00:15:50,069
վերադարձողներ եղան, Նոր տարիին ես ալ վերադարձայ,

216
00:15:50,069 --> 00:15:57,079
6 ամիսով մնացի, յետոյ ետ դարձայ, 2013 թուականին

217
00:15:57,079 --> 00:16:01,469
յունիսին ետ վերադարձայ Հայաստան, արդէն եկայ այստեղ:

218
00:16:02,146 --> 00:16:07,626
Եւ երբ, որ կը ճամբորդէիր Սուրիա դէպի Հայաստան...
- Հա՛:

219
00:16:07,626 --> 00:16:08,836
Ինչպէ՞ս էր ճամբան:

220
00:16:08,836 --> 00:16:12,746
Առաջին անգամ ինքնաթիռով եկայ, ինքնաթիռով ալ

221
00:16:12,746 --> 00:16:18,096
վերադարձայ, բայց 2-րդ գալս անձնական ինքնաշարժով

222
00:16:18,096 --> 00:16:21,776
եկանք, անձնական միջոցներով թրքական սահմանէն

223
00:16:21,776 --> 00:16:24,926
անցանք Վրաստան, յետոյ Հայաստան:

224
00:16:24,926 --> 00:16:28,926
Դժու՞ար էր:
- Դժուարութիւն անշուշտ պիտ ըլլար,

225
00:16:29,622 --> 00:16:32,332
պիտ ըլլար դժուարութիւն, յայտնի էր, անօրէն ձեւով

226
00:16:32,332 --> 00:16:36,572
ելած ենք, դժուարութիւն պիտ ըլլար:

227
00:16:36,572 --> 00:16:41,462
Եւ այդ 6 ամիսները, որ ետ գնացիր
- Այո:

228
00:16:41,462 --> 00:16:44,872
Հալէպ, վիճակը ինչպէ՞ս էր:
- Շատ վատ էր:

229
00:16:44,872 --> 00:16:48,542
Շատ վատ էր, հոսանք չկար, ջուր չկար,

230
00:16:48,542 --> 00:16:53,500
չէ՛, ջուր կար, ներողութիւն, սկիզբը, յետոյ միշտ

231
00:16:54,900 --> 00:16:59,260
մահուան վախը կար, մահուան վախը, չէ՛, աւելի

232
00:16:59,993 --> 00:17:05,013
մեռնելու ձեւը, որ այդքան վայրենի, այդքան Youtube-ի մէջ

233
00:17:05,013 --> 00:17:10,673
ինչեր նկարահաներ, դրեր էին, մահէն աւելի մեռնելու ձեւը

234
00:17:10,673 --> 00:17:14,133
կը վախնայիր, անընդհատ իրենց ձայները կը լսէիր

235
00:17:14,133 --> 00:17:18,263
ռմբակոծումը, գիշերով աւելի կ'ուժեղանար, ցերեկը

236
00:17:18,263 --> 00:17:21,263
մի քիչ աւելի թեթեւ:

237
00:17:21,263 --> 00:17:27,583
Եւ ի՞նչու համար ետ...
- Կեանքի ապահովութեան համար դարձանք:

238
00:17:27,583 --> 00:17:30,013
կեանքի ապահովութեան համար դարձայ Հայաստան:

239
00:17:30,013 --> 00:17:34,463
Ի՞նչու համար Հայաստանէն ետ գացիր Սուրիա:

240
00:17:35,160 --> 00:17:40,610
Գացի Սուրիա, որովհետեւ եղբայրս այն ատեն Սուրիա էր,

241
00:17:40,610 --> 00:17:47,420
եւ Նոր տարի պիտի անցնէր, է՛ մէկը չ'ունինք մենք,

242
00:17:47,420 --> 00:17:51,170
չեմ ուզեր, չ'ուզեցի եղբայրս մնայ մինակ, ես այստեղէն

243
00:17:51,170 --> 00:17:56,380
գայ այդ տեղ, ռիսք ըրի, չ'ուզեցի, աշխարհի վրայ միայն ես

244
00:17:56,380 --> 00:18:00,850
կամ իրեն համար, ինքն ալ ինծի համար, այդպէս գացի,

245
00:18:00,850 --> 00:18:05,040
յետոյ ալ միասին վերադարձանք արդէն:

246
00:18:06,070 --> 00:18:10,500
Եւ միւս ընտանիքները Հալէ՞պ մնացէր են:

247
00:18:10,500 --> 00:18:14,900
Հայր, մայր չ'ունիմ, ուրիշ հարազատ, հայրս, մայրս չկան,

248
00:18:14,900 --> 00:18:22,217
արդէն մահացեր են, եղբայրս ալ... մայրս պատերազմի սկիզբը,

249
00:18:22,217 --> 00:18:26,737
ոչ պատերազմի պատճառով, հիւանդութեան պատճառով,

250
00:18:26,737 --> 00:18:31,107
բայց հայրս շատ աւելի շուտ մահացեր է:

251
00:18:34,209 --> 00:18:40,429
Եւ առաջին անգամ, որ Հայաստան գնաց ատի քո առաջին

252
00:18:40,429 --> 00:18:42,499
անգամ կեանքիդ մէջ, որ Հայաստան...

253
00:18:42,499 --> 00:18:45,689
Չէ՛, 2004 թուականին եկած էի ուսուցչուհիներու հետ

254
00:18:45,689 --> 00:18:49,939
վերապատրաստման եկած էի, 1 ամիս արդէն սիրահարուեր էի

255
00:18:49,939 --> 00:18:55,029
Հայաստանի, հոգիս մնացեր էր այստեղ, շատ կ'ուզէի ապրիլ

256
00:18:55,029 --> 00:19:00,170
Հայաստան, միշտ ալ որոշեր էինք, որ անպայման

257
00:19:00,170 --> 00:19:04,170
ընտանիքով, այսինքն` եղբայրս, որ այն ատեն կու գար`

258
00:19:04,170 --> 00:19:08,480
որպէս սբոսաշրջիկ կու գար Հայաստան, միշտ կ'որոշէր, որ

259
00:19:08,480 --> 00:19:11,260
կը տեղափոխուինք յետոյ ետ կը վերադառնանք, կ'ըսէր

260
00:19:11,260 --> 00:19:18,419
դժուար է այդտեղ, մեր գործը Հալէպ աւելի կարգին է, բայց եկանք:

