WEBVTT

00:00:06.677 --> 00:00:08.401
Chúng ta sống trong một xã hội

00:00:08.401 --> 00:00:10.336
bị ám ảnh bởi âm nhạc.

00:00:10.336 --> 00:00:12.323
Chúng ta sử dụng âm nhạc cho việc tôn thờ,

00:00:12.323 --> 00:00:13.621
kể chuyện,

00:00:13.621 --> 00:00:14.738
để ca ngợi,

00:00:14.738 --> 00:00:16.180
để làm việc,

00:00:16.180 --> 00:00:17.543
tập thể dục,

00:00:17.543 --> 00:00:19.514
chứng minh tình yêu

00:00:19.514 --> 00:00:21.270
và đôi khi là thể hiện sự căm thù,

00:00:21.270 --> 00:00:23.710
và quan trọng nhất,

00:00:23.710 --> 00:00:25.453
là để nhảy nhót.

00:00:25.453 --> 00:00:27.380
Và, tất nhiên, chúng ta chơi nhạc 
cho bản thân mình

00:00:27.380 --> 00:00:30.021
bởi vì đó là một điều thú vị để làm.

00:00:30.021 --> 00:00:33.026
Hàng ngàn năm trước vào thời Hy Lạp cổ đại,

00:00:33.026 --> 00:00:34.306
khi âm nhạc xuất hiện,

00:00:34.306 --> 00:00:36.779
mọi thứ không có gì khác biệt.

00:00:36.779 --> 00:00:39.020
Họ có thể có đàn li-a và áo vai chéo

00:00:39.020 --> 00:00:41.261
thay cho máy nghe nhạc MP3 và quần bò,

00:00:41.261 --> 00:00:43.182
nhưng người Hi Lạp cổ đại cũng bị ám ảnh

00:00:43.182 --> 00:00:45.019
về âm nhạc như chúng ta ngày nay.

00:00:45.019 --> 00:00:47.236
Thực tế, âm nhạc là một phần quan trọng

00:00:47.236 --> 00:00:48.686
của xã hội thời Hi Lạp cổ

00:00:48.686 --> 00:00:51.718
mà nó làm chúng ta cảm thấy 
bị chế ngự bởi sự so sánh.

00:00:51.718 --> 00:00:54.305
Để thực sự hiểu được 
bằng cách nào mà âm nhạc

00:00:54.305 --> 00:00:55.686
trở nên không thể thiếu 
đối với người Hy Lạp,

00:00:55.686 --> 00:00:57.329
hay bắt đầu với việc 
hiểu rõ vấn đề của chính bản thân chúng ta

00:00:57.329 --> 00:00:59.658
với một chút về thần thoại của người Hy Lạp.

00:00:59.658 --> 00:01:01.265
Trong thần thoại Hy Lạp

00:01:01.265 --> 00:01:03.543
sự sáng tạo của con người được tin rằng

00:01:03.543 --> 00:01:05.929
là kết quả của nguồn cảm hứng linh thiêng

00:01:05.929 --> 00:01:08.963
từ một nhóm các nữ thần 
được biết đến như Những Nàng Thơ.

00:01:08.963 --> 00:01:11.266
Trong khi những nhà tri thức 
đã tranh cãi nhiều năm qua

00:01:11.266 --> 00:01:14.308
về việc có 3 hay 13 nàng thơ,

00:01:14.308 --> 00:01:17.315
con số tiêu chuẩn được chấp nhận ngày nay là 9.

00:01:17.315 --> 00:01:19.960
Mỗi nàng thơ trông coi một lĩnh vực của riêng mình

00:01:19.960 --> 00:01:21.714
về chuyên môn nghệ thuật,

00:01:21.714 --> 00:01:23.464
từ những bài hát và điệu nhảy

00:01:23.464 --> 00:01:26.048
cho đến lịch sử và thiên văn học.

00:01:26.048 --> 00:01:27.714
Có vẻ lạ lùng khi chia

00:01:27.714 --> 00:01:29.900
lịch sử và thiên văn học 
thành những phạm trù của sáng tạo

00:01:29.900 --> 00:01:31.729
nhưng người Hy Lạp cổ đại 
đã nhìn nhận những môn này

00:01:31.729 --> 00:01:33.943
vượt lên trên những môn học ở trường.