261
00:19:18,419 --> 00:19:25,586
Եւ այդ 2012 թուականը, որ եկած եք...
- Եւ վերջին գալս` 2013:

262
00:19:25,586 --> 00:19:27,756
Բայց առաջինը` 2012... 
- 2012 թուական:

263
00:19:27,756 --> 00:19:30,742
Այդ ժամանակ... 
-Առաջին-առաջինը 2004:

264
00:19:30,742 --> 00:19:33,212
Երկրո՞րդը:
- 2012 թուական:

265
00:19:33,212 --> 00:19:35,472
Ինչպէ՞ս էր, որ... 
- Տարբերութի՞ւնը:

266
00:19:35,472 --> 00:19:38,732
Ո՛չ, ինչպէ՞ս կը զգայիր Հայաստանի մէջ, կեանքը ինչպէ՞ս էր

267
00:19:38,732 --> 00:19:40,799
դժուարութիւնները ի՞նչ էին:

268
00:19:40,799 --> 00:19:43,142
2012-ի՞ն:
- Այո՛:

269
00:19:43,142 --> 00:19:46,662
2004-ի՞ն այսինքն` տարբերութիւնը ի՞նչ էր:
- Չէ՛, չէ՛, ո՛չ տարբեր:

270
00:19:46,662 --> 00:19:53,482
Միայն երբ, որ 2012 ըսիր, որ պտոյտի եկար:
- Այո՛:

271
00:19:53,482 --> 00:19:55,722
Բայց վերջը մնացիր:
- Հա՛

272
00:19:55,722 --> 00:19:57,322
Այդ ժամանակ ինչպէ՞ս էր:

273
00:19:57,322 --> 00:20:00,502
Ապրիլը ուրիշ տեսակ բան է, բայց որպէս սբոսաշրջիկ`

274
00:20:00,502 --> 00:20:05,790
տարբեր է, ապրելու շատ դժուար է, Հայաստան լաւ գործ

275
00:20:05,790 --> 00:20:08,620
պիտ ունենաս անպայման:

276
00:20:08,620 --> 00:20:14,356
Եւ երբ, որ մտածեցիր, որ պտոյտի եկար, բայց հիմա պիտի

277
00:20:14,356 --> 00:20:19,884
մնամ, մէկը քեզի օգնե՞ց, որ գիտե՞ս ուր կ'ապէիր կամ...
- Ես...

278
00:20:19,884 --> 00:20:24,464
Ինչպէ՞ս գործ ընել...
- Չէ՛, որոշ ինչպէ՞ս օգնէին:

279
00:20:25,260 --> 00:20:29,848
Ես Էջմիածին կը մնայի, շատ լաւ էր ժողովուրդը, միշտ

280
00:20:29,848 --> 00:20:34,313
ունեցեր եմ հարեւաններ, դրացիներ, որ հազիւ փոխադրուեր

281
00:20:34,313 --> 00:20:39,033
եմ տուն մը, եկած են, միշտ հարցուցեր են` ինչի՛ պէտք ունիս:

282
00:20:39,257 --> 00:20:43,978
Եթէ որ ըսէի` այո պէտք ունիմ, միշտ առաջարկեր են կաթսա,

283
00:20:43,978 --> 00:20:47,558
վերմակ, բարձ, հագուելիք, եթէ ըսէի` այո պէտք ունիմ,

284
00:20:47,558 --> 00:20:50,688
կ'երեւի ես սենեակներով կաթսաներ կ'ունենայի, վերմակներ

285
00:20:50,688 --> 00:20:54,068
կ'ունենայի, միշտ ժողովուրդին առաջարկ եղեր է,

286
00:20:54,068 --> 00:20:58,948
օգնութեան առաջարկ միշտ լաւ վերաբերմունք տեսած եմ:

287
00:21:02,423 --> 00:21:05,983
Օգնութիւն` որպէս ստացեր եմ Առաքելութիւն Հայաստանէն,

288
00:21:05,983 --> 00:21:09,983
տան վարձքը վճառեր են ինծի համար,

289
00:21:10,327 --> 00:21:15,467
ուրիշ Կարմիր խաչէն գիրքեր ստացեր եմ ` օգնութիւն

290
00:21:15,467 --> 00:21:20,084
որպէս, հա՛, կարժէ նշելը:

291
00:21:20,084 --> 00:21:25,204
Եւ ունինք ՄԱԿ-ը` Միացեալ ազգերու կազմակերպութիւնը,

292
00:21:25,204 --> 00:21:29,824
նորէն ինքը արդէն ձեռք երկարած է, օգնած է միշտ մեզի,

293
00:21:29,824 --> 00:21:35,404
սուրիական կեդրոններ ալ ունինք` ԱԿՄԱ-ն, սնունդ կը բաժնէ

294
00:21:35,404 --> 00:21:39,404
մեզի, 3 ամիս-4 ամիս անգամ մը լաւ ձեւով:

295
00:21:39,404 --> 00:21:42,724
Ունինք բարեգործականը, Քանաքեր մէկը, հիմա ներկայիս

296
00:21:42,724 --> 00:21:45,794
անվճար բժշկութիւն մեզի յատկացուցած է,

297
00:21:45,794 --> 00:21:48,154
բժիշկները անվճար կ'աշխատին մեզի համար,

298
00:21:48,154 --> 00:21:51,764
սուրիացի բժիշկներ են, պետութիւնն ալ արդէն ուսումը

299
00:21:51,764 --> 00:21:55,914
անվճար ըրած է, բոլիքլինիքան անվճար ըրած է,

300
00:21:55,914 --> 00:21:59,734
իր կարելիութեան սահմաններուն մէջ մեզի կ'օգնէ:

301
00:21:59,734 --> 00:22:06,948
Եւ այս առաջին անգամը որ, որչա՞փ առաջին, երկրորդը...