00:01:33.943 --> 00:01:37.191
Đây là những điểm nổi bật 
của nền văn minh

00:01:37.191 --> 00:01:38.681
theo đó, qua con mắt của họ

00:01:38.681 --> 00:01:40.847
là một thế giới thực sự tuyệt hảo.

00:01:40.847 --> 00:01:42.909
Một con người có giáo dục và văn minh

00:01:42.909 --> 00:01:44.711
được kì vọng sẽ trở nên thành thạo

00:01:44.711 --> 00:01:46.423
về tất cả các khía cạnh của ý tưởng sáng tạo

00:01:46.423 --> 00:01:48.009
được truyền cảm hứng bởi những nàng thơ,

00:01:48.009 --> 00:01:49.057
và phương tiện truyền thông phổ biến

00:01:49.057 --> 00:01:50.529
mà qua đó người ta đã giảng dạy
những môn học này,

00:01:50.529 --> 00:01:51.274
đã học hỏi,

00:01:51.274 --> 00:01:52.297
và truyền bá

00:01:52.297 --> 00:01:54.520
đó là âm nhạc.

00:01:54.520 --> 00:01:56.340
Bạn thấy không, 
không phải là ngẫu nhiên

00:01:56.340 --> 00:01:58.584
mà từ nàng thơ trở nên quên thuộc

00:01:58.584 --> 00:02:00.227
đối với thế giới âm nhạc.

00:02:00.227 --> 00:02:02.320
Đó là nơi từ ngữ được tạo nên.

00:02:02.320 --> 00:02:04.148
Bài thơ, có thể là một bài thơ tình

00:02:04.148 --> 00:02:07.184
hay một bài thơ sử thi 
về dũng sĩ diệt rồng,

00:02:07.184 --> 00:02:09.692
được hát kèm cùng âm nhạc.

00:02:09.692 --> 00:02:11.741
Nhảy múa và ca hát, rõ ràng,

00:02:11.741 --> 00:02:13.494
được đệm bởi âm nhạc.

00:02:13.494 --> 00:02:15.602
Kịch nghệ luôn là sự kết hợp

00:02:15.602 --> 00:02:18.036
của văn nói và âm nhạc.

00:02:18.036 --> 00:02:20.749
Lịch sử được thuật lại qua bài hát.

00:02:20.749 --> 00:02:22.296
Ngay cả việc học thiên văn học

00:02:22.296 --> 00:02:24.038
cũng được kết nối qua 
các nguyên tắc vật chất quan trọng

00:02:24.038 --> 00:02:25.383
như giai điệu

00:02:25.383 --> 00:02:27.553
ví dụ như niềm tin được gây dựng 
bởi nhiều nhà tư tưởng Hy Lạp

00:02:27.553 --> 00:02:29.602
rằng mỗi một hành tinh và một ngôi sao

00:02:29.602 --> 00:02:31.305
sáng tạo ra một âm thanh độc đáo
của riêng nó

00:02:31.305 --> 00:02:32.757
khi nó đi xuyên qua vũ trụ,

00:02:32.757 --> 00:02:35.105
rít lên như một sợi dây đàn ghita

00:02:35.105 --> 00:02:36.971
dài hàng ngàn năm ánh sáng.

00:02:36.971 --> 00:02:39.558
Tuy nhiên, âm nhạc tràn ngập trong nhiều khía cạnh 
trong cuộc sống của người Hi Lạp cổ

00:02:39.558 --> 00:02:41.141
hơn là chỉ về giáo dục.

00:02:41.141 --> 00:02:42.639
Người Hy Lạp cổ đại coi âm nhạc

00:02:42.639 --> 00:02:44.439
như cơ sở cho sự hiểu biết

00:02:44.439 --> 00:02:46.479
sự liên kết cơ bản

00:02:46.479 --> 00:02:48.857
của tất cả những thứ trên thế giới này.

00:02:48.857 --> 00:02:50.569
Khái niệm của sự liên kết này

00:02:50.569 --> 00:02:51.940
được biết đến như "harmonia"

00:02:51.940 --> 00:02:54.515
và đó là nơi ta có được 
từ "harmony" (Hài hoà).

00:02:54.515 --> 00:02:56.580
Âm nhạc từng được coi là một phương thuốc

00:02:56.580 --> 00:02:58.605
để chữa trị bệnh tật,

00:02:58.605 --> 00:03:01.804
như một phần đệm quan trọng 
trong những cuộc thi đấu thể thao,

00:03:01.804 --> 00:03:03.702
và cũng mang ý nghĩa 
để giữ người công nhân đi làm đúng giờ

00:03:03.702 --> 00:03:08.522
vì họ làm việc vất vả 
trong những nhiệm vụ đơn điệu và tầm thường.