302
00:22:06,948 --> 00:22:10,018
կ'աշխատէի՞ր այդ ժամանակ:
- Ո՞րտեղ:

303
00:22:10,018 --> 00:22:14,018
Այստեղ: 
- Այստեղ ես անձնական դասեր տուեր եմ տան մէջը,

304
00:22:14,018 --> 00:22:18,338
պարապեր եմ, հայաստանեաց լէզուն պարապել կ'ըսեն:

305
00:22:18,725 --> 00:22:21,965
Ուրեմն, անձնական դասեր տուած եմ երեխաներուն,

306
00:22:21,965 --> 00:22:25,965
այդ ձեւով ալ կրցեր եմ ապրիլ:

307
00:22:25,965 --> 00:22:32,355
Եւ երրորդ անգամ...
- Չէ՛, վերջին գալուս անձնական դասեր սկսերեմ տալու,

308
00:22:32,355 --> 00:22:36,745
բայց որ եկած էի` որպէս զբօսաշրջիկ, ո՛չ, պտտեր էի:

309
00:22:38,303 --> 00:22:45,743
2014-ի թուականին, այդ երրորդ անգամ, որ եկար,

310
00:22:48,032 --> 00:22:51,612
ո՞ւր կ'ապէիր, հիմա ալ ո՞ւր կ'ապրիս:

311
00:22:51,612 --> 00:22:55,262
Ես ընդհանրապէս Էջմիածին ապրեցայ, եկայ Երեւան,

312
00:22:55,262 --> 00:22:59,262
տան վարձք վճարեցի, յետոյ ետ չկրցայ շարունակել,

313
00:22:59,262 --> 00:23:04,322
երբ, որ դադարեցուցին տան վարձքը, որովհետեւ Երեւան

314
00:23:04,322 --> 00:23:08,942
դժուար է գոյատեւել, ետ վերադարձայ Էջմիածին:

315
00:23:08,975 --> 00:23:11,755
Այդտեղ օգնեցին ինծի նորէն Առաքելութիւն Հայաստանը

316
00:23:11,755 --> 00:23:17,685
օգնեց, ՄԱԿ-ը տան վարձք վճառեց, յետոյ իմ կեանքի

317
00:23:17,685 --> 00:23:21,685
երազս էր Երեւան ապրիլ, Երեւան ալ աւելի առիթը կայ

318
00:23:21,685 --> 00:23:27,375
աշխատանք գտնելու, կրկին դիմեցի Առաքելութիւն

319
00:23:27,375 --> 00:23:29,855
Հայաստանին եւ ՄԱԿ-ին, ինծի սոցիալական տուն

320
00:23:29,855 --> 00:23:32,875
յատկացուցին, սենեակ մը, հիմա ներկայիս մէկուկէս տարի է

321
00:23:32,875 --> 00:23:34,525
այստեղ կ'ապրիմ:

322
00:23:34,525 --> 00:23:43,495
Եւ դուն ալ հոս կ'ապրիս եւ կ'աշխատիս Առաքելութեան հետ կամ...

323
00:23:43,495 --> 00:23:50,635
Ես հիմա պարապմունքներ ալ ունիմ, երեխեքի հետ կը պարապեմ:

324
00:23:53,410 --> 00:23:57,950
Ասի անգլերէն դաս տալով, երբեմն ալ հայերէն,

325
00:23:58,928 --> 00:24:03,838
որովհետեւ արեւմտահայերէնինը արեւելահայերէն շատ

326
00:24:03,838 --> 00:24:08,235
դիւրին է, շատ աւելի դիւրին է քերականութիւնը եւ այլն,

327
00:24:08,235 --> 00:24:10,855
ուղղագրութիւնը աւելի դիւրին է:

328
00:24:10,855 --> 00:24:15,155
Եւ այս նոր տունը Առաքելութեան...
- Այո՛, սոցտունը:

329
00:24:15,155 --> 00:24:18,225
Ինչպէ՞ս է կեանքը այնտեղ:

330
00:24:18,225 --> 00:24:23,698
Սոցիալական տունը 5 դրացիներով կ'ապրինք, 5 հարեւան,

331
00:24:23,698 --> 00:24:30,346
5 տուն է, միասին բոլորս մէկ տեղ կ'ապրինք, միակ բրոպլէմ

332
00:24:30,346 --> 00:24:35,756
ունինք` ձմեռուայ խնդիրը, տան ջերացումը անցեալ տարի

333
00:24:37,219 --> 00:24:42,119
անցեալ տարի մենք չ'ունեցանք բաղնիք լողանալու,

334
00:24:42,119 --> 00:24:47,600
ո՛չ ալ լուացք ընելու պայմաններ չունէինք, հազիւ կաթիլ մը

335
00:24:47,600 --> 00:24:52,601
ջուր կաթեր գետինը, արդէն վախնալիք էր, կը սահէին մէջը,

336
00:24:52,601 --> 00:24:58,270
մեծեր ալ կան, ուրեմն, այս սոցիալական տունը` շէնքը

337
00:24:58,270 --> 00:25:01,610
ՄԱԿ-ը յատկացուցեր է դրամ` նորոգութեան դրամը,

338
00:25:01,610 --> 00:25:07,440
նորոգութիւններ եղած են, բայց որ որոշ պատճառներով

339
00:25:08,150 --> 00:25:12,150
չէ շարունակուած, կ'երեւի ամէն ինչ չեմ գիտեր ինչպէ՞ս,

340
00:25:12,150 --> 00:25:17,294
ջեռուցման հարց շատ կարեւոր է ձմեռը, այդ մէկը մենք

341
00:25:17,294 --> 00:25:21,534
պէտքը ունինք, բայց ո՞վ, ինչպէ՞ս պիտ օգնէ մեզի, չեմ գիտեր:

342
00:25:22,055 --> 00:25:25,465
Ի՞նչ կը կարծէս պետութիւնը կամ կազմակերպութիւնները

343
00:25:25,465 --> 00:25:29,615
աւելի կրնան ընել, որ սուրիահայերուն օգնեն եւ աւելի

344
00:25:29,616 --> 00:25:32,696
հանգիստ կեանք ունին այստեղ:

345
00:25:32,696 --> 00:25:35,853
Պետութիւնը ինքը արդէն իր կարելիութիւնները կ'ընէ,

346
00:25:36,361 --> 00:25:41,524
բայց որ իր կարողութեան սահմաններուն, սահմաններէն

347
00:25:41,524 --> 00:25:44,244
ներս պիտի ըլլայ իր օգնութիւնը, բայց

348
00:25:44,244 --> 00:25:47,434
կազմակերպութիւնները, որ օտար երկիրներու հետ,

349
00:25:47,434 --> 00:25:52,744
բարերարներու հետ ինչ-որ կապեր ունին, կրնան աւելի

350
00:25:52,744 --> 00:25:57,234
մեզի օգտակար դառնալ, ալ ո՞ր մէկ կազմակերպութիւնը,

351
00:25:57,234 --> 00:26:01,084
ի՞նչ ձեւով, այդքանը իրենք գիտեն:

352
00:26:01,500 --> 00:26:04,750
Կազմակերպութիւնները, կը կարծեմ, աւելի մեզի կրնան

353
00:26:04,750 --> 00:26:07,780
օգնութեան ձեռք երկարել, եւ արդէն մէկ-մէկ ալ

354
00:26:07,780 --> 00:26:12,260
ըրած են, ինչ-որ ՄԱԿ-ը, Կարմիր խաչը, ըրած են` այդ մէկը;

355
00:26:15,196 --> 00:26:22,286
Եւ կը զգա՞յիր տեղացի Հայաստանցիներուն հետ, կը զգա՞յիր, որ

356
00:26:22,286 --> 00:26:29,214
welcomed (մերուած) կը զգայի՞ր կամ շատ մշակույթի...