00:03:08.522 --> 00:03:10.127
Một trong những công dụng

00:03:10.127 --> 00:03:12.211
của âm nhạc trong đời sống 
của người Hy Lạp cổ đại

00:03:12.211 --> 00:03:13.173
được tìm thấy ở niềm tin

00:03:13.173 --> 00:03:16.355
rằng âm nhạc có thể ảnh hưởng 
đến đặc tính của một người.

00:03:16.355 --> 00:03:17.935
Một từ mà chúng ta vẫn dùng ngày nay,

00:03:17.935 --> 00:03:19.551
"ethos" là niềm tin dẫn lối của một người

00:03:19.551 --> 00:03:20.859
hoặc đạo lý cá nhân,

00:03:20.859 --> 00:03:22.307
cách mà một người cư xử

00:03:22.307 --> 00:03:24.437
với bản thân hay người khác.

00:03:24.437 --> 00:03:25.851
Nhà triết học người Hy Lạp Plato,

00:03:25.851 --> 00:03:27.105
một trong những người nổi tiếng

00:03:27.105 --> 00:03:29.102
và có ảnh hưởng 
đến những nhà tư tưởng Hy Lạp thời đó,

00:03:29.102 --> 00:03:31.399
khẳng định rằng 
âm nhạc có ảnh hưởng trực tiếp

00:03:31.399 --> 00:03:33.328
tới cá tính (ethos) của một người.

00:03:33.328 --> 00:03:34.520
Những thể loại âm nhạc chính

00:03:34.520 --> 00:03:36.104
có thể xúi giục 
một người hướng tới bạo lực

00:03:36.104 --> 00:03:38.024
trong khi những thể loại khác 
có thể trấn an một người

00:03:38.024 --> 00:03:40.791
trở nên lành tính, vô tư không suy nghĩ.

00:03:41.513 --> 00:03:42.880
Theo Plato,

00:03:42.880 --> 00:03:44.629
chỉ những loại nhạc thực sự đặc biệt

00:03:44.629 --> 00:03:47.398
mới mang lại lợi ích 
cho tính cách của con người.

00:03:47.398 --> 00:03:49.021
Một người chỉ nên nghe loại nhạc mà

00:03:49.021 --> 00:03:50.582
giúp họ gia tăng trí thông minh,

00:03:50.582 --> 00:03:51.378
tính tự giác ký luật

00:03:51.378 --> 00:03:52.517
và lòng gan dạ,

00:03:52.517 --> 00:03:56.259
và những thể loại nhạc khác 
thì nên bị loại bỏ.

00:03:56.259 --> 00:03:58.350
Hơn nữa, Plato kịch liệt lên án

00:03:58.350 --> 00:04:00.190
bất kỳ thể loại nhạc nào đi lệch

00:04:00.190 --> 00:04:01.682
khỏi quy ước sáng tác âm nhạc,

00:04:01.682 --> 00:04:03.160
với nỗi sợ rằng làm như vậy

00:04:03.160 --> 00:04:04.806
sẽ dẫn đến sự suy thoái

00:04:04.806 --> 00:04:06.603
về chuẩn mực của nền văn minh,

00:04:06.603 --> 00:04:07.896
sự tham nhũng của thanh niên

00:04:07.896 --> 00:04:12.274
và sự hỗn loạn hoàn toàn.

00:04:12.274 --> 00:04:14.604
Trong khi nỗi lo lắng của Plato
dường như nghiêm trọng,

00:04:14.604 --> 00:04:16.779
sự tranh cãi này đã xuất hiện ở thời hiện đại

00:04:16.779 --> 00:04:17.938
để lên án những xu hướng âm nhạc

00:04:17.938 --> 00:04:20.492
ví dụ như jazz, punk hay rap.

00:04:20.492 --> 00:04:21.999
Bạn nghĩ Plato sẽ nói gì

00:04:21.999 --> 00:04:23.888
về loại nhạc mà bạn đang nghe?

00:04:23.888 --> 00:04:26.183
Liệu nó sẽ có ích cho tính cách của bạn,

00:04:26.183 --> 00:04:27.615
hay nó sẽ làm bạn suy đồi

00:04:27.615 --> 00:04:30.801
trở thành một kẻ dã man, vô đạo đức?