357
00:26:29,214 --> 00:26:34,042
Հակառակը, ես աւելի արդէն հոգեկանով պատրաստուած եմ

358
00:26:34,042 --> 00:26:37,832
շատ շուտուանից, որ Հայաստան կ'ուզեմ ապրիլ, եւ արդէն

359
00:26:37,832 --> 00:26:39,862
Հայաստանի ժողովուրդը օտար չէ այդքան

360
00:26:39,862 --> 00:26:44,460
հալէպահայերուն համար, եկած են Հալէպ, տեսած ենք,

361
00:26:44,460 --> 00:26:48,880
ծանօթ ենք իրենց, եւ մենք օտար չենք, մեզի համար օտար չէ,

362
00:26:48,880 --> 00:26:52,946
աւելի ճիշդը մշակոյթը` հայկական մշակոյթը,

363
00:26:52,946 --> 00:26:56,786
պզտիկ տարբերութիւններ կրնան ըլլալ, որ սփիւռքի

364
00:26:56,786 --> 00:27:02,246
մշակոյթը քիչ մը կ'ազդուի իր ապրած երկիրէն, այստեղը

365
00:27:02,246 --> 00:27:07,561
զուտ հայկական մշակոյթ է, ամէն ինչ ալ շատ գեղեցիկ է,

366
00:27:07,561 --> 00:27:12,917
յաճելի է, շատ տարբերութիւն չկայ, շուտ ընտելացայ,

367
00:27:12,917 --> 00:27:19,963
շուտ ընդունեցի իրենց ամէն ձեւով, իրենց խոհանոցով,

368
00:27:19,963 --> 00:27:25,313
իրենց մտածելակերպով, այդքան ալ դժուար չէ:

369
00:27:25,313 --> 00:27:30,003
Այդ պզտիկ մշակոյթի կամ լեզուի տարբերութիւնները ինչպէ՞ս

370
00:27:30,003 --> 00:27:34,003
քու սուրիահայ մշակոյթը կը պահէ այստեղ:

371
00:27:34,003 --> 00:27:38,827
Սուրիական մշակոյթը, նախ` արեւմտահայերէնը, ես

372
00:27:38,827 --> 00:27:42,377
չեմ ուզեր արեւմտահայերէնը մոռնալ, կ'ուզէի

373
00:27:42,377 --> 00:27:46,037
արեւելահայերէն ալ լաւ հնչել, բայց չեմ կրնար,

374
00:27:46,037 --> 00:27:51,859
կրնամ խօսիլ, կարամ խօսել, բայց հնչելը դժուար է, մենք

375
00:27:51,859 --> 00:27:56,229
Մեստրոպեան հնչիւնները կորսնցուցած ենք, ափսոս,

376
00:27:57,354 --> 00:28:03,537
յետոյ որպէս սուրիական մշակոյթ` կրնանք գրեթէ նոյն

377
00:28:03,537 --> 00:28:07,577
հայկական` որպէս մշակոյթ, սուրիահայ որպէս` ես կրնամ

378
00:28:07,577 --> 00:28:10,827
ըսել` մեր մշակոյթը նոյն կը գոյատեւենք աստեղ,

379
00:28:10,827 --> 00:28:16,097
նոյն ձեւերով, նոյն սովորութիւններով կը տեւենք, կը շարունակենք:

380
00:28:16,097 --> 00:28:21,085
Ուրեմն, կը զգա՞ս, որ քու հայրենիքիդ մէջ կ'ապրիս, բայց

381
00:28:21,085 --> 00:28:26,165
ասի նոյն հայրենիք չէ՞ որ քու մեծ հայրիկներդ, մեծ

382
00:28:26,165 --> 00:28:30,235
մայրիկներդ փախած են, բայց դեռ կը զգա՞ս, որ այստեղ քու հայրենիքդ է:

383
00:28:30,235 --> 00:28:33,045
Անշուշտ է` նոյնը պիտի չ'ըլլայ, 100 տարի առաջ

384
00:28:33,045 --> 00:28:38,552
ուրիշ բան մըն էր, ինքը 100 տարի չէ, արդէն 5 տարի առաջ

385
00:28:38,552 --> 00:28:43,033
ուրիշ տեսակ էր Հայաստանը, հիմա աւելի դժուար է կեանքը,

386
00:28:43,033 --> 00:28:47,711
յետոյ երբ զբօսաշրջիկ` որպէս tourist ,զբօսաշրջիկ ես եկայ,

387
00:28:47,711 --> 00:28:51,711
ուրիշ տեսակ էր իմ դիտանկիւնս, հիմա, որ կ'ապրիմ,

388
00:28:51,711 --> 00:28:58,740
աւելի դժուար է, աւելի դժուարութիւնները տեսայ, բայց իմն է:

389
00:28:58,740 --> 00:29:03,960
Ես իրն եմ, պատկանելիութեան զգացումս շատ յաճելի է,

390
00:29:03,960 --> 00:29:07,340
արդէն պէտք է, որ ամէն հայ իր արմատները դնէ

391
00:29:07,340 --> 00:29:11,340
հայրենիքի մէջ, ամէն անձ պէտք է իր հայրենիքի մէջ

392
00:29:11,340 --> 00:29:15,340
իր արմատները դնէ, ուրիշին հողին վրայ, երբ ծառը

393
00:29:15,340 --> 00:29:19,340
կը տնկես, այդ ծառին շուքին տակ երբեմն չես հասցներ

394
00:29:19,340 --> 00:29:23,500
նստելու, պէտք է քու հողիդ վրայ այդ ծառը տնկես:

395
00:29:24,821 --> 00:29:29,569
Ուրեմն կ'ուզե՞ս այստեղ մնալ կամ ետ վերադառնալ

396
00:29:29,569 --> 00:29:31,919
Հալէպ կամ ուրիշ տեղ երթալ:

397
00:29:31,919 --> 00:29:37,800
Կ'ուզեմ վերադառնալ Հալէպ` որպէս կարօտ իմ

398
00:29:37,800 --> 00:29:45,010
ծննդավայրը, իմ միջավայրը, իմ թաղը եւ այլն, ես 46 տարի

399
00:29:45,010 --> 00:29:48,950
այդտեղ ապրեր եմ` նախքան այստեղը գալս, անշուշտ է

400
00:29:48,950 --> 00:29:53,874
յիշատակներս շատ են, կարօտն ալ բոլորին, ամէն ինչին,

401
00:29:53,874 --> 00:29:57,874
բայց արդէն կ'ուզեմ ապրիլ, շարունակել Հայաստան:

402
00:29:57,874 --> 00:30:04,078
Եւ ի՞նչ կը յուսաս գործիդ համար կամ անձնական:
- Անձնակա՞ն:

403
00:30:04,078 --> 00:30:10,174
Եթէ լաւ աշխատանք չ'ըլլայ, ոչ մէկ յոյս չկայ:

404
00:30:11,977 --> 00:30:15,977
Աշխատանք պիտի ըլլայ, որպէսզի, յոյսդ պիտի

405
00:30:15,977 --> 00:30:21,740
չի կորսնցնես, արդէն կեանքի կառչելու համար

406
00:30:21,740 --> 00:30:27,335
պիտի ստեղծես դուն յոյսը, բայց առանց աշխատանքի

407
00:30:27,335 --> 00:30:29,345
ոչ մէկ բան չ'ըլլար:

408
00:30:29,345 --> 00:30:32,915
Ի՞նչ տեսակ աշխատանք կ'ուզես:
- Ինչ, որ ըլլայ:

409
00:30:32,915 --> 00:30:35,425
Աա Հայաստանն է, ամէն ինչ պիտի աշխատիս,

410
00:30:35,425 --> 00:30:38,165
ինչ, որ ըլլայ պիտի աշխատիս:

411
00:30:38,165 --> 00:30:43,145
Ըսիր, որ ընտանիք չ'ունիս Հալէպ, բարեկամներ ունի՞ս այնտեղ:

412
00:30:43,145 --> 00:30:46,165
Չէ՛, ազգականներ չ'ունիմ ես,

413
00:30:46,165 --> 00:30:49,595
ընկերներ ունիմ, ընկերուհիներ ունիմ, հարեւաններ ունիմ:

414
00:30:49,595 --> 00:30:54,716
Դեռ հո՞ն են կա՞մ...
- Ընդհանրապէս, ընդհանրապէս անցան Եվրոպա,

415
00:30:55,064 --> 00:30:57,434
մեկը չմնաց ընդհանրապէս:

416
00:30:57,434 --> 00:31:00,233
Տունդ դեռ հո՞ն է:
- Դեռ կայ:

417
00:31:00,233 --> 00:31:04,863
Մէկը կը նայի՞, որ լաւ է: 
- Այո՛:

418
00:31:05,588 --> 00:31:09,328
Ի՞նչ կապ կը տեսնեք 1915-ի եւ այսօրուան դէպքերուն միջեւ:

419
00:31:09,332 --> 00:31:13,332
Հիմա մենք 1915 թուականին պարտաւորուեցանք,

420
00:31:13,332 --> 00:31:17,502
տեղահանուեցանք, մեր կամքով չ'ելանք, մեր ծնողները`

421
00:31:17,502 --> 00:31:20,262
նախահայրերը, աւելի ճիշդ, տեղահանուած

422
00:31:20,262 --> 00:31:24,262
ժողովուրդ էին 1915 թուականին, իրենք ջարդով,

423
00:31:24,262 --> 00:31:29,066
կոտորածով, մահով մի քանի հոգիներ հասան

424
00:31:29,066 --> 00:31:33,704
ընտանիքներէն սուրիական հողի վրայ, բայց հիմա շատ

425
00:31:33,704 --> 00:31:38,214
տարբեր է, մեզի ոչ մէկը չ'ըսաւ Սուրիայէն դուրս ելէք,

426
00:31:38,214 --> 00:31:42,214
երբէ՛ք, մենք ելանք դուրս, ելլողները, տակաւին շատ

427
00:31:42,214 --> 00:31:48,464
հայեր կան կ'ապրին Սուրիա, Հալէպ, մէնք դուրս ելանք

428
00:31:48,464 --> 00:31:52,464
մենք, որ կրնայինք ելլել, յարմարութիւններ ունէինք ելլելու,

429
00:31:52,464 --> 00:31:56,600
ուզեցինք ելլել, մեզմէ շատերը, որ եկած են Հայաստան,

430
00:31:56,600 --> 00:32:00,410
եկան Հայաստան ժամանակաւոր, կը խաղաղէր

431
00:32:00,410 --> 00:32:03,990
պատերազմը, ետ կը վերադառնանք, այդ նպատակով

432
00:32:03,990 --> 00:32:07,354
եկած են, բայց հիմա ես ուրիշներուն անունով չեմ ուզեր

433
00:32:07,354 --> 00:32:12,158
խօսիլ, բայց ընդհանրապէս անոնք, որոնք արդէն այստեղ

434
00:32:12,158 --> 00:32:17,178
աշխատանք ունին, չեն դառնար, եթէ սովորեր են այստեղի

435
00:32:17,178 --> 00:32:20,318
կեանքը, վարժուեցան այստեղի կեանքին, եւ եթէ

436
00:32:20,318 --> 00:32:24,318
աշխատանք ունին, չեմ կարծեր, որ վերադառնան, քիչ մը

437
00:32:24,318 --> 00:32:27,318
կասկածելի է, որ Հալէպը ըլլայ առաջուայ պէս, շատ

438
00:32:27,318 --> 00:32:30,538
ժամանակ կ'ուզէ առաջուայ պէս ըլլայ, երկար ժամանակի

439
00:32:30,538 --> 00:32:32,018
հարց է:

440
00:32:33,008 --> 00:32:41,929
Դուն անձնական ի՞նչն է, որ քեզի այստեղ կը կապէ:
- Կը կապէ՞:

441
00:32:42,530 --> 00:32:48,589
Անձնական.... մանկութենէն Հայաստանի սէր կար մեր

442
00:32:48,589 --> 00:32:53,299
տան մէջ, դպրոցը, միութիւնները, այդտեղ

443
00:32:53,299 --> 00:32:56,189
հայապահպանման հարցը կայ, միութիւնները,

444
00:32:56,189 --> 00:33:00,189
դպրոցները, բոլոր այս հարցին շուրջ կ'աշխատին, ուրեմն,

445
00:33:00,189 --> 00:33:07,114
մեր տան մէջ ալ հայրենասիրութիւնը շեշտուած էր,

446
00:33:07,852 --> 00:33:10,812
միշտ «Հայաստան, Հայաստան» կը հոլովէր, յետոյ

447
00:33:10,812 --> 00:33:16,928
2004-ին, որ եկայ արդէն Հայաստան` 1 ամիս, իմ հոգիս

448
00:33:16,928 --> 00:33:24,958
մնաց աjստեղ, կ'ուզէի գալ, ապրիլ, բայց չէինք համարձակիլ,

449
00:33:25,229 --> 00:33:28,799
աշխատանքի պատճառով համարձակութիւն չ'ունէինք

450
00:33:28,799 --> 00:33:32,509
այդտեղ ամէն ինչ քանդէինք, ետ գայինք այստեղէն սկսէինք,

451
00:33:32,509 --> 00:33:36,399
չէինք գիտեր` կը յաջողինք, չենք յաջողիր, արդէն ես

452
00:33:36,399 --> 00:33:41,919
կ'ուզէի ապրիլ Հայաստան, հիմա ալ եկեր եմ:

453
00:33:44,813 --> 00:33:53,403
Եթէ մարդը... ի՞նչ խորհուրդ կու տաս...
- Որո՞ւ խորհուրդ տալ էր ատի, սիրիահայերու՞:

454
00:33:53,403 --> 00:33:56,583
Սուրիահայեր, որ նորից եկած են Հայաստան:

455
00:33:56,583 --> 00:34:00,963
Նախ` ես իրաւունք չեմ տար ես ինծի մէկու մը խորհուրդ տալ,

456
00:34:01,713 --> 00:34:08,073
որովհետև կեանքի ամէն մէկ դրուագը, ամէն մէկ

457
00:34:08,073 --> 00:34:11,993
ժամանակը քեզի բան մը կը սորվեցնէ, կը տեսնես, որ դուն

458
00:34:11,993 --> 00:34:15,493
դեռ շատ բան չես գիտեր, այնպէս, որ խորհուրդ տալ ինծի

459
00:34:15,493 --> 00:34:19,293
իրաւունք չ'ինար մէկու մը, ամէն մարդ պիտի գիտնայ իրեն

460
00:34:19,293 --> 00:34:25,358
ի՞նչ յարմար է, պիտի լաւ մտածէ, այդպէս քայլը առնէ, բայց

461
00:34:25,358 --> 00:34:32,172
քիչ առաջ, որ ըսի` միշտ ամէն մարդու հայրենիքը իր

462
00:34:34,186 --> 00:34:41,446
ապաստանը պետք է ըլլայ, իր վերջին կանգառը պետք է

463
00:34:41,446 --> 00:34:47,025
ըլլայ, իր փարոսը պէտք է ըլլայ, պէտք չէ ուրիշ օտարի

464
00:34:47,025 --> 00:34:52,910
ափերուն վրայ ապրիլ, միշտ քու հողիդ վրայ պիտ ապրիս

465
00:34:52,910 --> 00:34:56,980
եկող սերունդը քու հողիդ` անձնական, քու իսկական

466
00:34:56,980 --> 00:34:59,810
հայրենիքի հողիդ վրայ, դուն եկող սերունդը պիտի

467
00:34:59,810 --> 00:35:03,920
դաստիարակես, այդ ծառը, որ քիչ առաջ յիշեցի քու

468
00:35:03,920 --> 00:35:07,160
հայրենիքիդ հողի վրայ պիտի ցանես:

469
00:35:07,160 --> 00:35:10,590
Շատ գեղեցիկ խորհուրդ էր:

470
00:35:10,590 --> 00:35:20,296
Եթէ կրնաս քու մասին երկու բառով բացատրել...
- Ի՞մ մասին:

471
00:35:20,296 --> 00:35:22,396
Ի՞նչ ես երկու բառով:

472
00:35:22,396 --> 00:35:26,446
Ես հպարտ եմ, որ հայ եմ, թէկուզ դժուարութիւններու

473
00:35:26,446 --> 00:35:29,986
մէջ եմ եւ չեմ գիտեր գալիք օրերը ի՞նչ կ'ըլլայ, բայց

474
00:35:29,986 --> 00:35:32,906
ուրախ եմ, որ Հայաստան կ'ապրիմ եւ միշտ ալ այստեղ

475
00:35:32,906 --> 00:35:35,026
կ'ուզեմ ապրիլ: 
- Շատ լաւ:

476
00:35:35,026 --> 00:35:38,426
Եւ շնորհակալ եմ, նախ` շնորհակալ եմ Հայաստանի

477
00:35:38,426 --> 00:35:42,426
ժողովուրդին, որ միշտ ինծի մէջք կանգնեցան:

478
00:35:43,077 --> 00:35:46,857
Ինպէ՞ս սուրիահայերը կրնան դրական ազդեցութիւն ձգել Հայաստանի վրայ:

479
00:35:47,283 --> 00:35:51,443
Սիրիահայերը ի՞նչ օգուտ կրնան տալ Հայաստանի:

480
00:35:51,956 --> 00:35:58,856
Ամէն անձ, որ կրնայ իր ձեռքէն որոշ արհեստ մը կամ

481
00:35:58,856 --> 00:36:03,425
նորութիւն մը կրնայ ձեռք բերել կամ արհեստ ունի,

482
00:36:03,814 --> 00:36:08,404
եւ եթէ որ պայմաններ ստեղծուին այդ անձին, կրնայ օգուտ

483
00:36:08,404 --> 00:36:12,836
բերէ Հայաստանին, ինչո՞ւ չէ, բայց որ պայմանները պէտք է

484
00:36:12,836 --> 00:36:16,886
ստեղծուին, առիթը պիտի տրուի, նիւթական պայմաններ

485
00:36:16,886 --> 00:36:20,856
պիտի ըլլան առաջին հերթին, որպէսզի կարենաս դուն քու

486
00:36:21,265 --> 00:36:25,465
իմացածներդ, գիտցածներդ աշխատիս, ուրիշներուն ալ

487
00:36:25,465 --> 00:36:29,325
օգտակար դառնաս, օրինակ, եթէ մէկը անձնական

488
00:36:29,325 --> 00:36:32,275
աշխատանք մը ունենայ, օրինակ, խանութ մը ունենայ,

489
00:36:32,275 --> 00:36:36,777
ինքը մենակ պիտի չ'աշխատի, ուրիշ գործաւորներ ալ

490
00:36:36,777 --> 00:36:39,667
պիտի ունենայ, ուրիշ ընտանիքներ ալ այդ խանութէն պիտի

491
00:36:39,667 --> 00:36:42,977
օգտուին, ասի ամէնապզտիկ օգուտն է, դեռ կան, ուրիշ

492
00:36:42,977 --> 00:36:46,757
օգուտներ ալ կան, որ արհեստաւոր, արուեստագէտներ,

493
00:36:46,757 --> 00:36:51,207
օրինակ, կրնան ըլլալ, սիրիահայեր, որոշ

494
00:36:51,302 --> 00:36:55,302
անձնաւորութիւններ, որ զարգացած, առաջացած կրնան,

495
00:36:55,534 --> 00:37:00,374
եւ կան աշխատողներ հիմա, որ որոշ կեդրոններ

496
00:37:00,374 --> 00:37:04,433
կ'աշխատին Մատենադարանին մէջ կամ ուրիշ տեղեր:

497
00:37:04,433 --> 00:37:08,043
Չեմ ուզեր ուղղակի անուններ տալ, արդէն սիրիահայեր կան,

498
00:37:08,043 --> 00:37:12,533
որ կ'աշխատին Հայաստանի մէջ, օգուտ կու տան Հայաստանի:

499
00:37:13,199 --> 00:37:22,591
Եւ դուն ինչպէ՞ս նոր ընկերուհիներ, ընկերներ կամ յամայնք...
- Հա՛,

500
00:37:22,591 --> 00:37:28,131
նոր ընկերային կեանք...
- Եւ սուրիահայերո՞ւն հետ կամ հայաստանցիներո՞ւ հետ:

501
00:37:28,131 --> 00:37:31,489
Ընդհանրապէս հայաստանցիներ են միջավայրս, ես կը սիրեմ

502
00:37:31,489 --> 00:37:34,759
նորութիւն, յետոյ արդէն հոգեկանով պատրաստ էի

503
00:37:34,759 --> 00:37:40,279
ընդունիլ, ինչ, որ նորութիւն է իրենց հետաքրքրական է,

504
00:37:40,279 --> 00:37:44,279
իրենց կեանքը, նոր բան մը, եւ այդքան ալ դժուար չէր

505
00:37:44,279 --> 00:37:52,529
ընդունիլը, ինծի համար հաճելի էր, եւ արդէն ունիմ, հսկայ միջավայր ունիմ:

506
00:37:53,185 --> 00:38:04,335
Ըսիք, որ Հայաստանը գրկաբաց ընդունեց ձեզի, ի՞նչպիսի օրինակներ կրնաք տալ:

507
00:38:04,335 --> 00:38:08,775
Հայերը ինչպէ՞ս մեզի ընդունեցին այստեղ:
- Օրինակ, օրինակներ ունի՞ս:

508
00:38:08,775 --> 00:38:10,275
Մեզի ինչպէ՞ս ընդունեցին:

509
00:38:10,275 --> 00:38:14,065
Հա՛, քիչ առաջ, որ ըսի ինչպէ՞ս ժողովուրդը, հա՛:

510
00:38:14,065 --> 00:38:16,475
Եթէ պատմութիւն կամ օրինակ ունիս:

511
00:38:16,475 --> 00:38:20,475
Օրինակ` պատահեր է, որ ես թրանսբորդի մէջ նստած եմ,

512
00:38:20,475 --> 00:38:23,785
տեղ մը պիտի երթամ, արդէն իմ խօսակցութիւնէս

513
00:38:23,785 --> 00:38:27,245
գիտցեր են արեւմտահայերէն է, օրինակ, իրենք վճառած են այդ

514
00:38:27,245 --> 00:38:33,497
100 դրամը, իրենք ուզած են բան մը ընել, պատահեր է, որ,

515
00:38:33,961 --> 00:38:38,231
օրինակ, վարորդը չէ վերցուցած այդ 100 դրամը կամ

516
00:38:38,231 --> 00:38:42,471
նոյնիսկ թաքսիի վարորդը նորէն ինծի զեղջ երած էր իր բաժինը,

517
00:38:42,471 --> 00:38:47,354
որ կրնայ, սրանք լրիւ օտարներ են, իսկ դրացիներու

518
00:38:47,354 --> 00:38:51,354
պարագային` հարեւաններու պարագային, քիչ առաջ, որ ըսի

519
00:38:51,354 --> 00:38:55,784
հազիւ տուն մը փոխադրուէի, կու գային «Ինչի՞ պէտք ունիս»,

520
00:38:56,190 --> 00:39:00,190
արդէն այդ հարցումը կը զգաս, որ դուն մենակ չես:

521
00:39:02,124 --> 00:39:07,321
Միշտ օգնողներ եղեր են մեզի, միայն ինծի չէ, բայց միշտ

522
00:39:07,321 --> 00:39:11,321
օգնողներ եղած է, այնյիքն` չի նայած հաստատութիւններու,

523
00:39:11,321 --> 00:39:13,391
կազմակերպութիւններու, ինչ-որ Կարմիր խաչը,

524
00:39:13,391 --> 00:39:18,107
ՄԱԿ-ը, Առաքելութիւն Հայաստանը, սրանք, որ ոչ

525
00:39:18,107 --> 00:39:21,377
սուրիական կազմակերպութիւններ են արդէն մեզի

526
00:39:21,377 --> 00:39:26,507
կ'օգնեն, առաւել եւս ժողովուրդը ինքը արդէն մեզի օգնող շատ է:

527
00:39:26,507 --> 00:39:30,507
Բան մը կա՞յ, որ կ'ուզես աւելցնել, որ չ'ըսիր:

528
00:39:31,024 --> 00:39:37,371
Շատ բաներ կան, ինչպիսի՞ բան, թո՛ղ բոլոր հայերը

529
00:39:37,371 --> 00:39:44,451
դառնան Հայաստան, մենք, տեսէ՛ք, օրինակ, իմ ընտանիքը,

530
00:39:45,200 --> 00:39:47,810
մենք միշտ սիրած ենք Հայաստանը, չտեսած արդէն

531
00:39:47,810 --> 00:39:50,070
Հայաստան մենք կը սիրէինք, Հայաստանը, որ տեսանք

532
00:39:50,070 --> 00:39:53,280
արդէն մենք սիրահարուեցանք Հայաստանին, որովհետեւ

533
00:39:53,280 --> 00:39:57,280
կը զգաս, որ դուն իրն ես, ինք քոնն է, քո մայրն է,

534
00:39:57,280 --> 00:40:01,020
իր ամէն դերութիւններով, իր ամէն ինչով արդէն քոնն է,

535
00:40:01,020 --> 00:40:06,583
դուն իրն ես, շատ ուզեցինք գալ, այստեղ հաստատուիլ

536
00:40:06,583 --> 00:40:12,283
միշտ աշխատանքի հարցը դնելով` մենք քայլ չ'առինք,

537
00:40:12,283 --> 00:40:16,381
ահա, տեսէ՛ք, եկաւ օրը, որ արդէն մենք եկանք, եւ այս ձեւով

538
00:40:16,381 --> 00:40:19,411
պետք չէ գայինք, պէտք է մէնք աւելի կազմակերպուած

539
00:40:19,415 --> 00:40:24,427
գայինք, ուրեմն, վերջաւորութեան իմացանք, որ մեր տեղը

540
00:40:24,427 --> 00:40:30,257
մեր մօր գիրկն է, ոչ թէ օտար ափերը, թէկուզ լաւն է

541
00:40:30,257 --> 00:40:35,529
Սիրիան` ծննդավայրը մեր, շատ լաւն է, Սիրիայի

542
00:40:35,529 --> 00:40:40,522
ժողովուրդը, պետութիւնը հարազատ են մեզի համար,

543
00:40:40,522 --> 00:40:45,872
բայց կը մնայ քո մայր... մայրը, քո երկիրը, ուրեմն, բոլոր

544
00:40:45,872 --> 00:40:49,294
հայերը, որ մանաւանդ անոնք, որոնք յարմարութիւններ

545
00:40:49,294 --> 00:40:53,294
ունին այստեղ աշխատանքի, աշխատանք ստեղծել,

546
00:40:53,294 --> 00:40:58,958
պէտք չէ մտածեն, շատ մտածելու բան չկայ, արդէն պէտք է

547
00:40:58,958 --> 00:41:01,858
գան այստեղէն սկսին, որպէսզի իրենցմէ վերջ յաջորդ

548
00:41:01,858 --> 00:41:06,615
սերունդը շարունակէ, եւ մենք, որ գանք, սփիւռքահայերը

549
00:41:06,615 --> 00:41:10,355
արդէն սկսինք, մանաւանդ երիտասարդ ուժերը, եթէ

550
00:41:10,355 --> 00:41:16,785
սկսին գալ Հայաստան առանց յուսահատելու, եւ շատ մե՛ծ

551
00:41:16,785 --> 00:41:20,765
յոյսեր դնելու պէտքը չկայ, այդ յոյսը դուն պիտի ստեղծես,

552
00:41:20,765 --> 00:41:24,765
արդէն սերունդէ սերունդ մենք կը լաւանանք, բայց որ

553
00:41:24,765 --> 00:41:28,145
հեռուէն կը նստինք, կը դիտէինք, մենք սփիւռքահայերը

554
00:41:28,145 --> 00:41:31,975
«Հայաստա՜ն», Հայաստանի սէր չի՛ բաւեր, բան մը ընել

555
00:41:31,975 --> 00:41:38,180
պէտք է, ամէն մարդ ինչ, որ կրնայ ընել, պէտք է ընէ, պզտիկ

556
00:41:38,180 --> 00:41:43,220
պատմութիւն մը կայ, ուրեմն, անտառին մէջ հրդեհ

557
00:41:43,220 --> 00:41:46,895
կը պատահի, բոլոր կենդանիները... 
- Հրդեհ ի՞նչ է:

558
00:41:47,397 --> 00:41:49,157
Fire.
- Օ՜հ՛:

559
00:41:49,157 --> 00:41:52,386
Ուրեմն, բոլոր կենդանիները իրենց հոգին ազատելու մասին

560
00:41:52,386 --> 00:41:56,506
կը խորհին եւ կը փախչին, կ'ըսէ, որ յանկարծ կը տեսնեն

561
00:41:56,506 --> 00:42:02,362
ծիտիկը - bird կռնակին վրայ դարձած, շուռ եկած,

562
00:42:02,362 --> 00:42:07,222
տոտիկները վեր, իրեն կ'ըսեն «Ի՞նչ կ'ընես, փախի՛ր, հոգիդ

563
00:42:07,222 --> 00:42:12,015
ազատէ, հիմա կը վառիս, կը մեռնիս», կ'ըսէ «Չէ՛, ես երկինքը

564
00:42:12,015 --> 00:42:17,765
կը բռնեմ», ուրեմն, այդ ծտիկը` իր պզտիկ, տկար տոտիկներով,

565
00:42:17,765 --> 00:42:24,334
իրեն ինկած բաժինը կ'ընէ` երկինքը կը բռնէ, որ

566
00:42:24,790 --> 00:42:28,710
ազատէ, անտառը ազատէ, ներողութիւն, հրդեհ չէր,

567
00:42:28,710 --> 00:42:33,422
երկինքը փուլ կու գար, հա, ուրեմն, մենք ալ բոլորս, եթէ որ

568
00:42:33,422 --> 00:42:37,532
ամէն մարդ իրեն ինկած բաժինը ընէ, այդ ծտիկին նման

569
00:42:37,532 --> 00:42:41,362
չի յուսահատի, արդէն բան մը կ'ըլլայ, արդէն բան մը

570
00:42:41,362 --> 00:42:45,362
կրնանք ընել այստեղի համար:

571
00:42:47,934 --> 00:42:51,214
Ուրի՞շ, ուրիշ բա՞ն:
- Այսքան:

572
00:42:51,214 --> 00:42:54,614
Ես դասատու եմ, կրնամ մինչեւ առաւօտ խօսիլ:

573
00:42:54,614 --> 00:42:56,435
Շատ կը սորվինք ձեզմէ: